Gísli S. Einarsson yfirgefur Samfylkinguna

Það eru svo sannarlega stórtíðindi að Gísli S. Einarsson fyrrum alþingismaður Alþýðuflokksins og Samfylkingarinnar, hafi ákveðið að segja skilið við Samfylkinguna og ganga til liðs við Sjálfstæðisflokkinn á Akranesi. Mun hann verða bæjarstjóraefni Sjálfstæðisflokksins á Akranesi í sveitarstjórnarkosningunum í vor. Gísli er þekktur og vinsæll á Skaganum, enda verið viðloðandi margt í sínum heimabæ og notið virðingar og stuðnings íbúanna þar. Það er í senn klókt og flott hjá Gunnari Sigurðssyni bakara og leiðtoga Sjálfstæðisflokksins á Skaganum, að óska eftir liðsinni Gísla við að sigra kosningarnar á Skaganum í vor - landa öflugum bæjarstjórnarmeirihluta og leiða Sjálfstæðisflokkinn til sigurs og gera Gísla að bæjarstjóra í sínum heimabæ.

Gísli hefur lengi verið í pólitíkinni. Hann varð þingmaður Alþýðuflokksins í Vesturlandskjördæmi sumarið 1993 er Eiður Guðnason varð sendiherra og sat á þingi allt til ársins 2003, seinasta kjörtímabilið fyrir Samfylkinguna. Hann náði ekki kjöri í seinustu kosningum á lista flokksins í hinu nýja Norðvesturkjördæmi. Það hefur blasað við um nokkuð skeið að leiðir Gísla og forystu Samfylkingarinnar höfðu skilið. Hann var ekki sáttur við uppstillingu framboðslista Samfylkingarinnar fyrir þingkosningarnar 2003 og taldi sína stöðu ekki góða. Það fór með Gísla eins og svo marga krata í Samfylkingunni að þeir leituðu annað og horfðu þá til Sjálfstæðisflokksins í þeim efnum. Það er mikil blóðtaka fyrir Samfylkinguna á Akranesi að sjá á bak Gísla Einarssyni, þingmanni sínum og forystumanni til fjölda ára.

En um leið er það styrkleiki fyrir Sjálfstæðisflokkinn á Akranesi að fá Gísla í sínar raðir - vonandi verður hann bæjarstjóri á Skaganum eftir næstu kosningar. Það verður sterk og öflug forysta sem leiðir Sjálfstæðisflokkinn á Skaganum í kosningunum í vor - breiður og góður hópur fólks. Kannast örlítið við Gísla og veit að þar fer kjarnamaður. Ég fagna því að hann hafi gengið til liðs við okkur sjálfstæðismenn og um leið sagt skilið við Samfylkinguna undir forystu Ingibjargar Sólrúnar.

Ný könnun á Akureyri - borgarafundur á NFS

Í kvöld fór ég á veitingahúsið Strikið, betur þekktur sem gamli og góði Fiðlarinn, hér í miðbæ Akureyrar á borgarafund NFS vegna komandi sveitarstjórnarkosninga. 39 dagar eru nú þar til við göngum að kjörborðinu og veljum fulltrúa okkar í bæjarstjórn Akureyrar næsta kjörtímabilið og tökum afstöðu til framboðanna sem í boði eru. Á borgarafundinum var auk forystumanna framboðanna mætt ýmislegt lykilfólk tengt framboðunum fimm sem þegar liggja fyrir. Eftirvænting ríkti enda tilkynnt um niðurstöður nýrrar skoðanakönnunar Félagsvísindastofnunar Háskóla Íslands fyrir NFS á fylgi framboðanna fimm sem þegar liggja fyrir. Aðeins hafði ein skoðanakönnun birst á fylgi framboðanna á árinu er kom að þessari og því var spenna í loftinu eftir að sjá nýja mælingu og stærra úrtak en í fyrri könnun. Var mjög athyglisvert að heyra niðurstöður könnunarinnar.

Úrtakið í könnuninni er 800 manns og svarhlutfallið er 68%. Skv. könnuninni er meirihluti Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks fallinn en naumlega þó. Við í Sjálfstæðisflokknum bætum við okkur nákvæmlega prósenti frá kosningunum 2002 - mælumst með 36,5% fylgi og höldum okkar fjórum mönnum inni. Fylgi Framsóknarflokksins minnkar verulega og mælist nú 14,3% og hefur fallið úr 24,1% úr kosningunum 2002 - flokkurinn hefur aðeins einn bæjarfulltrúa í könnuninni og tapar tveim. Samfylkingin bætir við sig nokkru fylgi og mælist með 22,2% en fékk 13,9% síðast - er með 3 bæjarfulltrúa í könnuninni en fékk einn kjörinn árið 2002. VG bætir við sig nokkru fylgi - mælist með 18,4% en fékk 8,7% í kosningunum 2002 og bætir við sig manni, fengi 2 núna. Listi fólksins missir verulegt fylgi - mælist með 7,9% nú en fékk 17,8 árið 2002 og missir annan mann sinn.

Þessi könnun er að mæla mjög svipað landslag og var í könnun RHA fyrr í mánuðinum. Stærsta breytingin er sú að styrkleikahlutföll VG og Samfylkingarinnar breytist örlítið. Samfylkingin mælist með þrjá og VG tvo - öfugt við fyrrnefnda könnun. Enn vekur mikla athygli fylgishrun Framsóknarflokksins á Akureyri - einu af lykilvígi flokksins á landsbyggðinni. Löngum mældist flokkurinn hér með fjóra til fimm bæjarfulltrúa. Tólf ár eru liðin síðan að flokkurinn vann afgerandi sigur og fékk fimm menn kjörna og Jakob Björnsson þáv. leiðtogi flokksins, varð bæjarstjóri. Fjórum árum seinna klauf Oddur Helgi, bæjarfulltrúi flokksins, sig frá Framsókn og stofnaði Lista fólksins. Fékk Framsókn þrjá menn kjörna bæði 1998 og 2002. Það er merkilegt að sjá mælinguna á Framsókn tvær kannanir í röð og greinilegt áfall þeirra. Er staða mála þeim væntanlega mikið áfall.

Staða Sjálfstæðisflokksins mælist mjög góð. Flokkurinn hefur leitt bæjarmálin samfellt í átta ár og Kristján Þór hefur verið bæjarstjóri allan þann tíma. Nýleg könnun staðfesti að hans staða er sterk og flokkurinn heldur öflugur í þessar kosningar og nýtur stuðnings bæjarbúa. Það er gott að finna þessa góðu mælingu. Það er greinilegt að Sjálfstæðisflokkurinn nýtur sannmælis vegna góðrar stöðu bæjarins en athygli vekur hversu illa Framsókn verður úti almennt um allt land, ekki bara hér. VG er að bæta nokkru við sig undir forystu Baldvins og Samfylkingin réttir úr kútnum undir forystu Hermanns. Listi fólksins er í mikilli niðursveiflu og virðist vera að tapa fyrir það að hafa ekkert frumkvæði sýnt á kjörtímabilinu. L-listinn hefur enga einustu tillögu lagt fram sjálft á tímabilinu og ævinlega setið hjá og maldað neikvætt í móinn og bókað sérálit með hjásetu svo eftir hefur verið tekið.

Á borgarafundinum ræddu Kristján Þór, Jói Bjarna, Baldvin Sig, Hermann T. og Víðir Ben um stöðu bæjarmálanna og niðurstöður könnunarinnar. Var þar birt ítarleg samantekt Glúms Baldvinssonar á stöðu bæjarins og sannast þar vel sterk og góð staða Akureyrarbæjar. Enda sást það vel á umræðunum að minnihlutaöflin hafa engin alvöru skotfæri á meirihlutann og gagnrýni þeirra hljómaði sem og hin holasta tóma tunna. Fannst mér þetta felast best í því að leiðtogi VG fannst allt hér mjög slæmt og ekkert hefði verið gert en sú gagnrýni hljómar ótrúverðug eftir umfjöllun Glúms. Heilt yfir fannst mér þetta litlausar umræður og upp úr stóð sterk staða Sjálfstæðisflokksins og meirihlutans, enda voru minnihlutaleiðtogarnir mjög bitlausir og gátu mjög fátt sem ekkert bent á sem aflaga hefði farið. Í heildina voru þetta litlausar umræður

Í heildina var þetta lífleg og góð kvöldstund á Strikinu og áhugavert að fylgjast með umræðunum og spjalla við góða félaga eftir fundinn. Sérstaklega ánægjulegt að hitta Helga frænda, sem var að vinna auðvitað í þessari góðu umfjöllun NFS. Það sem helst stendur eftir kvöldið er málefnasnauður minnihluti - sérstaklega er athyglisvert að sjá endalausar rugltillögur vinstri græna, sem virðast ekki alveg í takt við raunveruleikann. Í kvöld fékk ég reyndar gott komment frá einum vini mínum sem hingað er nýfluttur og sagðist aðspurður um fundinn hafa séð á þessum umræðufundi að minnihlutinn væri litlaus með öllu og Kristján Þór verið eini afgerandi leiðtoginn. Sá sagði með brosi á vör að bæjarpólitíkin væri skrautleg og nefndi undarleg komment Baldvins í því samhengi.

Annars er þessi könnun auðvitað eins og allar aðrar vísbendingar um stöðu mála. Annars er kosningabaráttan nú að fara af stað af krafti - verður snörp og öflug eins og ávallt. Við blasir hressilegur lokasprettur í kosningabaráttunni næstu fimm vikurnar. Það verður fjör hér næstu 39 dagana.

Hvað varð um Framsókn?

Það eru 40 dagar til sveitarstjórnarkosninga og kosningabaráttan er að fara á fullt nú þegar að helgi páskahátíðarinnar er að líða undir lok. Framboðin eru víðast hvar komin á fullt og auglýsingarnar eru byrjaðar að þekja dálksentimetrana í dagblöðunum. Einkum eru það framboðin í Reykjavík sem hafa hafið auglýsingahluta kosningabaráttunnar. Hér norður á Akureyri eru auglýsingar komnar á fullt í Dagskránni, sem er aðalauglýsingamiðillinn hér um slóðir. Allsstaðar vekur athygli hvernig að Framsóknarflokkurinn kynnir sig fyrir þessar kosningar. Þar vekur athygli lógóið exbé sem virðist allsráðandi í kynningu. Vörumerkið Framsóknarflokkurinn virðist horfið út í veður og vind og er sennilega dæmt með öllu ósölulegt þessar vikurnar er styttist óðum í kosningar. Það er svosem varla undarlegt er farið er yfir stöðu flokksins í skoðanakönnunum og í umræðunni almennt.

Ef marka hefur mátt skoðanakannanir hefur ekki blásið byrlega fyrir Halldór Ásgrímssyni og Framsóknarflokknum. Fylgi flokksins og persónulegt fylgi hans sem forsætisráðherra hefur verið lítið. Framsóknarflokkurinn hefur náð sögulegu lágmarki í skoðanakönnunum í forsætisráðherratíð Halldórs Ásgrímssonar. Halldór, sem setið hefur á þingi, nær samfellt frá árinu 1974, varð forsætisráðherra í september 2004 og töldu flestir að flokkurinn og hann myndu hagnast á því að taka við embættinu. Það fór svo sannarlega ekki svo. Flokkurinn og Halldór sjálfur hafa því mjög lítið grætt á því að hafa hlotið forsætið í ríkisstjórn stjórnarflokkanna. Hart hefur verið sótt að Halldóri og mörgum finnst honum hafa gengið brösuglega að höfða til landsmanna í forsæti ríkisstjórnar, þrátt fyrir að hafa á að skipa löngum stjórnmálaferli. Það hefur lítið gert fyrir hann að hljóta embættið.

Nú er styttist í kosningar breiðir Framsóknarflokkurinn með eftirtektarverðum hætti yfir nafn sitt og merki og auglýsir sig sem exbé. Þetta er skiljanlega allnokkuð skondið. Flest virðist hafa gengið Halldóri Ásgrímssyni í óhag sem forsætisráðherra, á því sem margir höfðu áður talið að yrði hápunktur ferils hans. Það eru því sennilega ekki stórtíðindi að auglýsingasérfræðingar ráðleggi honum og flokknum að "poppa sig upp" og reyna að höfða til fólks með nýju lógói og heiti á maskínunni. Það er kunnara en frá þurfi að segja að Framsóknarflokkurinn á í verulegum erfiðleikum og m.a. hafa ýmsir trúnaðarmenn flokksins lýst skelfingu sinni með gengi flokksins og nýlega hefur krónprins flokksins sagt sig frá vistinni á flokksfleytunni og ráðið sig til vellaunaðra starfa í flottri gluggaskrifstofu hjá Glitni í gamla Sambandshúsinu.

Það er svo sannarlega ekki öfundsvert að vera framsóknarmaður í dag. Annars er fyndið að sjá framsóknarmennina "poppa sig upp" með ýmsum hætti. Nýjasta trixið er að frambjóðendur exbé-flokksins í Reykjavík leggjast öll saman á gólfið og láta taka af sér mynd. Nei, það er þó sárasaklaus mynd og ekkert lóðarí sem menn eru í. Þau leggjast öll með hausana í hring og brosa og eru mjög kammó. Er ég sá þessa auglýsingu hélt ég að slagorðið hlyti að vera: "Við erum sko með hausinn í lagi sama hvað allir aðrir segja". En svo var víst ekki. En þetta er skondin auglýsing og merkilegt að sjá Björn Inga og félaga reyna að flýja verk Alfreðs Þorsteinssonar í borginni í komandi átökum með exbé-lógóið í stað hins gamalkunna lógós Framsóknarflokksins.

Sama gera þau hér fyrir norðan. Nú birtast þau Jói Bjarna, Gerður, Erla Þrándar, Erlingur Kristjáns, Ingimar og Petrea sem skipa sex efstu sæti exbé-listans á Akureyri í auglýsingu skælbrosandi og í hugmyndablaði sent inn í hvert hús hér með exbé-lógóið í bak og fyrir. Þau liggja þó ekki saman á gólfi en eru uppistandandi og í bakgrunni eru snjóug fjöllin norðan heiða. Ég hélt reyndar fyrst að myndin væri tekin í Ölpunum en svo er reyndar ekki. Var nokkuð fljótur að þekkja fjallið, enda með það fyrir augunum alla daga. En það er greinilega keyrt á sama lógói um allt land og þau hér láta snillingana fyrir sunnan kokka slagorð og lúkk á allt dæmið. Og enn og aftur er það exbé sem gnæfir yfir allt.

Spurt er: hvað varð um Framsókn? Er búið að stinga gamla lógóinu og heitinu í glatkistuna framyfir kosningar? Það er svosem varla furða er litið er á stöðu flokksins að reynt sé að búa til framboð á nýjum grunni en ekki þeim grunni sem Framsóknarflokkurinn hvílir á þessar vikurnar.

Óborganleg kímni Lemmon og Wilder

Bandaríski gamanleikarinn Jack Lemmon var að mínu mati einn besti leikari 20. aldarinnar í bandarískum hágæðakvikmyndum. Lemmon var rómaður fyrir túlkun sína í mörgum af bestu kvikmyndum 20. aldarinnar - þekktur fyrir að vera jafnvígur á bæði gamansamar og dramatískar túlkanir á svipmiklum karakterum. Öllum er kunn góð samvinna Lemmons og Walter Matthau í um tíu gamanmyndum - þar sem þeir léku oft á tíðum ógleymanlega karaktera sem þoldu ekki hvorn annan en gátu þó án hvors annars verið í raun. Bestir voru þeir að mínu mati í Odd Couple og Grumpy Old Men myndunum - þær eru algjörlega ómótstæðilegar og passa alltaf við. Matthau og Lemmon áttu vel saman því þeir voru báðir frábærir gamanleikarar í túlkun og þurftu vart annað en að tala við hvorn annan til að vera fyndnir. Þeir voru náttúrutalentar í gamanleik.

Samstarf Billy Wilder og Jack Lemmon var rómað. Út úr því kom ein besta gamanmynd 20. aldarinnar, Some Like it Hot, gerð árið 1959. Í þeirri mynd fara Lemmon og Tony Curtis algjörlega á kostum í hlutverkum Jerry og Joe, tveggja tónlistarmanna í San Francisco sem verða vitni að morði og reyna að sleppa undan mafíunni. Eina leiðin til þess að halda lífi og sleppa er sú að klæða sig í kvenmannsföt og þykjast vera í kvennahljómsveit. Kostuleg atburðarás - ógleymanleg kímni. Þetta er einstök gamanmynd, ein sú besta sinnar gerðar. Einstök skemmtun - í senn eitt það besta sem Billy Wilder gerði og túlkun Lemmons er svo fyndin að jafnvel mestu þunglyndisjálkarnir fara að skellihlæja. Lemmon og Wilder voru miklir vinir og unnu mjög vel saman. Lítil perla sem þeir gerðu saman er Avanti frá árinu 1972. Þó að myndin sé í raun alltof löng og sumpart neistann vanti er þetta frábær mynd og þar njóta hæfileikar Lemmons sín vel.

Önnur ógleymanleg mynd sem þeir Lemmon og Wilder unnu saman að er kvikmyndin The Apartment. Þar er að finna marga flottustu brandara kvikmyndasögunnar og óborganlega takta Lemmons. The Apartment er óborganleg og háklassísk sjöföld óskarsverðlaunamynd sem stendur enn í dag fyrir sínu og gott betur en það. Í henni segir af ungum starfsmanni stórfyrirtækis sem lánar yfirmönnum sínum íbúðina sína til að þeir geti skemmt sér með hjákonum sínum. En þegar okkar maður áttar sig á því stelpan hans er ein þeirra líst honum ekki feiknavel á blikuna, og reynir að hætta við allt saman, en það er hægar sagt en gert. Íbúðin hlaut mikla hylli á sínum tíma og var valin besta kvikmynd ársins 1960 en orðið samt sem áður sögulega séð minna fræg en Some Like it Hot. Myndin er þó sannkallaður gullmoli í kvikmyndasögunni og enn í dag stórfyndin og hefur ekkert látið á sjá. Wilder kallaði hana eitt sinn gullmolann sinn, enda hlaut hann leikstjóraóskarinn fyrir hana og mat hana mikils.

Lemmon er alveg frábær í túlkun sinni á minnimáttarmanninum (sem hann túlkaði ansi oft) C.C. Baxter, dyggum starfsmanni sem gerir yfirmönnum sínum lífið skemmtilegra, en á sinn kostnað. Shirley MacLaine er ennfremur upp á sitt allra besta í hlutverki Fran Kubelik, draumadísinnar hans Baxters, án þess að vita nokkuð af því að hann elskar hana út af lífinu. Ennfremur fara á kostum leikararnir Fred MacMurray, Ray Walston, Jack Kruschen og Eddie Adams, en þeir fengu allir afnot af lyklinum að íbúð Baxters. Handritið er sannarlega hreinasta perla, sérstaklega í kaldhæðnislegri lýsingu sinni á fyrirtækjamóralnum og einkar afvegaleiddu siðferði. Upphafsatriði myndarinnar er stórfenglegt, en þá þusar Baxter upp ýmsum tölfræðilegum upplýsingum sem hann hefur takið saman, enda er hann starfsmaður tölfræðilegs fyrirtækis í New York. Lokaatriðið er einnig einkar eftirminnilegt.

The Apartment er stórfengleg gamanmynd sem alltaf á vel við. Þessa mynd er alltaf gaman að sjá, þegar að maður vill hárfína blöndu af háði og alvöru. Keypti ég mér myndina á DVD nýlega og naut þess að sjá hana í betri gæðum og með ómótstæðilegu aukaefni. Þessa mynd hef ég átt alveg síðan að ég var unglingur - tók hana upp á Stöð 2 fyrir eitthvað um 16 árum og hef margoft notið hennar. Það var engu líkt að sjá hana aftur í fullum gæðum. Vilji menn blöndu af gamni og alvöru - flottum bröndurum og dramatík í og með er þetta myndin. Billy Wilder var einn af bestu kvikmyndagerðarmönnum sögunnar og Lemmon var engum líkur sem leikari. The Apartment er eðall fyrir áhugamenn um kvikmyndir.

Billy Wilder er einn af mínum uppáhaldsleikstjórum. Snilli hans sem leikstjóra og handritshöfundar var rómuð og frá honum komu margar af bestu kvikmyndum í sögu kvikmyndalistarinnar. Sumarið 2003 skrifaði ég ítarlegan pistil um hann á kvikmyndir.com. Þar fer ég yfir ævi hans og flottan leikstjórapistil í ítarlegu máli.

Umfjöllun um The Apartment - snjallyrði úr myndinni

All the President´s Men

Á laugardag keypti ég 30 ára afmælisútgáfu kvikmyndarinnar All the President´s Men, en þar er myndin í enn betri myndgæðum en áður og með ýmsu fylgiefni. Horfði ég á safnið í kvöld. Er það mjög vandað (tveir diskar) og áhugavert að kynna sér viðbótina, t.d. ítarlega frásögn Robert Redford um myndina og söguna meðan að hún rúllar. Eins og flestir vita er í þessari mynd rakin sagan af því hvernig tveimur rannsóknarblaðamönnum á The Washington Post, Carl Bernstein og Bob Woodward, tókst að vekja þjóðarathygli á þætti nánustu aðstoðarmanna Richard Nixon forseta Bandaríkjanna, í innbrotinu í Watergate-bygginguna í júní 1972, sem á endanum lauk með því að Richard Nixon sagði af sér embætti forseta Bandaríkjanna, fyrstur manna, hinn 9. ágúst 1974.

Þetta víðfrægasta pólitíska hneykslismál 20. aldarinnar hófst kaldhæðnislega helgina sem hann fagnaði sínum stærsta pólitíska sigri. Um miðjan júní 1972 er innbrotið í Watergate-bygginguna var framið var Nixon nýkominn frá Kína. Honum hafði tekist að opna Bandaríkjunum leið í austurveg með frægum fundi sínum og Mao þá um vorið. Við heimkomuna var hann hylltur eins og hetja og hann ávarpaði sameinaðar deildir Bandaríkjaþings. Sögulegum áfanga var náð: tekist hafði að opna leiðina til austurvegs og ennfremur sá fyrir lokin á Víetnamsstríðinu. Watergate-málið var klaufaleg mistök hjá reyndum stjórnmálamanni - afdrifarík mistök sem hann varð að gjalda að sjálfsögðu fyrir með embætti sínu.

Watergate-málið var gott dæmi um persónuleikabresti Nixons sem urðu honum að falli og leiddi að mestu til einangrunar hans úr sviðsljósinu. Með fimni tókst óþekktum blaðamönnum á The Washington Post, Bernstein og Woodward, að halda málinu á floti, þrátt fyrir tilraunir stjórnvalda til að þagga það niður. Litlu munaði að það hefði tekist. Hefði þeim ekki tekist að fá tryggan heimildarmann úr innsta hring til að leka í blaðið fréttum og meginpunktum málsins hefði það væntanlega aldrei komist upp. Þekktur var sá sem veitti upplýsingarnar sem veitti þeim leiðina á sporið, í miðpunkt málsins. Í þrjá áratugi var deilt um það hver væri heimildarmaður blaðsins.

Alla tíð var þó vitað að sá sem lak upplýsingunum til blaðsins væri áhrifamaður í fremstu röð og með allar upplýsingar tiltækar. Upplýsingarnar sem heimildarmaðurinn veitti urðu sönnunargögnin sem leiddu til þess að Nixon varð að segja að lokum af sér forsetaembættinu og valdakerfi hans hrundi til grunna lið fyrir lið. Heimildarmaðurinn var jafnan nefndur Deep Throat og aðeins þrír menn vissu hver hann var: Bernstein og Woodward og Ben Bradlee ritstjóri The Washington Post. Í myndinni er Deep Throat skiljanlega ekki sýndur nema í skugga, við sjáum hann aðeins í samtali við Woodward í bílakjallara. Til fjölda ára hafði verið deilt um hver heimildarmaðurinn var og reynt að upplýsa hver hann væri.

Það var ekki fyrr en undir lok maímánuðar 2005 sem hulunni var svipt af þessu mikla leyndarmáli seinni tíma stjórnmálasögu. Þá var upplýst að Mark Felt þáv. aðstoðarforstjóri FBI, hefði verið heimildarmaðurinn. Hann var í aðstöðu bæði til að vita alla meginpunkta málsins, gat svipt hulunni af leyndarmálum þess og var einnig illur Nixon því hann hafði ekki skipað hann forstjóra FBI árið 1972. Honum var því ekki sárt um örlög forsetans. Það er alveg ljóst að án heimildanna sem Deep Throat (Mark Felt) veitti hefði málið aldrei orðið þetta risamál og forsetinn hefði getað setið á valdastóli út kjörtímabil sitt. Því var líka kyrfilega haldið leyndu hver heimildarmaðurinn var og það var ekki fyrr en Felt sjálfur sté fram sem hið sanna kom í ljós.

Að mínu mati er þetta besta pólitíska kvikmynd 20. aldarinnar - hún er algjörlega einstök. Hún er einnig ein af allra bestu myndum úr blaðamennskunni sem gerðar hafa verið - segir frá sannri blaðamennsku og vinnsluferli stóru fréttarinnar með glæsilegum hætti og lýsir einnig metnaði blaðamannsins við að rækta getu sína í bransanum með vinnubrögðum sínum. Með eindæmum velheppnuð frásögn, skemmtilega uppbyggð og frábærlega leikin úrvalsmynd sem skartar tveim af vinsælustu leikurum sinnar kynslóðar, þeim Robert Redford og Dustin Hoffman. Senuþjófurinn er þó Jason Robards sem sýnir stjörnuleik í hlutverki ritstjórans Ben Bradlee og hlaut óskarinn fyrir glæsilega túlkun sína.

Þetta er hiklaust ein af uppáhaldsmyndunum mínum - hef varla tölu á hversu oft ég hef séð hana. Er ein af þeim allra bestu sem blandar saman pólitík og sagnfræði. Allir þeir sem hafa gaman af skemmtilegum spennumyndum með sagnfræðilegu ívafi ættu að drífa í því að sjá þessa, hafi þeir ekki séð hana áður. Hvet fólk til að kaupa nýju útgáfuna, en þar er að finna nýjan heimildarþátt um Deep Throat (Mark Felt). Þessi mynd er pottþétt skemmtun fyrir stjórnmálafíklana. Þeir sem þekkja mig og vilja sjá láti mig bara vita.

Fyrsta páskapredikun Benedikts XVI

Um þessar mundir er ár liðið frá því að Joseph Ratzinger var kjörinn páfi. Hann tók sér páfaheitið Benedikt og er sá sextándi í röðinni. Í dag var komið að fyrstu predikun páfa á páskum. Um síðustu páska í mars 2005 fylgdist öll heimsbyggðin með veikindastríði forvera hans, en hann lést tæpri viku eftir páska. Nú var komið að því að eftirmaður hans talaði til mannfjöldans. Engum að óvörum heldur hann í hefðir og skoðanir forverans. Hann er friðarins maður og talar fyrir alheimsfriði með sama krafti og Jóhannes Páll II páfi. Í páskapredikuninni kallaði páfinn eftir friðsamlegri lausn á deilunni um kjarnorkuáætlun Írans. Hvatti hann alþjóðasamfélagið til að vinna að stofnun sjálfstæðs og fullvalda ríkis Palestínumanna en varði líka tilverurétt Ísraelsríkis. Var ánægjulegt að heyra heilsteyptan og góðan friðarboðskap páfans.

Benedikt XVI tók við páfaembætti af einum litríkasta trúarleiðtoga 20. aldarinnar, Jóhannesi Páli II páfa. Hann sat á páfastóli í tæp 27 ár, var kjörinn til páfasetu þann 16. október 1978 og tók við embætti af Jóhannesi Páli I sem aðeins sat á páfastóli í rúman mánuð, 33 daga. Jóhannes Páll páfi II sat lengst allra páfa á 20. öld og einungis tveir páfar sátu lengur á páfastóli en hann, Pius IX og St. Peter. Hann gaf út fleiri grundvallaryfirlýsingar og tilskipanir innan kirkjunnar en áður hafði þekkst og tók 482 menn í dýrlingatölu sem er meira en allir forverar hans hafa gert í 400 ár. Hann hafði því gríðarleg áhrif í sögu kaþólsku kirkjunnar og var einn svipmesti trúarleiðtogi síðustu aldar. Segja má með sanni að hann hafi líka verið fyrsti "fjölmiðlapáfinn".

Benedikt er eitt af vinsælustu páfaheitunum. Síðasti páfinn með þessu nafni, Benedikt XV, sat á páfastóli 1914-1922. Hann var mjög frjálslyndur og því þótti mörgum valið koma á óvart í tilfelli Ratzinger sem þekktur hefur verið fyrir að vera mjög íhaldssamur. Á það ber þó að minnast að fyrsti páfinn með nafninu var mjög íhaldssamur ennfremur. Er talið að með nafnavalinu hafi Ratzinger verið að skírskota til hins fyrsta Benedikts umfram allt. Benedikt XVI er 265. páfinn í sögu kirkjunnar og er sá fyrsti sem hlýtur kjör í embættið á hinu þriðja árþúsundi. Nærri því þúsund ár eru liðin frá því að kirkjan hafði síðast þýskan mann sem sinn æðsta trúarlega leiðtoga. Það var Viktor II sem sat á páfastóli 1055-1057. Forveri Benedikts XVI var fyrsti páfinn í 455 ár sem ekki var Ítali. Það kom þægilega á óvart að eftirmaður hans hafi ekki heldur verið Ítali, heldur hafi Þjóðverji orðið páfi í fyrsta skipti í tæp 1000 ár.

Það hefur verið fróðlegt að fylgjast með því hvernig að Benedikt XVI hefur höndlað embættið og þróað það í takt við sjálfan sig - en hefur samt sem áður verið fyrirsjáanlegt. Hann heldur í hefðir og venjur forvera hans. Hann situr í skugga hans. Jóhannes Páll II var einn öflugasti trúarleiðtogi kaþólikka - víðförull og áberandi páfi, sennilega fyrsti fjölmiðlapáfinn. Er greinilegt að nýjum páfa er annt um að eiga góð samskipti við fjölmiðla og hefur hann nokkrum sinnum boðið þeim til sín í Páfagarð og haldið blaðamannafund og messað með sama opinbera hættinum og forverinn í kastljósi fjölmiðlanna. Er ljóst að hann fetar mjög í fótspor forverans, sem þótti mjög fjölmiðlavænn páfi. Hefur hann staðið vörð um arfleifð hans sem trúarleiðtoga og mikils höfðingja kaþólsku kirkjunnar. Hefur hann nú hafið ferlið fyrir því að hann verði tekinn í tölu heilagra manna og svarað þar með kalli fjöldans er Jóhannes Páll II lést.

Jóhannes Páll II var einn af helstu merkismönnum 20. aldarinnar. Hann var boðberi friðar, ötull talsmaður friðarboðskapar og hans framlag skipti sköpum er kom að endalokum kommúnismans og grimmilegs einræðis sem predikað var í nafni hans. Forysta hans í friðarmálum var mikils metin - rödd hans var öflug á því sviði og það leikur enginn vafi á því að hann hafði mikil áhrif. Hann var sannkallaður áhrifamaður á samtíð sína og alla framtíð, bæði kristinnar trúar og þess embættis sem hann gegndi af trúmennsku og mikilli samviskusemi í þrjá áratugi.

Alltaf varð ljóst að eftirmaður hans myndi glíma við það að sitja í skugga forverans. Það má fullyrða að svo hafi verið í tilfelli Benedikts XVI og ennfremur að sá sem tekur við af honum taki við öðruvísi embætti en Joseph Ratzinger tók við í apríl 2005 er Jóhannes Páll II skildi við eftir litríkan og langan feril. Það sést vel að Benedikt XVI páfi heldur í hefðir og skoðanir forverans með áberandi hætti.

SFS fjallar um Benedikt XVI páfa - 14. janúar 2006

Á páskadegi

Það er ekki laust við að pólitíkin sé fjarri okkur öllum á þessum helga degi, einum helgasta degi kristinna manna. Páskadagur er í mínum huga heilagur dagur og tími íhugunar um ýmis málefni. Páskahelgin og hátíðin sem henni fylgir er sá tími ársins sem er hvað bestur til að slappa af og íhuga málin og hafa það gott og sinna sínum innri manni. Það var falleg birta yfir Eyjafirðinum og bænum okkar þegar ég fór á fætur í morgun og hélt í göngutúr um bæinn og naut kyrrðarinnar á þessum helga degi. Það var mikil ró og fallegur blær úti. Samkvæmt venju fór ég í messu í Akureyrarkirkju á páskadagsmorgni. Var athöfnin falleg og talaði sr. Óskar Hafsteinn mjög fallega um styrk hátíðarinnar og upprisu Krists og ekki síður um stöðu þjóðkirkjunnar í mannlífinu.

Voru við messuna fluttir fallegir hátíðarsálmar sr. Bjarna Þorsteinssonar sem alltaf eiga vel við og setja sterkan svip á hátíðina. Kór Akureyrarkirkju leiddi sönginn og ennfremur söng Björg Þórhallsdóttir fallega og af miklum krafti. Björg er stórfengleg söngkona, en hún er dóttir séra Þórhalls Höskuldssonar, sem var sóknarprestur hér í kirkjunni allt frá 1982 þar til að hann varð bráðkvaddur, langt fyrir aldur fram, haustið 1995. Þetta var notaleg stund í kirkjunni okkar, eins og venjulega á páskadagsmorgni. Mín fjölskylda hefur alla tíð verið mjög trúuð og ég hef sótt styrk í trúnni. Kristin trú hefur alla tíð verið í mínum huga eitthvað sem hverri manneskju er nauðsynleg. Það hefur alla tíð verið mín sannfæring að trúin hafi oft hjálpað mínu fólki og haft mikið að segja.

Það er reyndar svo að sumir sem ég þekkja mig urðu nokkuð hissa þegar að ég ákvað að gefa kost á mér til stjórnarsetu í SARK, Samtökum um aðskilnað ríkis og kirkju, og náði kjöri þar í stjórn. Mín skoðun hefur þó lengi verið sú að rjúfa skuli á tengslin milli ríkis og kirkju. Það er ekki sagt vegna þess að ég sé trúlaus eða hafi ekki tekið þátt í starfi kirkjunnar eða sýnt því áhugaleysi - öðru nær. Það er hverri manneskju að ég tel mikilvægt að vera trúuð og sækja kirkju og taka þátt í kristnu starfi. En það er þó ekki þarmeð sagt að ríkið eigi að reka kirkju eða taka þátt í þessu með þeim hætti sem verið hefur. Það er mikilvægt að skilja þarna á milli.

Þó svo færi að breytingar yrðu á kirkjunni með þeim hætti sem um ræðir, halda landsmenn fast við sína trú og fara í kirkju til að heyra guðsorð eða taka þátt í starfi innan sinnar trúhreyfingar. Þrátt fyrir að ég sé kristinn er það mín sannfæring að mikilvægt sé að öll trúfélög standi jöfn að þessu leyti. Það er á okkar dögum gríðarlega mikilvægt. Með því er í mínum huga hægt að vinna að því að efla enn frekar trúna og trúarbrögð í nafni þeirrar trúar sem viðkomandi einstaklingu velur sér. Það ætti að mínu mati að vera forgangsverkefni kirkjunnar að taka á þessum málum og leita eftir því við ríkið að hafinn verði undirbúningur að þessum breytingum og uppstokkun með viðeigandi hætti.

Kristin trú getur alveg staðið jafnfætis öðrum trúarbrögðum og engin þörf á að ríkið sé áfram í þessu með þessum hætti. Það er enda öllum mikilvægt að mínu mati að sækja kirkju og taka þátt í kristnu starfi. Það er bæði styrkur og afl á erfiðum tímum og ekki síður ánægjulegum í lífi manns.

Ég vil óska lesendum öllum gleðilegra páska og vona að þeir hafi það gott um hátíðirnar!

Málsháttur

Einn af skemmtilegri siðum páskahátíðarinnar er að kaupa sér egg og finna málsháttinn sinn þar inni í. Það er svo að oftast nær eiga þau spakmæli vel við. Snemma í morgun opnaði ég páskaeggið mitt sem ég keypti í Nettó í gær. Þegar það var opnað blasti við málshátturinn: Guð býr í glöðu hjarta. Með þann boðskap hélt ég út í daginn, glaður og hress.

Gleðilega páska

Mikilvægi netskrifa - höfðað til ungs fólks

Það er margsannað að rödd eins manns sem berst eftir slóðum Internetsins á bloggvefi og heimasíðu geti orðið áhrifameiri en þess sem stendur í þingsal. Fjölmiðlun er orðin svo fersk og áleitin að Netið er orðinn ráðandi aðili á markaðnum. Prentmiðlarnir eru hægt og rólega að hverfa sjónum, enda er Netið svo margfalt öflugra og skilvirkara en það sem stendur á prenti í blöðum. Það hefur enda sannast vel að lestur á dagblöðum minnkar sífellt. Yngri kynslóðir fara í gegnum daginn með því að sækja sér fréttir á netinu og skrifar um fréttirnar sjálft á netinu, heima eða í vinnu.

Þessi tilvera er orðin svo ljúf og létt að hver og einn getur nefnilega skipt máli í umræðunni með því að láta rödd sína heyrast á þessum vettvangi. Fólk les dagblöð í æ minna mæli. Það er enda svo að prentmiðill getur aldrei keppt við netmiðil um ferskleika og áhrifamátt. Að mörgu leyti getur fólk orðið áhrifameira í pólitík með því að tala af krafti um pólitík á eigin forsendum á eigin vef heldur en að standa í pólitísku þjarki sjálft. Það er enda svo að vel við haldin heimasíða getur verið lífleg og kraftmikil og markað sér mikil áhrif. Ég tel að yngra fólk geti skipt máli með slíkum skrifum.

Þetta þekki ég vel sjálfur. Ég hef notað mér netið sjálfur í þónokkur ár og skrifað þar af áhuga og með metnað að leiðarljósi, metnað um að sýna að ég hafi áhuga á málefnum samtímans og áhuga á því að tala um þau af miklum krafti. Ég hef bæði verið á fullu í pólitísku starfi innan stjórnmálaflokks og verið á fullu á netinu og skrifað þar af áhuga og ástríðu. Pólitík er eitthvað sem ég hef notið að fjalla um lengi. Ég gaman af að kryfja málin með mínum hætti og skrifa á eigin forsendum um það sem ég vil tala um. Það jafnast ekkert á við það að eiga einn vettvang algjörlega einn og ráða honum sjálfum.

Þegar að ég er spurður almennt um það hvernig framboð geti höfðað til ungs fólks verður svar mitt að því verði að treysta til verka - því verði að treysta til áhrifa. Finni ungt fólk fyrir höfnun og því að verk þeirra og skoðanir séu ekki virtar sortnar fljótt yfir að mínu mati. Ungt fólk er ekki heimskt fólk sem bítur á hvaða öngul sem er. Það verður bæði að finna sig á vettvangnum og meta það andrúmsloft sem blasir við. Það þýðir ekkert að eyða fullt af peningum fyrir kosningar til að höfða til ungs fólks ef valtað er yfir skoðanir þeirra.

Það er og hefur alla tíð verið mitt mat. Ein leiðin til að ná árangri og vera virkt í að taka af skarið er að skrifa á eigin vefi - tala óhikað um skoðanir sínar. Þar getur ungt fólk skipt máli og verið það sjálft. Það er mín reynsla að slík skrif séu lykilatriði í að skipta máli. Starf innan flokka er líka mjög gott en andrúmsloftið sem mætir því ræður úrslitum um hvernig fólki gengur að höfða til ungs fólks.

Hjördís Björk skipuð dómari við Hæstarétt

Hjördís Björk Hákonardóttir héraðsdómari og dómsstjóri við héraðsdóm Suðurlands, var skipuð dómari við Hæstarétt Íslands af Geir H. Haarde settum dómsmálaráðherra, á þriðjudag. Hún tekur við embætti þann 1. maí nk. og tekur þá við af Guðrúnu Erlendsdóttur. Guðrún varð fyrst kvenna skipuð hæstaréttardómari og forseti Hæstaréttar á Íslandi og hefur setið í réttinum í tvo áratugi. Með þessu haldast sömu kynjahlutföll í réttinum en Ingibjörg Benediktsdóttir, hefur setið í réttinum frá árinu 2001. Aðeins þessar þrjár konur hafa setið í Hæstarétti Íslands. Enginn vafi leikur á því að Hjördís Björk sé hæf til setu í Hæstarétti, en hún hefur verið dómari til fjölda ára og var þar á undan sýslumaður í Strandasýslu. Hjördís varð fyrst íslenskra kvenna sýslumaður.

Þetta var í fjórða skiptið sem Hjördís sótti um embættið. Fræg voru málaferli hennar vegna skipunar í embættið árið 2003 er Ólafur Börkur Þorvaldsson var skipaður í réttinn. Á síðasta ári náðist samkomulag milli hennar og Björns Bjarnasonar dómsmálaráðherra, vegna úrskurðar kærunefndar jafnréttismála í apríl 2004 um að ráðherra hefði brotið jafnréttislög í það skiptið. Fól samkomulagið í sér að Hjördís fær ársleyfi á launum frá og með 15. desember sl. til að sinna fræðistörfum. Ég hef ýmislegt ritað um það mál og fjallaði um það ítarlega í sunnudagspistli mínum á páskadag, 11. apríl 2004. Tók ég þar undir skrif Björns Bjarnasonar á vef hans nokkrum dögum áður. Er ég enda enn þeirrar skoðunar að ekki eigi að skipa einvörðungu í réttinn eftir kynjastöðlum.

Mikið hefur verið rætt og ritað um þetta námsleyfi - sumir líta þar á þetta sem meiri umbun fyrir HBH en aðra. Staðreyndin er sú að margir "spekúlantar" hafa talið um eitthvað einstakt tilvik að ræða. Eins og allir vita sem vit hafa á þessu er reglulega verið að veita ríkisstarfsmönnum námsleyfi. Eins og vel hefur komið fram eru ákvæði um slíkt hluti af kjarasamningi margra ríkisstarfsmanna. Sjaldan er gert veður út af slíku. Gott dæmi er að nýlega fékk bókasafnsfræðingur einn í samgönguráðuneytinu árs námsleyfi á launum með sama hætti og Hjördís Björk. En um þetta er ekki talað. Um daginn lenti ég í rifrildi við einn "spekinginn" á spjallvefunum um leyfi HBH og átti hann erfitt með að skilja að leyfinu væri lokið, enda Hjördís að fara í réttinn og þarf að segja sig frá hinu embættinu auðvitað. Kostulegt alveg!

Engum blandast hugur um að dómsmálaráðherra hefur lokaorðið um hver hlýtur dómarastöðu - það er mat þess sem situr á ráðherrastóli hver eigi að hljóta sæti í réttinum. Það er ekki núverandi dómara við réttinn að ráða för í því. Skv. fjórðu grein dómstólalaga skal leitað álits réttarins á hæfi umsækjenda. Annað kemur þar ekki fram - leitað er eftir því hvort þeir sem sæki um séu hæfir til að taka þar sæti. Sá undarlegi verknaður hefur gerst oftar en eðlilegt er að dómarar raði umsækjendum í einhverja uppáhaldsröð sína og felli frekara mat en hvort þeir séu hæfir umsækjendur. Það er algjörlega fyrir neðan allt og raunar er löngu kominn tími til að afnema það að dómarar hafi skoðun á því hverjum þeir eigi að vinna með. Sérstaklega blasir nauðsyn þess við þegar að þeir eru farnir að mynda röð á umsækjendum.

Það er algjörlega óumdeilt að samkvæmt lögum á ráðherra lokaorð um skipan í þessa stöðu. Hann tekur ákvörðun eftir að hafa fengið mat réttarins. Það mat er einungis faglegs eðlis en bindur ráðherra ekki á nokkurn hátt. Enda birtist hvergi áðurgagnrýni á að ráðherra tæki ákvörðun, heldur virðist málið allt snúast um einhverja óskiljanlega kynjastaðla sem frekar ber að standa vörð um en eðlilega skynsemi og hlutlægt mat á hver sé heppilegastur í það starf sem til umræðu er.

En ég vil taka það fram að ég tel Hjördísi hæfa til setu í réttinum og tel að ferill hennar og störf sem dómara hafi vegið mestu er kom að valinu. Það er enda öllum ljóst að eftir því skal meta umsækjendur en ekki kyni þeirra. Hjördís er hæf er litið er til ferils og verka á þessu sviði og á þessum forsendum fékk hún dómaraembættið tel ég. Þeir staðlar eiga ávallt að ráða valinu á því hver tekur sæti við réttinn eður ei.

Spartacus

Í kvöld verður sannkallað eðalbíó í Sjónvarpinu. Þá sýnir RÚV stórmynd leikstjórans Stanley Kubrick, Spartacus, frá árinu 1960. Hún fjallar um þrælinn uppreisnargjarna Thracian Spartacus, sem er seldur til skylmingaþjálfarans Lentulus Batiatus. Eftir nokkurra vikna þjálfun leiðir Spartacus uppreisn þrælanna gegn Batiatus og hefur sigur. Er undan ægivaldi hans er vikið halda þrælarnir áfram í uppreisnaranda gegn skylmingaþrælunum almennt. Myndin er stútfull af öllu því besta sem til staðar var í kvikmyndagerð síns tíma. Kvikmyndataka, leikur, klipping og leikstjórn: allt hvoru öðru betra.

Myndin skartaði mörgum af helstu stórleikurum aldarinnar, Kirk Douglas er ógleymanlegur í hlutverki Spartacus og er hans helst minnst fyrir leik sinn í myndinni og túlkun sína. Að mínu mati er þetta besta kvikmyndahlutverk Douglas. Hann var aldrei öflugri en í þessu hlutverki. Sir Peter Ustinov hlaut óskarinn fyrir hlutverk sitt sem Batiatus, enda um að ræða hreint magnaða túlkun. Sir Laurence Olivier, Tony Curtis, Jean Simmons og Charles Laughton eru öll stórfengleg í myndinni. Venju samkvæmt er Olivier skemmtilega kvikindislegur, að þessu sinni sem Marcus Crassus. Olivier var einn af bestu leikurum kvikmyndasögunnar að mínu mati (sem minnir mig á að ég verð að fara að sjá Marathon Man aftur fljótlega)

Spartacus hlaut fern óskarsverðlaun: fyrir leikara í aukahlutverki, listræna leikstjórn, búningahönnun og kvikmyndatöku. Kvikmyndatökumaðurinn Russell Metty gerði aldrei betur á sínum ferli, en athygli vekur að hann vann þar eftir skipunum Kubricks, en kaldhæðnislegt er að hann fékk ekki sínu framgengt við mótun kvikmyndatökunnar og voru miklar deilur þeirra á milli alla vinnsluferli myndarinnar. Kvikmyndatakan er einhver sú besta á gullaldarárum Hollywood - fallegur liturinn naut sín og hver rammi í myndinni verður sem besta listaverk. Sérstaklega finnst mér flott myndataka Metty takast vel í hinu eftirminnilega lokaatriði.

Að mínu mati var Stanley Kubrick einn af bestu kvikmyndagerðarmönnum 20. aldarinnar. Hann var óhræddur við að fara nýjar leiðir og var djarfur í sinni listgrein. Hann fór ótroðnar slóðir og þorði að búa til nýja stíla og feta nýjar leiðir. Fyrir það er hans helst minnst að mínu mati. Kubrick markaði spor í kvikmyndasöguna sem aldrei munu fyrnast og skapaði meistaraverk sem munu lifa með heimsbyggðinni um eilífð. Hann var einn þeirra sem fengu heila kynslóð til að dýrka kvikmyndir og kvikmyndagerð. Ég fjallaði um feril hans í ítarlegum leikstjórapistli á kvikmyndir.com vorið 2004.

Ég hvet alla til að horfa á RÚV klukkan hálftólf í kvöld og sjá stórmyndina Spartacus. Sannir kvikmyndaunnendur verða vart sviknir af þeirri kvikmyndaveislu.

Tónlistarveisla á föstudeginum langa

Þann 27. janúar sl. voru 250 ár liðin frá fæðingu Wolfgangs Amadeus Mozarts - meistara hinna fögru tóna í klassískri tónlist. Þessa var minnst með veglegri tónlistardagskrá sem sýnt var frá í Ríkissjónvarpinu helgina 26. og 27. janúar með veglegri dagskrá. Því miður hafði ég ekki tækifæri til að fylgjast með þá, enda önnum kafinn í fjölda verkefna þá. Leitt var að missa af dagskránni og skrifaði ég á þennan vef á þeim tíma með þeim hætti að vonandi yrði þessari tónlistarveislu gerð góð skil með flottri samantekt á vegum RÚV síðar meir.

Eftir hádegið í dag settist ég niður fyrir framan sjónvarpið og naut þess að horfa í Ríkissjónvarpinu á upptöku frá hátíðartónleikum sem haldnir voru í Berlín afmælisdag Mozarts. Þar var sannkölluð tónlistarveisla og leikin nokkur af fegurstu tónverkum meistara Mozarts. Þar mátti heyra hinn fræga Fiðlukonsert hans nr. 5, aríu Súsönnu úr Brúðkaupi Fígarós, píanókonsert Elvíru (nr. 23), Flautu- og hörpukonsertinn, forleik úr Clemenza di Tito, Serenöðu nr. 13, Píanósónötu nr. 11, forleikinn í Brúðkaupi Fígarós og síðast en ekki síst sinfóníu nr. 40 (sem er auðvitað algjör perla og unaðsljúf).

Meðal þeirra sem komu fram voru Staatskapelle Berlin undir stjórn Daniels Barenboim, Thomas Quasthoff, Nikolaj Znaider og Sylvia Schwartz. Sannkallaðir snillingar á sínu sviði. Ég hef alla tíð notið klassískrar tónlistar. Ekkert hentar betur að hlusta á er maður þarf að slaka vel á og þegar að skrifa þarf fína pistla og koma góðum hlutum til skila hentar vel að setja unaðsljúfa tóna klassískrar tónlistar á fóninn. Það jafnast á við hið allra besta rauðvín.

Mozart var einstakt tónskáld - sem heillar fólk um allan heim með fögrum tónverkum sínum sama hætti nú og hann gerði í lifanda lífi. Það var sannkölluð unun að hlusta á þessa tónleika í dag og ég vil þakka RÚV fyrir að færa okkur aðdáendum klassískrar tónlistar þessa tónlistarveislu heim í stofu til okkar á föstudeginum langa.

Á föstudaginn langa

Í dag er föstudagurinn langi - einn helgasti dagur kristinna manna um allan heim. Það er við hæfi að nota daginn til að íhuga vel og njóta kyrrðar. Að mörgu leyti er föstudagurinn langi sá dagur ársins þar sem kyrrðin nýtur sín best - hægt er að hugsa vel málin og sjá hlutina í öðru ljósi en alla aðra daga. Það er notalegt að geta með þessum hætti séð hlutina í allt öðru samhengi en í erli annarra daga.

Ungum var mér kennt að meta skáldskap Davíðs Stefánssonar frá Fagraskógi. Amma mín var mjög hrifin af ljóðum hans og átti ljóðabækur hans. Erfði ég þær bækur og nýt þeirra nú. Hann var fremsta skáld landsins á 20. öld - að mínu mati tókst fáum íslenskum skáldum betur að tjá sig frá hjartanu, er þá sama hvort átt er við t.d. gleði, sorg, ástina eða lífskraftinn.

Davíð tjáði af stakri snilld sannar tilfinningar og varð eitt ástsælasta skáld okkar á 20. öld. Davíð var skáld tilfinninga, hann orti frá hjartanu og talaði beint til hjarta þess sem las. Hann var alþýðuskáld sem snerti við fólki. Þess vegna mun minning hans verða okkur kær og kveðskapur hans festast í sessi um ókomin ár. Hann var sannur í yrkisefnum og sannur í tjáningu um sannar tilfinningar.

Eitt fallegasta kvæði Davíðs er án nokkurs vafa Á föstudaginn langa, sem margir kalla Ég kveiki á kertum mínum. Um er að ræða táknrænt og fallegt ljóð sem telst með því besta sem hann orti á löngum skáldferli sínum. Þetta ljóð snertir alltaf streng í hjartanu mínu. Það er við hæfi að líta á það á þessum helga degi.

Ég kveiki á kertum mínum
við krossins helga tré.
Í öllum sálmum sínum
hinn seki beygir kné.
Ég villtist oft af vegi.
Ég vakti oft og bað.
Nú hallar helgum degi
á Hausaskeljastað.

Í gegnum móðu og mistur
ég mikil undur sé.
Ég sé þig koma, Kristur,
með krossins þunga tré.
Af enni daggir drjúpa,
og dýrð úr augum skín.
Á klettinn vil ég krjúpa
og kyssa sporin þín.

Þín braut er þyrnum þakin,
hver þyrnir falskur koss.
Ég sé þig negldan nakinn
sem níðing upp á kross.
Ég sé þig hæddan hanga
á Hausaskeljastað.
Þann lausnardaginn langa
var líf þitt fullkomnað.

Ég bíð, uns birtir yfir
og bjarminn roðar tind.
Hvert barn, hvert ljóð, sem lifir,
skal lúta krossins mynd.
Hann var og verður kysstur.
Hann vermir kalda sál.
Þitt líf og kvalir, Kristur,
er krossins þögla mál.

Þú ert hinn góði gestur
og guð á meðal vor,
og sá er bróðir bestur,
sem blessar öll þín spor
og hvorki silfri safnar
né sverð í höndum ber,
en öllu illu hafnar
og aðeins fylgir þér.

Þú einn vilt alla styðja
og öllum sýna tryggð.
Þú einn vilt alla biðja
og öllum kenna dyggð.
Þú einn vilt alla hvíla
og öllum veita lið.
Þú einn vilt öllum skýla
og öllum gefa grið.

Að kofa og konungshöllum
þú kemur einn á ferð.
Þú grætur yfir öllum
og allra syndir berð.
Þú veist er veikir kalla
á vin að leiða sig.
Þú sérð og elskar alla,
þó allir svíki þig.

Ég fell að fótum þínum
og faðma lífsins tré.
Með innri augum mínum
ég undur mikil sé.
Þú stýrir vorsins veldi
og verndar hverja rós.
Frá þínum ástareldi
fá allir heimar ljós.


(Færsla áður birt á föstudaginn langa, 25. mars 2005)

Samanburður á skoðanakönnunum

Það eru 44 dagar til sveitarstjórnarkosninga. Um fátt hefur meira verið rætt hér á Akureyri undanfarna daga en niðurstöður skoðanakönnunar Rannsóknastofnunar Háskólans á Akureyri á fylgi framboðanna fyrir sveitarstjórnarkosningarnar. Í þeirri könnun kom fram mjög merkilegt landslag í fylgi og mikið verið rætt um stöðu hvers framboðs fyrir sig hér í bænum seinustu daga. Umfram allt vakti könnunin athygli því að margir tóku ekki afstöðu í henni. Fólk er skiljanlega þessa dagana að velta mikið fyrir sér framboðslistunum: aldurs- og kynjaskiptingu og þeim málefnum sem þessir frambjóðendur standa fyrir. Fólk er að spá í hver sé sérstaða hvers framboðs og hverjum greiða skuli atkvæði. Kosningabaráttan er vart hafin af krafti en menn eru í miklum undirbúningi út um allt og bíða eftir formlegu upphafi baráttunnar. Eftir páskahátíðina hefst fjörið og allir setja á fullt. Má búast við spennandi baráttu.

Er þessi könnun var birt hafði ekki birst skoðanakönnun á fylgi framboðanna hér á Akureyri síðan í fyrrasumar. Reyndar var um fátt meira rætt í bæjarpólitíkinni en þá könnun. Um var að ræða könnun IMG Gallup á lífskjörum íbúa á Akureyri. Samhliða þeirri könnun var spurt um afstöðu fólks til þeirra fimm framboða sem fengu kjörinn fulltrúa í bæjarstjórn í kosningunum 2002. Niðurstaða könnunarinnar var að meirihluti bæjarstjórnar héldi naumlega með 6 menn inni: sjálfstæðismenn héldu sínum fjórum og Framsókn hlaut tvo. Samfylking hafði þrjá, VG tvo og Oddur náði ekki kjöri fyrir L-listann. Tölurnar voru: Sjálfstæðisflokkurinn: 29,8%, Samfylkingin: 26,8%, Vinstrihreyfingin - grænt framboð: 18,5%, Framsóknarflokkurinn: 17,1% og Listi fólksins: 6,3%. Þessi könnun varð umdeild því að mun síðar var kynnt um þessa niðurstöðu en þá sem sneri beint að lífskjarakönnuninni. Mikið var tekist á um málið í sumarhitanum hér á Akureyri í fyrra.

Það er í sjálfu sér mjög merkilegt að bera könnun RHA saman við þá sem birtist í fyrrasumar. Sjálfstæðisflokkurinn hlýtur mun meira fylgi í könnun RHA - tæpum fimm prósentustigum meira. Framsókn tapar fimm prósentum miðað við þetta, VG bætir við sig fjórum prósentustigum og L-listinn bætir við sig þrem prósentustigum. Er þá eftir að minnast á hlut Samfylkingarinnar. Í þessari könnun mældist flokkurinn með tæplega 27% fylgi en hafði tapað heilum tíu prósentustigum er kom að könnun RHA. Þetta mikla tap milli kannana vekur athygli og tapar Samfylkingin meiru en Framsóknarflokkurinn. Reyndar fannst mér útkoma Samfylkingarinnar mjög athyglisverð í fyrra. Þetta var á þeim tímapunkti sem Oktavía leiddi enn flokkinn. Hún hafði verið mjög umdeild innan sinna raða og eigin flokksmenn sneru að lokum við henni bakinu. Lauk samskiptum þeirra með því að hún gekk úr flokknum og kom til liðs við okkur sjálfstæðismenn.

Lengi heyrði maður sagt að Oktavía héldi kjörfylgi Samfylkingarinnar á Akureyri niðri. Mörgum varð það að orði í kosningabaráttunni 2002 að Oktavía hefði haldið fylginu niðri en stöku aðilar segja að Oktavía hafi bjargað því sem bjargað varð þá. Reyndar munaði litlu að Samfylkingin hlyti annan bæjarfulltrúann árið 2002 og hlaut meira fylgi en henni var lengi vel spáð. En samt var flokkurinn ekki að ná neinni stemmningu þá og margar sögur bárust úr þeirri baráttu út um bæinn. Oktavía gerði Samfylkingunni klárlega mikla skráveifu í desember með því að fara úr flokknum og taka með sér eina bæjarfulltrúasæti flokksins. Eftir stóð Samfylkingin án fulltrúa í bæjarstjórn Akureyrar út kjörtímabilið. Oktavía sló greinilega margar flugur í einu höggi þar. Fann maður greinilega sársauka Samfylkingarfólks um jólin og vonbrigði þeirra duldust engum. En það er alveg ljóst að Oktavía fór með miklum hvelli sem átti sér aðdraganda.

Engum hafði dulist í fyrrasumar að átök voru framundan innan flokksins er könnunin var gerð. Varabæjarfulltrúinn Hermann Tómasson hafði boðað leiðtogaframboð gegn Oktavíu og öllum ljóst að engir kærleikar voru þeirra í millum. Það fór að lokum svo að Oktavía ákvað að fara ekki í framboð og eftirmálann þekkja allir. Skömmu eftir prófkjörið yfirgaf hún þá og síðan hafa Samfylkingarfulltrúar mætt á alla bæjarstjórnarfundi með mótmælasetu til að láta hug sinn í ljósi. Þeir eru enda eyland í bæjarstjórn Akureyrar þessa stundina. Þessi könnun RHA boðar merkileg tíðindi. Þrátt fyrir brotthvarf Oktavíu Jóhannesdóttur bætir flokkurinn ekki við sig miklu fylgi og þeir missa verulegt fylgi sé miðað við Gallup-könnunina frægu í fyrrasumar. Það hefur nú reynt mjög á Hermann Tómasson sem leiðtoga og þau höfðu sviðsljósið mjög lengi í kosningaslagnum.

Þrátt fyrir það mælist Samfylkingin með mun minna fylgi en í fyrra. Þetta er það sem flestir taka eftir er rýnt er í þessar tvær kannanir hlið við hlið. Samfylkingin hefur verið mjög áberandi seinustu vikur, boðuðu fyrst til prófkjörs og birtu lista sinn langfyrst, tæpum tveim mánuðum á undan okkur sjálfstæðismönnum. Þeirra vonbrigði hljóta að vera mikil séu þessar kannanir settar á borðið hlið við hlið og munurinn skoðaður - sérstaklega að vera undir VG. Það sem meira er að nú kennir ekki flokkurinn Oktavíu um stöðu mála. Það eru því fleiri en framsóknarmenn undir forystu Jóa Bjarna sem eru ósáttir við sinn hlut þessa stundina. Næsta könnun kemur á þriðjudag. Það verður mjög fróðlegt að sjá tölur þar og nýja mælingu á fylgi framboðanna hér á Akureyri.

Vangaveltur vegna gagnrýni á sus.is

Það er margt skrifað og spáð um á netinu. Þar lifa fjöldi áhugaverðra vefsíðna. Það er sem betur fer svo í samfélaginu okkar að fólk hefur tíma til að skrifa um hitamál samtímans og hafa skoðanir á málunum. Það er ekkert nema gott um það að segja að líf sé á vefsíðum. Þar hefur fjöldi fólks valið sér heimili til að tala af krafti og miðla skoðunum sínum til annarra. Netið er mest lifandi vettvangur skoðanasamskipta í nútímanum og þeim vettvangi ber að hampa. Mjög ánægjulegt er að taka netrúnt - sá netrúntur lengist sífellt og það er ágætt að hefja daginn með kaffibolla sér við hlið og kanna það sem er í gangi - kynna sér skoðanir annars fólks. Ég hef fyrir löngu séð að það er gott að kynna sér fyrst þá sem maður er oftast ósammála. Með því sér maður oft gott sjónarhorn á umræðuna og svo er alltaf viðeigandi að lesa þá sem maður er alla jafnan mjög sammála og kynna sér ólík sjónarhorn á sömu skoðanir.

Í morgun fór ég í góðan netrúnt og vann í að skrifa greinar og ýmislegt annað sem gera þarf í skugga helgidaganna. Eftir það leit ég á pistlavefsíðurnar. Ég staldraði nokkra stund inni á vefnum hugsjónir.is - nýjum vef ungra hægrimanna. Þar var að finna grein eftir ungan mann í stjórn ungliðafélagsins í Garðabæ þar sem hann finnur að greinum á vefum Heimdallar og SUS. Kemur fram í skrifum hans að þar séu "farnar að rata inn greinar í síauknu mæli með sósíalísku yfirbragði" svo orðrétt sé haft eftir. Ekki ætla ég að svara fyrir vef Heimdallar en heimasíða SUS er stýrð af mér og held ég utan um pistlahlið þessa góða vefs. Ritstjórnarstefna heimasíðu Sambands ungra sjálfstæðismanna hefur verið mjög skýr í minni stjórnartíð og verður það svo lengi sem ég fæ einhverju um ráðið. Þeir sem senda inn greinar fá birtar greinar á eigin ábyrgð og þeir ungir sjálfstæðismenn sem vilja taka þátt fá að vera með.

Eina skilyrðið sem ég hef sett er að menn séu hægrisinnaðir og vilji vinna Sjálfstæðisflokknum lið. Á vefinn rata greinar sem ég sjálfur er stundum mjög ósammála en ég birti auðvitað. Á vefnum er ekki ritskoðun, þar eru einfaldar reglur sem hljóða svo: "Á sus.is birtast pistlar eftir unga sjálfstæðismenn um stjórnmál. Pistlar, ritstjórnargreinar sem og aðrir pistlar, endurspegla ekki endilega stefnu Sambands ungra sjálfstæðismanna. Höfundar bera sjálfir meginábyrgð á skrifum sínum á vefnum." Við höfum hafnað greinum vegna prófkjörsbaráttu en settar voru skýrar reglur um að prófkjörsframbjóðendur fengju ekki birtar greinar með vissum fyrirvara fyrir prófkjör til að gæta þess að ekki væri sumum gert meira undir höfði en öðrum. Það er enda svo að í nútímanum eru nær allir í dag með vefsíður, annaðhvort blogg eða formlegri vefi. Með því sitja allir við sama borð. Að öðru leyti hefur þetta verið mjög vítt.

Stundum kemur fyrir að ég og pistlahöfundar séum ósammála. Það er eðlilegt. Í stórum flokki er ólíkt fólk með ólíkar skoðanir - fólk sem vill vinna að sama markmiðinu þó og telur sig geta skipt sköpum sameinuð. Mjög ólíkt fólk í starfinu skrifar greinar fyrir vef SUS og hefur áhuga á að skrifa. Það er þeirra ákvörðun hvort það vilji skrifa. Ég fagna öllum þeim sem hafa skoðanir og vilja skipta máli með því að tjá sig með sínum hætti. Það er ekki mitt verkefni að steypa alla í sama mót eða stjórna skoðunum annarra. Mér var falið það verkefni að stýra þessum vef og ég geri það með þeim hætti sem ég tel mest viðeigandi. Það felur í sér að ég verð að virða skoðanir annarra og miðla þess í stað bara mínum skoðunum til fólks með mínum hætti. Hafi þessi pistlahöfundur, sem er í stjórn aðildarfélags SUS, brennandi áhuga á að koma sínum skoðunum að og rétta einhverja slagsíðu sem hann finnur fyrir er honum velkomið að skrifa á vefinn.

Ég skil ekki þessar pælingar og finnst þær lykta af einhverju allt öðru en því að virða skoðanafrelsi fólks - jafnvel innan sömu hreyfingar. Það kemur ekki til greina að ég miðstýri vefnum vissa braut og hendi út skoðunum virkra ungliða, sem vilja láta rödd sína heyrast á vefnum, sem mér mögulega líkar ekki. Fólk er að birta skrif sín á eigin ábyrgð og skrifar um sínar skoðanir. Ég hef verið mjög lengi talsmaður þess að netið sé notað til samskipta og fagna öllum þeim sem vilja skrifa á þennan vef okkar ungra sjálfstæðismanna. Það sem ég undrast er að stjórnarmaður í nokkuð virku ungliðafélagi bjóðist ekki frekar til að skrifa greinar á eigin forsendum á þennan vef okkar allra heldur en að nöldra yfir því að sum þeirra sem skrifi hafi ekki sömu skoðanir og akkúrat hann sjálfur. Það kemur fyrir að ég verði ósammála fólki en ég virði rétt þess til að hafa ólíkar skoðanir og akkúrat ég sjálfur hef.

Ég hef skrifað fleiri hundruð greinar og geri þetta af ástríðu. Ég er í þessu vegna þess að ég hef áhuga og vil miðla skoðunum mínum og pælingum til þeirra sem vilja lesa. Enda er enginn neyddur til að lesa mig frekar en aðra. Reyndar tók ég eftir því að viðkomandi penni sem skrifar með þessum hætti um heimasíðu SUS, verandi stjórnarmaður í öflugu ungliðafélagi SUS, skrifar á vef sinn um mig með þeim orðum að ég skrifi óþarfa langlokur um stjórnmál og noti marga vefi undir það. Hann kallar mig of-bloggara vikunnar. Læt ég svona barnaskap í léttu rúmi liggja en ég held áfram að skrifa um skoðanir mínar á mönnum og málefnum.

Það vill svo til að ég er að skrifa því ég hef áhuga á pólitík og hef helgað mig mínum hugsjónum og tjái skoðanir mínar með mínum hætti. Það er skondið að ég sé gagnrýndur fyrir að vera virkur í pólitík á eigin forsendum. Það vill svo til að ég nenni ekki að spá í óþarfa barnalegar krytur manna sem rífast í sandkössum í ungliðamálunum fyrir sunnan og blanda mér í þá þvælu sína.

Þessi átök í ungliðamálum sunnanmanna er að jaðra við þráhyggju og ég hlæ jafnan þegar að ég sé þessa dómadagsvitleysu skrifað á okkur landsbyggðarmenn sem eyðum frístundum okkar og aukatíma nær öllum í áhugamál okkar, stjórnmál og félagsstarf fyrir hugsjónir okkar.

Sjálfstæðisflokkurinn í stórsókn í Árborg

NFS hefur blásið til leiks í kosningakynningu sinni og stendur sig vel að mínu mati. Þar er farið yfir málefni sveitarfélaganna af krafti og þeir sem ekki þekkja til stöðu mála þar fá með umfjölluninni gott sjónarhorn á stöðu sveitarfélagsins. Ennfremur heyrum við auðvitað í leiðtogum framboðslistanna í sveitarfélögunum og fáum könnun á stöðu mála. Nú þegar að aðeins rétt rúmir 40 dagar er til kosninga er mikilvægt fyrir kjósendur að fá slíka umfjöllun og satt best að segja finnst mér sem miklum stjórnmálaáhugamanni áhugavert að sjá þetta. Þessi umfjöllun er stýrð af Sigmundi Erni Rúnarssyni fréttastjóra NFS, og með honum er einvalalið í að fara yfir málin. Frændi minn, Helgi Seljan, er á fullu í þessari vinnu og stendur sig vel þar, rétt eins og í Íslandi í dag og í þeim verkefnum sem hann sinnti á gömlu Talstöðinni en hann var um tíma þar með þeim Helgu Völu og Hallgrími Thorsteinssyni í síðdegisþætti stöðvarinnar, áður en NFS kom til.

Á þriðjudag var kynnt skoðanakönnun á fylgi flokkanna í Árborg og ennfremur farið yfir málefni þess sveitarfélags. Niðurstaðan í henni er mjög einföld - Sjálfstæðisflokkurinn tvöfaldar fylgi sitt í sveitarfélaginu og nær hreinum meirihluta með 5 bæjarfulltrúa af 9. Fylgi flokksins fer þar úr rétt rúmum 25% í tæpt 51%. Ef marka má þetta er Sjálfstæðisflokkurinn í stórsókn og virðist vera að taka þetta með trompi þar. Kemur þetta mér ekki á óvart en Eyþór Arnalds hefur glætt nýju lífi í flokkinn í Árborg eftir að hann var kjörinn leiðtogi flokksins þar í febrúar. Það fór ekki framhjá neinum að kosningabarátta Sjálfstæðisflokksins í Árborg gekk ekki sem skyldi í kosningunum 2002. Gott dæmi um kraftinn í flokknum með innkomu Eyþórs sást vel í prófkjörinu en fleiri kusu í því en sjálfan flokkinn árið 2002. Innkoma Eyþórs í bæjarmálin í Árborg markar nýtt upphaf fyrir Sjálfstæðisflokkinn þar. Þessi könnun staðfestir það með afgerandi hætti.

Samfylkingin og Framsóknarflokkurinn ríkja núna í Árborg og tapa skiljanlega gríðarlegu fylgi. Samfylkingin fer úr rúmum 40% í rúm 20% og Framsóknarflokkurinn fer úr 28% í 18. Samfylkingin missir því helming kjörfylgis síns og verður fyrir gríðarlegri blóðtöku ef marka má þessa stöðu nú. Ég tel að Eyþór muni leiða Sjálfstæðisflokkinn í Árborg til góðs kosningasigurs í lok næsta mánaðar og vonandi munu sjálfstæðismenn taka við valdataumunum í þessu forna höfuðvígi sínu á Suðurlandi. Ég þekki Eyþór og veit að með honum kemur þarna líf og kraftur og það staðfestist í þessari mælingu. Hún gefur góð fyrirheit um valdaskipti í Árborg í næsta mánuði. Sérstaklega er athyglisvert að sjá útreið Samfylkingarinnar.

En ef marka má þetta er Sjálfstæðisflokkurinn í stórsókn undir forystu Eyþórs Arnalds og það er að sjálfsögðu mikið ánægjuefni. Næsta þriðjudag verður NFS með borgarafund hér á Akureyri og birtir þá skoðanakönnun á fylgi framboðanna hér. Það verður fínt að fá Helga norður í heimsókn.

Farsælar tillögur í skipulagsmálum

Í gær kynntu leiðtogar meirihlutaflokkanna í bæjarstjórn tillögu sína til breytinga á fyrri vinnsluhugmyndum um skipulag Akureyrarvallarsvæðisins. Eins og flestir vita er aðalleikvangur bæjarins staðsettur í hjarta bæjarins en það svæði mjög lítið nýtt. Tekin hefur verið nú sú ákvörðun að vallarsvæðið verði tekið undir útivistarsvæði, verslun og þjónustu ásamt íbúðabyggð en fyrri tillaga gerði ekki ráð fyrir verslun á svæðinu. Með þessu næst það fram að tengja saman núverandi miðbæ og verslunarsvæði á Gleráreyrum, kennt við Glerártorg. Eins og gefur að skilja þarf með þessu að stokka upp skipulag lykilíþrótta og huga að annarri staðsetningu. Stefnt er að því að frjálsíþróttaaðstaðan verði byggð upp á íþróttasvæði Þórs við Hamar í tengslum við Bogann og muni verða tilbúin fyrir Landsmót UMFÍ 2009. Um er að ræða að mínu mati mjög góða tillögu - umfram allt tillögu sem sættir ólík sjónarmið.

Þetta er að mínu mati tillaga sem ég tel mjög vænlega í stöðunni. Við blasir auðvitað þó að ekki er hægt að taka Akureyrarvöll úr notkun með formlegum hætti fyrr en að samkomulag liggur fyrir við íþróttafélögin KA og Þór um stuðning bæjarsjóðs við uppbyggingu félagsvæða þeirra. Ég tel þetta lausn sem bæði eflir félagssvæðin og aðstöðu þeirra og ennfremur tryggir betri nýtingu á eldra vallarsvæðinu en ég tel núverandi nýtingu þess óviðunandi miðað við aðstæður. Það hefur lengi verið mín skoðun að rétt sé að binda enda á núverandi nýtingu þessa svæðis í hjarta bæjarins og stokka það algjörlega upp. Er ég sammála þessum tillögum og fagna þeim mjög, enda efla þær þetta góða svæði á nýjum forsendum. Það er að öllu leyti til eflingar miðbænum að taka þetta lykilsvæði undir annað en íþróttastarfsemi og mun betra að helga það öðrum möguleikum og efla með því miðbæinn.

Ennfremur kynntu leiðtogar meirihlutaflokkanna í gær tillögur sínar að legu tengibrauta. Þar er gert ráð fyrir að Miðhúsabraut, frá Súluvegi að Mýrarvegi, verði lögð á þessu ári í einum áfanga. Stefnt er að því að til verkefnisins verði veitt 100 milljóna króna aukafjárveiting við endurskoðun fjárhagsáætlunar fyrir árið 2006. Er það auðvitað gleðiefni að Miðhúsabraut komi til sögunnar og tel ég að þetta sé farsæl lausn og mun tilkoma hennar verða til góða. Enn frekar fagna ég þeirri ákvörðun að Dalsbraut, sunnan Þingvallastrætis, sé sett á skipulag. Tekið er fram í þessari yfirlýsingu að framkvæmdir við götuna hefjist ekki fyrr, en áhrif af lagningu Miðhúsabrautar hafa verið könnuð og aðrir kostir reyndir til þrautar. Verði gatan lögð yrði haft samráð við íbúa og hverfisnefndir um hönnun hennar. Það er fyrir mestu að þessar tillögur liggi nú fyrir og með því sætt ólík sjónarmið.

Ég bý við Þórunnarstræti, eina fjölförnustu götu Akureyrarbæjar. Ég fagna því að Dalsbraut sé aftur sett inn á skipulag. Satt best að segja þótti mér það ekki kræsilegt að setja alla umferð í Naustahverfið í gegnum Þórunnarstrætið og hef verið þeirrar skoðunar að Dalsbraut eigi að leggja. Hún hefur verið inni á skipulagi allt frá árinu 1974 og kemur því engum að óvörum, hvorki bæjarbúum almennt né heldur þeim sem byggt hafa íbúðarhús sín eða byggingar af öðru tagi á þessu svæði. Ég tel mikilvægt að Dalsbraut í þeirri mynd sem rætt hefur verið um verði að veruleika fyrir lok næsta kjörtímabils. Sem íbúi við Þórunnarstræti tel ég það algjörlega óhjákvæmilegt. En ég fagna þessum tillögum og tel þær mjög til góða.

Valdaferli Ariel Sharon lýkur formlega

Fimm ára forsætisráðherraferli Ariel Sharon í Ísrael og hálfrar aldar litríkum stjórnmálaferli hans lauk formlega í dag. Þá samþykkti ríkisstjórn Ísraels einróma þá ákvörðun, að höfðu samráði við lækna á Hadassah-sjúkrahúsinu í Ísrael, að hann væri varanlega óhæfur til að gegna ráðherraembætti og stýra ríkisstjórn landsins vegna veikinda. Rúmir þrír mánuðir eru liðnir síðan að Sharon féll í dá eftir alvarlegt heilablóðfall. Síðan hefur hinn 78 ára gamli forsætisráðherra legið í dái á sjöundu hæð sjúkrahússins og með hverjum deginum minnka líkurnar á því að hann vakni til meðvitundar að nýju. Þegar að Sharon hvarf af pólitísku sjónarsviði með svo snöggum hætti hafði hann snúið ísraelskum stjórnmálum á hvolf. Hann yfirgaf Likud-bandalagið, sem hann stofnaði ásamt fleirum árið 1973, og sagði af sér leiðtogaembætti flokksins og stofnaði nýjan flokk, Kadima (Áfram). Boðað var til kosninga og flest stefndi í að Sharon kæmi sem sigurvegari út úr þeim.

Löngum var góð heilsa og úrvalsúthald eitt af aðalsmerkjum Ariels Sharon. Hann var maður sem vann alla tíð langan vinnudag, helgaði sig vinnu og áhugamálum tengdum stjórnmálum. Seinni kona hans, Lily, lést úr krabbameini árið 2000, ári eftir að Sharon varð leiðtogi Likud. Var það honum mikið áfall og vann hann sig út úr því áfalli með meiri vinnu og álagi tengdu henni. Helgaði hann sig pólitískri baráttu og lagði sig allan fram í þingkosningunum í febrúar 2001, þar sem hann var forsætisráðherraefni Likud-bandalagsins. Hafði hann sigur á Ehud Barak þáv. forsætisráðherra og leiðtoga Verkamannaflokksins. Með því varð Ariel Sharon forsætisráðherra Ísraels, 73 ára að aldri. Sharon hafði tekist það sem flestum hafði þótt óhugsandi jafnvel nokkrum árum áður - að komast til valda í Ísrael. Í þingkosningunum 28. janúar 2003 fékk Likud flest atkvæði og Sharon hélt yfirburðastöðu sinni í ísraelskum stjórnmálum.

Stórsigur Sharons í kosningunum 2003 var sögulegur, enda var þetta í fyrsta skipti frá árinu 1980 sem sitjandi forsætisráðherra Ísraela vann endurkjör. Eftir nokkra stjórnarkreppu myndaði hann stjórn hægri- og trúarflokka. Entist hún ekki til loka kjörtímabilsins - vík varð milli vina í Likud. Deilt var um leiðir í M-Austurlöndum. Á gamals aldri varð hinn herskái Sharon allt í einu friðelskandi maður innan Likud og deilurnar vegna stefnu hans í friðarmálum leiddu til klofnings flokksins. Hann hafði eftir lát Yasser Arafat í árslok 2004 breytt um tón og stefnu í friðarmálum og varð allt í einu maður friðarboðskapar í M-Austurlöndum. Hefði fáum órað fyrir því að það myndi gerast fyrir aðeins tveim til þrem árum, t.d. miðað við boðskap hans í þingkosningunum 2003. Sharon ákvað að sverfa til stáls og reyna á stöðu sína með stofnun eigin flokks, eins og fyrr var nefnt.

Flestir vissu að myndi fyrrnefnd leikflétta Sharons sem hann hannaði eftir heppnast myndi blasa við gjörbreytt pólitískt landslag á komandi árum - pólitískt landslag skapað og stjórnað af Ariel Sharon. Það sem gerðist var það sem ekki einu sinni hinn sterki vinnuþjarkur og stjórnsami Sharon gaft haft nokkra stjórn á. Er stefndi í líflega kosningabaráttu og næg verkefni til úrlausnar hjá Sharon kom að því að úthald hans brást. Þess sáust merki laust fyrir jólin að heilsa Sharons væri tekin að dala. Þann 18. desember sl. var hann fluttur með hraði á sjúkrahús í Jerúsalem eftir að hafa fengið vægt heilablóðfall og misst meðvitund. Sharon sýndi þá engin merki alvarlegrar heilabilunar eða þess að veikindin hefðu sett mark á hann að neinu alvarlegu ráði. Sharon var útskrifaður af sjúkrahúsinu tveim dögum síðar. Birtist hann skælbrosandi er hann yfirgaf spítalann og sagði heilsu sína góða. Fréttir bárust þó af því að læknar hefðu fyrirskipað honum að leggja af, en hann hefur til fjölda ára verið of þungur og barist við offituvandamál.

Ákveðið var að hann tæki blóðþynningarlyf til að ná sér eftir veikindin og ákveðið var að hann færi í aðgerð í upphafi nýs árs til að laga meðfæddan hjartagalla sem komið hafði í ljós og talinn þáttur í veikindunum. Síðdegis þann 4. janúar sl. fékk Sharon annað heilablóðfall. Var hann fluttur á Hadassah-sjúkrahúsið öðru sinni. Fljótlega kom í ljós að það væri mun alvarlegra en hið fyrra - staða mála væri grafalvarleg. Var hann færður í bráðaaðgerð eftir að komið hafði í ljós í sneiðmyndatæki alvarleg heilablæðing. Var forsætisráðherrann á skurðarborðinu í tæpa sjö klukkutíma. Að því loknu var heili Sharons kannaður að nýju í sneiðmyndatækinu. Kom önnur blæðing í ljós og önnur aðgerð tók við, að þessu sinni í rúma fjóra tíma. Sólarhring síðar tók við þriðja aðgerðin. Umheiminum varð ljóst að veikindi Sharons væru lífshættuleg. Síðan hefur ekkert gerst. Hann er enn í dái og batahorfur minnka með degi hverjum.

100 dögum eftir valdatöku Ehud Olmert var komið að þeim tímapunkti að meta hvort Sharon gæti snúið aftur. Það getur ekki gerst. Kadima vann kosningarnar undir lok mars og flokkurinn varð ráðandi í ísraelskum stjórnmálum og mun leiða stjórnmálin þar. Sá sigur vannst í skugga veikindanna og var sigurinn helgaður þeim sem tók áhættuna og þorði í hita átakanna. Nú er það ljóst að valdaferli Sharons er lokið. Tekin hefur verið ákvörðun um að halda áfram án jarðýtunnar, eins og hann var svo eftirminnilega kallaður. Stjórnmálaferill hans er á enda en við blasir að mesta barátta hins aldna leiðtoga verði að berjast fyrir lífi sínu. Það sem átti að verða sigurferð hins aldna höfðingja á vettvangi stjórnmálanna rann út í sandinn en eftirmennirnir taka við völdum í skugga þeirrar áhættu sem leiðtoginn Sharon tók fyrir nokkrum mánuðum.

Þó að ekki séu allir stjórnmálaáhugamenn sammála um aðferðir í ísraelskum stjórnmálum er þó samdóma álit flestra að sjónarsviptir sé af Ariel Sharon úr stjórnmálum með þessum hætti. Nú er það eftirmanna hans að taka við valdataumunum með trúverðugum hætti og mynda stjórn - halda áfram á eigin vegum en byggðum á verkum og forystu Ariel Sharon. Hvort að Ehud Olmert tekst að leiða Ísrael með sama öfluga hættinum og Sharon tókst á fimm ára forsætisráðherraferli sínum skal ósagt látið nú.

Þrátefli í ítölskum stjórnmálum

Það stefnir í þrátefli í ítölskum stjórnmálum. Þjóðin er skipt í tvennt eftir fylkingum og í raun enginn afgerandi meirihluti til staðar eftir þingkosningarnar í landinu. Samkvæmt úrslitum náði Olífubandalagið, vinstriarmur leiddur af Romano Prodi fyrrum forsætisráðherra og forseta ESB, naumum meirihluta í báðum þingdeildum ítalska þingsins. Sigurinn er þó svo naumur að aðeins er um að ræða 1-2 sæta meirihluta. Silvio Berlusconi forsætisráðherra, neitar með öllu að staðfesta þessa stöðu mála og hefur sagst krefjast endurtalningar á vafaatkvæðum en athygli vakti hversu mörg atkvæði voru dæmd ógild. Munurinn er svo lítill í atkvæðum að aðeins er um að ræða um 20.000 af um 40.000.000 atkvæða. Forsætisráðherra telur mörg mistök hafa verið gerð og telur óhugsandi að láta þetta við kyrrt liggja og hefur krafist endurtalningar og yfirferðar á atkvæðunum sem úrslitum ráða.

Niðurstaðan er mjög einföld: það er vængbrotin staða. Það sjá allir að engin trúverðug stjórn situr í þessu þingi með 1 eða 2 sæta meirihluta. Menn á Ítalíu hafa talað um þjóðstjórn en það verður ekki auðvitað, enda geta Berlusconi eða Prodi ekki unnið saman. Það gæti farið svo að það yrði að kjósa einfaldlega aftur. Í öllu falli getur Prodi ekki ríkt einn allt tímabilið í skjóli svo naums meirihluta. Það er enda svo eftir þessar kosningar að hvorug fylkingin hefur afgerandi afl til að stjórna. Það verður allavega seint sagt að Ólífubandalagið hafi hlotið eitthvað lykilumboð til verka eða til að gera mál sín af krafti í gegn. Bandalagið eru alls níu flokkar með mjög ólíka eigin stefnu og það sjá allir sem vit hafa á að það verður erfitt að halda því í svona naumum meirihluta. Á það ber svo að benda að Prodi er ekki leiðtogi neins flokksins heldur bara forsætisráðherraefni bandalagsins beint.

Þetta minnir mig í fljótu bragði á bandarísku forsetakosningarnar fyrir sex árum. Munurinn er enda svo lítill að nú fer endurtalning væntanlega af stað með öllum þeim lagaflækjum og óvissu sem því fylgir. Þeir sem voru andstæðingar George W. Bush í þeim kosningum um allan heim hljóta að telja nauðsyn á að endurtelja öll atkvæði og fara yfir öll vafaatkvæði. Munurinn er enda það naumur að fara verður yfir alla þætti. Það hefur hægrabandalagið nú þegar gert og það gætu tekið við vikur eða mánuðir í allsherjaróvissu og kaosi. Það er allavega ljóst að engin afgerandi stjórn kemur út úr þessum kosningum. Hvort sem fer að hægrið eða vinstrið tekur við völdum er ljóst að menn fá mjög vængbrotna stjórn.

Það blasir því við þrátefli um völd á Ítalíu. Það er svo einfalt. Hvort að annaðhvort Berlusconi eða Prodi getur myndað stjórn í því umhverfi skal ósagt látið en takist það getur það aðeins orðið stjórn sem situr til bráðabirgða. Taflið er enda svo jafnt og óskýrt að ekkert afgerandi kemur út úr því.