Fyrsta páskapredikun Benedikts XVI

Um þessar mundir er ár liðið frá því að Joseph Ratzinger var kjörinn páfi. Hann tók sér páfaheitið Benedikt og er sá sextándi í röðinni. Í dag var komið að fyrstu predikun páfa á páskum. Um síðustu páska í mars 2005 fylgdist öll heimsbyggðin með veikindastríði forvera hans, en hann lést tæpri viku eftir páska. Nú var komið að því að eftirmaður hans talaði til mannfjöldans. Engum að óvörum heldur hann í hefðir og skoðanir forverans. Hann er friðarins maður og talar fyrir alheimsfriði með sama krafti og Jóhannes Páll II páfi. Í páskapredikuninni kallaði páfinn eftir friðsamlegri lausn á deilunni um kjarnorkuáætlun Írans. Hvatti hann alþjóðasamfélagið til að vinna að stofnun sjálfstæðs og fullvalda ríkis Palestínumanna en varði líka tilverurétt Ísraelsríkis. Var ánægjulegt að heyra heilsteyptan og góðan friðarboðskap páfans.

Benedikt XVI tók við páfaembætti af einum litríkasta trúarleiðtoga 20. aldarinnar, Jóhannesi Páli II páfa. Hann sat á páfastóli í tæp 27 ár, var kjörinn til páfasetu þann 16. október 1978 og tók við embætti af Jóhannesi Páli I sem aðeins sat á páfastóli í rúman mánuð, 33 daga. Jóhannes Páll páfi II sat lengst allra páfa á 20. öld og einungis tveir páfar sátu lengur á páfastóli en hann, Pius IX og St. Peter. Hann gaf út fleiri grundvallaryfirlýsingar og tilskipanir innan kirkjunnar en áður hafði þekkst og tók 482 menn í dýrlingatölu sem er meira en allir forverar hans hafa gert í 400 ár. Hann hafði því gríðarleg áhrif í sögu kaþólsku kirkjunnar og var einn svipmesti trúarleiðtogi síðustu aldar. Segja má með sanni að hann hafi líka verið fyrsti "fjölmiðlapáfinn".

Benedikt er eitt af vinsælustu páfaheitunum. Síðasti páfinn með þessu nafni, Benedikt XV, sat á páfastóli 1914-1922. Hann var mjög frjálslyndur og því þótti mörgum valið koma á óvart í tilfelli Ratzinger sem þekktur hefur verið fyrir að vera mjög íhaldssamur. Á það ber þó að minnast að fyrsti páfinn með nafninu var mjög íhaldssamur ennfremur. Er talið að með nafnavalinu hafi Ratzinger verið að skírskota til hins fyrsta Benedikts umfram allt. Benedikt XVI er 265. páfinn í sögu kirkjunnar og er sá fyrsti sem hlýtur kjör í embættið á hinu þriðja árþúsundi. Nærri því þúsund ár eru liðin frá því að kirkjan hafði síðast þýskan mann sem sinn æðsta trúarlega leiðtoga. Það var Viktor II sem sat á páfastóli 1055-1057. Forveri Benedikts XVI var fyrsti páfinn í 455 ár sem ekki var Ítali. Það kom þægilega á óvart að eftirmaður hans hafi ekki heldur verið Ítali, heldur hafi Þjóðverji orðið páfi í fyrsta skipti í tæp 1000 ár.

Það hefur verið fróðlegt að fylgjast með því hvernig að Benedikt XVI hefur höndlað embættið og þróað það í takt við sjálfan sig - en hefur samt sem áður verið fyrirsjáanlegt. Hann heldur í hefðir og venjur forvera hans. Hann situr í skugga hans. Jóhannes Páll II var einn öflugasti trúarleiðtogi kaþólikka - víðförull og áberandi páfi, sennilega fyrsti fjölmiðlapáfinn. Er greinilegt að nýjum páfa er annt um að eiga góð samskipti við fjölmiðla og hefur hann nokkrum sinnum boðið þeim til sín í Páfagarð og haldið blaðamannafund og messað með sama opinbera hættinum og forverinn í kastljósi fjölmiðlanna. Er ljóst að hann fetar mjög í fótspor forverans, sem þótti mjög fjölmiðlavænn páfi. Hefur hann staðið vörð um arfleifð hans sem trúarleiðtoga og mikils höfðingja kaþólsku kirkjunnar. Hefur hann nú hafið ferlið fyrir því að hann verði tekinn í tölu heilagra manna og svarað þar með kalli fjöldans er Jóhannes Páll II lést.

Jóhannes Páll II var einn af helstu merkismönnum 20. aldarinnar. Hann var boðberi friðar, ötull talsmaður friðarboðskapar og hans framlag skipti sköpum er kom að endalokum kommúnismans og grimmilegs einræðis sem predikað var í nafni hans. Forysta hans í friðarmálum var mikils metin - rödd hans var öflug á því sviði og það leikur enginn vafi á því að hann hafði mikil áhrif. Hann var sannkallaður áhrifamaður á samtíð sína og alla framtíð, bæði kristinnar trúar og þess embættis sem hann gegndi af trúmennsku og mikilli samviskusemi í þrjá áratugi.

Alltaf varð ljóst að eftirmaður hans myndi glíma við það að sitja í skugga forverans. Það má fullyrða að svo hafi verið í tilfelli Benedikts XVI og ennfremur að sá sem tekur við af honum taki við öðruvísi embætti en Joseph Ratzinger tók við í apríl 2005 er Jóhannes Páll II skildi við eftir litríkan og langan feril. Það sést vel að Benedikt XVI páfi heldur í hefðir og skoðanir forverans með áberandi hætti.

SFS fjallar um Benedikt XVI páfa - 14. janúar 2006

Á páskadegi

Það er ekki laust við að pólitíkin sé fjarri okkur öllum á þessum helga degi, einum helgasta degi kristinna manna. Páskadagur er í mínum huga heilagur dagur og tími íhugunar um ýmis málefni. Páskahelgin og hátíðin sem henni fylgir er sá tími ársins sem er hvað bestur til að slappa af og íhuga málin og hafa það gott og sinna sínum innri manni. Það var falleg birta yfir Eyjafirðinum og bænum okkar þegar ég fór á fætur í morgun og hélt í göngutúr um bæinn og naut kyrrðarinnar á þessum helga degi. Það var mikil ró og fallegur blær úti. Samkvæmt venju fór ég í messu í Akureyrarkirkju á páskadagsmorgni. Var athöfnin falleg og talaði sr. Óskar Hafsteinn mjög fallega um styrk hátíðarinnar og upprisu Krists og ekki síður um stöðu þjóðkirkjunnar í mannlífinu.

Voru við messuna fluttir fallegir hátíðarsálmar sr. Bjarna Þorsteinssonar sem alltaf eiga vel við og setja sterkan svip á hátíðina. Kór Akureyrarkirkju leiddi sönginn og ennfremur söng Björg Þórhallsdóttir fallega og af miklum krafti. Björg er stórfengleg söngkona, en hún er dóttir séra Þórhalls Höskuldssonar, sem var sóknarprestur hér í kirkjunni allt frá 1982 þar til að hann varð bráðkvaddur, langt fyrir aldur fram, haustið 1995. Þetta var notaleg stund í kirkjunni okkar, eins og venjulega á páskadagsmorgni. Mín fjölskylda hefur alla tíð verið mjög trúuð og ég hef sótt styrk í trúnni. Kristin trú hefur alla tíð verið í mínum huga eitthvað sem hverri manneskju er nauðsynleg. Það hefur alla tíð verið mín sannfæring að trúin hafi oft hjálpað mínu fólki og haft mikið að segja.

Það er reyndar svo að sumir sem ég þekkja mig urðu nokkuð hissa þegar að ég ákvað að gefa kost á mér til stjórnarsetu í SARK, Samtökum um aðskilnað ríkis og kirkju, og náði kjöri þar í stjórn. Mín skoðun hefur þó lengi verið sú að rjúfa skuli á tengslin milli ríkis og kirkju. Það er ekki sagt vegna þess að ég sé trúlaus eða hafi ekki tekið þátt í starfi kirkjunnar eða sýnt því áhugaleysi - öðru nær. Það er hverri manneskju að ég tel mikilvægt að vera trúuð og sækja kirkju og taka þátt í kristnu starfi. En það er þó ekki þarmeð sagt að ríkið eigi að reka kirkju eða taka þátt í þessu með þeim hætti sem verið hefur. Það er mikilvægt að skilja þarna á milli.

Þó svo færi að breytingar yrðu á kirkjunni með þeim hætti sem um ræðir, halda landsmenn fast við sína trú og fara í kirkju til að heyra guðsorð eða taka þátt í starfi innan sinnar trúhreyfingar. Þrátt fyrir að ég sé kristinn er það mín sannfæring að mikilvægt sé að öll trúfélög standi jöfn að þessu leyti. Það er á okkar dögum gríðarlega mikilvægt. Með því er í mínum huga hægt að vinna að því að efla enn frekar trúna og trúarbrögð í nafni þeirrar trúar sem viðkomandi einstaklingu velur sér. Það ætti að mínu mati að vera forgangsverkefni kirkjunnar að taka á þessum málum og leita eftir því við ríkið að hafinn verði undirbúningur að þessum breytingum og uppstokkun með viðeigandi hætti.

Kristin trú getur alveg staðið jafnfætis öðrum trúarbrögðum og engin þörf á að ríkið sé áfram í þessu með þessum hætti. Það er enda öllum mikilvægt að mínu mati að sækja kirkju og taka þátt í kristnu starfi. Það er bæði styrkur og afl á erfiðum tímum og ekki síður ánægjulegum í lífi manns.

Ég vil óska lesendum öllum gleðilegra páska og vona að þeir hafi það gott um hátíðirnar!

Málsháttur

Einn af skemmtilegri siðum páskahátíðarinnar er að kaupa sér egg og finna málsháttinn sinn þar inni í. Það er svo að oftast nær eiga þau spakmæli vel við. Snemma í morgun opnaði ég páskaeggið mitt sem ég keypti í Nettó í gær. Þegar það var opnað blasti við málshátturinn: Guð býr í glöðu hjarta. Með þann boðskap hélt ég út í daginn, glaður og hress.

Gleðilega páska