Nýtt fjölmiðlafrumvarp kynnt opinberlega

Um fátt hefur verið deilt meira á vettvangi stjórnmála hérlendis seinustu árin en lagasetningu um eignarhald á fjölmiðlum og ýmsa þætti tengda málinu á árinu 2004. Harkaleg átök áttu sér stað samhliða öllu ferlinu, allt frá því að frumvarp ríkisstjórnarinnar var kynnt í lok aprílmánaðar 2004, í kjölfar þess að Alþingi samþykkti fjölmiðlalögin 24. maí og eftir að forseti Íslands synjaði því staðfestingar 2. júní 2004. Inn í málið blönduðust átök um valdsvið forsetaembættisins og 26. grein stjórnarskrárinnar. Leiddu deilurnar að lokum til þess að Alþingi afturkallaði lögin og var lagafrumvarp um það samþykkt á þingi í júlí 2004. Málið var sett í annan farveg og leitað leiða til þverpólitískra sátta með því að skipa þverpólitíska nefnd til að fara yfir málið. Í apríl 2005 var sameiginleg niðurstaða allra flokka kynnt.

Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir menntamálaráðherra og varaformaður Sjálfstæðisflokksins, kynnti á blaðamannafundi í dag nýtt fjölmiðlafrumvarp sem stjórnarflokkarnir hafa nú samþykkt byggða á grunni þessarar skýrslu fjölmiðlanefndar í fyrra. Meginpunktar frumvarpsins eru þeir að fjölmiðlum er gert að setja reglur sem tryggja gagnsæi á eignarhaldi þeirra, einn og sami aðili má ekki eiga meira en 25% hlut í fyrirtæki sem er ráðandi á markaði og að Samkeppnisstofnun geti haft afskipti af samruna fyrirtækja á fjölmiðlamarkaði. Hér birtast því ljóslifandi sú sáttargjörð sem náðist á milli flokkanna. Það sem stefnt var að með því að færa málið í þetta ferli frá þrætupunktunum sumarið 2004 var að landa því sameinað óháð stjórnmálaskoðunum almennt. Er það mjög ánægjulegt og gleðiefni að hægt hafi verið að samtvinna áherslur og skoðanir á þessu mikilvæga málefni þá og lægja hinar gríðarlegu öldur í málinu - byggja nýtt frumvarp á þeim grunni.

Lengst af í hita átakanna sumarið 2004 var staða mála þannig að stjórnarandstaðan skoraðist undan því að gera heyrinkunna efnislega afstöðu sína til lagasetningar um eignarhald á fjölmiðlum. Það eina sem kom frá þeim vorið 2004 og um sumarið er átökin voru sem mest voru pólitísk keiluköst og illmælgi af ótrúlegri sort. Er málið var fært í þennan farveg var fulltrúum ólíkra flokka ekki annað fært en að taka málið efnislega fyrir og ræða það á þeim forsendum. Ég hef ávallt talið það mikilvægt að setja slíkan ramma utan um heildarmynd fjölmiðla á Íslandi og fagna því að nú stefnir allt í að fjölmiðlafrumvarp verði afgreitt á yfirstandandi. Vonandi standa allir aðilar við þá sátt sem áður hefur náðst og bera gæfu til að samþykkja frumvarpið fljótlega. Tekin hefur verið umræða um alla mögulega og ómögulega punkta fjölmiðlalöggjafar og þetta er margrætt.

Athygli vekur að stefnt er að samþykkt þessa máls á yfirstandandi þingi. Það vekur athygli í ljósi þess að rétt rúmur mánuður er til sveitarstjórnarkosninga og stutt í áætluð þinglok. Það er þó ljóst að stjórnarandstöðunni verður að ósk sinni að ræða fjölmiðlafrumvarp saman við frumvarp um Ríkisútvarpið. Það hefur reyndar verið með ólíkindum að hlusta á jagið og blaðrið í stjórnarandstöðunni um það mál og greinilegt að blaður þeirra í þinginu miðast við það eitt að tefja það að meirihluti þingsins samþykki nýtt lagafrumvarp um Ríkisútvarpið. Allir sem muna eftir hitanum í fjölmiðlaumræðunni fyrir tveim árum sakna ekki blaðurs þá um allt og ekki neitt nema efnisleg atriði fjölmiðlalöggjafar. Vonandi höldum við ekki í sama leiðindanagið og illmælgið sem þá einkenndi umræðu um íslensk stjórnmál.

Nú getur reyndar enginn kennt Davíð um nýja löggjöf, enda er hann farinn til annarra starfa og kemur hvergi nærri nú. Það er þó kaldhæðnislegt (og kannski með ráðum gert) að kynna nýtt fjölmiðlafrumvarp nákvæmlega tveim árum eftir að hið fyrra og umdeilda var kynnt fyrst, en það var 26. apríl 2004. Það verður fróðlegt að sjá hvort átök verði um þessi mál af einhverjum hætti eða funinn í kringum það muni með einhverjum hætti minna á sumarhitann í þjóðmálaumræðunni sumarið 2004 - sumarið þegar að stjórnmálaáhugamenn fóru aldrei í frí.

Skemmtileg leikhúsferð til Dalvíkur

Síðdegis hélt ég út á Dalvík. Mér hafði verið boðið í kvöldmat hjá góðvinum mínum og ennfremur var stefnt á leikhúsferð. Nokkuð langur tími var liðinn frá því að ég hafði farið úteftir síðast og var ánægjulegt að skella sér aftur. Þegar úteftir var komið blasti við mikill snjór en þar hefur snjóað mun meira seinustu vikur og ekki mikil merki um að sumarið sé gengið í garð. Að loknu góðu spjalli yfir góðum mat héldum við í leikhúsið Ungó á Dalvík. Hitti ég mikið af góðum vinum á sýningunni en ég bjó um nokkuð skeið á Dalvík og eignaðist þar marga vini og kunningja. Þau vináttubönd skipta alltaf miklu máli en ég var lengstan hluta grunnskólatímabilsins þar. Gleymdi ég mér í spjalli við einn gamlan og góðan kennara minn fyrir sýninguna en það var orðið mjög langt síðan að leiðir okkar höfðu legið saman. Viðkomandi kennari vildi vita hvað ég væri að gera og spurningar um pólitísk verk mín komu þar við sögu.

Sýningin sem ég fór að sjá var Blessað barnalán eftir Kjartan Ragnarsson. Leikfélag Dalvíkur frumsýndi sýninguna föstudaginn 7. apríl og var þetta tíunda sýning leikfélagsins á verkinu. Stefnt er að minnsta kosti fimm til viðbótar og fleirum ef aðsókn helst góð. Salurinn var troðfullur í kvöld og góð stemmning, enda er leikverkið ærslafullur og sprenghlægilegur farsi. Þarna var fólk af öllum aldurshópum og skemmtu sér konunglega saman. Leikstjóri uppfærslunnar er leikkonan landskunna Sunna Borg. Sunnu þekkja flestir fyrir störf sín hér hjá Leikfélagi Akureyrar, en þar hefur hún leikið fjölda eftirminnilegra hlutverka, haldið námskeið og leikstýrt. Sunna var einnig um tíma formaður Leikfélags Akureyrar. Ekki er hægt að segja annað en að Sunna hafi unnið gott starf útfrá með uppsetningu á Blessuðu barnaláni og hópurinn gert saman mjög góða sýningu.

Eins og flestir vita sem hafa séð verkið segir þar frá aldraðri konu, Þorgerði, sem býr með dóttur sinni, Ingu, austur á landi. Sú gamla á reyndar fleiri börn, en þau búa víðs fjarri og eru afar löt við að heimsækja móður sína. Dóttirin bregður á það ráð að sviðsetja dauða móðurinnar, til að fá systkinin heim. Þau birtast svo til að vera við jarðarför móðurinnar, þess albúin að gera það sem mestu skiptir í þeirra augum að skipta á milli sín arfinum og öllu því sem gamla konan skilur eftir sig. Presturinn á staðnum er nauðbeygður til að taka þátt í látalátunum og prestsfrúin kemur við sögu, líka læknirinn í þorpinu, heimilisaðstoðin og meira að segja ferðamaður sem kemur þarna til styttri dvalar. Úr verður sprenghlægileg atburðarás sem hittir alltaf í mark. Verkið var fyrst tekið til sýninga hjá Leikfélagi Reykjavíkur árið 1977 og síðan verið sýnt víða um land við miklar vinsældir.

Hafði ég ætlað mér í nokkrar vikur að skella mér á verkið en loksins gafst góður tími til þess í kvöld. Var þetta svo sannarlega frábær skemmtun í leikhúsinu útfrá og mjög gaman að hlæja að öllum látunum. 11 leikarar eru í sýningunni og þess ber að geta að fimm þeirra eru með þessari sýningu að stíga sín fyrstu skref sem leikarar á sviðinu útfrá. Öll stóðu þau sig mjög vel en senuþjófarnir voru að mínu mati Arnar Símonarson í hlutverki prestsins, Dagbjört Sigurpálsdóttir í hlutverki Ingu, Dana Jóna Sveinsdóttir í hlutverki Þorgerðar og Sólveig Rögnvaldsdóttir í hlutverki Bínu. Addi Sím hefur margoft farið á kostum á leiksviði útfrá og hann er svo sannarlega fæddur leikari. Taktar hans í hlutverki prestsins voru alveg frábærir. Dana Jóna var svo alveg bráðfyndin sem Þorgerður.

Eftir sýninguna fór ég í kaffispjall heim til vinafólks míns. Haldið var heim eftir miðnættið. Stoppaði ég upp við Háls, ofan við Dalvík, við minnismerkið um Friðrik Friðriksson æskulýðsprest, skamma stund og naut kyrrðar kvöldsins og roðans og fegurðarinnar sem blasti við út fjörðinn áður en heim var haldið til Akureyrar að loknum góðum degi. Kvöldroðinn var góð áminning til mín um það að sumarið er komið og að birtan er að sigrast hægt en örugglega á myrkrinu. Það minnti mig svo vel á það að slappa vel af í sumar og njóta lífsins.