Valdatíma R-listans lokið í Reykjavík

Kjörtímabili borgarstjórnar Reykjavíkur lauk í gær eins og allra annarra sveitarstjórna landsins. Eins og flestir vita rennur umboð sveitarstjórna ekki út fyrr en 15 dögum eftir sveitarstjórnarkosningar. Þá lauk formlega borgarstjóraferli Steinunnar Valdísar Óskarsdóttur. Ljóst var alla kosningabaráttuna að hún yrði ekki borgarstjóri áfram að kosningum loknum. Hún varð borgarstjóri við mjög merkilegar aðstæður í desember 2004 við afsögn Þórólfs Árnasonar, sem hrökklaðist frá vegna olíumálsins margfræga, en hann hafði verið markaðsstjóri ESSO á dögum samráðsins umdeilda. Steinunn Valdís var eini borgarfulltrúinn innan R-listans sem gat orðið samstaða um sem borgarstjóra þá. Hún gegndi embættinu í átján mánuði. Hún sóttist eftir leiðtogastöðu Samfylkingarinnar í prófkjöri í febrúar 2006 en tapaði, rétt eins og Stefán Jón Hafstein, fyrir Degi B. Eggertssyni. Mikla athygli vakti að báðum borgarfulltrúum Samfylkingarinnar var hafnað fyrir óháðum borgarfulltrúa R-listans.

Það skal fúslega viðurkennt að Steinunn Valdís stóð sig um margt ágætlega á borgarstjórastóli. Hún vann til dæmis sem borgarstjóri við mjög erfiðar aðstæður seinustu mánuði valdaferilsins, enda öllum ljóst að hún væri hvorki borgarstjóraefni Samfylkingarinnar né leiðtogi flokksins lokasprettinn og hafði ekki umboð til verka að loknu kjörtímabilinu óháð því hvaða meirihluti færi með völd. Það hafði ekki gerst í 24 ár að borgarstjóri þurfti að búa við slíkan pólitískan veruleika, eða frá því að Egill Skúli Ingibergsson, embættismaður sem borgarstjóri sat í vinstrimeirihlutanum 1978-1982. Það var öllum ljóst alla kosningabaráttuna að Egill Skúli yrði ekki áfram borgarstjóri. En þetta var einsdæmi miðað við að Steinunn Valdís hefur verið borgarfulltrúi í tólf ár og því vissulega pólitískur borgarstjóri. Það verður að segjast alveg eins og er að henni tókst vel að vinna úr málum þrátt fyrir þessar undarlegu og um margt sögulegu aðstæður í borginni.

Nú er saga R-listans öll og valdatíma hans er lokið. Nú er líka borgarstjóralaust í Reykjavík en valdatíma Steinunnar Valdísar lauk eins og fyrr sagði á miðnætti á laugardagskvöldið. Nú er Helga Jónsdóttir borgarritari, starfandi borgarstjóri. En það breytist allt á morgun er nýr meirihluti Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks tekur við völdum og Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson tekur við embætti borgarstjóra. Vilhjálmur Þ. þekkir borgarmálin vel - hann er starfsaldursforseti borgarstjórnar og átt þar sæti allt frá árinu 1982. Það verður fróðlegt að sjá hann taka til verka eftir valdatöku nýs meirihluta. Þá loksins verður sterkur og öflugur borgarstjóri í Reykjavík með skýrt og öflugt umboð til fjögurra ára, en slík staða hefur ekki verið uppi síðan að Ingibjörgu Sólrúnu Gísladóttur var steypt af stóli innan R-listans fyrir rúmum þrem árum.

Meirihlutaskipti í bæjarstjórn framundan

Nýr meirihluti Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar tekur við völdum í bæjarstjórn Akureyrar á morgun á fyrsta fundi tímabilsins. Eins og venjulega stýrir starfsaldursforseti fundi og kosinn er bæjarstjóri og forseti bæjarstjórnar. Nú horfir svo við að Oddur Helgi Halldórsson, leiðtogi L-listans, er starfsaldursforseti bæjarstjórnar Akureyrar. Hann kom fyrst í bæjarstjórn árið 1997 sem aðalmaður af hálfu Framsóknarflokksins, eftir að hafa verið fyrsti varamaður þeirra í bæjarstjórn 1994-1997. Þá var Framsókn með fimm bæjarfulltrúa og ráðandi stöðu - það er óhætt að segja að þeir dagar séu liðnir. Árið 1998 urðu slit milli aðila - flokksmenn vildu ekki stilla Oddi Helga upp í öruggt sæti. Hann fór því í sérframboð á eigin vegum undir merkjum Lista fólksins og gerði það einnig í kosningunum 2002 og 2006. L-listinn fékk einn mann 1998, tvo árið 2002 en missti annan manninn nú og helming fylgisins.

Á föstudag kynntu bæjarfulltrúar meirihlutaflokkanna málefnasamning Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar sem samþykktur var á flokksfundum kvöldið áður. Það er mjög margt spennandi framundan sé miðað við þennan málefnasamning. Þar kemur m.a. fram ný nefndaskipan þar sem gert er ráð fyrir að jafnréttis- og fjölskyldunefnd ásamt áfengis- og vímuvarnarnefnd verði sameinaðar í fjölskylduráð sem einnig mun fara með tómstundamál; stofnuð verður ný nefnd, umhverfisnefnd, sem fer með sorpmál og málefni núverandi náttúruverndarnefndar; menningarmálanefnd verður lögð niður en menningarmál ásamt málefnum sem tilheyra kynningar- og markaðssetningu, atvinnumálum og ferðaþjónustu verða sett undir Akureyrarstofu. Stjórn Akureyrarstofu verður skipuð fimm fulltrúum bæjarstjórnar. Starfsemi og skipulag stofunnar verður nánar útfært í samvinnu við hagsmunaaðila á Akureyri.

Í málefnasamningnum eru skilgreind meginmarkmið meirihlutaflokkanna. Aðgerðaáætlun fyrir framkvæmd samningsins verður unnin í september. Þar verða einstök verkefni skilgreind, tímasett, kostnaðarmetin og þeim forgangsraðað. Merkilegast að mínu mati er að Akureyrarbær mun draga sig út úr Sorpsamlagi Eyjafjarðar b/s og stofna hlutafélag ásamt fyrirtækjum til að annast sorpförgun, bygging íþróttahúss við Giljaskóla, markviss lækkun leikskólagjalda (þau hafa verið þau lægstu hér og verða áfram), skattar lækkaðir á atvinnurekstur með lækkun holræsagjalds á árinu 2007, almenningssamgöngur verða gjaldfrjálsar frá 2007, bæði hjá Strætis­vögnum Akureyrar og í Hríseyjarferju, bærinn mun beita sér fyrir því að vinna við gerð Vaðlaheiðarganga hefjist árið 2007 og unnið verður að því ásamt ráðuneyti að lengja flugbraut Akureyrar­flugvallar og að hér verði útflutningsflughöfn.

Mér líst vel á verkefnin framundan og tel að framundan sé sterkur og öflugur meirihluti í bæjarstjórn sem mun keyra málin áfram og tryggja öfluga og sterka forystu fyrir sveitarfélagið. Það er svo sannarlega gleðiefni.

Málefnasamningur Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar

Óvænt pólitísk innkoma Jóns Sigurðssonar

Enginn vafi leikur á því að stærstu tíðindin í ráðherrakapal Framsóknarflokksins sé innkoma Jóns Sigurðssonar, seðlabankastjóra, inn í forystusveit Framsóknarflokksins. Jafnvel fyrir nokkrum dögum, í hita og þunga innanflokksátakanna í Framsóknarflokknum, hefði fáum órað fyrir því að Jón Sigurðsson kæmi fram á sviðið og yrði ráðherra í öflugu ráðuneyti sem iðnaðar- og viðskiptaráðuneytið vissulega er. Það er þó öllum ljóst að Jón Sigurðsson er alinn upp innan samvinnukerfisins og hefur verið víða í forystusveit innan flokksins en ávallt algjörlega á bakvið tjöldin. Jón er náinn persónulegur vinur Halldórs Ásgrímssonar, forsætisráðherra, og skólabróðir hans, og var ráðgjafi Steingríms Hermannssonar meðan hann var formaður Framsóknarflokksins og forsætisráðherra á sínum tíma. Jón var í innra starfi ungliðahreyfingar flokksins og varaformaður SUF um tíma og mjög áberandi í innri verkefnum í flokkskjarnanum.

Þegar að Jón Sigurðsson var skipaður í embætti seðlabankastjóra haustið 2003 var lítið tekist á um það og nokkur samstaða um þá ákvörðun Davíðs Oddssonar að skipa Jón til verka. Jón hafði mjög farsælan feril að baki og verið algjörlega óumdeildur sem seðlabankastjóri og þekktur fyrir grandvarar og íhugular athugasemdir um viðskiptamálin og staðið sig vel að mjög mörgu leyti í því sem öðrum verkefnum. Í öllum störfum hans í Seðlabankanum í þrjú ár hefur hann verið talinn fagmaður á sviðinu og ekki verið með neinum hætti dregið þar inn í fyrri stjórnmálastörf hans fyrir Framsóknarflokkinn og eða flokksvist hans fyrir Framsóknarflokkinn. Það er greinilegt mat Halldórs Ásgrímssonar og þingflokks Framsóknarflokksins að sækja hann til verka í ráðuneytið vegna þekkingar sinnar. Ég tel að hans innkoma muni í senn bæði styrkja Framsóknarflokkinn og ljá deilumálum í þessu ráðuneyti annan blæ en verið hefur.

Það er enginn vafi að það styrkir Jón Sigurðsson í forystusveit Framsóknarflokksins að koma þar inn til verka algjörlega nýr. Að því leiðir að Jón hefur nákvæmlega engar tengingar inn í þær valda- og átakaerjur sem staðið hafa innan flokksins um langt skeið. Það sást enda vel er stjórnarandstaðan talaði um innkomu Jóns að þar gátu þeir ekkert illt fundið og hann hefur nákvæmlega enga pólitíska fortíð sem andstæðingar ríkisstjórnar og Framsóknarflokks geta fundið til að hamra á. Mikil neikvæðni hefur verið um góð verk í ráðuneytinu sem Jón tekur bráðlega við og að mörgu leyti ráðist að Valgerði Sverrisdóttur með frekar lágkúrulegum og óverðskulduðum hætti. Nú fer Valgerður eins fjarri þessum málum og mögulegt getur orðið og lykilmál ráðuneytisins persónugerast í nýjum ráðherra - sem enga fortíð hefur í innanflokkserjum Framsóknarflokksins og kemur nýr til verka úr farsælum verkefnum.

Á laugardaginn voru Guðjón Arnar Kristjánsson, Steingrímur J. Sigfússon og Lúðvík Bergvinsson gestir Þórhalls Gunnarssonar og Sigmars Guðmundssonar í aukafréttatíma þar sem fréttir komu um ráðherrahrókeringarnar. Þar kjaftaði á þeim hver tuska áður en fregnir komu um ráðherrakapal Framsóknarflokksins. Minntu þeir í neikvæðu blaðri sínu mjög greinilega á hina nöldrandi tvímenninga á svölunum í Prúðuleikurunum sem allt hafa á hornum sér og eru gegnumsýrðir í neikvæðnisblaðri. Er vissulega raunalegt fyrir menn eins og þá að hýrast endalaust í stjórnarandstöðu en t.d. hefur Steingrímur verið í stjórnarandstöðu í 20 af þeim 23 árum sem hann hefur setið á Alþingi Íslendinga. Í viðtalinu var nöldrað fram og til baka um stólaskiptingar og öll vandræði R-listans sáluga greinilega gleymd í þeim pælingum. Er fréttin um ráðherratign Jóns Sigurðssonar, seðlabankastjóra, varð ljós mátti greina óróa í nöldurpúkunum.

Í gær var Jón Sigurðsson gestur Róberts Marshall í ítarlegu viðtali í þættinum Pressunni á NFS. Mér fannst Jón koma verulega vel fyrir þar og tala af skörungsskap og eiginlega finnst mér hann færa stjórnmálin á annað plan með innkomu sinni. Hann hefur gríðarlega mikla þekkingu á mörgum verksviðum og nýtur virðingar langt út fyrir Framsóknarflokkinn með verkum sínum. Það læðist mjög að manni sá grunur að Jón Sigurðsson sé ekki bara að koma inn til verka í ríkisstjórn sem bráðabirgðaráðherra fram til næstu kosninga. Hann ætlar að segja af sér embætti seðlabankastjóra og láta af því og víkur af braut þeirra verkefna. Mér finnst það blasa mjög við að hann ætlar að koma til verka á nýjum vettvangi af fullum krafti. Tel ég augljóst eftir viðtalið í gær að hann muni sækjast eftir formennsku í Framsóknarflokknum og leiðtogastöðu Halldórs Ásgrímssonar í Reykjavík norður.

Verði Jón Sigurðsson formaður Framsóknarflokksins, eins og mér virðist margt benda til með afgerandi hætti af atburðarás seinustu daga blasir nýtt landslag bæði við framsóknarmönnum og eins fulltrúum annarra flokka. Komi hann til forystu mun flokkurinn færast í órafjarlægð frá átakapunktum tengdum hópi fráfarandi formanns og S-hóps og öllu slíku. Framsóknarmenn skynja enda að skil verða að vera til að flokkurinn verði endurreistur til nýrra verka. Það er klókt af Halldóri Ásgrímssyni að velja Jón Sigurðsson til verka, enda hann engum tengdur í innri valdaátökum innan Framsóknarflokksins og getur boðað nýja tíma fyrir flokkinn í íslenskum stjórnmálum. Hann hefur tengingar til hins gamla Framsóknarflokks og getur fært þeim nýja forystu á mikilvægum tímum.

Það er því ljóst að mínu mati að innkoma Jóns Sigurðssonar í ráðherrahóp Framsóknarflokksins boðar mikil tíðindi - það er vel þess vert að fylgjast með þeim næstu mánuðina. Verði Jón formaður í sínum flokki blasa sannkölluð þáttaskil þar við. Það er held ég öllum ljóst.