Mun Gordon Brown taka við sökkvandi skipi?

Það er ekki ofsögum sagt að ný könnun Guardian sé pólitískt áfall fyrir Gordon Brown, fjármálaráðherra Bretlands og væntanlegan eftirmann Tony Blair á forsætisráðherrastóli. Könnunin sýnir 17% forskot Íhaldsflokksins á Verkamannaflokkinn undir forystu Browns í næstu þingkosningum, sem verða í síðasta lagi í maí 2010. Allir vita að Tony Blair er á útleið pólitískt og ekki stöndugur lengur á hinu pólitíska sviði. Veik staða Browns eru stór tíðindi og veikja hann samhliða forsætisráðherranum.

Gordon Brown hefur verið erfðaprins valdanna innan Verkamannaflokksins alla leiðtogatíð Tony Blair, allt frá árinu 1994. Hann hefur lengst allra verið fjármálaráðherra Bretlands og þótt intellectual-týpa í breskum stjórnmálum, mun meiri maður pólitísks innihalds og hugsjóna en Tony Blair. Hann hefur verið farsæll forystumaður og haft mikið persónufylgi, langt út fyrir flokk sinn. Þó Brown hafi verið umdeildur hefur hann notið trausts. Hann ákvað að sækjast ekki eftir leiðtogastöðu flokksins þegar að John Smith dó fyrir þrettán árum. Blair og Brown sömdu um að Blair fengi leiðtogastólinn, gegn því að hann myndi rýma til innan viss tíma.

Bið Browns eftir forsætisráðherrastólnum er orðin löng. Blair sveik loforðið fræga sem gert var vorið 1994, um að Blair færi frá á miðju öðru kjörtímabilinu. Þess í stað sóttist hann eftir að leiða flokkinn þriðju kosningarnar í röð. Með því komst Blair í sögubækur sem sigursælasti og þaulsetnasti leiðtogi kratanna í yfir 100 ára flokkssögu. Blair hefur fjarað hægt og rólega út síðan, hann varð gríðarlega óvinsæll í kjölfar Íraksstríðsins og hefur aldrei endurheimt fyrri vinsældir eftir það. Það er enda fátt nú sem minnir á geislandi leiðtogann sem leiddi Verkamannaflokkinn til sigurs í maí 1997 og leiddi baráttu fólksins fyrir því að konungsfjölskyldan sýndi Díönu prinsessu hina hinstu opinberu virðingu haustið 1997.

Nú stefnir loksins í að Gordon Brown verði loksins við völd í Downingstræti 10 innan nokkurra mánaða. Að því hefur Brown stefnt leynt og ljóst í tæpa tvo áratugi. Hann var reyndar orðinn svo illur við tilhugsunina um að Blair ætlaði sér að sitja lengur en rétt framyfir tíu ára valdaafmælið í maí að hann varð að minna Blair á að honum væri heillavænlegast að fara meðan að stætt væri. Brown leiddi flauelsbyltingu gegn Blair í september - þá skalf allt og nötraði innan flokksins. Blair var gert ljóst að fastsetja tímasetningu brottfarar ella yrði honum steypt af stóli með þeirri hörku sem slíku hefði fylgt. Blair tók skilaboðunum beiskur á brá og gaf upp tímaplan.

Þessi skoðanakönnun hlýtur að vera reiðarslag fyrir leiðtoga sem hefur beðið í áraraðir eftir tækifæri síns stjórnmálaferils - tækifærinu til að leiða. Hann horfir fram á að Blair hefur skilið eftir sig svo sviðna pólitíska jörð eftir tíu ára valdaferil að varla stendur steinn yfir steini. Hann tekur í arf óvinsælar ákvarðanir, vonsvikna þjóð með langan valdaferil krata sem lofuðu öllu fögru en stóðu ekki undir því, skaðleg hneykslismál og klofinn flokk sem horfir í fylkingamyndum til framtíðar. Enn eru þeir til sem telja að Brown geti ekki unnið kosningar - hann sé ekki sterkur leiðtogi. Þetta er vond staða fyrir mann sem hefur lengi beðið eftir að fá tækifæri.

Gordon Brown verður vandi á höndum þegar að hann flytur í Downingstræti 10. Þessi könnun skannar þann vanda. Þessi könnun og aðrar vondar framtíðarmælingar, ef þær þá koma fram, gæti líka komið af stað leiðtogabaráttu um það hver taki við af Blair. Það yrðu nöpur örlög fengi kannski Brown ekki tækifærið. En hver er sterkari en hann? Þeir eru vandfundnir. Þrátt fyrir allt er líklegast að Skotinn Brown taki við, þó hann sé tveim árum eldri en Blair. En það eru erfið verkefni framundan og erfiðar ákvarðanir sem bíða nýs leiðtoga Verkamannaflokksins.

Bresk þjóð virðist búin að fá sig fullsadda af áratug Verkamannaflokksins og horfir í aðrar áttir og til ferskrar framtíðar sem David Cameron og Íhaldsflokkurinn stendur fyrir. Það stefnir í straumhvörf í breskum stjórnmálum og svo gæti farið að hinn lífsreyndi skoski stjórnmálamaður muni fjúka sömu leið og Blair innan tíðar. Það yrðu grimm pólitísk örlög fyrir mann sem beið of lengi, ekki satt?

Fylgi breska Verkamannaflokksins minnkar enn

Athugasemdir

[Cactus Buffsack (IP-tala skráð) 20.2.2007 kl. 16:47]

Já.

[Ragnar Bjarnason, 21.2.2007 kl. 15:24]

Í raun tekur hann við erfiðu búi já. Tíma Blairs verður sennilega minnst aðallega vegna tveggja mála. Annars vegar fyrir vinnu stjórnar hans, og hans sjálfs, til lausnar málum Norður-Írlands sem er þá jákvæð minning en mun sjálfsagt alltaf teljast sem innanríkismál. Hins vegar verður einnig eftir minning hans sem þann forsætisráðherra Bretlans, sem oftast hefur sent heri landsins í bein átök síðan seinni heimsstyrjöldinni lauk. Í því sambandi munu sjálfsagt margir tengja það við ræðu hans frá því snemma á valdatímanum, þar sem hann talaði um sína kynslóð sem væri alin upp við aðrar aðstæður en hefðu verið fyrir kynslóðir fyrri tíma. Nefnilega kynslóðina sem ekki upplifði stríð og þyrfti ekki að upplifa það að senda börnin sín í stríð.

Bendi annars á mjög áhugaverða þáttaröð sem sýnd er á BBC2 nú um þessar mundir. BLAIR:The inside story held ég að hún kallist og fjallar um 10 ára valdatíma TB.

[Ómar Kjartan Yasin, 21.2.2007 kl. 23:23]

Ég sé ekki fyrir mér að Brown taki við sökkvandi skipi, amk ekki þegar það kemur að fjárhagslegri stöðu Bretlands enda hefur Brown sjálfur skipt þar miklu máli sem fjármálaráðherra. Bretland er með opnari löndum í Evrópu og ganga sumir svo langt að segja að London sé eina fjölmenningarborg í heiminum. Ekki nóg með það, London er í dag líklega ein öflugasta fjármálamiðstöð í heiminum, og getur Blair eignað sé það að einhverju leiti (þó að það sé líka Thatcher að þakka).
Varðandi flokkinn sjálfan; Verkamannaflokkurinn er ekki svo ægivinsæll í dag en það er næstum eingöngu vegna vinsælda Blair. Hvort að Brown, sem er ekki skemmtilegasti maður í heimi, nái að fá hinn almenna breta á lið með sér verður spennandi að sjá...

[Stefán Friðrik Stefánsson, 23.2.2007 kl. 12:04]

Takk fyrir kommentin.

Raggi: Tek undir þetta, fín skrif. Mjög sammála þeim.

Ómar: Staða Browns og Verkamannaflokksins er ekki sterk sé litið til þeirrar framtíðar sem fram kemur í könnuninni. Það er hinsvegar enn langt til kosninga og væntanlega mun Brown stokka vel upp stöðu mála þegar að hann er orðinn forsætisráðherra. Það verður spennandi að sjá hvernig Brown gangi í baráttu við David Cameron, sem er 15 árum yngri og stjórnmálamaður annarrar kynslóðar.

mbk.