Hikandi frumraun hins reynslumikla Browns

Viku eftir að Tony Blair var hylltur á breska þinginu í síðasta fyrirspurnartíma sínum við endalok litríks stjórnmálaferils var í gær komið að eftirmanni hans, Gordon Brown, að þreyta frumraun sína í hinum líflegu umræðum. Fyrirspurnartími forsætisráðherra Bretlands hefur alla tíð verið líflegur í framsetningu og innihaldi, þar reynir mjög á forsætisráðherrann á hverjum tíma og hann fær án miskunnar flóð spurninganna yfir sig. Annaðhvort stendur hann undir nafni sem sterkur leiðtogi eða sekkur einfaldlega í því flóði. Það er ekki flóknara en það.

Gordon Brown er þrautreyndur stjórnmálamaður. Hann hefur setið á breska þinginu frá árinu 1983, nær allan þann tíma hefur hann verið einn af lykilmönnum flokksins og skipað fremstu bekki hans í þinginu. Brown var í áraraðir í skuggaráðuneyti flokksins og varð fjármálaráðherra eftir kosningasigurinn sögulega í maí 1997 og gegndi því embætti allan forsætisráðherraferil Tony Blair, eini ráðherra flokksins sem sat á sama pósti allan valdaferil Blairs, sem var til marks um frægt samkomulag þeirra á milli, þó að vissulega hafi gustað þeirra á millum í áraraðir.

Það þarf ekki endilega að fara saman í fyrirspurnartíma bresks forsætisráðherra að hafa reynslu og vera mælskur. Þar reynir á pólitískt drápseðli; það að vera vakandi og geta svarað fyrir sig hratt og með sannri festu. Þar verður minnsta hik að vandræðum og langt hik að skelfingu, jafnvel fyrir hina sterku. Það sannaðist vel í gær að Gordon Brown var ekki í góðri æfingu í one-on-one átökum. Hann allt að því stamaði og hikaði. Langt hik hans á vissum veigamiklum köflum voru áberandi og hann náði engan veginn tökum á forminu á þessum fyrsta degi, þrátt fyrir að hafa haft fjölda ára til undirbúnings.

Tony Blair var alla tíð sannkallaður snillingur í þessu fyrirspurnarformi. Hann var fljótur að hugsa og gat veitt þung högg þó brosandi væri. Hann var pólitískt villidýr af sama kalíberi og Margaret Thatcher og Harold Wilson áður, svo dæmi séu tekin. Hann hafði líka langan feril að baki. Hann frontaði Verkamannaflokkinn í fyrirspurnartíma í þrettán ár, hann var leiðtogi stjórnarandstöðunnar fyrstu þrjú árin. Á þessum þrettán árum frontaði hann flokk sinn gegn fimm leiðtogum Íhaldsflokksins; John Major, William Hague, Iain Duncan Smith, Michael Howard og David Cameron. Fimni hans og orðsnilld var rómuð, hann varð aldrei orðlaus og hikaði mjög sjaldan þó undir mikilli pressu væri.

Gordon Brown er að vakna upp við það að ekki er hlaupið inn á þennan vettvang í einu vetfangi. Vandræðalegast alls fyrir hann í þessari hikandi frumraun í gær var þegar að hann afsakaði sig með því að hafa aðeins verið forsætisráðherra í örfáa daga. Þetta var mjög veikburða svar og hann varð að athlægi í raun með því. Maður með meira en áratug að baki á ráðherrastóli og mun lengri feril sem framlínumaður í sínu liði segist ekki vera nýr á svæðinu þó að hann hafi tekið sæti í frontinum fyrir nokkrum dögum. Þetta var mjög vandræðalegt svar og stamið hans varð líka áberandi.

Ég hef fylgst með breskum stjórnmálum síðan snemma á tíunda áratugnum og lengi fylst með fyrirspurnartíma forsætisráðherrans. Aldrei fyrr hef ég séð Gordon Brown stama en þarna var komið að því. Cameron náði ekki dauðahöggi á hann í hringnum en það fór ansi nærri því. Brown var mjög veikur á svellinu á þessum fyrsta degi eftir langan stjórnmálaferil og þarf svo sannarlega að gera betur ef hann ætlar að trompa Tony Blair og vera öflugur keppinautur David Cameron á þessum vikulega vettvangi þeirra næstu árin.

Það mun reyna mjög á Gordon Brown á næstu árum, en þarna komu veikleikar hans vel fram. Hann hefur ekki sterkan charisma og hefur ekki sömu orðsnilldina í hörðum kappræðum og Tony Blair. Þarna skilur á milli. Það getur skipt máli í kosningabaráttu þar sem hvert atkvæði getur í raun ráðið úrslitum um það hver fer með sigur af hólmi.

Góð úttekt Guardian á fyrirspurnartímanum

Athugasemdir

[Stefán Friðrik Stefánsson, 6.7.2007 kl. 08:06]

Þetta var frumraun hans á þessum vettvangi, þó reyndur sé. Hann bar ekki áratugareynslu pólitískt með sér af frammistöðunni þarna.

mbk.