Áfellisdómur dómnefndar yfir Árna M. Mathiesen

Það er óhætt að segja að Árni M. Mathiesen, fjármálaráðherra, fái algjöran áfellisdóm yfir sig frá dómnefnd, leiddri af Pétri Kr. Hafstein, fyrrum forseta Hæstaréttar, sem fjallar um hæfi umsækjenda um embætti héraðsdómara. Harkalegra orðalag gegn embættisfærslu ráðherra hefur altént ekki sést mjög lengi. Það varð ljóst eiginlega um leið og rökstuðningur ráðherrans lá fyrir í gær að hann væri mjög rýr í roðinu og eiginlega kallaði á mun fleiri spurningar en hann svaraði. Þar kom fátt nýtt fram og sum atriði hljómuðu beinlínis súrrealísk.

Allt frá skipan ráðherrans fyrir þrem vikum hef ég fundið mjög að því að ráðist sé beint að Þorsteini Davíðssyni og persónu hans. Hann gerði hið eina að sækja um laust embætti og fékk. Það er ráðherrann sem valdi hann til starfans, ákvörðunin er hans og sé ólga uppi um þá skipan mála á hún auðvitað að beinast að honum. Það eru mjög mikil vonbrigði að hann hafi ekki komið með sterkari rök að baki vali sínu. Satt best að segja átti ég von á sterkari rökstuðningi og því að ráðherra færði betur rök fyrir máli sínu. Í ljósi þess alls skil ég yfirlýsingu dómnefndarinnar, enda hefði þurft mun sterkari rök til að ganga gegn áliti hennar, að mínu mati.

Þetta eru mikil vonbrigði, hreint út sagt. Þetta er alls ekki gott fyrir Þorstein Davíðsson, sem er hinn vænsti maður og vissulega vel hæfur til setu í réttinum. En í ljósi stöðu málsins hefði farið betur á því að betri rökstuðningur hefði komið fram fyrir því að fara gegn dómnefndinni. Þau rök vantar sárlega og þá tekur málið auðvitað allt á sig aðra mynd. Það er auðvitað fjarstæða að kenna umsækjanda um að hann hafi fengið stöðuna. Það er ráðherrans að færa rök fyrir vali sínu og það er einfaldlega þannig að það vantar rökin fyrir því að ganga gegn nefndinni.

Fæ ekki betur séð en að þetta verði erfitt mál fyrir Árna M. Mathiesen. Það fer væntanlega fyrir umboðsmann Alþingis og má alveg búast við því að niðurstaðan þar verði ekki góð fyrir hann. Þessi yfirlýsing dómnefndarinnar er þungt högg fyrir ráðherra. Þegar að Þorsteinn var skipaður gerðu fjölmiðlar fyrsta kastið mikið með það að Pétur, sem var í kjöri til embættis forseta Íslands, hefði leitt dómnefndina, þar sem Þorsteinn hefði verið starfsmaður hans í kosningunum. Pétur tekur á málinu þrátt fyrir það, eins og vel hefur sést.

Hugleiði samt hvernig að Pétri líði yfir þessu máli. Eins og allir vita eiga Pétur og Þorsteinn Davíðsson það sameiginlegt að vera synir fyrrum forsætisráðherra og formanns Sjálfstæðisflokksins. Sjálfur lenti hann í kastljósi fjölmiðla vegna skipunar dómsmálaráðherra Sjálfstæðisflokksins á honum í embætti sýslumanns á Ísafirði árið 1983 og sem hæstaréttardómara árið 1991. Báðar skipanir voru harðlega gagnrýndar í samfélaginu. Framganga Péturs sýnir þó að hann er grandvar og heiðarlegur maður.

Það virðist vera að þetta mál muni að óbreyttu verða erfitt fyrir Árna Mathiesen, fjármálaráðherra. Í ljósi rökstuðnings og stöðu málsins blasir það eiginlega við. Það er óheppilegt í alla staði, en ráðherrann verður að standa og falla með gjörðum sínum.

Dómnefnd segist sitja áfram þrátt fyrir óvandaða stjórnsýslu ráðherra

Athugasemdir

[Guðrún Magnea Helgadóttir, 9.1.2008 kl. 20:41]

Ég er ein þeirra sem kaus Pétur Hafstein til embætti Forseta Íslands...Og myndi kjósa hann aftur ef hann gæfi kost á sér...Hæfni Péturs til að skila frá sér álitsgerð varðandi ráðningu manns í embætti dómara, er að mínu mati hárrétt. Það á ekkert með Þorstein Davíðsson að gera... Hann er án alls efa hinn besti maður, en ekki sá hæfasti af umsækjendum.

[Árni Gunnarsson, 9.1.2008 kl. 21:03]

Mat á hæfi umsækjenda var afdráttarlausara en mörg dæmi eru um. Sá snöggi úrskurður sem Árni Math. kvað upp með fáfengilegum rökum var ekki líklegur til að skapa frið. Sá langi tími sem leið þar til hann skilaði endurskoðuðum úrskurði vekur aðeins meiri efasemdir um málið. Það er vandséð að ráherrann hafi gert Þorsteini þann greiða sem hann stefndi að.

Spurt er hvort Þorsteinn hafi átt að gjalda þess að vera sonur Davíðs Oddssonar? Og svarið er auðvitað nei. Hinsvegar HLAUT hann að gjalda þess í umræðunni og þá ekki síst þegar það liggur fyrir að ráðning hans var ekki á réttum forsendum,- hann var ekki hæfasti umsækjandinn að mati vel og faglega skipaðrar álitsnefndar.

Davíð Oddsson var sterkur leiðtogi og stjórnaði með aðferðum sem mörgum hugnaðist illa. Valdhroki var áberandi og slíkt elur ævinlega af sér andstöðu og jafnvel óvild. Fáum ef nokkrum stjórnmálamönnum man ég eftir sem tókst að koma sér upp óvildar-og hatursmönnum líkt og þeim Davíð og Halldóri.

Hvort sem mönnum líkar betur eða verr þá hlýtur Þorsteinn að gjalda þess að vera sonur Davíðs þó engan veginn sé það sanngjarnt hans vegna.

Lífið er bara ekki alltaf endilega sanngjarnt. 

[Frikki (IP-tala skráð) 9.1.2008 kl. 21:24]

Það er ljóst að valið á Þorsteini Davíðssyni var ekki ákvörðun Árna ráðherra heldur var hann greinilega aðeins að fara að fyrirmælum. Rökfærsla hans er hins vegar með endemum. Hæfustu fagmenn í lögfræði röðuðu umsækjendum eftir hæfni til starfsins en dýralæknirinn þykist vita betur, hvílíkur hroki! Þetta er eins og að fá viðskiptafræðing til að vita betur en matsnefnd lækna um hæfni vegna ráðningar yfirlæknis við sjúkrahús.

Og meira um fáránlegar stöðuveitingar ráðherranna, það verður gaman að heyra í líffræðingum þegar ferðamálafræðingur verður ráðinn sem forstöðumaður Náttúrufræðistofnunar, eða er ekki eðlilegt að álykta að svo verði miðað við handvammir þessara ráðherrabjána. Þetta er valdníðsla og ósvífni og ekkert annað.

[Ásdís Sigurðardóttir, 9.1.2008 kl. 22:08]

Heldurðu að Þorsteinn hætti ekki bara við.? er hann kominn norður??

[Þorsteinn Egilson, 9.1.2008 kl. 22:10]

Að sjálfsögðu á Þorsteinn ekki að GJALDA þess að vera sonur Davíðs og því síður á hann að NJÓTA þess í svo mikilvægu máli.

[Jón Skafti Gestsson (IP-tala skráð) 10.1.2008 kl. 00:07]

Þorsteinn gerir meira en að sækja um embætti. Hann samþykkir að taka við stöðunni vitandi að hann var í þriðja flokki umsækjenda en ekki fyrsta. Hann veit það líka að skipun hans skýrist af einhvers konar skuldatilfinningu ráðherra við föður hans en Þorsteinn samþykkir samt að taka stöðuna. Hann tekur fullan þátt í þessum spillingarleik. Það er óásættanleg hegðun frá dómara.

Heiðarleiki dómara verður að vera yfir allan vafa hafinn. Sem stendur er heiðarleiki Þorsteins það ekki. 

[Hólmdís Hjartardóttir, 10.1.2008 kl. 00:25]

Ég er viss um að Árni fór að fyrirmælum annara. Þetta lyktar illa og er vont fyrir Þorstein Davíðsson. Spillingin í sinni verstu mynd

[Hólmdís Hjartardóttir, 10.1.2008 kl. 00:30]

Það voru einfaldlega engin rök fyrir ráðninu Þorsteins. Árni tók þessa ákvörðun ekki einn og gat ekki varið þetta. Ekki held ég að drengnum hafi verið gerður greiði með þessu. Spillingin er alger.

[Stefán Friðrik Stefánsson, 10.1.2008 kl. 02:04]

Takk fyrir kommentin.

Guðrún Magnea: Pétur er mjög traustur maður. Kynntist honum í forsetakosningunum fyrir tólf árum. Það voru góð kynni, efast ekki um að hann talar af sannfæringu og er alveg heiðarlegur í sínu mati. Hann hefur aldrei á neinu stigi málsins látið það villa sér sýn að einn umsækjenda vann fyrir hann í þeim kosningum. Það blasir við.

Árni: Það var heiðarlegt að bíða eftir rökstuðningi. Ég varði aldrei þessa skipan í sjálfu sér, en mér hinsvegar fannst persónuleg umræða í garð Þorsteins fyrir neðan allt. Hann sótti um lausa stöðu og fékk. Það er ekki flóknara. Það er fyrir neðan allt að tala niður til þess sem sækir um. Ráðherrann ber ábyrgðina á valinu og verður að standa og falla með því, ekki umsækjandinn.

Frikki: Þetta eru stór orð. Efast ekki um að Árni taldi sig hafa sannfæringu fyrir þessu vali. Það sem vantar eru alvöru rök. Það er eitt að hafa sannfæringu fyrir einhverju, annað að geta varið það með rökum. En þetta er bara svona. Ráðherrann er sá tekur ákvörðunina og það er ekki sanngjarnt að kenna öðrum um það eða telja að hann sé svo aumur að geta ekki staðið undir því.

Ásdís: Veit ekki, í sannleika sagt, hvað gerist. Það verður að ráðast bara. Veit þó að hann er kominn til starfa. Annars snýr þetta ekki að persónu Þorsteins, vil taka það enn og aftur fram. Þetta snýst um ráðherrann og hvort hann getur staðið undir málinu. Umsækjandinn framdi engan glæp í þessu máli. Veit samt ekki hvað gerist næst, það er þó eðlilegt að Þorsteinn velti málum fyrir sér, enda er honum enginn greiði gerður með svona verklagi.

Jóhann Örn: Varði aldrei skipan Þorsteins beint. Hinsvegar fannst mér illa sótt að honum persónulega og það var það sem ég gagnrýndi. Ráðherrann verður að standa og falla með ákvörðun sinni, ekki sá sem sótti um með heiðarlegum hætti.

Jón Skafti: Hann sækir um auðvitað til að fá starfið, það gera allir sem sækja um. Það er fjarstæða að kenna honum um ákvörðun ráðherrans með veitingarvaldið í málinu.

Hólmdís: Það eru stór orð. Er ekki sammála því. En ráðherrann getur ekki skýlt sér bakvið neinn, hans er ábyrgðin. Hvað finnst þér annars um mál Össurar, en hann á yfir höfði sér sambærileg mál fyrir umboðsmanni Alþingis og eða Jafnréttisstofu vegna skipana sinna í embætti?

mbk.

[Jón Skafti Gestsson (IP-tala skráð) 10.1.2008 kl. 18:23]

Auðvitað sótti hann um starfið til að fá það. Ég geri mér alveg grein fyrir því en hann er þó alls ekki skyldugur til að taka við því ef honum er boðið það. Nú liggur það fyrir að hann var langt frá því að vera jafn hæfur og aðrir umsækjendur að dómi matsnefndarinnar og hann veit það manna best sjálfur á hvaða forsendum hann er að fá starfið (Undirlægjuháttur Árna við föður hans). Á þeim forsendum myndi ærlegur maður einfaldlega hafna boðinu um starfið. Þannig myndi hann sanna að hann væri ekki sonur pabba síns heldur sinn eigin maður. Ef hann hefði verið dæmdur jafnhæfur öðrum hefði ég lítið á móti því að hann fengi dómarastöðu en hann var það einfaldlega ekki og hann veit það sjálfur.

Auðvitað vissi Þorsteinn vel hvers konar baktjaldamakk var þarna í gangi. Hann er ekkert annað en þátttakandi í þessari spillingu sem stöðuveitingin klárlega er, engu síður en Árni!

[Sigurður Ingi Jónsson, 11.1.2008 kl. 13:14]

Sæll Stefán,

Þetta er ágætis samantekt hjá þér. Svo virðist sem að sjálfstæðismenn séu upp til hópa í vörn vegna þessa máls. Valhallartuggan er; hvers vegna Þorsteinn eigi að gjalda þess hverra manna hann er? Nær væri að spyrja hvers vegna mun hæfari umsækjendur um embætti dómara við Héraðsdóm Norðurlands eystra voru látnir gjalda þess að Þorsteinn er sonur Davíðs?

Þorsteinn er eingöngu á milli tanna fólks fyrir að hafa komist í stöðu sem almennt er talið að ráðherra hafi skipað hann óverðugan í með því að misbeita valdi sínu.

Það er eðlilegt að vafasöm meðferð á valdi sé rædd á gagnrýnin máta og að þeir sem njóta góðs af slíkri málsmeðferð þurfi að standa skil á sínum sporslum.

kk,