Skelfilegur bandarískur raunveruleiki

Það er dapurlegra en orð fá lýst að lesa fréttir af því að bandarískur unglingur hafi ákveðið að slátra fjölskyldu sinni, skjóta foreldra og systkini á meðan að þau sofa, vegna þess að honum hafi ekki samið við föðurinn. Þó að bandarískt samfélag sé að mörgu leyti óútreiknanlegt er þetta svo kaldrifjaður verknaður að það er ekki nema von að spurt sé hvernig að unglingar komist í skotvopn með þessum hætti og brenglist svona gjörsamlega.

Þetta mál minnir í fyrstu aðallega á það þegar að Menendez-bræðurnir drápu foreldra sína fyrir tveim áratugum á heimili sínu í Beverly Hills. Það var á yfirborðinu hin fullkomna fjölskylda í flottu hverfi en þar var greinilega margt að. Um þetta mál voru t.d. skrifaðar bækur og gerð eftirminnileg sjónvarpsmynd. Mikið fjölmiðlamál eðlilega á sínum tíma. Það er ekki nema von að spurt sé hvað fari í gegnum huga fimmtán ára unglings þegar að hann slátrar fjölskyldu sinni. Klikkunin er algjör.

Það er erfitt að fá svör við erfiðum spurningum en það er eðlilegt að fyrstu viðbrögðin séu undrun. Er tölvuleikjaveruleikinn þar sem hægt er að skjóta niður fólk endalaust og kuldalegt efni þar sem morð og óhugnaður er aðalefnið að hafa slík áhrif á ungt fólk að það geti verið svo kaldrifjað að slátra sínum nánustu? Ekki nema von að spurt sé. Það hefur verið rætt mörgum sinnum á undanförnum árum um skotvopnaeign í Bandaríkjunum; hversu auðveldlega ungt fólk geti komist í skotvopn og misst algjörlega stjórn á sér; nægir þar að hugsa til fjöldamorðanna í bandarískum skólum. Við fengum smáskammt af þeim óhugnaði í Finnlandi fyrir nokkrum mánuðum.

Þetta eru sorglegar staðreyndir. Erfitt er að finna einhverja eina töfralausn. Ein þeirra er þó að endurskoða byssulög og herða viðurlög til muna en það er ekki ein gullin töfralausn, enda hefur sannast að sé nógu kaldrifjaður vilji að baki þess að gera slíkt og hugurinn að baki er brenglaður getur fátt stöðvað hann. En þegar að fimmtán ára unglingar geta framið slíkan verknað og hafa aðgang að vopnum er eðlilegt að spurningin sé hvað sé eiginlega að gerast. Hvar er samfélagið að bresta?

Ég hef alltaf verið talsmaður þess að herða lög um byssueign og setja ströng viðurlög í þeim efnum. Það á að vera grunnmál. En það er alveg ljóst að þessi veruleiki er sorglegri en orð fá lýst. En vonandi leggjast Bandaríkjamenn nú í alvöru pælingar um skotvopnavandann og hvað sé að gerast í þeirra samfélagi.

Myrti foreldra og yngri bræður

Athugasemdir

[Ásgrímur Hartmannsson, 4.2.2008 kl. 00:13]

1: Krakkinn er geðbilaður.

2: hann hefði ekkert verið minna bilaður án vopna.

3: eftir Virginia Tech málið hefur verið hlegið að talsmönnum vopnabanns í æ meira mæli.

4: það er ekki hægt að kenna tölvuleikjum endalaust um allt sem fólk gerir.

5: það er ekki hægt að kenna skotvopnum, eða öðrum dauðum hlutum um nokkuð sem fólk gerir.

6: samfélagið er ekki að bresta þó einn einstaklingur af 300.000.000 geri eitthvað af sér.  Bandaríkjamenn eru 1000 sinnum fleiri en við.  Ef 1000 bandaríkjamenn gera eitthvað, þá fyrst má tölfræðilega búast við að eitthvað svona gerist hér.

7: sýnt hefur verið frammá að því fleiri skotvopn (eða bara einhver vopn) eru í almennri umferð, því færri ofbeldisglæpir verða.  Fleir þjófnaðir og skemmdarverk, en... þetta eru einusinni bófar.  Hvað getur maður gert? 

[Jens Guð, 4.2.2008 kl. 00:46]

  Mig minnir að það hafi verið í Texas fyrir 20 - 30 árum sem 14 - 15 ára drengur myrti foreldra sína.  Verjandinn bað dómarann um að taka tillit til þess að aumingja drengurinn væri orðinn munaðarlaus. 

  Það hefur ekki fundist svar við því hvers vegna tíðni á alvarlegum glæpum er mun hærri í Bandaríkjunum en öðrum vestrænum ríkjum.  Á Íslandi eru um það bil 30 fangar á hverja 100.000 íbúa.  Í nágrannalöndunum er þetta aðeins hærra,  40 - 70.  Í Bandaríkjunum er talan hinsvegar 700 á hverja 100.000 íbúa. 

  Íbúar Bandaríkjanna eru 4,7% af jarðarbúum.  En fjórðungur af föngum heims sitja í bandarískum fangelsum. 

  Tölvuleikir eru spilaðir þvers og kruss um heim.  Hlutfallsleg byssueign margra þjóða er álíka mikil og bandarísku þjóðarinnar.   

  Afbrotavilji Bandaríkjamanna ræðst af öðru en byssueign og tölvuleikjum.  Það er eitthvað í þjóðarsálinni.  Byssudýrkun er að sönnu áberandi í umræðunni í Bandaríkjunum.  Sömuleiðis ofbeldisdýrkun af ýmsu tagi.  Bandarískur háskóli komst að því í rannsókn í fyrra að Bandaríkjamenn eigi erfiðara með að setja sig í spor annarra en aðrar þjóðir.  Séu sjálfhverfari.

  Í gær setti ég inn færslu um bandaríska móðir sem var verið að ákæra fyrir að drepa barn sitt í örbylgjuofni:  http://jensgud.blog.is/blog/jensgud/entry/432706

[Ásgrímur Hartmannsson, 4.2.2008 kl. 01:16]

Ef byssur væru orsökin væri Sviss í ljótum málum.  Og Ísrael.  Og Það væri ekkert ofbeldi í Rússlandi og Afríku, hvað þá í Kína, en þar eru víst 2000 verulega alvarleg uppþot á ári.

1996 voru framin fleiri morð per capita í Svíþjóð en USA, CCCP var líka oft með hærri tíðni - þó það hafi nú ekki farið hátt.

Kananum finnst voða gaman að setja fólk í djeilið, það finnst okkur ekki.  Þeir stinga inn mönnum sem hafa fundist með smá hass, oft til margra ára.  Er vit í því?  Reyndar mætti vel hafa fleiri í steininum hér á landi, svo vel væri, þeir sleppa til dæmis innbrotsþjófum og ofbeldismönnum eftir yfirheyrzlur.  Þetta er smá línudans.

Þetta er held ég sér kúltúr, sem fær að blómstra í vissum hverfum.  Tökum bara Inglewood hverfið í LA.  Þar er helmingur allra morða í fylkinu framin.  Þar búa líka öll gengin, og þar eru allir atvinnuleysingjarnir og dópistarnir.

Þessi eini krakki, hann er anomaly.  Undanvillingur, ekki representative af heildinni. 

[Gilbert (IP-tala skráð) 4.2.2008 kl. 01:44]

Þú ert að fara með rangt mál Jens, Glæpatíðni í Bandaríkjunum er svipuð og í  Kanada og í Þýskalandi. Sem dæmi ertu helmingi líklegri að verða fyrir ofbeldisglæp í Kanada en hinsvegar helmingi líklegri að vera myrtur í Bandaríkjunum.

Þó eru líkurnar að verða fyrir morði mjög litlar á báðum stöðum eins og annarstaðar í vestrænum ríkjum.

Sem dæmi er þjófnaður minni í Bandaríkjunum en í Bretlandi, Hollandi og Ástralíu en þó meiri en í Svíþjóð og Swiss. Þannig að þessi "afbrotavilji" sem þú ert að tala um er rugl.

Veit ekki afhverju þegar Þjóðverjar éta hvorn annan, krakkar myrða aðra krakka í Bretlandi eða Geðsjúkur byssumaður gengur af göflunum í Finnlandi þá er það mannskepnan sem er grimm en þegar þetta kemur fyrir í Bandaríkjunum þá er bara eitthvað að þar. Meiri andskotans vitleysan.

 Svo skiptir líka miklu máli hver þú ert og hvaðan þú kemur í Bandaríkjunum. Þeir sem rekja upprunna sinn til Afríku eru 700 % líklegri að fremja og verða fyrir glæpi, og þeir sem eru frá Suður Ameríku, um 2,5x líklegri til að fremja glæpi en þeir sem eru frá Evrópu. 

Þannig að það er ekki það sama að búa í Fellahverfi eða annarstaðar. Enn þú veist víst hvað þeir segja um tölfræði.

Bandaríkjamenn mega eiga sínar byssur í friði, mér er alveg sama þar sem ég er alveg jafn öruggur á götum New Yorkar og í London eða Berlín.

Svo má líka benda á að á meðan tíðni glæpa hefur fækkað töluðvert í Bandaríkjunum á síðasta áratug, þá hefur þessi þróun verið öfug í Evrópu. 

Lokum ætla ég að benda á að fjöldi fanga hefur ekkert með tíðni glæpi að gera í Bandaríkjunum, það eru gífurlega þungir dómar fyrst og fremst og það að fíkniefnamisnotkun er meðhöndluð sem glæpur, ekki sjúkdómur sem er ástæða þessa mikla fjölda fanga. 

[Snæbjörn Gauti (IP-tala skráð) 4.2.2008 kl. 01:52]

5: það er ekki hægt að kenna skotvopnum, eða öðrum dauðum hlutum um nokkuð sem fólk gerir.

byssur drepa enga. það eru mennirnir hinum megin vil hlaupið.

[Paul Nikolov, 4.2.2008 kl. 09:26]

1: Krakkinn er geðbilaður.

Hvernig veist þú það? Kannski drap hann fjölskyldunni sínu í reiðukasti. Að byssur var í húsinu gerði það mjög auðvelt fyrir hann að drepa. Ef byssan var ekki í húsinu, kannski myndi hann láta reiðinni renna af sér.  

3: eftir Virginia Tech málið hefur verið hlegið að talsmönnum vopnabanns í æ meira mæli.

Ég veit ekki hvað þú hefur fylgjast með umræðunni mikið, en þetta byrjaði í raun og veru þegar Reagan var skotinn. Þá krefjast nokkra bandarískar þingmenn að maður á að biða 5 dagar og fara í gegnum bakgrunnarannsókn áður en hann gæti kaupa sér byssur. Og guð minn góður var hægrimenn alveg á móti þessi hugmynd. Í dag er það talið sjálfsagt mál. 

5: það er ekki hægt að kenna skotvopnum, eða öðrum dauðum hlutum um nokkuð sem fólk gerir.

Já, það er. Sjá Númer 1. 

[Einar (IP-tala skráð) 4.2.2008 kl. 10:40]

Það er ekki hægt að kenna tölvuleikjum um. Til eru kannanir sem sýna fram á að voðaverk af slíku tagi hafa minnkað þrátt fyrir grófari og grófari leiki.

Svo er þetta ekki flókið. Ef einhver fer út að stela bílum skjóta fólk og keyra yfir fólk því það er eins og í Grand Theft Auto þá er það einstaklingurinn sem er veikur. Ef ekki hafði verið Grand Theft Auto þá hefði það bara verið einhver kvikmynd, frétt eða Guð hjálfi okkur ímyndunarafls þessa veika manns. Fólk þarf að geta kennt einhverju um sem það skilur horki né vill eitthvað með að gera = Forelrar og tölvuleikir eiga ekki vel saman.

[Sigrún Magnúsdóttir (IP-tala skráð) 4.2.2008 kl. 21:12]

Paul, ég mundi gera ráð fyrir að ef hann hefði bara verið í reiðiskasti þá hefði hann iðrast en ekki farið að hanga með vinum sínum... ég held að hann sé ekki alveg heill á geði þessi blessaði drengur. En þetta er vissulega ömurlegt.