Óvinir ríkisins

Í dag kom út bókin Óvinir ríkisins eftir Guðna Th. Jóhannesson, sagnfræðing. Þar er vikið að ógnum og innra öryggi í kalda stríðinu hérlendis. Veigamikill þáttur þessa eru auðvitað hlerunarmálin á því tímabili. Skipuð hefur verið rannsóknarnefnd til að fara yfir þetta tímabil og gögn því tengdu. Um fátt hefur verið meira rætt í íslensku samfélagi á árinu en þessi mál í kalda stríðinu og þar blandast inn í uppljóstranir um jafnvel hleranir eftir lok kalda stríðsins.

Í bókinni kemur fram að úrskurðað hafi verið um hleranir hjá fjölda einstaklinga hér á landi sem ekki hafi verið nefndir á nafn til þessa í umfjöllunum um hleranir á tímum kalda stríðsins. Eru þar nefnd til sögunnar leikarahjónin Arnar Jónsson og Þórhildi Þorleifsdóttur, fyrrum alþingismann, Pál Bergþórsson, fyrrum veðurstofustjóra og veðurfræðing, Margréti Indriðadóttur, fyrrum fréttastjóra Ríkisútvarpsins, og Úlf Hjörvar, rithöfund. Ef marka má lýsingar á þetta fólk að hafa verið metið ógn við öryggi ríkisins og sent inn beiðnir fyrir hlerunum í sex skipti á árunum 1949-1968.

Útgáfa bókarinnar kemur nokkrum dögum eftir að upplýst var að sími Hannibals Valdimarssonar, fyrrum ráðherra og forseta ASÍ, var væntanlega hleraður og veitt til þess leyfi. Hefur verið um fátt talað meira síðustu dagana en þá uppljóstrun. Gerðist þetta á árinu 1961, en á þeim tíma sat Hannibal á Alþingi og var forseti Alþýðusambandsins. Nokkrum árum áður hafði Hannibal verið ráðherra og áður verið formaður Alþýðuflokksins og sat á þessum árum á þingi fyrir Alþýðubandalagið. Síðar varð hann ráðherra aftur og var áhrifamikill forystumaður á vinstrivængnum, allt til loka stjórnmálaferilsins árið 1974.

Það er alveg greinilegt að þessa bók verð ég að lesa fljótlega og ég stefni að því að kaupa mér hana. Ég stefni að því að lesa hana er ég hef lokið við lestur á ævisögu Margrétar Frímannsdóttur, siðasta formanns Alþýðubandalagsins, en hún er þessa dagana í lestri hjá mér. Mér hefur fundist skrif Guðna Th. bæði áhugaverð og fróðleg. Í fyrra gaf hann út vandaða bók, Völundarhús valdsins. Byggðist hún á ítarlegum minnispunktum og dagbókum dr. Kristjáns Eldjárns, þriðja forseta íslenska lýðveldisins, frá því í forsetatíð hans 1968-1980.

Birtust þar áður óbirtar heimildir úr einkasafni Kristjáns. Var í bókinni sjónum einkum beint að stjórnarmyndunum í forsetatíð hans og því hvernig hann hélt á þeim málum á ferli sínum. Keypti ég mér þá bók um leið og hún kom út og las hana með miklum áhuga og ritaði þennan pistil á svipuðum tíma. Var Völundarhús valdsins að mínu mati ein af best heppnuðu bókum um stjórnmál á seinustu árum og væntanlega er Óvinir ríkisins ekki síður vel heppnuð.

Leyfi veitt fyrir símhlerunum hjá fjölda þekktra einstaklinga