Hitnar í kolunum á milli Bush og demókrata

George W. Bush hefur um þessar mundir verið við völd í Hvíta húsinu í sex ár. Á forsetaferli sínum hefur Bush forseti aðeins einu sinni beitt neitunarvaldi gegn lögum frá þinginu. Eru þónokkrir áratugir síðan að svo rólegt hefur verið á milli í samskiptum deilda Bandaríkjaþings og forseta Bandaríkjanna. Stór hluti þessa helgast af því að repúblikanar hafa ráðið báðum þingdeildum nær alla forsetatíð George W. Bush og litlar væringar því skiljanlega verið.

Nú horfir til tíðinda. Innan við vika er liðin frá því að demókratar tóku yfir völdin í báðum þingdeildum. Hin eðalrauða vinstrikona Nancy Pelosi er orðin forseti fulltrúadeildarinnar í stað hins hægláta hægrimanns Dennis Hastert og mormóninn Harry Reid frá Nevada er orðinn meirihlutaleiðtogi af hálfu demókrata í öldungadeildinni. Seint verður sagt að þau teljist til aðdáenda húsbóndans í Hvíta húsinu og nánustu pólitísku samstarfsmanna hans. Stefnir í erfiða valdasambúð stóru flokkanna næstu árin og harkaleg átök um áherslur ólíkra afla.

Eftir þingkosningarnar í nóvember töluðu Bush forseti og Pelosi mjög fagurlega um gildi náins samstarfs og þess að vinna að hag Bandaríkjanna. Fór vel á með þeim á blaðamannafundi á forsetaskrifstofunni við það tilefni. Nú þegar á reynir og valdaskiptin eru orðinn veruleiki stefnir í að lítið verði um efndir samstarfshjalsins og harkan sex verði það sem við taki. Á fyrstu viku sinni við völd í þinginu hafa demókratar rissað upp plan framkvæmda og verkefna sem lögð er lykiláhersla á. Það verður seint sagt að Bush forseti og demókratarnir verði sammála um þau verkefni og virðist aðeins tímaspursmál hvenær að upp úr muni sjóða milli þessara afla sem verða að láta sér lynda hvort annað næstu tvö árin.

Stærsti ásteitingarsteinninn verður eflaust málefni Íraks. Demókratar, undir harðskeyttri forystu Pelosi, og forsetinn tala ekki einu sinni sama tungumál í þeim efnum. Himinn og haf eru á milli áherslna. Á miðvikudag stefnir forsetinn á að kynna nýtt verkplan aðgerða og vinnulags í Írak. Stefnt er að algjörri uppstokkun. Greinilegt er að Robert Gates, nýr varnarmálaráðherra, leggur áherslu á nýja tíma þar og breyta til stöðunni. Bendir nú allt til þess að aukning herafla sé þar efst a blaði. Ekki leið á löngu frá því að þau skilaboð láku út til fjölmiðla en að Pelosi hafði sagt með hörku á brá að forsetinn fengi ekki óútfyllta ávísun til hermála í Írak.

Pelosi gerði forsetanum og repúblikönum það ljóst í viðtali á CBS í gær að vildi Bush efla herstyrk í Írak og fá meira fé til þess yrði hann að færa fyrir því gild rök og koma fyrir þingið með þau skilaboð. Má búast við að fróðlegt verði að heyra stefnuræðu forsetans, sem hann flytur senn í sameinuðum þingdeildum. Sú ræða er meginstefnuplan forseta á hverjum tíma og fylgst jafnan vel með henni. Nú verður væntanlega fylgst enn betur með áherslum hans. Á ríkisstjóraferli sínum í Texas, 1995-2000, var Bush með ríkisþingið í Texas á valdi demókrata og þurfti þá að vinna með þeim og sætta ólíkar áherslur. Það þarf hann nú að gera í Washington.

En Bush er eflaust að vakna upp við vondan draum undir lok forsetaferilsins. Tvö ár eru þar til að hann lætur af embættinu en verður allan þann tíma að sigla á milli skers og báru. Það gæti orðið mesta þolraun hans í embættinu og sú sem mest verður með fylgst. Allavega er að hitna í kolunum í Washington og ljóst að það stefnir í átakatíma. Svo gæti farið að neitunarvaldið verði senn notað í miklu mæli úr Hvíta húsinu og að kalt stríð skelli á milli valdaaflanna sem með völdin fara í þessari heimsborg valdanna.