The Third Man

Var að enda við að horfa á klassamyndina The Third Man, frá árinu 1949, með Orson Welles og Joseph Cotten, í Sjónvarpinu. Sannkölluð eðalræma því á þessu sunnudagskvöldi. Þetta er ein af þessum gömlu og góðu sem alltaf á vel við. Er alveg gríðarlega mikill aðdáandi gamalla úrvalsmynda og það er því fátt betra á svona fínu sunnudagskvöldi en að rifja upp gömlu meistaraverk kvikmyndasögunnar. Þetta er góð noir-mynd og vel leikin, mjög skemmtileg áhorfs og gríðarlega flott að öllu leyti. Ómissandi fyrir alla kvikmyndafíkla. Þetta var því ekta popp og kók-kvöld við imbann. Vona að Sjónvarpið færi okkur fleiri svona eðalmyndir í vetur!

Vandað viðtal við Berglindi

Sunnudagskastljós Evu Maríu Jónsdóttur fer virkilega vel af stað. Horfði í kvöld á gott viðtal Evu Maríu við Berglindi Ásgeirsdóttur, sendiherra og fyrrum ráðuneytisstjóra og aðstoðarframkvæmdastjóra OECD. Berglind er virkilega heilsteypt og vönduð kona. Hún er nýlega flutt heim og viðtalið snerist mikið um það hvort að Berglind væri á leið í framboð á einhverjum vettvangi. Ætli að hún fari í forsetaframboð árið 2008? Stórt er spurt, það kæmi mér allavega ekki á óvart.

Ég hef alla tíð verið þeirrar skoðunar að ekki eigi að vera stjórnmálamaður á stóli forseta Íslands. Það fer best á því að forseti Íslands sé sameiningartákn. Stjórnmálamaður í miðjum klíðum harðrar stjórnmálabaráttu getur á okkar tímum ekki verið afgerandi sameiningartákn. Þetta höfum séð kristallast vel í forsetatíð Ólafs Ragnars Grímssonar sem aldrei hefur tekist að vera forseti allra landsmanna, heldur bara þess hóps sem studdi hann í forsetakosningunum 1996. Það er mjög einfalt mál og blasir við.

Í kosningunum 1996 kaus ég (og vann fyrir) Pétur Kr. Hafstein. Það er mikill sómamaður og hann hafði aldrei verið í stjórnmálum og var afgerandi kostur fyrir þá sem vildu að forseti Íslands væri sameiningartákn en ekki pólitískt aktíft bardagaembætti. Ég gæti mjög vel hugsað mér Berglindi Ásgeirsdóttur sem forseta. Ég vil eftir tólf ára forsetaferil Ólafs Ragnars Grímssonar fá þjóðhöfðingja sem aldrei hefur verið í stjórnmálum meir en nokkru sinni.

Góðir þættir um sögu Varnarliðsins

Var að enda við að horfa á fyrri hluta vandaðrar umfjöllunar Ingólfs Bjarna Sigfússonar um sögu Varnarliðsins hér á Íslandi. Í næstu viku er komið að endalokum varnarviðbúnaðar Bandaríkjanna á Íslandi, 55 árum eftir gildistöku tvíhliða varnarsamnings landanna. Það eru mörg áhugaverð viðtöl í þessum þætti og farið yfir söguna með merkilegum hætti. Virkilega gott sjónvarpsefni, enda sjaldan réttara að fara yfir þessa sögu en einmitt núna, þegar að þetta líður allt undir lok. Þetta er löng og merk saga og fyrir sagnfræðiáhugamann eins og mig er þetta virkilega áhugavert. Varnir Íslands og varnarviðbúnaður þess er mikilvægt mál og við stöndum á krossgötum óneitanlega nú.

Á þriðjudag á að kynna fyrir landsmönnum samkomulag Íslands og Bandaríkjanna um tilhögun mála eftir 1. október þegar að Varnarliðið líður undir lok. Á því leikur enginn vafi að heimsmyndin hefur breyst mikið á þeirri rúmlega hálfu öld sem bandarískt herlið hefur verið hérlendis. Hinsvegar er ógnin um hryðjuverk eða önnur voðaverk enn fyrir hendi og Keflavík er mikilvæg enn í dag vegna staðsetningar sinnar fyrir t.d. Bandaríkin. Íslendingar hafa í gegnum tíðina verið traustir bandamenn Bandaríkjamanna og oft lagt þeim lið í þeim málum sem þeir hafa veitt forystu á alþjóðavettvangi. Það hefur því verið sláandi að sjá ómerkilega framkomu Bandaríkjanna síðustu mánuði.

Í þessum þáttum verður greinilega farið yfir alla sögupunktana og þarna eru viðtöl við menn sem hafa verið miðpunktar í sögu Varnarliðsins í þessari 55 ára sögu. En nú er henni lokið og verður fróðlegt að sjá hvað tekur við um mánaðarmótin. Við sjáum kortlagningu þessara nýju tíma á þriðjudag á blaðamannafundinum þar sem samkomulag um tilhögun mála. Þegar að ég fór inn á þetta svæði í sumar var það eins og yfirgefinn bær í villta vestrinu. Dauðabragurinn á svæðinu kom vel fram í nýjustu myndunum sem sýndar voru í þættinum.

Í minningu Jóns Páls

Í gærkvöldi fór ég í bíó til að sjá nýja heimildarmynd um Jón Pál Sigmarsson, sem ber heitið: Þetta er ekkert mál. Jón Páll Sigmarsson var goðsögn í lifanda lífi og einn mest áberandi Íslendingur níunda áratugar 20. aldarinnar. Frægð hans var enn í miklum blóma þegar að hann varð bráðkvaddur á besta aldri í janúar 1993, þá aðeins 32 ára að aldri. Þegar að ég var að alast upp var Jón Páll sigursæll út um allan heim, margverðlaunaður fyrir hreysti sína og styrkleika. Hann varð sterkasti maður heims fjórum sinnum, sem var auðvitað glæsilegt afrek og mjög oft sterkasti maður Íslands. Hann var glæsileg landkynning fyrir Íslands hönd og telst hiklaust einn af bestu sonum landsins.

Ég leit alltaf gríðarlega mikið upp til Jóns Páls og fylgdist með afrekum hans þegar að ég var yngri. Hann var gríðarlega virtur allavega af mínum vinahópi og ég held að allir ungir Íslendingar á frægðarárum Jóns Páls minnist hans sem öflugs átrúnaðargoðs. Ég gleymi aldrei fyrsta skiptinu sem að ég hitti Jón Pál. Það var þegar að hann var að árita plaköt á bílasýningu í Reykjavík árið 1987. Það verður reyndar aldrei sagt um mig að ég sé bílaáhugamaður en ég fór þangað gagngert, tíu ára gamall, bara því að ég vissi að hann væri þar og ég talaði heillengi við hann þennan dag.

Ég fylgdist mjög vel með sigrum Jóns Páls á þessum frægðarárum hans og ég á reyndar enn þessi nokkur plaköt sem að hann áritaði fyrir mig og ég átti reyndar eftir að hitta hann síðar á aflraunasýningu á Akureyri og svo í Reykjavík, nokkrum mánuðum áður en að hann dó. Það var öllum unnendum Jóns Páls Sigmarssonar gríðarlega mikið áfall þegar að hann dó í blóma lífsins í janúar 1993. Það voru verulega sorgleg endalok á merkum ferli. Í myndinni er ævi Jóns Páls lýst virkilega vel. Þar er farið yfir alla sigrana hans, vonbrigðin og endalokin sorglegu, sem enn sitja í mörgum sem mátu mikils frækna sigra þessa eins af bestu sonum þjóðarinnar.

Það er mikilvægt að þessi mynd hafi verið gerð. Það varð að festa ævipunkta Jóns Páls, frægðarsöguna og öll ógleymanlegu augnablikin á sigurgöngu hans í eitt heilsteypt form. Mikið myndefni er til um hann og þessi saga er sett saman með mjög glæsilegum og vönduðum hætti. Minning Jóns Páls var tekin að gleymast, enda margir sem ekki upplifðu frægðarsögu hans og þekktu persónu hans - það er því gríðarlega mikilvægt að til sé þessi góða heimildarmynd um hann.

Hjalti Úrsus Árnason, vinur Jóns Páls og félagi í aflraununum, á heiður skilið fyrir þessa góðu mynd, en hann hefur gert hana með miklum myndarskap og staðið með því vörð um minningu Jóns Páls. Nú þegar er þetta orðin vinsælasta heimildarmynd Íslandssögunnar og hefur hún verið jafnvinsæl í bíó á þessu hausti og vinsælustu Hollywood-myndirnar. Það umfram allt sýnir okkur að íslenska þjóðin metur minningu Jóns Páls mikils.

Þetta er vönduð og vel gerð mynd og ég hvet alla til að fara og sjá hana. Þetta er mynd sem er gerð af líf og sál um mann sem var virtur og dáður af þjóð sinni fyrir að vera heilsteyptur fulltrúi þjóðarinnar á erlendri grundu.

Blair vill ekki lýsa yfir stuðningi við Brown

Flokksþing Verkamannaflokksins verður sett í Manchester í dag. Þetta verður síðasta flokksþingið í leiðtogatíð Tony Blair, forsætisráðherra Bretlands. Hann mun flytja kveðjuræðu sína sem leiðtogi á flokksþinginu á þriðjudag. Þetta hefur verið mánuður átaka fyrir Verkamannaflokkinn. Þar var tekist á af krafti um forystuna og var Blair neyddur til að lýsa því yfir, eftir afsagnir undirráðherra og bréfaflóð þingmanna flokksins, að hann myndi hætta í stjórnmálum innan árs. Blasti við að honum yrði steypt af stóli með sama hætti og íhaldsmenn steyptu Margaret Thatcher árið 1990 ef hann myndi ekki nefna tímaramma endaloka stjórnmálaferilsins. Hann var beygður til uppgjafar.

Búast má við að Blair vilji í þessari síðustu ræðu sinni sem flokksleiðtogi á flokksþingi hvetja til samstöðu. Mátti þetta sjá vel í viðtali við Blair í dag. Þar talar hann um að næstu ár eigi að vera ár málefna og uppbyggingar inn í þingkosningarnar 2009 en ekki innra hjaðningavíg sem skaði flokkinn. Greinilegt er að Verkamannaflokkurinn hefur skaðast gríðarlega í átökunum sem urðu í mánuðinum. Þær urðu það harðskeyttar að einingar mynduðust og tekist var á með það beittum hætti að landsstjórnin sat hjá í innanflokksáflogum en misstu yfirsjónar á sínum pólitísku verkefnum við stjórnvölinn. Greinilegt er að Bretar hafa fengið nóg af þessari óeiningu, ef marka má kannanir.



Það vekur mikla athygli í fyrrnefndu viðtali að Blair vill með engu móti lýsa yfir jafnafdráttarlausum stuðningi við Gordon Brown sem eftirmann sinn á leiðtogastóli og hann virtist gera fyrir síðustu þingkosningar vorið 2005 og skömmu eftir þær þegar að hann í fyrsta sinn nefndi Brown sem leiðtogaefni eftir brotthvarf sitt úr leiðtogastóli. Gordon Brown hefur verið álitinn krónprins flokksins alla leiðtogatíð Blairs og hávær orðrómur hefur alla tíð verið um að þeir hafi samið um skiptingu valda eftir snögglegt lát John Smith, leiðtoga flokksins, árið 1994. Brown hafi þá hætt við leiðtogaframboð sitt að því gefnu að hann fengi þá að verða eftirmaður Blairs við forystu flokksins.

Blair var fljótur að snúa umræðunni annað þegar að hann var inntur nú eftir stuðningi við Gordon Brown. Það er alveg augljóst að þegar að sá tími kemur að Blair hættir að þá munu hörðustu stuðningsmenn hans ekki una Gordon Brown þess að verða leiðtogi. Mikið er enda rætt um leiðtogaframboð Alan Johnson og David Miliband. Mörgum að óvörum hefur John Reid aftekið að vilja verða leiðtogi nú nýlega. Skoðanakannanir sýna að traust Breta á Verkamannaflokknum og forystu hans er tekið að dvína mjög og í könnun í síðustu viku kom fram að 2/3 telja flokkinn ekki verðskulda lengri tíma við völd.



Merkilegast af öllu í stöðunni er að nú sýna kannanir að David Cameron er orðinn langvinsælasti stjórnmálamaður Bretlands og hann mælist mun vinsælli en Gordon Brown. Það merkasta við stöðuna þessar vikurnar er að Gordon Brown hefur veikst með forsætisráðherranum í þessu valdatafli og er að verða ólíklegra að hinn afgerandi krónprins muni er á hólminn kemur taka við af Blair. Greinilegt er að Tony Blair vill ekki gefa Brown neitt forskot á sæluna í leiðtogaslagnum. Það er líklegast að slagurinn verði enda harður um forystuna innan flokksins.

Fullyrða má að samstaðan innan Verkamannaflokksins sé tekin að dvína mjög og óánægja flokksmanna með Blair hefur náð hámarki. Bíða flestir forystumenn vinstrihluta flokksins nú eftir brotthvarfi hans, enda er hann mjög hataður þar, eins og vel sást á ársfundi TUC um daginn, þar sem Blair var púaður niður. Þessi verkalýðsarmur flokksins hefur þriðjungsvægi í leiðtogakjörinu. Verður fróðlegt að sjá hvernig flokksþingið verði, hvort að það verði heilög kveðjusamkunda Blairs eða vettvangur ólgu og átaka.

Blair vildi ekki lýsa stuðningi við Brown sem arftaka sinn

Samfylkingin blandar geði við almenning

Þeir sem fóru í verslunarmiðstöðvar á höfuðborgarsvæðinu í gær voru minntir vel á það að alþingiskosningar eru í nánd þegar að Ingibjörg Sólrún Gísladóttir og fleiri þingmenn Samfylkingarinnar blönduðu geði við almenning og kynntu þeim stefnu sína til lækkunar matarverðs. Það var svolítið merkilegt að sjá þingmenn þarna á stangli við að kynna sig og reyna að dreifa fjölblöðungum til fólksins. Það er svolítið merkilegt að sjá tillögur Samfylkingarinnar í þessum efnum og ánægjulegt að flokksforystan sé tilbúin til að lifa svo hættulega eftir hina algjörlega misheppnuðu umhverfisstefnu flokksins sem minnti á vandræðagang flokksins umfram allt annað.

Mesta athygli mína vakti að sjá drottningarfrétt Sjónvarpsins um þessi efni. Þar fór Ingibjörg Sólrún að versla í Hagkaup í Smáralind með Helga H. Jónssyni, eiginmanni bæjarstjórans í Fjarðabyggð og fyrrum fréttastjóra Sjónvarps með meiru. Er ekki Helga bæjarstjóri í Fjarðabyggð annars ein besta vinkona Ingibjargar Sólrúnar? Það væri kannski ágætt að rifja það upp hvernig að framsóknarkonan Helga og eiginkona "fréttamannsins" gekk inn og út úr Samfylkingunni til að kjósa ISG til formennsku í fyrra. Það hafa ekki allir stjórnmálaleiðtogar fengið svona mjúkt og innilegt viðtal lengi eins og þarna sást í Ríkissjónvarpinu út að versla. Kannski teljast þetta vart tíðindi þegar að Helgi H. er annars vegar.

Það var talsverður skaði að Jón Baldvin Hannibalsson, fyrrum fjármálaráðherra og formaður Alþýðuflokksins, skyldi ekki vera þarna staddur með þingmönnum Samfylkingarinnar að kynna þessa stefnu. Það var Jón Baldvin sem kom matarskattinum umfram allt á í ríkisstjórn, hinni sögufrægu þriggja flokka stjórn sem sprakk haustið 1988. Það er alltaf kostulegt að lesa skrif Össurar kratahöfðingja Skarphéðinssonar um þessi mál því að hann reynir alltaf fimlega að verjast þeirri staðreynd að það var einkum Jón Baldvin Hannibalsson sem kom matarskattinum á og barðist fyrir honum.

Eflaust eru það óþægilegar staðreyndir fyrir vinstrimenn. Jón Baldvin hefði fallið vel í kramið með þingmönnunum og hefði getað frætt fólk um það af hverju skatturinn var lagður á. Jón Baldvin var óvinsælasti stjórnmálamaður landsins meðan að atið um matarskattinn stóð sem hæst. Ríkisstjórn Þorsteins Pálssonar sprakk svo vegna þess að Sjálfstæðisflokkurinn vildi fella niður skattinn og vildi  Jón Baldvin það skiljanlega ekki eftir að hafa vaðið eld og brennistein fyrir því að koma honum á. En já þetta er sagan, sem reyndar er oft svo gott að rifja upp.

En það er svosem gott að Samfylkingin hefur einhverja stefnu í þessu máli. Vonandi verður hún eitthvað staðfastari en umhverfisstefnan sem virkar frekar tómleg með fulltrúa Samfylkingarinnar um allt land vælandi yfir því að fá álver í sínar byggðir - allir vilja þar auðvitað undanskilja sig stefnunni því að þar sé að koma álver sem hafi verið marglofað. Þvílík vandræði og pína í einum flokki, hlýtur hver og einn að segja við að horfa á svona ráðleysi.

Samfylkingin kynnir tillögur sínar um aðgerðir til að lækka matarverð