Byssulöggjöf hert í Finnlandi - nauðsynlegt skref

Norrænir fjölmiðlar og lögregluyfirvöld eru nú komin á fullt í það verkefni að kortleggja ævi og persónu Pekka-Erics Auvinen, hins 18 ára gamla fjöldamorðingja í Jokela-framhaldsskólanum, sem myrti átta manneskjur á miðvikudag. Mun hann hafa verið einfari, mjög sér á báti og ekki mjög inntengdur í stóra vinahópa á skólasvæðinu ef marka má fréttir.

Þetta er fjarri því fyrsta skotárásin þar sem óður byssumaður skýtur niður allt sem á vegi hans verður og er varla sú síðasta. Það er bitur staðreynd auðvitað. Erfitt er að finna einhverja eina töfralausn. Ein þeirra er þó að endurskoða byssulög og herða viðurlög til muna en það er ekki ein gullin töfralausn, enda hefur sannast að sé nógu kaldrifjaður vilji að baki þess að gera slíkt og hugurinn að baki er brenglaður getur fátt stöðvað hann.

Þetta fjöldamorð vekur fólk til umhugsunar að mörgu leyti. Fyrst og fremst er þetta áfall fyrir finnskt samfélag. Það að slíkur voðaverknaður eigi sér stað í kyrrlátum norrænum framhaldsskóla, því sem á að vera fyrirmyndarsamfélag, rólegt og yfirvegað, er sláandi og fær fólk til að hugsa hlutina að mörgu leyti algjörlega upp á nýtt. Ég hef fengið komment hér og líka tölvupósta, m.a. frá vinum mínum sem búa á Norðurlöndum. Þetta er eins og gefur að skilja í öllum fjölmiðlum þar og er frétt um allan heim. 

Einn sendi mér póst og spurði um hvaða skoðun ég hefði á byssueign og tengdum málum. Ég hef alla tíð verið talsmaður þess að herða lög um byssueign og setja ströng viðurlög í þeim efnum. Það á að vera grunnmál. Það er gott að vita að Finnar ætla að taka sín mál vel í gegn og ég held að hugleiðingar þeirra séu réttar á þessu stigi - þar á að herða byssulögin, en þau hafa verið mjög frjálsleg þar, eða ég hef heyrt það allavega eftir þetta fjöldamorð.

Ég hef sjálfur alltaf verið á móti skotvopnum til einkaafnota og vildi helst banna það að nær öllu leyti. Í þessum efnum þarf að tala hreint út. Ég tel að ströng byssulög skipti máli og fagna því að Finnar hugsi með þessum hætti nú. Reyndar er mikilvægt heilt yfir að við tökum heilsteypta umræðu um þessi mál á öllum Norðurlöndum. Það sem getur gerst í Finnlandi getur jú gerst hér.

Það er reyndar talað um að við stöndum vel hvað varðar byssulög hérna heima. Það er þó varhugavert að tala með þeim hætti. Við höfum jú upplifað skelfilegt morðmál af þessu tagi hérna heima, þó ekki hafi það vissulega verið fjöldamorð. Morðið á manninum á Sæbrautinni í sumar vekur vondar minningar. Það var nöturlegt morð, sem vakti óhug þjóðarinnar.

Móðir hins látna hefur sjálf sagt að sonur hennar hafi verið drepinn af manni sem hafði ekki byssuleyfi. Það er gott að heyra hennar skoðun. Hvað varðar byssumálin erum við sammála. Fram hefur komið að það mikið sé til af byssum hérlendis til að hver íbúi í nágrannasveitarfélögum Reykjavíkur eigi skotvopn. Það þarf að hugsa þessi mál öll frá grunni.

Finnar hyggjast herða byssulöggjöfina

Mun ákvörðun LV flýta fyrir álveri við Húsavík?

Ákvörðun Landsvirkjunar í dag um að ganga ekki til viðræðna um raforkusölu við fyrirtæki sem stefna á álversbyggingu á Suður- og Vesturlandi eru góð tíðindi fyrir okkur sem höfum talað fyrir álveri á Bakka við Húsavík. Það er skiljanlegt að Alcan sé ekki sátt við stöðuna og Rannveig Rist sé vonsvikin yfir þessu. En við hér fyrir norðan hljótum að sjá tækifæri í þessu.

Húsvíkingar, vinir mínir, vonuðu langflestir að Hafnfirðingar felldu stækkun álversins í Straumsvík fyrr á árinu af skiljanlegum ástæðum. Kannski má segja að Húsvíkingar og nærsveitamenn mínir í Þingeyjarsýslum sem styðja álver við Bakka gleðjist mest yfir ákvörðun Landsvirkjunar. Það hlýtur að fara svo að þessi ákvörðun Landsvirkjunar styðji stöðu Húsavíkur sem stóriðjukosts.

Það er oft sagt að eins dauði sé annars brauð. Þeir á Húsavík munu sækjast eftir því að nýta tækifærin sem koma til staðar með þessu. Það hefur sést vel á fréttum að staðan fyrir austan er erfið, byggðinni blæðir út. Þar þarf ný tækifæri - það þarf að vinna vel nú við að tryggja að þau verði að veruleika.

Rannveig Rist: Ákvörðun Landsvirkjunar vonbrigði

Í minningu Gíslínu og Mörtu

Tvær kjarnakonur sem vakið hafa athygli í samfélaginu létust í þessari viku úr krabbameini, þær Gíslína Erlendsdóttir og Marta Guðmundsdóttir. Það er alltaf sorglegt að heyra af andláti þeirra sem hafa barist þrátt fyrir erfiðan sjúkdóm og verið duglegar að tala með ákveðnum hætti í skugga veikinda. Gíslína skrifaði um veikindi sín hér á Moggablogginu af miklum krafti, nær alveg fram í andlátið og öðlaðist virðingu okkar allra fyrir. Las ég skrif hennar og dáðist af styrk hennar í erfiðum veikindum sem reyndu á hana og fjölskylduna.

Gíslína öðlaðist að ég tel sess í huga okkar því að hún gerði baráttu sína opinbera í netskrifum sem halda nafni hennar á lofti, hún hikaði ekki við að deila hugsunum sínum; allt í senn vonbrigðum, vonum, væntingum, eldmóð, bakslögum og baráttuþreki með okkur. Við urðum að áhorfendum að baráttu hennar, rétt eins og áður hjá þeim sem hafa skrifað um erfið veikindi. Það er ekki auðvelt að lifa svona baráttu svo opinbert og halda reisn sinni og glæsileik allt til enda. Það tókst Gíslínu. Við sem lásum bloggið söknum hennar.


Marta Guðmundsdóttir vakti athygli landsmanna þegar að hún gekk þvert yfir Grænlandsjökul í vor, skömmu eftir erfiða lyfja- og geislameðferð í kjölfar þess að greinast með brjóstakrabbamein. Gangan tók þrjár vikur og það var stolt baráttukona sem kom heim og náði sess í hug og hjarta þjóðarinnar með göngunni. Það var aðdáunarvert að fylgjast með þessu afreki hennar eftir erfið veikindi og hún talaði af miklum krafti við heimkomuna, sýndi vel að það er hægt að gera svo margt til að lifa með erfiðum sjúkdómi.

Man vel eftir góðu viðtali við Mörtu í sumar við heimkomuna. Bendi á það hérmeð. Það er sorglegt að heyra fréttir af andláti hennar, enda höfðu allir vonað og treyst á það að hún myndi ná heilsu eftir erfið veikindi.


Ég vil votta fjölskyldum Gíslínu og Mörtu innilega samúð mína. Minningin um þær, hinar miklu kjarnakonur, lifir.

Mun skandall Keriks skaða Rudy Giuliani?

Það er ekki hægt að segja annað en að spillingarverk Bernard Kerik, fyrrum lögreglustjóra í New York, í kjölfar hryðjuverkanna 11. september 2001, skaði Rudy Giuliani, forsetaframbjóðanda og fyrrum borgarstjóra í New York. Spilling Keriks varð á vakt Giulianis í New York, sem hélt hlífðarskildi yfir honum. Kerik hefur nú gefið sig fram við yfirvöld og verður væntanlega formlega ákærður um spillingu. Giuliani hefur um langt skeið verið fremstur í kapphlaupinu um útnefningu repúblikana við forsetakosningarnar eftir ár.

Bernard Kerik hefur verið mjög umdeildur árum saman. Hann varð heimsfrægur í kjölfar hryðjuverkanna í New York fyrir sex árum og ennfremur er George W. Bush, forseti Bandaríkjanna, útnefndi hann sem ráðherra heimavarnarmála í stað Tom Ridge í desember 2004. Nokkrum dögum síðar varð hann að hætta við að þiggja útnefninguna þar sem fjölmiðlar flettu ofan af því að Kerik hafði farið á svig við bæði skatta- og innflytjendalög vegna ráðningar barnfóstru. Þótti málið vera mikill álitshnekkir fyrir forsetann og nánustu samstarfsmenn hans, en greinilegt var að fortíð Keriks hafði ekki verið könnuð.

Kerik vann traust og virðingu margra með framgöngu sinni eftir hryðjuverkin. Hafði hann skömmu fyrir ráðherraútnefninguna starfað í Írak þar sem hann vann m.a. að því að endurskipuleggja lögreglusveitir. Kerik hefur gegnt herþjónustu, starfað í fíkniefnalögreglunni og er með svartabeltið í tae kwondo. Nú á síðustu misserum hefur komið í ljós víðtæk spilling Keriks í embættistíð sinni. Málið er vandræðalegt fyrir Giuliani nú þegar að lokaspretturinn fyrir forkosningar flokkanna hefjast. Giuliani hefur verið á fullu í fjölmiðlum að reyna að tala Kerik af sér, en það breytir ekki því að þetta er skaðlegt mál.

Margfrægt er að samskipti Bush forseta og Giuliani sködduðust verulega eftir að flettaðist ofan af skrautlegri fortíð Keriks, enda hafði Giuliani mælt sérstaklega með honum við forsetann. Bað hann forsetann formlega afsökunar á að hafa komið nafni hans í umræðuna og í samræðum við forsetann. Var fljótt brugðist við og héldu borgarstjórinn fyrrverandi og kona hans strax til Washington og fóru á góðgerðarjólatónleika í borginni með forsetahjónunum til að sýna fram á að samskipti þeirra væru enn traust og öflug.

Nú er Giuliani í vænlegri stöðu - útnefning Repúblikanaflokksins virðist honum í sjónmáli í forkosningunum eftir nokkra mánuði. En verður Bernard Kerik ljón á veginum fyrir manninn sem leiddi stórborg í Bandaríkjunum í gegnum örlagatíma?

Lögreglustjóri sakaður um spillingu gaf sig fram

Björgólfur hjálpar ríkinu að framleiða íslenskt efni

Ég fagna því að Björgólfur Guðmundsson, stjórnarformaður Landsbankans, leggi ríkinu lið við að framleiða leikið íslenskt sjónvarpsefni. Ekki er vanþörf á að bæta úr í þeim efnum og fjölga íslenskum mínútum í dagskrá Ríkissjónvarpsins. Það er að mínu mati grunnkrafa til ríkisins ætli það sér að reka sjónvarpsstöð að þar sé lögð grunnáhersla á íslenskt sjónvarpsefni, íslenska dagskrárgerð. Það hefur vantað talsvert upp á það.

Í vetur hefur Ríkissjónvarpið bætt sig þó svo eftir hefur verið tekið í dagskrárgerð en enn vantar talsvert upp á að leikið íslenskt efni sé meira áberandi á dagskrá Ríkissjónvarpsins. Á dagskrá Sjónvarpsins er fjöldi ágætra þátta en leikna efnið hefur setið á hakanum og ekki verið nógu stór hluti af sjónvarpsdagskránni. Hefur Stöð 2 sýnt vel með gerð Næturvaktarinnar að fólk kallar á svona efni, en þeir þættir eru með því vinsælasta í imbakassanum um þessar mundir, þetta er efni sem fólk vill sjá.

Enda hefur það sést vel með leiknu íslensku efni á borð við Undir sama þaki, Sigla himinfley, Heilsubælið í Gervahverfi, Fastir liðir eins og venjulega og Allir litir hafsins eru kaldir að þetta er efni sem vekur áhuga sjónvarpsáhorfenda. Það er kallað eftir meira af leiknu efni á skjánum. Ríkisstöðin hefur ekki verið í fararbroddi í þessum efnum. Eftir því hefur verið kallað til að hægt sé að réttlæta að ríkið reki sérstaka sjónvarpsstöð. Þar á megináhersla ekki að vera á erlent afþreyingarefni sem getur allt eins verið á einkareknu stöðvunum.

Þetta er því jákvætt skref og áhugaverðir tímar framundan tel ég hjá Ríkissjónvarpinu. Reyndar er nýlega lokið tökum á nýrri þáttaröð, Mannaveiðar, sem verða sýndir eftir jólin. Stöð 2 mun svo sýna bráðlega sjónvarpsþáttaröðina Pressan. Þó að Næturvaktin renni brátt sitt skeið á enda er því í vændum gott íslenskt leikið efni. Það er ánægjulegt að Björgólfur sjái sér hag í að bæta stöðu Sjónvarpsins í þessum efnum og hann á heiður skilinn fyrir þetta.

Björgólfur Guðmundsson leggur fram fé til framleiðslu sjónvarpmynda

Eru þulurnar orðnar úreltar hjá Sjónvarpinu?

Sumir hafa talið það einn helsta aðal Ríkissjónvarpsins að hafa þulur á skjánum, fagrar konur til að kynna dagskrána, í stað þess að hafa bara dagskrárrödd eins og hinar stöðvarnar hafa. Flestar þeirra hafa orðið landsþekktar í kjölfarið; nægir þar að nefna Sigríði Arnardóttur, Ásu Finnsdóttur, Ellý Ármanns, Ragnheiði Clausen, Guðmundu Jónsdóttur, Jóhönnu Vilhjálmsdóttur, Sigurlaugu Jónasdóttur, Evu Sólan og Rósu Guðnýju Þórsdóttur.

Einkareknu stöðvarnar hafa farið aðrar leiðir og haft rödd, oftar en ekki karlmanns sem aðalrödd. Stöð 2 hefur í fimmtán ár haft söngvarann Björgvin Halldórsson sem rödd stöðvarinnar og hefur hann sett svip á dagskrána með kynningum sínum, beitt röddinni bæði milt og léttilega og ennfremur talað með draugalegum hætti sérstaklega þegar að kynntar eru spennu- eða draugamyndir. Atli Rafn Sigurðarson, leikari, hefur verið rödd Sirkuss og Ólafur Darri Ólafsson var rödd Skjás 1, en ég held að Valur Freyr Einarsson hafi tekið við af honum.

Ég hef verið einn þeirra sem finnst þulurnar tákn síns tíma. Sé eiginlega ekki þörfina á þeim lengur. Þó er vissulega ánægjulegt að horfa á fallegar konur lesa dagskrána. Það er skemmtilega gamaldags og sjarmerandi upp að vissu marki. Þó er augljóst að tími þulanna á skjánum hefur minnkað mjög. Þær vaka ekki fram yfir miðnættið eftir dagskrárlokum um helgar og byrja seinnipartinn á vakt, fylgja ekki dagskránni alla daga frá byrjun. Þær eru þó á vakt á stórhátíðisdögum. Fyrirfram hélt ég að kynningar þeirra væru teknar upp fyrirfram þá, en svo mun ekki vera.

Sumir hafa viljað halda í þulurnar til að halda í gömlu góðu tímana. Þórhallur Gunnarsson, dagskrárstjóri Sjónvarpsins, hefur nú ákveðið að ráða fjórar nýjar þulur, svo að það er ekki beint að stefna í endalok þuluhlutverksins í tíð Þórhalls. Spyrja má sig; eru þulurnar orðnar úreltar hjá Sjónvarpinu? Er ekki kominn tími til að hætta með þulurnar og hafa bara svipað fyrirkomulag og er hjá einkareknu stöðvunum? Væri gaman að heyra í öðrum með það.

Persónulega skil ég þessa sérstöðu Ríkissjónvarpsins, sem hefur staðið allt frá því að Ása Finnsdóttir kynnti dagskrána sem fyrsta þulan á fyrsta útsendingadeginum 30. september 1966, en myndi ekki kippa mér upp við það þó að þulurnar liðu undir lok. En kannski eru stærstu rökin þau að fólk vilji horfa á fallegar konur. Það eru vissulega góð rök í sjálfu sér.

Flugfreyja flýgur í þulustarfið á RÚV