Hillary verður í lykilhlutverki í forsetatíð Obama

Enginn vafi leikur á því að Hillary Rodham Clinton, verðandi utanríkisráðherra Bandaríkjanna, muni verða einn valdamesti stjórnmálamaður heims í hlutverki sínu - hiklaust einn valdamesti utanríkisráðherrann í stjórnkerfinu síðan Henry Kissinger sat á þeim stóli. Hún verður fyrst þeirra sem kemur í ráðuneytið beint úr pólitískt kjörnu embætti síðan Edmund Muskie gegndi embættinu síðla á forsetaferli Carters undir lok áttunda áratugarins. Hún hefur mikinn stjörnuljóma, er vel þekkt á alþjóðavettvangi og með mikla innsýn í pólitískri baráttu eftir fjögurra áratuga feril, bæði sem áhrifakona á eigin forsendum og við hlið eiginmanns síns.

Varla þarf að koma að óvörum að fyrsta konan sem náði eitthvað áfram í forkosningaferlinu fyrir forsetakjör vestanhafs, hlaut átján milljón atkvæða, leiði mál á eigin forsendum fumlaust heldur en verði litlaus embættismaður á bakvið tjöldin. Umboð hennar verður miklu traustara og meira afgerandi en forvera hennar um langt skeið. Sem forsetafrú og öldungadeildarþingmaður hefur hún byggt upp eigin valdastöðu og allir vita hver hún er á þeim forsendum. Því blasir við að valið sé í senn djarft útspil fyrir Barack Obama en um leið mjög klókt.

Hlutverk Joe Biden á varaforsetavakt verður mjög óljóst í þessu samhengi. Obama valdi Biden sem varaforsetaefni sitt til að hífa upp reynsluhliðina, enda Obama með mjög litla pólitíska reynslu, aðeins verið í öldungadeildinni í tæp fjögur ár og þar áður stjórnmálamaður í Illinois. Reynsla hans í utanríkismálum var engin og fáir vita enn hvar hann stendur í lykilmálum, þó eitt sé vitað að tryggð hans við Ísrael er innmúruð með Rahm Emanuel sem starfsmannastjóra Hvíta hússins.

Með valinu á Hillary er öllum ljóst að á vaktinni verður konan sem sagðist geta tekið örlagaríka símtalið klukkan þrjú að nóttu, kona sem hefur verið virk í umræðu um alþjóðastjórnmál og heimsþekkt sem slík. Hún er manneskja með traustan prófíl, sem þarf ekki að taka tímann sinn í að kynna sig og sín afrek eða þekkingu á málaflokknum. En um leið er grafið eilítið undan Biden. Enginn þarf að búast við að Hillary hringi fyrst í Biden og svo Obama til að leiða mál áfram.

Kröfur hennar fyrir því að taka við embættinu voru að ráða sjálf starfsliði sínu og hafa úrslitaáhrif um mótun utanríkisstefnunnar með Obama sjálfum. Joe Biden verður altént enginn Dick Cheney og Al Gore á áhrifamælikvarða. Nú verður það mun frekar utanríkisráðherrann en varaforsetinn sem verður leikmaður á alþjóðavettvangi, svipað og þegar Kissinger skyggði á Agnew og Ford þrátt fyrir að þeir væru næstir forsetanum að völdum og sá síðarnefndi orðið forseti síðar meir.

Lekinn af vali Obama á Hillary var kerfisbundinn og traustur, einkum til að kanna hvort þeir sem kusu breytingar í forsetakosningunum, kusu Obama fram yfir Hillary á flokksvísu og McCain á landsvísu myndu sætta sig við Hillary. Skilaboðin voru giska einföld. Valið á henni féll í góðan jarðveg meira að segja meðal repúblikana. Þó heyrast raddir þess efnis að nánir samstarfsmenn Obama treysti enn ekki Hillary og telji að hún muni spila sóló vel fram úr hófi.

Augljóst er að allir munu fylgjast með keppinautunum úr einum harkalegasta forkosningaslag bandarískrar stjórnmálasögu vinna saman á forsetavakt. Þeir sem þekkja til Hillary vita að hún mun nota sviðsljósið í botn og leika sína rullu í aðalhlutverki. Hún er ekki með kalíber í annað.

Clinton verði kjölfestan

Spillingarfenið kemur í ljós - sofandagangur FME

Æ betur kemur í ljós spillingarfenið í íslensku viðskiptalífi. Málefni Stíms og Giftar gefa innsýn í rotið kerfi þar sem unnið hefur verið kerfisbundið að því að keyra bréf og fjárfestingar upp án innistæðu og þess að nokkur fengi rönd við reist. Hlutur rannsóknaraðilanna hlýtur að verða rannsakaður sérstaklega í því samhengi. Nú verður æ augljósara að Fjármálaeftirlitið var gjörsamlega sofandi á verðinum og gerði ekkert þar sem það átti að vera vakandi og grípa inn í.

Ekki er til of mikils mælst að krefjast þess að þeir sem voru á vaktinni í Fjármálaeftirlitinu víki. Get ekki séð hvernig þeir geti verið traustsins verðir, einkum eftir að þeim var tilkynnt um málefni Stíms, sérstaklega eignarhlut Glitnis í þessu leyndarfélagi. Ef þessir rannsóknaraðilar væru staddir í sömu afglöpum í einhverju öðru landi væru þeir löngu farnir frá sérstaklega. Þarna verður að hreinsa algjörlega út.

FME tilkynnt um eignarhlut Glitnis í Stími

Geir opnar Evrópudyrnar með gjaldmiðilstalinu

Sú yfirlýsing Geirs H. Haarde, forsætisráðherra, að til greina komi að taka upp annan gjaldmiðil er mjög merkileg, því verður ekki neitað. Þetta er í fyrsta skiptið sem hann ljær opinberlega máls á því, svo ég muni eftir, að snúa baki við krónunni og horfa í aðrar áttir. Hann hefur til þessa neitað öllu slíku og verið afdráttarlaus andstæðingur aðildar og evrunnar á meðan Samfylkingin hefur horft mjög afdráttarlaust til ESB-aðildar en þó verið róleg í yfirlýsingum í þær áttir meðan á stjórnarsamstarfinu hefur staðið.

Mér finnst þessi yfirlýsing auka líkurnar á því að Sjálfstæðisflokkurinn taki tímamótaafstöðu í þessum málum á landsfundi sínum; Evrópunefndin muni með velvilja forystunnar taka upp þá stefnu að stefna að aðildarviðræðum. Ekki aðeins er yfirlýsing Geirs afgerandi merki í þá átt heldur líka orð Friðriks Sophussonar, fyrrverandi varaformanns Sjálfstæðisflokksins, um að horfa eigi til aðildarviðræðna. Þó Friðrik sé löngu hættur þátttöku í stjórnmálum vega orð hans mjög þungt og segja mjög margt um stöðu mála.

Ég tel að það verði mjög lífleg umræða um ESB-afstöðuna á landsfundi og á von á að hraustlega verði þar skipst á skoðunum. Ég velti því þó fyrir mér hvort Geir H. Haarde muni fara á þann fund með afgerandi skoðun með Evrópusambandinu á fundinn eða muni láta nefndinni og forystumönnum hennar alfarið eftir að marka þann stíg hvort verði niðurstaða hennar og fari inn í fundardrögin þar með. Geir mun væntanlega ekki taka afstöðu í aðra áttina fyrr en nær dregur landsfundi og sér til.

En þessi yfirlýsing eykur mjög líkurnar á því að Geir taki u-beygju í Evrópumálum í aðdraganda landsfundar. Í besta falli er þetta upphaf þeirra skoðanaskipta eða annars í öllu falli vangaveltur um að hann hugleiðir báða kosti. Hann er ekki lengur með þá skoðun að útiloka ESB og evru eins og á Valhallarfundi fyrir nokkrum mánuðum, í ræðu sem ég túlkaði þá svo sterkt innlegg gegn ESB að hann myndi aldrei á formannsferli sínum horfa til ESB. Tímarnir breytast fljótt.

Allt opið í gjaldeyrismálum