Sameiningartáknið sem villtist af leið

Ég verð að viðurkenna að það er orðið langt síðan að ég hætti að líta á Ólaf Ragnar Grímsson sem sameiningartákn á forsetastóli - er í rauninni einn af þeim sem ber enga virðingu í sjálfu sér fyrir þessum þjóðhöfðingja. Mér finnst embættið hafa þróast á aðrar og verri brautir á hans forsetaferli. Það kristallaðist mjög vel í viðtali Egils Helgasonar við forsetann um síðustu helgi. Ég botna engan veginn í þeim ummælum hans þar að í ljósi þess að hann sé þjóðkjörinn hafi enginn í raun yfir honum að segja.

Björg Thorarensen, lagaprófessor, hefur nú bent á það í fjölmiðlum að forsetaembættið heyri undir forsætisráðuneytið. Það er sú túlkun sem flestir hafa lagt í stöðu mála. Forsætisráðherra á að vera sá sem forsetinn ráðfærir sig við ef krísuástand ber að höndum og ef einhver mál þarfnast úrlausnar. Þarna á milli þarf að vera viðunandi samstarf að mínu mati. Á það hefur skort hin seinni ár. Forsetinn hefur mótað sér grunn manns sem þorir að vega að þingi og ríkisstjórn með áberandi hætti. Það er ekki gott verklag.

Ég veit ekki betur en að Ólafur Jóhannesson, fyrrum forsætisráðherra, hafi talað um forsetaembættið með þessum hætti sem Björg víkur að, einkum í bókum sínum um lögfræði. Vigdís Finnbogadóttir, forseti Íslands 1980-1996, sagði í viðtalsþætti við hana sem sýndur var í júlílok 1996, nokkrum dögum áður en hún lét af embætti, að Ólafur hefði ráðlagt henni við upphaf forsetaferilsins að ef vanda bæri að skyldi leita til forsætisráðherra, enda þyrfti þar á milli að vera góð samvinna. Það gerði enda Vigdís í krísum á hennar forsetaferli; flugfreyjuverkfallinu 1985 og EES-málinu 1993.

Ég er einn þeirra sem ber mikla virðingu fyrir forsetatíð Kristjáns Eldjárns og Vigdísar Finnbogadóttur. Það verður seint sagt að þau hafi verið hægrifólk í stjórnmálum, en þau met ég mest af forsetunum fimm. Eflaust er það einkum vegna þess að þau fetuðu millistig í embættisverkum sínum og voru sameiningartákn þjóðarinnar á örlagastundum. Einn þáttur þess að mínu mati er sú staðreynd að bæði voru ekki þátttakendur í stjórnmálum fyrir forsetaferilinn. Ég hef alltaf verið á móti því að forsetinn eigi sér þann bakgrunn.

Ég er hættur fyrir nokkru að skilja á hvaða leið Ólafur Ragnar Grímsson er í þessu embætti. Ég ber enga virðingu fyrir honum og get engan veginn skilið hvert hann er að fara í orðalagi sínu um embættið. Valdsvið forsetans er skýrt og ætti að vera það í huga flestra. Það að líta á forsetann sem kóng í ríkinu er rangtúlkun á embættinu. Þetta er valdalaust táknrænt embætti, þetta á að vera sameiningartákn á örlagastundum. Það er leitt frá því að segja að þetta er ekki lengur svo.

Ég bar mikla virðingu fyrir Vigdísi Finnbogadóttur og hugsa með hlýju til hennar og þess tíma er hún var farsæll forseti á Bessastöðum. Hún var forseti allra, óháð flokkapólitík og fylkingadráttum hversdagsstjórnmála. Þannig forseta vil ég. Í þeirri átt vil ég sjá þetta embætti og finnst afar leitt að sjá hvernig að núverandi forseti slær um sig með rangtúlkunum um stöðu embættisins og reynir æ ofan í æ að gera forsetaembættið að pólitísku bitbeini.

Forsetakosningar fara fram á næsta ári. Þá vona ég að þjóðin velji til verka á Bessastöðum fulltrúa úr ópólitískri átt, forseta sem er ekki pólitískur brennuvargur liðinna tíma. Það þarf að endurreisa veg og virðingu forsetaembættisins með því að láta stjórnmál lönd og leið.

Athugasemdir

[Steini Briem (IP-tala skráð) 23.2.2007 kl. 16:43]

Ég vona að Dorrit verði næsti forseti Íslands, ventill, verja, sverð þess og skjöldur.

[Róbert Trausti Árnason (IP-tala skráð) 23.2.2007 kl. 16:43]

Heill og sæll Stefán Friðrik

Þetta er djarflega ritað hjá þér. Enda ert þú ekki maður, sem vegur úr launsátri.

En nú er sátt rofin.

Samsæri þagnarinar heldur ekki lengur.

Nú eru yfirvofandi heimsóknir til þín frá bæði Skjallsveit Bessastað og Hrottasveit Hins Þjóðkjörna.

[Kári S. Lárusson (IP-tala skráð) 23.2.2007 kl. 23:35]

Sæll Stefán.

Ég hafði gaman af að lesa þennan pistil.  Svipaður tónn í honum og í því sem ég skrifaði sjálfur af sama tilefni. Við höfum greinilega svipaðar skoðanir á forseta vorum eins og mörgu öðru.

Kveðja,

Kári Lár.

[Bjarni Gunnarsson (IP-tala skráð) 24.2.2007 kl. 01:57]

Það hefði nú kannski hjálpað til ef Davíð Oddsson hefði sætt sig við kjör Ólafs.

[Jóhann F Kristjánsson (IP-tala skráð) 24.2.2007 kl. 13:40]

Stebbi.

Frábært innlegg, hvert orð nánast eins og skrifað af mínum eigin fingrum.