Fjöldamorðinginn í finnska iðnskólanum deyr

Fjöldamorðinginn Matti Juhani Saari, sem myrti að minnsta kosti tíu manns í iðnskólanum í Kauhajoki í Finnlandi, er nú látinn af sárum sínum. Þetta er mikil sorgarsaga og að vissu marki leitt að Saari lifði ekki til að hægt væri að heyra hans hlið þessa mikla harmleiks sem hann var valdur að. Þetta skelfilegasta fjöldamorð í norrænni sögu stendur enda eftir sem óráðin gáta sem þarf að leysa án fjöldamorðingjans.

Mér finnst youtube-myndböndin hans sýna mjög mikið hatur hans og innbyrgða reiði, sennilega á samfélaginu og öllu í kringum hann. Saari virðist senda ákall frá sér um að rísa upp og gefa frá sér einhverskonar yfirlýsingu. Þetta er í grunninn nákvæmlega það sama og var í Jokela í Finnlandi fyrir ári, Columbine, Virginia Tech og fleiri skólum þar sem sömu hörmungar hafa gengið yfir. Að flestu leyti voru þetta skotárásir þar sem vegið var að samfélaginu, óður byssumaður að tala gegn samfélaginu og gildum þess.

Samt er það svo ólýsanlega sorglegt að norrænn námsmaður sé tilbúinn til að fórna lífinu og drepa aðra vegna slíks boðskapar. Svo mörg mál af þessum toga hafa átt sér stað síðustu árin, oftast nær í skólastofnunum. Flestir líta til Bandaríkjanna í þeim efnum. Ekki má þó gleyma því að fyrir ellefu árum áttu sér stað fjöldamorð í íþróttasalnum í barnaskólanum í Dunblane í Skotlandi. Thomas Hamilton, 43 ára skoskur maður, myrti þá 16 skólabörn og kennara þeirra - var ekki tengdur skólanum en trylltist eftir að hann var rekinn sem skátahöfðingi á svæðinu.

Margir hafa horft til byssueignar. Michael Moore gerði heila heimildarmynd þar sem hann tók fyrir þau mál, Bowling for Columbine, sem var inspíruð af Columbine-fjöldamorðunum sem Harris og Klebold stóðu að. Fyrirmyndin að Jokela-fjöldamorðinu var skotárásin í Columbine-skólanum í Colorado í apríl 1999. Auvinen spilaði lagið Stray Bullet með rokkbandinu KMFDM á Youtube myndklippu sinni, lagið sem hafði svo mikil áhrif á Klebold og Harris.

Klebold og Harris voru einfarar, menn sem voru í skugga félagslífsins og lifðu sínu lífi, voru í eigin heimi. Mjög margt í þessu máli líkist bæði Columbine og Virginia Tech-málunum. Bæði Cho Seung-Hui og Auvinen stúderuðu Harris og Klebold og talaði sá fyrrnefndi um þá sem píslarvætti. Klippurnar með Saari líkjast mjög því sem Auvinen gerði.

Harris og Klebold hafa reyndar öðlast sess í huga margra og er enginn vafi að Columbine er í senn bæði cult-fyrirbæri margra og fjöldi ungra Bandaríkjamanna líta t.d. á Harris og Klebold sem uppreisnarmenn sem hafi gert það eina sem þeir gátu gert

Við blasir að Saari var gangandi tímasprengja. Hann var yfirheyrður í gær og ótrúlegt að lögreglan hafi ekki gert neitt meira. En kannski var ekkert hægt að gera. Ekki er hægt að mæla hversu vitfirrtur sjúk sál mannsskepnunnar getur orðið.

Þessi harmleikur verður sífellt sterkari myndræn áminning um að klikkaður árásarmaður leynist ekki bara í bandarískum skólum. Hættan er til staðar allsstaðar.

Finnski byssumaðurinn látinn