Engin fyrirsögn

Heitast í umræðunni
Þinghaldi mun ljúka í kvöld og þingmenn halda að því loknu í jólaleyfi. Frumvarp menntamálaráðherra, um að hækka skrásetningargjöld ríkisháskólanna, var samþykkt á þingi í dag. Skattalækkunarfrumvarp ríkisstjórnarinnar verður afgreitt í kvöld. Þegar þessi stóru mál stjórnarinnar hafa verið samþykkt mun þinghaldinu ljúka. Beitt skoðanaskipti hafa verið í þingsölum seinustu dagana, svo vægt sé til orða tekið. Þingmenn hafa tekist harkalega á um ýmis lykilmál og deilt af krafti. Sérstaklega er áberandi að sjá vinnubrögð stjórnarandstöðunnar varðandi frumvarp um skattalækkanir. Er það frumvarp sem fyrirfram hefði mátt búast við að allir myndu fagna og almenn samstaða gæti náðst um. Svo fór ekki, enda er stjórnarandstaðan svo illa haldin og aum að hún reynir að teikna upp þá mynd að skattalækkanir séu ótímabærar og vottur af hinu illa. Er merkilegt að fylgjast með þessum skoðanaskiptum sem átt hafa sér stað um þetta frumvarp. Hef ég skrifað nokkra pistla um þetta mál, einkum eftir að það var kynnt og farið því áður yfir skoðanir mínar á þessum málum mjög vel. En það er ekki annað hægt en að undrast málefnafátækt stjórnarandstöðunnar í þessu máli.

Harka hljóp svo í umræður um skrásetningargjöld í ríkisháskóla á Alþingi í dag, þegar deilt var um hvort þau væru skólagjöld eða ekki. Illindi sem urðu á fundi menntamálanefndar í morgun voru líka rædd opinskátt í þingsal. Þrátt fyrir harkalegar umræður og hvassyrtar voru þau þrjú frumvörp sem fyrir lágu um skrásetningargjöld í ríkisháskólanna samþykkt. Menntamálaráðherra sagði í umræðunum að hún væri tilbúin í umræðu um skólagjöld, en þau væri ekki verið að setja á núna, og sagði hún þingmenn stjórnarandstöðunnar mjálma í umræðunum. Stjórnarandstæðingar sögðu skráningargjöldin vera skólagjöld í skrautbúningi. Meðal mála sem þá tóku við eru lagasetning um veðurþjónustu, bifreiðagjöld, lánasjóð og úrvinnslugjald. Mun skattalækkanafrumvarp fjármálaráðherra verða lokamálið sem afgreitt verður. Það er langt frá því að vera ný saga eða á fárra vitorði að vinstriflokkarnir á Íslandi séu pirraðir með hlutskipti sitt. Síðastliðinn áratug hafa vinstri flokkarnir á Íslandi verið í stjórnarandstöðu og í raun verið áhrifalausir með öllu í landsmálapólitík. Eyðimerkurganga þeirra er orðin löng og ströng og hefur tekið á, eins og sífellt sést betur og betur af viðbrögðum þeirra, orðavali og framkomu á pólitískum vettvangi. Það er afar fátt af skotfærum til á vinstribæjunum til að sækja að ríkisstjórninni og forystumönnum hennar. Það er óttalegt ströggl greinilega hjá Samfylkingunni að reyna að leita eftir einhverju að tala um. Hefur þetta opinberast vel í umræðum seinustu daga og vikna og blasir við öllum mjög vel. En jólafrí þingmanna hefst senn og er mjög rausnarlegt, 6 vikur alls.

Silvio Berlusconi forsætisráðherra Ítalíu, var í dag sýknaður af ákæru um spillingu með því að hafa mútað dómurum til að koma í veg fyrir sölu árið 1985 á matvælafyrirtæki í ríkiseigu, SME, til keppinautar síns. Krafist hafði verið átta ára fangelsisdóms yfir forsætisráðherranum. Hann var sýknaður af öðrum hluta ákæru en dómarar úrskurðuðu að sök væri fyrnd varðandi hinn ákæruliðinn. Er þetta í fyrsta sinn í sögu Ítalíu sem dómsmál vegna hegningarlagabrota hefur verið höfðað á hendur sitjandi forsætisráðherra landsins, og er því mjög sögulegt. Einn forvera hans í embætti, Giulio Andreotti hafði verið fyrir dómi og þurft að sæta réttarhöldum, en það var eftir að starfstíma hans í embættinu lauk.

Réttarhöldin höfðu staðið með hléum í rúm 4 ár og krafðist saksóknarinn að Berlusconi yrði dæmdur í fangelsi og yrði ennfremur sviptur rétti til að gegna opinberu starfi. Forsætisráðherrann hélt allan tímann fram sakleysi sínu, sagðist sæta pólitískum ofsóknum og að kröfur saksóknarans væru pólitísk ögrun. Margir samverkamenn Berlusconi sem ákærðir voru vegna sama máls höfðu verið dæmdir í fangelsi á seinustu árum. Í dómsorði var sagt að málið skyldi niður falla vegna þess að of langt væri liðið frá meintum brotum. Berlusconi hafði verið sakaður um að hafa mútað dómurum á níunda og tíunda áratug seinustu aldar og þannig keypt sér hagstæðan úrskurð í málum sem snertu Fininvest-fjármálaveldi hans. Berlusconi getur því haldið áfram að sinna störfum sínum, en kosningar eru brátt framundan á Ítalíu og stefnir í jafnan slag milli hægriblokkarinnar undir forystu Berlusconi og þeirrar vinstri sem verður leidd af Romano Prodi fyrrum forseta ESB.

Húmorinn
Note to Donald Rumsfeld, you might want to cancel the next question and answer session with the troops. Unlike our media, they ask real questions apparently.

Over in Kuwait Donald Rumsfeld held a question answer session with soldiers on their way to Iraq. One soldier asked him a really tough question, it was kind of embarrassing. He asked why don't we have proper armor for our vehicles. The guy who asked the question was Army Specialist Thomas Wilson. I'm sorry, Latrine Specialist Thomas Wilson. He has been re-assigned.

Donald Rumsfeld held a question and answer session with soldiers on their way to Iraq and one soldier asked why a lot of their vehicles still don't have the proper armor and Rumsfeld said, 'You go to war with the army you have. Not the armor your wish for.' And then he got into his armored car and drove away.

Senator John McCain thinks that congress may have to step in to control the use of steroids in sports. The Baseball Commissioner Bud Selig agrees. Is this congress? number one priority now? Baseball players. Did we win the war? How about global warming. Have we fixed that already?
Jay Leno

Áhugavert efni
Umfjöllun um skattalækkanir - pistill Drífu Hjartardóttur
Peningabrenna Þjóðarhreyfingarinnar - pistill Elínar Gränz
Dönsk eða íslensk kartöflutækni - pistill Elínar Gränz á Tíkinni
Kostulegur málflutningur Samfylkingarinnar - pistill Vef-Þjóðviljans
Fundur hjá menningarmálanefnd SUS - öflugt starf þar í gangi

Dagurinn í dag
1907 Bifreið var ekið í fyrsta skipti á Norðurlandi - henni var ekið frá Akureyri að Grund í Eyjafirði
1924 Rauði kross Íslands, stofnaður í Reykjavík - fyrsti formaðurinn var Sveinn Björnsson forseti
1950 Fárviðri var um mestallt landið og olli víða miklu tjóni - sjór flæddi t.d. inn í hús á Siglufirði
1982 Íslendingar skrifuðu undir hafréttarsáttmála Sameinuðu þjóðanna, ásamt fulltrúum 119 annarra þjóða - setning slíks sáttmála hafði verið baráttumál Íslendinga í rúm 35 ár. Hann öðlaðist gildi 1994
1999 Franjo Tudjman forseti Króatíu, lést úr krabbameini, 77 ára að aldri. Tudjman var fyrsti forseti landsins og sat allt til dánardægurs, þrátt fyrir að hafa verið alvarlega veikur seinustu mánuðina

Morgundagurinn
1941 Þýskaland og Ítalía lýsa yfir stríði á hendur Bandaríkjunum - samstundis lýstu bandarísk stjórnvöld yfir stríði á hendur löndunum. Þátttaka Bandaríkjanna í seinna stríðinu var því hafin
1975 Breski dráttarbáturinn Lloydsman sigldi tvívegis á varðskipið Þór í mynni Seyðisfjarðar, innan við tvær sjómílur frá landi. Þetta voru alvarlegustu átökin í landhelgisdeilunni. Kærðu Íslendingar Breta fyrir öryggisráði Sameinuðu þjóðanna og stjórnmálasamb. landanna var slitið í ársbyrjun 1976
1981 Hnefaleikakappinn Muhammad Ali keppti í síðasta skipti - veiktist af Parkinson sjúkdómi 1988
1993 Happdrættisvélar Happdrættis Háskólans, sem kallaðar voru Gullnáman, voru gangsettar
1994 Boris Yeltsin forseti Rússlands, fyrirskipar rússneska hernum að ráðast með valdi inn í Téténíu

Snjallyrði dagsins
A truly great book should be read in youth, again in maturity and once more in old age, as a fine building should be seen by morning light, at noon and by moonlight.
Robertson Davies rithöfundur (1913-1995)

Engin fyrirsögn

Heitast í umræðunni
Fyrir rúmum mánuði var tilkynnt um kaup Og Vodafone á 90% hlutabréfa í Norðurljósum og því að fyrirtækið stefndi að því að kaupa öll hlutabréf í fyrirtækinu á næstunni. Þessum viðskiptum fylgdu miklar skipulagsbreytingar hjá fyrirtækinu. Sigurður G. Guðjónsson sem verið hafði forstjóri Norðurljósa, allt frá uppgjörinu mikla milli Jóns Ólafssonar og Hreggviðs Jónssonar árið 2002, var sagt upp störfum. Honum var ekki tryggður áframhaldandi sess hjá fyrirtækinu, sem hlaut að hafa verið mikið áfall fyrir þá sem stóðu næst honum í forsetabústaðnum og fleiri stöðum, t.d. í stjórnarandstöðunni í tengslum við fjölmiðlamálið fyrr á árinu og vörðu stöðu hans og fyrirtækisins í gegnum það. Samfylkingin hefur jú virkað eins og stjórnmálaarmur Norðurljósa að undanförnu. Gunnar Smári Egilsson stjórnarmaður í Norðurljósum og fyrrum ritstjóri Fréttablaðsins, fékk starf Sigurðar og varð yfirmaður Norðurljósa.

Þáttaskil urðu svo í málinu í gær þegar tilkynnt var að Norðurljós myndu heyra sögunni til þegar óuppgerðar skattaskuldbindingar fyrirtækisins hefðu verið gerðar upp. Og Vodafone hafði ákveðið að kaupa aðeins Íslenska útvarpsfélagið og Frétt ehf. sem voru undir hatti Norðurljósa og skilja því skattaskuldbindingarnar eftir þar. Þegar skuldir og óuppgerð skattamál Norðurljósa verða til lykta leidd muni Norðurljós heyra sögunni til, enda verði ekkert eftir þá af rekstri undir hatti Norðurljósa. Ef marka má forsvarsmenn fyrirtækisins verði einhver hluta- og skuldabréf eftir en rekstur verði eins og fyrr segir enginn. Er um miklar fréttir að ræða enda hefur Norðurljós verið eitt helsta fjölmiðlafyrirtæki landsins á undanförnum árum og fjölmiðlamálið fyrr á árinu gerði það að miðpunkti umfjöllunar um það, enda var haldið fram að lögin væru sett fram til höfuðs því. Eru þetta því mjög fróðleg endalok sem þarna um ræðir. Er reyndar merkilegt hversu stjórnarandstaðan sem ætlaði vitlaus að verða vegna þess að Landssíminn keypti í Skjá einum hefur alveg þagað þunnu hljóði vegna málefna þessa uppáhaldsfyrirtækis síns, sem nú hefur sofnað að því er virðist svefninum langa, í lok þessa sögulega árs.

Amtsbókasafnið á Akureyri hlaut í gær viðurkenninguna "Lofsvert lagnaverk 2003" og afhenti Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson borgarfulltrúi og formaður Sambands íslenskra sveitarfélaga, viðurkenningar til þeirra sem unnu að lagnaverki í safninu. Voru viðurkenningarnar afhentar við hátíðlega athöfn í gær. Viðurkenningar fyrir lofsvert heildarverk hlutu: Verkfræðistofa Norðurlands ehf, Rásverk ehf, Raftákn ehf, Bútur ehf, Vilhelm Guðmundsson, rafvirkjameistari, og Akureyrabær. Í flokki smærri lagnakerfa hlutu viðurkenningu Danfoss og Lagnakerfamiðstöð Íslands. Þorbjörn Karlsson verkfræðingur, og Jónas Jóhannsson pípulagningameistari, voru heiðraðir sérstaklega við þessa athöfn. Er mjög ánægjulegt að safnið hljóti þessi verðlaun.

Er óhætt að fullyrða að safnið er einstaklega glæsilegt eftir endurbæturnar og viðbyggingin sem vígð var upphaf ársins er mjög vegleg og tekist hefur vel til með allar framkvæmdir og verðlaunin staðfesta að vel var að verki staðið að öllu leyti. Ég hef alla tíð verið mikill bókaunnandi og les jafnan mikið, eins og góðvinir mínir á Amtsbókasafninu á Akureyri ættu að vera farnir að átta sig vel á. Það er fátt betra en fara einu sinni í viku á bókasafnið, taka nokkrar bækur og rýna í þær og jafnframt líta á gömul dagblöð, sem ég geri oft ef mig vantar upplýsingar um eldri atburði og vil kynnast umfjöllun dagblaða um mikilvæg málefni fyrri tíma. Fyrir mig sérstakan unnanda safnsins og viðskiptavin til fjölda ára er þetta gleðiefni og ánægjulegt að staða safnsins er sterk og vel hefur tekist með endurbæturnar.

Húmorinn
Secretary of Health and Human Services Tommy Thompson resigned from President Bush's cabinet. In his resignation speech he said he can't understand why terrorists haven't attacked our food supply because it is so easy to do. He also said the rear kitchen door to the White House is always left unlocked, the guard at the Statue of Liberty falls asleep at 3 am, oh and Bush's likes to sleep with the window open.

President Bush is adamant that the elections in Iraq will take place on schedule on January 30, if we postpone them then you get in conflict with the Golden Globes, the Oscars and then the Peoples Choice Awards.

President Bush was in California today. He was addressing the troops at Camp Pendelton. While there Bush took a moment to thank all the people in California who voted for him. That is all it took; a moment.

After an attack at the American consulate, Saudi Arabia has renew their fight against terrorism, and they're serious, this time they may actually stop funding them.
Jay Leno

Áhugavert efni
Sýningar á þáttunum Já ráðherra
Nei, það er ekki fyrsti apríl - pistill Ragnars Jónassonar
Íslenskir skólar allir eins - pistill Þorbjargar Helgu Vigfúsdóttur
Umfjöllun um undarlega myndbirtingu í DV - pistill Vef-Þjóðviljans
Var Saddam vopnvæddur af Bandaríkjamönnum? - pistill Jóns Vals Jenssonar

Dagurinn í dag
1749 Skúli Magnússon skipaður landfógeti, fyrstur Íslendinga. Skúli sat í embætti fógeta í 44 ár
1956 Hamrafell, stærsta skip sem Íslendingar höfðu eignast, kom til landsins. Það var 167 m. langt
1990 Lech Walesa leiðtogi andstöðufylkingarinnar Samstöðu, kjörinn forseti Póllands - sat til 1995
1992 John Major forsætisráðherra Bretlands, tilkynnir í breska þinginu að Karl Bretaprins og Díana prinsessa, hefðu ákveðið að skilja - lögskilnaður varð að veruleika 1996. Díana lést í bílslysi árið 1997
2000 Gríðarlegt tjón varð þegar fiskvinnsluhús Ísfélags Vestmannaeyja brann, en það var einn fjölmennasti vinnustaðurinn í bænum. Einn dýrasti bruni sinnar tegundar hérlendis á seinni árum

Snjallyrði dagsins
Þó fjúki í fornar slóðir
og fenni í gömul skjól
geta ekki fönnin og frostið
falið Álfahól.

Yfir hann skeflir aldrei
þó allt sé af gaddi hvítt,
því eldur brennur þar inni,
sem ísinn getur þítt.

Þar á ég höfði að halla,
þó hríðin byrgi sól,
fjúki í fornar slóðir
og fenni í gömul skjól.
Davíð Stefánsson skáld frá Fagraskógi (1895-1964) (Álfahóll)

Engin fyrirsögn

Heitast í umræðunni
Deilt var harkalega á þingi í gær um málefni innrásarinnar í Írak í mars 2003 og stuðningsyfirlýsingu Íslands við það. Er það í annað skiptið á rúmri viku sem það mál verður umræðuefni í þingsal. Sem fyrr var það stjórnarandstaðan sem hefur staðið hérlendis um stríðsreksturinn í Írak og sérstaklega um þátt Íslands í honum. Andstæðingum stríðsins gremst að Ísland sé á lista hinna svonefndru staðföstu þjóða og gagnrýna hvernig um málið var fjallað á Alþingi á sínum tíma. Stuðningsmenn innrásarinnar telja aftur á móti að ekkert hafi verið athugavert við meðferð málsins, rétt hafi verið að ráðast inn í landið og ekki sé hægt að taka landið af listanum. Í margra huga er óljóst hvað fólst í að vera á listanum margumrædda og hver eðlileg málsmeðferð hefði átt að vera. Deilt er um túlkun á eðli stuðningsins við innrásina.

Halldór Ásgrímsson forsætisráðherra, var gestur Kastljóss Sjónvarpsins á mánudagskvöld og þar lýsti hann nánar í hverju stuðningur Íslendinga hefði falist. "Við vorum beðnir af þrennt af Bandaríkjamönnum og Bretum: Að styðja ásamt okkar bandamönnum að Saddam yrði komið frá á grundvelli ályktunar Öryggisráðsins 1441, að þeir fengju afnot af Keflavíkurflugvelli í þessu samhengi og að við værum reiðubúnir til að lýsa stuðningi við uppbyggingu í Írak ef til þessarar innrásar kæmi" sagði hann í þættinum. Orð Halldórs ríma við það sem stendur á vefsíðu bandaríska varnarmálaráðuneytisins þannig að skilningur ríkisstjórnanna á skuldbindingum Íslendinga er sá sami, fyrst og fremst móralskur stuðningur auk afnota af Keflavíkurflugvelli. Þar segir að auki að Bandaríkin óttist um öryggi Íslands vegna yfirvofandi hryðjuverka og þau trúi því "að stuðningur þessa litla lands skipti máli." Til viðbótar þeim stuðningi sem Halldór nefndi í Kastljósinu er kveðið á um að bandarískum herflugvélum sé heimilt að fljúga í gegnum íslenska flugumferðarsvæðið. Í stuttu máli er þetta það sem felst í stuðningnum við innrásina. Á þingi í gær réðst stjórnarandstaðan sem fyrr að ríkisstjórninni vegna málsins. Formaður vinstri grænna var stóryrtur og sagði að ákvörðunin væri eitt klúður og hafði uppi hvöss orð. Það vekur athygli að eina málið sem stjórnarandstaðan hefur náð samstöðu um á þingvetrinum það sem af er, er þetta mál. Segir það meira en mörg orð.

Úkraínska þingið samþykkti í morgun lög sem gera það kleift að halda nýjar kosningar í landinu, en hæstiréttur landsins ógilti fyrri kosningar á föstudag. Verður kosið aftur á milli forsetaefnanna þann 26. desember nk. Mun því seinni umferð kosninganna einfaldlega verða endurtekin. Úkraínska þingið samþykkti lög og stjórnarskrárbreytingar sem heimila kosningarnar eins og fyrr segir, á fundi í dag. 402 af 450 þingmönnum samþykktu frumvarp sem koma á í veg fyrir að kosningasvindl verði með sama hætti og þegar kosið var í nóvember. Mikið hefur að undanförnu verið deilt um undarlegt útlit stjórnarandstöðuframbjóðandans, en hann var um tíma nær óþekkjanlegur frá því seinnipart sumars og byrjun vetrar. Voru erlendir læknar fengnir til að kanna heilsu hans og stöðu mála.

Mat þeirra er að eitrað hafi verið fyrir frambjóðandanum. Læknar hans segja í viðtali við breska dagblaðið Times að enginn vafi leiki á að honum hafi verið byrlað eitur. Hefur orðrómur verið mikill um þetta og hefur nú verið staðfest að, reynt hafi verið að ráða honum bana. Spennan á milli Vesturlanda, Rússlands og stjórnvalda í Úkraínu fer vaxandi. Ekkert verður af fundi utanríkisráðherra NATO-ríkjanna með utanríkisráðherra Úkraínu, en hann átti að fara fram á morgun. Greinilegt er að átökin vegna kosninganna hafi leitt til versnandi samskipta Vesturlanda við Úkraínustjórn sem er mjög hliðholl Rússum. Má í raun segja að frestun fundarins séu skýr skilaboð frá NATO-ríkjunum þess efnis að ekki sé litið á núverandi ríkisstjórn sem lögmæta stjórn landsins.

Húmorinn
The president and Laura Bush sent a record two million Christmas cards. One for each resigning member of his cabinet.

Tommy Thompson, the Secretary of Human Health and Human services has resigned. And when he resigned he said, 'I can't understand why terrorists have not attacked our food supply because it's so easy to do.' And today Osama Bin Laden said, 'Tommy thanks for the tip.'
Jay Leno

Last week, CBS anchor Dan Rather announced he'll be retiring soon, and he seems to be getting a head start on his inevitable journey into insanity. He told the Hollywood Reporter that the ghost of legendary newsman Edward R. Murrow haunts the third floor, that he has spoken to the ghost, and that the ghost is watching over them except for when that fake National Guard document showed up. Either that or it's Lesley Stahl in a sheet trying to scare him into retirement. He also keeps calling Demi Moore with messages from Patrick Swayze. Now that I know he's seeing ghosts I want him to stick around forever! 'In Fallujah today: hold on, I'm getting a message from Casper.'
Jimmy Kimmel

Elsewhere overseas, the invasion of and continued presence in Iraq still evokes passionate response. Witness this demonstration Tuesday, an angry mob shouting anti-U.S. slogans and toppling a statue of President Bush in a public square in the rouge nation of -- Canada. ... The angriest thing to come out of Canada in the last 20 years was Bare Naked Ladies.
Jon Stewart

Áhugavert efni
Land án frelsis - pistill Huldu Þórisdóttir á Tíkinni
Að sannfæra sjálfan sig - pistill Snorra Stefánssonar
Umfjöllun um fjárhagsáætlun R-listans - pistill Vef-Þjóðviljans
Umfjöllun um skattalækkanir og tengd málefni - pistill Vef-Þjóðviljans

Dagurinn í dag
1971 Samkomulag var formlega undirritað milli Íslands og Kína um stjórnmálasamband ríkjanna
1978 Golda Meir fv. forsætisráðherra Ísraels, deyr, áttræð að aldri - var forsætisráðherra 1969-1974
1980 Söngvarinn John Lennon myrtur fyrir utan heimili sitt í New York. Lennon var fertugur er hann var myrtur. Hann var einn stofnenda hljómsveitarinnar The Beatles árið 1962 og varð heimsþekktur með henni og var eitt virtasta tónskáld tónlistarsögu 20. aldarinnar. Öfundsjúkur aðdáandi Lennons, Mark David Chapman, myrti söngvarann - Almenningur varð undrandi á morðinu og syrgði Lennon
1987 Ronald Reagan forseti Bandaríkjanna, og Mikhail Gorbachev leiðtogi Sovétríkjanna, undirrita samkomulag um eyðingu kjarnavopna. Samkomulagið markaði mikil þáttaskil og var mjög sögulegt
1991 Leiðtogar Rússlands, Hvíta-Rússlands og Úkraínu undirrita samkomulag sem gerði ráð fyrir því að Sovétríkin yrðu lögð niður og löndin yrðu sjálfstæð - Sovétríkin voru lögð niður frá 1. janúar 1992

Snjallyrði dagsins
Þú komst svo léttstíg hingað heim
um hallargöng
og tókst mitt hjarta höndum tveim
með hlátri og söng.

En varla heilsað hafðir fyrr
en hvarfstu mér
og skildir opnar allar dyr
á eftir þér.
Bragi Sigurjónsson alþingismaður og ráðherra (1910-1995) (Ævintýri)

Engin fyrirsögn

Heitast í umræðunni
Halldór Ásgrímsson forsætisráðherra, flutti í gær ræðu í Þjóðmenningarhúsinu, í tilefni þess að hátíðarhöldum vegna 100 ára afmælis heimastjórnarinnar á þessu ári er nú formlega lokið. Í ræðu sinni fór Halldór yfir afmælisárið og það sem einna helst hafði gerst í hátíðarhöldum vegna þess. Eftir stutta umfjöllun um það vék forsætisráðherra talinu að stjórnskipan landsins og ítrekaði þau orð sem hann flutti í stefnuræðu sinni í október, þess efnis að mikilvægt sé að hefja sameiginlegt starf allra flokka að endurskoðun stjórnarskrárinnar. Ítrekaði hann að rétti tíminn væri nú runninn upp til að skýra betur hlutverk forseta, Alþingis og ríkisstjórnar í stjórnskipuninni. Lýsti hann því að loknu yfir að hann hefði fyrr um daginn ritað bréf til formanna allra stjórnmálaflokkanna og óskað eftir tilnefningum frá þeim í stjórnarskrárnefnd sem hafi það hlutverk að vinna að breytingum á stjórnarskrá lýðveldisins. Mun nefndin verða skipuð níu fulltrúum; þremur sem tilnefndir eru af Sjálfstæðisflokki, tveimur fulltrúum frá Samfylkingu og Framsóknarflokki og einum fulltrúa vinstri grænna og Frjálslynda flokksins. Mun forsætisráðherra skipa formann nefndarinnar úr hópi nefndarmanna.

Að auki mun fjögurra manna sérfræðinganefnd starfa náið með stjórnarskrárnefndinni, en formaður hennar mun verða Eiríkur Tómasson lagaprófessor. Aðrir í sérfræðingarnefndinni verða Kristján Andri Stefánsson lögfræðingur, Gunnar Helgi Kristinsson prófessor í stjórnmálafræði og Björg Thorarensen lagaprófessor. Miðað við það sem á undan er gengið í samskiptum forseta og Alþingis leikur enginn vafi á því að nauðsynlegt er að breyta 26. grein stjórnarskrárinnar og fleiri stjórnarskrárþáttum tengdum embætti forsetans, að mínu mati. Það getur ekki gengið að sá skuggi sé yfir störfum þingsins að einn maður geti með geðþóttavaldi stöðvað af mál sem lýðræðislega kjörið Alþingi til fjögurra ára, samþykkir með réttmætum hætti. Það er skoðun mín nú sem ávallt fyrr að forseti eigi ekki að hafa það vald sem 26. greinin gaf í skyn að hann hefði og því mikið gleðiefni að taka eigi þetta til endurskoðunar og pólitísk samstaða hefur náðst um að setja á stofn nefnd til að vinna að uppstokkun stjórnarskrárinnar og stuðla að breytingum. 26. greinin sem lengi hefur verið umdeild, verður nú tekin væntanlega til ítarlegrar umræðu og sennilega rækilegrar endurskoðunar. Ég tel eðlilegast að þetta neitunarvald forseta verði numið brott en í staðinn jafnvel sett ákvæði um að viss hluti þingmanna geti farið fram á þjóðaratkvæðagreiðslur eða viss fjöldi landsmanna geti þrýst á slíkt. Það er mun eðlilegra en að einn maður sitji með það í skauti sínu að geta upp á sitt einsdæmi hindrað meirihluta þingsins í að sinna sínum störfum. Breytingin er því þörf og löngu tímabær. Halldór hafði annars í mörg horn að líta í gær og var gestur Kastljóssins í gærkvöldi. Þar var hann í ítarlegu viðtali hjá Kristjáni Kristjánssyni og Sigmari Guðmundssyni, og fékk margar krefjandi spurningar og hart að honum sótt.

Væntanleg kynningarherferð og söfnun hinnar svokölluðu 'Þjóðarhreyfingar' fyrir því að kaupa auglýsingu í The New York Times, hefur vakið athygli og ekki síður deilur í samfélaginu. Í gær birtist pistill minn á vef Heimdallar þar sem ég fór yfir þetta mál. Þar sagði: "Hvaðan fá forsvarsmenn hinnar sjálfskipuðu 'Þjóðarhreyfingar' (sem virðist ekki halda neina félagaskrá en virðist í grunninn þó samanstanda af fjórum til fimm einstaklingum) valdið sem þeir setja í eigin hendur til að tala fyrir hönd okkar allra Íslendinga á alþjóðavettvangi með þessum hætti? Hvernig getur hún auglýst í nafni allra Íslendinga í riti á borð við The New York Times eða þá á hvaða öðrum vettvangi sem valinn er? Hvaða lýðræðislega umboð hafa þessir einstaklingar eiginlega til þess að tala fyrir hönd allrar þjóðarinnar sem slíkrar? Ekki kem ég í fljótu bragði á það hvaðan það er komið. Þessi 'Þjóðarhreyfing' sakar stjórnvöld um að hafa á ólýðræðislegan hátt lagt nafn Íslendinga við innrásina í Írak.

Í upphafi yfirlýsingarinnar segir eftirfarandi: "Tveir ráðherrar lögðu nafn Íslendinga - okkar allra - við aðgerðir innrásarhersins í Írak - þrátt fyrir eindregna andstöðu þjóðarinnar.? Það er ekkert annað en það já, en hvað gerir hreyfingin svo í kjölfarið? Nú, hún virðist ætla að gera nákvæmlega það sama og þeir saka stjórnvöld um, þ.e. að leggja nöfn allra Íslendinga - okkar allra - við eitthvað sem ljóst er að allir Íslendingar styðja ekki." Gott er að þessi pistill vakti athygli, enda er mikilvægt að tjá þessar skoðanir og vera kraftmikill við það. Í gær birtist ennfremur góð grein eftir Torfa Kristjánsson á Deiglunni, þar sem hann er að tjá í raun sömu skoðanir og ég. Samhljómurinn er allavega mikill með skoðunum okkar, sem er mikið ánægjuefni. Er nauðsynlegt að fólk sé öflugt að tjá sig um þetta mál og segja skoðanir sínar. Enginn vafi er á því að orðalagið er umdeilanlegt og veldur misskilningi á alþjóðavettvangi að óbreyttu. Er enda talað um að "Við, íslendingar, mótmælum" og svo stendur undir 'Þjóðarhreyfingin' sem á ensku hljómar The National Movement. Þetta hljómar eins og breiðfylking Íslendinga sé að baki og að auki að þetta sé í nafni allra landsmanna. Undarlegt orðalag forsvarsmanna hreyfingarinnar þess efnis að kommur breyti orðalaginu eða merkingu þess hljómar ekki sannfærandi, nema síður sé.

Aukaaðalfundur Varðar - framboð til stjórnar
Stjórn Varðar, félags ungra sjálfstæðismanna á Akureyri, hefur ákveðið að boða til aukaaðalfundar í félaginu á laugardag kl. 17:00 í húsnæði flokksins að Kaupangi við Mýrarveg. Á fundinum verður lögð fram stjórnmálaályktun félagsins og jafnframt tillaga stjórnar að lagabreytingu þess efnis að fjölga stjórnarmönnum í félaginu.

Dagskrá fundarins verður svohljóðandi
1. Skýrsla stjórnar.
2. Lagðir fram endurskoðaðir reikningar.
3. Umræður um skýrslu og reikninga.
4. Lagabreytingar.
5. Umræður og afgreiðsla stjórnmálaályktunar.
6. Kosning stjórnar og tveggja endurskoðenda og eins til vara.
7. Önnur mál.
8. Ræða Kristjáns Þórs Júlíussonar bæjarstjóra.

Hef ég ákveðið að gefa kost á mér á ný til formennsku í félaginu, enda aðeins nokkrir mánuðir frá seinasta aðalfundi. Telur fráfarandi stjórn rétt að boða til fundar til að fjölga stjórnarmönnum og hefja að því loknu kraftmikið vetrarstarf í félaginu. Með mér eru í framboði sex til stjórnar og þrír til varastjórnar. Í framboði til stjórnar auk mín eru: Bergur Þorri Benjamínsson nemi í viðskiptafræði við HA, Henrik Cornelisson nemi við Menntaskólann á Akureyri, Júlíus Kristjánsson nemi við Menntaskólann á Akureyri, Sigurgeir Valsson nemi við Menntaskólann á Akureyri, Sindri Alexandersson nemi við Menntaskólann á Akureyri, og Sindri Guðjónsson laganemi við HA. Í framboði til varastjórnar eru: Atli Hafþórsson nemi, Jóna Jónsdóttir kynningarfulltrúi Háskólans á Akureyri, og María H. Marinósdóttir leikskólakennari. Er þetta öflugur hópur góðs fólks sem er staðráðinn í að vinna vel fyrir félagið og flokkinn hér í bænum á komandi starfsári.

Áhugavert efni
Umfjöllun á vísir.is um auglýsingu 'Þjóðarhreyfingarinnar'
Leyfum öndunum að lifa - pistill Halldórs Blöndal forseta Alþingis
Jólagjöf R-listans til Reykvíkinga - tilkynning D-listans í borgarstjórn
Slæm hugmynd - pistill Torfa Kristjánssonar um væntanlega auglýsingu í NYT
Stjórnarskrá ESB er ógnun við lýðræði, frelsi og grósku - pistill Vef-Þjóðviljans

Dagurinn í dag
1879 Jón Sigurðsson forseti, lést í Kaupmannahöfn, 68 ára að aldri. Hann var jarðsettur í Reykjavík 4. maí 1880 ásamt Ingibjörgu Einarsdóttur, konu sinni, sem lést skömmu síðar, 16. desember 1879
1881 Minnisvarði um Jón Sigurðsson forseta, var afhjúpaður á gröf hans og eiginkonu hans í kirkjugarðinum við Suðurgötu, tveim árum eftir lát hans. Minnisvarðinn var gerður fyrir samskotafé
1941 Japanir ráðast óvænt á herstöð Bandaríkjanna í Pearl Harbor á Hawaii - 2400 Bandaríkjamenn létu lífið í árásinni, sem varð til þess að Franklin Roosevelt forseti Bandaríkjanna, lýsti yfir stríði á hendur Japönum. Bandaríkjamenn urðu með þessu beinn þátttakandi að seinni heimsstyrjöldinni
1975 Indónesar ráðast inn í Austur-Tímor, sem Portúgalar höfðu yfirgefið nokkrum mánuðum fyrr
2001 Áhöfn þyrlu varnarliðsins bjargaði skipbrotsmanni úr Sigurborgu við mjög erfiðar aðstæður, en skipið hafði strandað við Svörtuloft á Snæfellsnesi. Þrír fórust. Eitt mesta björgunarafrek seinni ára

Snjallyrði dagsins
Um undrageim í himinveldi háu
nú hverfur sól og kveður jarðar glaum.
Á fegra landi gróa blómin bláu
í bjartri dögg við lífsins helgan straum.
Þar dvelur mey hjá dimmu fossa tali
og drauma vekur purpurans í blæ
og norðurljósið hylur helga sali,
þar hnígur sólin aldrei niður í sæ.

Þar rísa bjartar hallir sem ei hrynja
og hreimur sætur fyllir bogagöng
en langt í fjarska foldar þrumur drynja
með fimbulbassa undir helgum söng.
Og gullinn strengur gígju veldur hljóði
og glitrar títt um eilíft sumarkvöld,
þar roðnar aldrei sverð af banablóði,
þar byggir gyðjan mín sín himintjöld.
Benedikt Gröndal (1826-1907) (Gígjan)

Engin fyrirsögn

Heitast í umræðunni
George W. Bush forseti Bandaríkjanna, tilkynnti í yfirlýsingu sem gefin var út á föstudagskvöld að Donald Rumsfeld myndi sitja áfram í embætti varnarmálaráðherra Bandaríkjanna, eftir embættistöku forsetans þann 20. janúar nk. Koma þessar fregnir ekki mjög á óvart en þó hafði ekki verið heldur talið útilokað að forsetinn myndi skipta um varnarmálaráðherra á þessum tímapunkti. Rumsfeld er orðinn 72 ára gamall og er elsti maðurinn sem hefur setið á ráðherrastólnum, en jafnframt sá yngsti en hann var varnarmálaráðherra í forsetatíð Gerald Ford 1975-1977. Þótti framtíð hans ótrygg, einkum vegna hneykslismála seinustu mánuða, en flestum er enn í fersku minni þegar myndir af bandarískum hermönnum að misþyrma írökskum föngum í Abu Ghraib-fangabúðunum voru birtar í sumar. Munaði litlu í sumar að Rumsfeld missti ráðherrastólinn, enda leiddi birting myndanna til þess að fylgi forsetans minnkaði. Með því að taka Rumsfeld úr kastljósi fjölmiðlanna tókst forsetanum að einangra skaða málsins og í kjölfarið að ná endurkjöri á forsetastól í kosningunum í nóvember.

Greinilegt er að hlutskipti Rumsfeld verður óbreytt, hið fyrsta að minnsta kosti. Verður þó að teljast eiginlega útilokað að Rumsfeld muni sitja á ráðherrastóli allt til 20. janúar 2009, er forsetinn lætur af embætti að loknu öðru kjörtímabili sínu. Þá verður Rumsfeld orðinn 77 ára gamall. Hlutverk Rumsfelds mun verða að stjórna áfram starfinu í Írak og væntanlegum aðgerðum vegna stríðsins gegn hryðjuverkum. Ljóst er að utanríkisstefna Bush breytist lítið en jafnvel að hún verði enn ákveðnari, nú þegar ljóst er að dr. Condoleezza Rice verður utanríkisráðherra í stað Colin Powell. Miklar mannabreytingar munu verða á stjórn forsetans. Nú hafa 8 ráðherrar af 15 beðist lausnar og búið er að skipa í sex ráðherrastöður. Til dæmis verður Bernard Kerik ráðherra heimavarnarmála í stað Tom Ridge og Mike Johanns ríkisstjóri í Nebraska, verður landbúnaðarráðherra í stað Ann Veneman. Þó liggur orðið fyrir að mestu leyti meginlínurnar í ráðherravalinu og því hvernig megináherslurnar verða að hálfu forsetans á næsta kjörtímabili. Kjörmannasamkundan kemur saman eftir rúma viku og þar verður forsetinn formlega endurkjörinn til embættisins. Úrslit kosninganna hafa nú verið formlega staðfest í öllum helstu fylkjum landsins. Í dag voru þau t.d. formlega staðfest í Ohio. Þar réðust úrslit kosninganna endanlega. Sigur Bush varð naumari þar en lokaspár höfðu bent til 3. nóvember sl. en mjög traustur engu að síður. Hann vann með tæplega 130.000 atkvæða mun, sem þýðir að ekki verður sjálfvirkt um endurtalningu að ræða, eins og var í Flórída, enda munaði þar innan við 600 atkvæðum. Sigur forsetans er staðreynd og hlægilegt að fylgjast með grátbroslegum tilraunum óvildarmanna hans að reyna að gera lítið úr þeirri staðreynd að hann vann með afgerandi mun.

KB banki hefur nú tekið í notkun nýja deild á Akureyri og er hún hluti af bakvinnslusviði bankans. Nú þegar hafa átta nýir starfsmenn tekið til starfa við deildina og munu þeir annast ýmis bakvinnslustörf fyrir höfuðstöðvar bankans og útibú hans. Gert er ráð fyrir að þeim muni fjölgi í allt að 15 manns á árinu 2005. Kristján Þór Júlíusson bæjarstjóri á Akureyri, opnaði bakvinnsludeildina formlega með því að klippa á borða í húsnæði bankans hér á Akureyri. Valgerður Sverrisdóttir iðnaðar- og viðskiptaráðherra, ávarpaði samkomuna og lýsti yfir ánægju sinni með þetta framtak bankans. KB banki er stærsti banki landsins og hefur umfang starfseminnar aukist jafnt og þétt á síðustu misserum. Bankinn rekur nú 36 útibú og afgreiðslustöðvar hér á landi en er auk þess með öfluga og sívaxandi starfsemi erlendis. Með þessu er starfsemi bankans hér í bænum efld til muna og umsvif bankans verða mun meiri. Er mikið ánægjuefni að bankinn eflir starfsemina hér og styrkir með því bara bæinn sem heild og atvinnulíf hér. Er slíkt mjög mikilvægt og ber að fagna þessu öfluga framtaki bankans.

Húmorinn
President Bush announced that the new head of Homeland security is Bernard Kerik, the former New York City police commissioner. You can actually tell he's a New Yorker because now the color coded warning system will go from green, to yellow to orange to forget about it
Conan O'Brien

President Bush has now nominated Bernard Kerik to be the next Secretary of Homeland Security. Kerik is a former prison warden. See Bush wanted him around to make sure no one else in the cabinet tries to escape.

The president sent out 2 million Christmas cards whereas President Clinton only sent out a half a million. But to be fair President Clinton did send out five million valentine cards.

As you know Homeland Security chief Tom Ridge has resigned. He has not said what he wants to do yet but is sure it will have something to do with colors. He is talking to crayola right now.
Jay Leno

Last night over at NBC our good friend Tom Brokaw stepped down. Out of habit President Bush accepted his resignation.

Earlier tonight they had the national lighting of the Christmas tree. They threw the switch and the tree came to life. And apparently it worked so well they are going to try the same thing with Dick Cheney.
David Letterman

Áhugavert efni
Ekki í mínu nafni - pistill Stefáns Friðriks Stefánssonar
Pistill Björns Bjarnasonar dómsmálaráðherra - 5. des. 2004
Um meinta gjafmildi ríkisins - pistill Hjörleifs Pálssonar
Að löggjafinn hagi sér syndsamlega - pistill Sindra Guðjónssonar
Umfjöllun um svik á kosningaloforðum R-listans - pistill Vef-Þjóðviljans

Bush forseti, telur að hryðjuverkaöfl séu komin á hreyfingu
Breski ráðherrann David Blunkett berst fyrir pólitísku lífi sínu
Stjórn SUS mótmælir aukningu á útgjöldum til listamannalauna
Dr. Angela Merkel segir að fjölmenningarsamfélagið gangi ekki upp
Loksins farið að viðurkenna að reglugerðafargan ESB sé vandamál

Dagurinn í dag
1593 Yfirdómur, æðsti dómstóll á Alþingi var stofnaður - Yfirdómurinn starfaði í rúmar tvær aldir
1916 Dr. Kristján Eldjárn forseti Íslands, fæddist að bænum Tjörn í Svarfaðardal. Kristján varð þjóðminjavörður árið 1947 og sat á þeim stóli þar til hann var kjörinn forseti Íslands 1968. Hann sat á forsetastóli til ársins 1980. Kristján lést á sjúkrahúsi í Columbus í Ohio í Bandaríkjunum 14. sept. 1982
1949 Þriðja ráðuneyti undir forystu Ólafs Thors tók við völdum - stjórnin sat í tæplega hálft ár
1965 Íþróttahöllin í Laugardal, Laugardalshöll, formlega tekin í notkun - markaði mikil þáttaskil
1985 Hafskip hf. var tekið til gjaldþrotaskipta - var eitt stærsta gjaldþrot í sögu landsins. Yfirmenn fyrirtækisins voru úrskurðaðir í gæsluvarðhald og málaferli vegna gjaldþrotsins tók rúm fimm ár

Snjallyrði dagsins
The price of greatness is responsibility.
Winston Churchill forsætisráðherra Bretlands (1874-1965)

Engin fyrirsögn

Sunnudagspistillinn
Að þessu sinni fjalla ég um undarlegan málflutning stjórnarandstöðunnar á þingi í Íraksmálinu. Eina málið sem andstaðan virðist með góðu geta sameinast um á þingi er það hvort Ísland eigi að vera á lista yfir stuðningsaðila innrásar í Írak, fyrir tveim árum! Leita þurfti tvö ár til baka og halda út fyrir landsteinana semsagt til að finna mál sem stjórnarandstaðan gat sameinast um. Þetta er ótrúlegt afrek og er ekki nema von þó að gárungarnir á stjórnmálavettvanginum hafi gert stólpagrín af þessum miklu tímamótum að eyðimerkurflokkarnir gætu sameinast um eitthvað og hafi byrjað á málefnum Íraks sem upphafspunkti. Þó er samhljómurinn ekki meiri en svo að hann er gaddfalskur í raun. Til harðra orðaskipta kom á Alþingi í vikunni um Íraksmálið. Þátt í umræðunum tóku ráðherrar stjórnarflokkanna og forystumenn stjórnarandstöðunnar og voru umræðurnar mjög líflegar og hvassar, fjalla ég um þær umræður í pistlinum.

Svokölluð 'Þjóðarhreyfing' sem komið var á fót í fjölmiðlamálinu í sumar hefur hlotið nýtt verkefni og hefur komist í fjölmiðla að nýju. Hyggst hin sjálfskipaða hreyfing standa fyrir söfnun á fé meðal Íslendinga til að kaupa auglýsingu í The New York Times og biðjast með henni afsökunar fyrir hönd allra Íslendinga á stuðningi Íslands við innrásina í Írak í mars 2003. Fjalla ég um þetta framtak hreyfingarinnar, sem vakið hefur mikla athygli. Alþingi samþykkti í vikunni að hækka gjöld á sterkt áfengi og tóbak. Tjái ég skoðun mína á því máli og tengdum atriðum. Að lokum fjalla ég um rógsherferð DV gegn Kristjáni Jóhannssyni óperusöngvara, en blaðið hefur seinustu daga ráðist harkalega að honum vegna þátttöku hans í styrktartónleikum fyrir krabbameinssjúk börn. Á föstudag fór ég í verslunarmiðstöðina Glerártorg, hér á Akureyri, þar var Kristján að árita nýjasta disk sinn, Portami Via. Það er undurfallegur diskur með ljúfum og fallegum ástarsöngvum sem Kristján syngur af krafti. Var ánægjulegt að hitta söngvarann og ræða við hann um þetta mál og fleira. Hef ég aldrei þekkt Kristján nema af góðu einu, hann er skapmikill og fylginn sér en ljúfur maður. Fullyrði ég að hann hefði aldrei náð á þann tind sem hann er á sem söngvari nema hafa þessa sterku mannkosti með í farteskinu. Tjái ég skoðanir mínar á þessu máli tengdu fréttamennsku DV og kem í lokin með ljóð sem lýsir vel umfjöllun blaðsins í kjarnyrtu máli.

Bókmenntaverðlaun - jólabækurnar
Tilkynnt var í Kastljósinu í kvöld hvaða 10 bækur væru tilnefndar til Íslensku bókmenntaverðlaunanna. Þau verða afhent á Bessastöðum í janúarmánuði og eru veitt sem fyrr í tveim flokkum, í flokki fræðibóka og bóka almenns efnis annarsvegar og fagurbókmennta hinsvegar. Eftirtaldar bækur hlutu tilnefningu:

Í flokki fræðibóka og bóka almenns efnis
Halldór Laxness - eftir Halldór Guðmundsson
Íslendingar - eftir Sigurgeir Sigurj. og Unni Jökulsd.
Íslensk spendýr - í ritstjórn Páll Hersteinssonar
Ólöf eskimói - eftir Ingu Dóru Björnsdóttur
Saga Íslands - 6. og 7. bindi, eftir Helga Þorláksson

Í flokki fagurbókmennta (skáldsagna)
Andræði - eftir Sigfús Bjartmarsson
Bítlaávarpið - eftir Einar Már Guðmundsson
Fólkið í kjallaranum - eftir Auði Jónsdóttur
Kleifarvatn - eftir Arnald Indriðason
Öðru vísi fjölskylda - eftir Guðrúnu Helgadóttur

Allt eru þetta áhugaverðar bækur og margar þeirra eru það spennandi að þær eru vænlegar til að lesa um jólin og að fá í jólapakkann. Ánægjulegt er að sjá að Arnaldur fær loksins tilnefningu fyrir spennubækur sínar, en hann hefur verið sniðgenginn svo eftir hefur verið tekið seinustu ár. Nú er loks komið að því að hann fái tilnefningu og vona ég að hann fái verðlaunin. Blasir að ég tel við að Halldór Guðmundsson fái þau í hinum flokknum fyrir bók sína um Laxness. Það verður allavega fróðlegt að sjá hverjir vinna verðlaunin í næsta mánuði. Það er jafnan mikið að gera hjá mér í desember, miklar annir og nóg um að vera, og það er því tilhlökkunarefni að geta um jólin sest niður og lesið góðar bækur og haft það gott. Margar bækur koma til greina sem lesefni yfir jólin. Aldrei þessu vant las ég skáldsögu Arnaldar Indriðasonar fyrir jól, áður en mesta stressið í desember skellur á og það er því frá.

Aðrar bækur sem ég hef áhuga á eru (aðeins nokkrar nefndar)
Kiljan - eftir Hannes Hólmstein Gissurarson
Halldór Laxness - eftir Halldór Guðmundsson
Málsvörn og minningar - eftir Matthías Johannessen
Bítlaávarpið - eftir Einar Már Guðmundsson
Fólkið í kjallaranum - eftir Auði Jónsdóttur
Sakleysingjarnir - eftir Ólaf Jóhann Ólafsson
Héðinn, Bríet, Valdimar og Laufey - eftir Matthías Viðar Sæmundsson
Barn að eilífu - eftir Sigmund Erni Rúnarsson
11 mínútur - eftir Paulo Coelho
Samkvæmisleikir - eftir Braga Ólafsson
Svartur á leik - eftir Stefán Mána
Baróninn - eftir Þórarinn Eldjárn
Karitas án titils - eftir Kristínu Marju Baldursdóttur
Til hinstu stundar - eftir Traudl Junge
Arabíukonur - eftir Jóhönnu Kristjónsdóttur
Píanóleikarinn - eftir Wladyslaw Szpilman

Dagurinn í dag
1831 John Quincy Adams fyrrum forseti Bandaríkjanna, tók sæti í fulltrúadeild Bandaríkjaþings - Adams varð fyrstur af fyrrum forsetum landsins til að taka sæti á þingi landsins eftir forsetatíð sína
1932 Albert Einstein hlaut bandarískt ríkisfang - hann var einn af þekktustu vísindamönnum heims
1968 Jarðskjálfti fannst í Reykjavík. Hann mældist 6 stig á Richter og var einn snarpasti frá 1929
1989 Margaret Thatcher forsætisráðherra Bretlands, endurkjörin sem leiðtogi breska Íhaldsflokksins. Hún sigraði Sir Anthony Meyer í leiðtogakjörinu, en hann var sá fyrsti sem skoraði hana á hólm í 15 ára leiðtogatíð sinni og þau 11 ár sem hún sat á stóli sem forsætisráðherra. Thatcher hætti þátttöku í stjórnmálum tæpu ári síðar, vegna innanflokksátaka og valdabaráttu við evrópusinnaða þingmenn
1998 Þrjú stór verkalýðsfélög í Reykjavík sameinuðust: Starfsmannafélagið Sókn, félag starfsfólks í veitingahúsum og Dagsbrún-Framsókn. Nýja félagið hlaut nafnið Efling og í því voru 13.000 manns

Snjallyrði dagsins
Mundu að þakka guði
gjafir, frelsi og frið,
þrautir, raunir, náungans
víst koma okkur við.
Bráðum klukkur klingja
kalla heims um ból
vonandi þær hringja flestum
gleði og friðarjól.

Biðjum fyrir öllum þeim
sem eiga bágt og þjást
víða mætti vera meira um kærleika og ást.

Bráðum koma jólin
bíða gjafirnar
út um allar byggðir
verða boðnar kræsingar.
En gleymum ekki guði
hann son sinn okkur fól
gleymum ekki að þakka
fyrir gleði og friðarjól.
Magnús Eiríksson (Gleði og friðarjól)

Engin fyrirsögn

Heitast í umræðunni
Mikið hefur á seinustu árum verið rætt og ritað um nóbelsverðlaunaskáldið Halldór Kiljan Laxness. Allt frá andláti hans í febrúar 1998 hefur Halldór verið áberandi bæði í ræðu og ekki síst á riti. Hefur þetta verið áberandi einkum seinustu tvö árin, en nú fyrir þessi jól og eins þau seinustu hafa komið út ítarlegar ævisögur um Halldór. Í fyrra kom út fyrsta bindið af þrem eftir dr. Hannes Hólmstein Gissurarson um skáldið, sem bar nafnið Halldór. Fyrir þessi jól koma út annað bindi ritsins eftir Hannes, sem ber nafnið Kiljan, og ítarleg ævisaga Halldórs Guðmundssonar bókmenntafræðings, í einu bindi. Fjölskylda skáldsins var mjög andvíg því frá upphafi að Hannes ritaði um Halldór. Reyndi hún að hindra aðgang hans að skrifum skáldsins með því að loka bréfasafni hans næstu þrjú árin. Einungis Halldóri Guðmundssyni og Helgu Kress prófessor var veittur aðgangur að því. Eins og flestir vita er Hannes umdeildur vegna skoðana sinna, hann hefur aldrei farið leynt með skoðanir sínar. Væntanlega vegna þess tók fjölskylda skáldsins þá ákvörðun að loka bréfasafninu og gat ekki sætt sig við það að hann ritaði um ævi hans.

Um er að ræða þjóðskáld Íslendinga, að mínu mati merkasta rithöfund 20. aldarinnar, og hann settur á þann stall af vissum hópi þannig að ekki megi skrifa um hann nema af útvöldum. Mikið var rætt og ritað um fyrsta bindið eftir Hannes. Margir höfðu á því skoðanir, eins og gefur að skilja, enda bók skrifuð af umdeildum manni um enn umdeildari mann í sögu landsins. Athygli vakti þó jafnan að þegar spekingarnir sem dæmdu bók Hannesar fyrir ári voru spurðir að því hvort viðkomandi hefðu lesið bókina sem málið snýst um kom fram að svo var ekki. Var fróðlegt að margir höfðu skoðun á ritinu en ekki lesið það eða kynnt sér ítarlega áður en það felldi dóma yfir því. Stefndi lengi vel í það að annað bindið kæmi ekki út vegna tafa við vinnslu á lokahandritinu, vegna veikinda Hannesar og fleiri þátta. Liggur nú fyrir að hann gefi annað bindið út, vegna fjölda áskorana þeirra sem lásu bókina og höfðu áhuga á henni. Kemur það út 10. desember nk. Ég las fyrsta bindið um jólin í fyrra og las það aftur í sumar. Skrifar Hannes af mikilli virðingu um skáldið og verður bæði fróðlegt og gaman að lesa framhaldið, sem mun lýsa árunum 1932-1955 er hann hlaut bókmenntaverðlaun Nóbels. Stefni ég að því að lesa báðar bækurnar um jólin. Ekki verður síður áhugavert að lesa bók Halldórs Guðmundssonar, enda hefur hann mjög stúderað í ferli skáldsins og gert t.d. þrjá fróðlega sjónvarpsþætti um hann. En það er ljóst að Halldór Kiljan Laxness verður áberandi í bókmenntaumræðunni fyrir og eftir þessi jólin.

Venju samkvæmt bauð forseti Íslands þingmönnum til veislu að Bessastöðum að kvöldi fullveldisdagsins, 1. desember. 17 af 22 þingmönnum Sjálfstæðisflokksins voru forfallaðir og mættu því ekki í veislu forsetans. Eins og öllum er kunnugt breyttist eðli og staða forsetaembættisins mjög á þessu ári. Það er fullkomlega eðlilegt að fólk hafi skoðanir á ákvörðunum forsetans, einkum í máli ársins þar sem þjóðhöfðinginn stuðlaði í fyrsta skipti í lýðveldissögunni að því að sundra þjóðinni og taka sér í hendur vald sem mjög er deilt um hvort sé til staðar og virkt í raun. Tel ég fullkomlega eðlilegt að fólk gagnrýni forsetann beint og embættið ef það telur ástæðu til þess. Ekki er því hægt að segja að fjarvera þingmanna komi óvænt eða sé óeðlileg. Vandséð er hvernig takast megi að brúa þá gjá sem myndast hefur milli Alþingis og þess forseta sem situr nú sitt þriðja kjörtímabil og á eftir að sitja í embætti, a.m.k. fjögur ár. Það þarf varla að vera undrunarefni fyrir pólitíska spekúlanta vinstrimanna, sem undrast fjarveru þingmanna, að svona sé komið. Þetta er umfram allt staðfesting þess að forsetinn er ekki lengur sameiningartákn þjóðarinnar. Einfaldara verður það nú varla. Er þetta bara sá raunveruleiki sem blasir við.

Ráðið
Ég skrifaði eins og flestir tóku eftir í gær um málefni tengd umfjöllun DV um tónleika styrktarfélags krabbameinssjúkra barna. Í umfjöllun blaðsins var ráðist mjög ósmekklega að Kristjáni Jóhannssyni óperusöngvara. Vinur minn, Helgi Vilberg skólastjóri Myndlistaskólans á Akureyri og ritstjóri Íslendings, vefs okkar sjálfstæðismanna í bænum, benti mér á gott ljóð í kjölfar skrifanna. Lýsir það vel í kjarnyrtu máli umfjöllun DV og aðkomu Reynis Traustasonar að því og framkomu í fjölmiðlum við að verja skrif sín. Ljóðið heitir Ráðið og er eftir eyfirska skáldið Pál J. Árdal.

Ef ætlarðu að svívirða saklausan mann,
þá segðu aldrei ákveðnar skammir um hann,
en láttu það svona í veðrinu vaka
þú vitir, að hann hafi unnið til saka.

En biðji þig einhver að sanna þá sök,
þá segðu, að til séu nægileg rök,
en náungans bresti þú helst viljir hylja,
það hljóti hver sannkristinn maður að skilja.

Og gakktu nú svona frá manni til manns,
uns mannorð er drepið og virðingin hans,
og hann er í lyginnar helgreipar seldur
og hrakinn og vinlaus í ógæfu felldur.

En þegar svo allir hann elta og smá,
með ánægju getur þú dregið þig frá,
og láttu þá helst eins og verja hann viljir,
þótt vitir hans bresti og sökina skiljir.

Og segðu " Hann brotlegur sannlega er,
en syndugir aumingja menn erum vér,
því umburðarlyndið við seka oss sæmir.
En sekt þessa vesalings faðirinn dæmir."

Svo legðu með andakt að hjartanu hönd.
Með hangandi munnvikum varpaðu önd,
og skotraðu augum að upphimins ranni,
sem æskir þú vægðar þeim brotlega manni.

Já, hafir þú öll þessi happasælu ráð,
ég held þínum vilja þá fáir þú náð
og maðurinn sýkn verði meiddur og smáður.
En máske, að þú hafir kunnað þau áður!

Áhugavert efni
Donald Rumsfeld verður áfram varnarmálaráðherra
Bernard Kerik tilnefndur sem ráðherra heimavarnarmála
Tilkynnt um tilnefningar til Íslensku tónlistarverðlaunanna
Úrslit úkraínsku forsetakosninganna ógilt af hæstarétti landsins
Egill Helgason fer yfir fréttavikuna - Hemmi Gunn fer yfir fréttavikuna

Ályktun stjórnar SUS um skattalækkanir ríkisstjórnarinnar
Tekjuskattur eða gjaldtaka - pistill Páls Jóhannessonar
Pælingar um fullveldisdaginn - pistill Hjartar Guðmundssonar
Umfjöllun um ábyrgðarsjóð launa - pistill Vef-Þjóðviljans

Dagurinn í dag
1739 Steinn Jónsson biskup á Hólum, lést, 79 ára að aldri. Steinn sat á biskupsstóli á Hólum í 28 ár
1970 Verslunarmiðstöðin Glæsibær í Reykjavík vígð - þar var þá stærsta matvöruverslun á landinu
1981 Menntamálaráðuneytið staðfesti þá ákvörðun Náttúruverndarráðs um að friðlýsa Þjórsárver
1992 Georgíumaðurinn Grigol Matsjavariani kom til Íslands í boði ríkisstjórnarinnar, en hann var sjálfmenntaður í íslensku. Grigol dvaldi hér í hálft ár við fræðistörf. Hann lést í bílslysi í Tbilisi 1996
1998 Kvótadómurinn - Hæstiréttur kvað upp þann dóm að fimmta grein laga um stjórn fiskveiða væri í andstöðu við jafnræðisreglu stjórnarskrárinnar. Dómurinn var kenndur við Valdimar Jóhannesson

Morgundagurinn
1954 Kvikmyndin Salka Valka, gerð eftir sögu Halldórs Kiljans Laxness, var frumsýnd hérlendis
1971 Veitingahúsið Glaumbær við Fríkirkjuveg í Reykjavík brann. Glaumbær var einn af vinsælustu skemmtistöðunum í borginni í rúman áratug. Húsið var síðar gert upp, þar er nú Listasafn Íslands
1981 Stytta af heilagri Barböru var afhjúpuð á messudegi hennar í kapellu í Kapelluhrauni við Straumsvík. Lítið steinlíkneski af Barböru fannst í kapellunni árið 1950 og þótti sá fundur merkur
1991 Síðasta bandaríska gíslinum í Líbanon, fréttamanninum Terry Anderson, var sleppt úr haldi
1993 Bandaríska rokkgoðið og tónskáldið, Frank Zappa, lést úr krabbameini, 52 ára að aldri

Snjallyrði dagsins
One ought never to turn one's back on a threatened danger and try to run away from it. If you do that, you will double the danger. But if you meet it promptly and without flinching, you will reduce the danger by half.
Winston Churchill forsætisráðherra Bretlands (1874-1965)

Engin fyrirsögn

Heitast í umræðunni
Það hefur verið með ólíkindum að fylgjast með umræðu seinustu daga um styrktartónleika fyrir krabbameinssjúk börn sem haldnir voru nýlega í Hallgrímskirkju. Kristján Jóhannsson, einn af merkustu söngvurum þjóðarinnar á seinustu áratugum, söng þar ásamt fjölda þekktra söngvara, t.d. Diddú, Jóhanni Friðgeir Valdimarssyni og Birgittu Haukdal. Ausið hefur verið úr brunnum skíts og lágmennsku yfir Kristján og aðra söngvara vegna þess að þau tóku sér laun upp í kostnað við söng sinn, t.d. vegna æfinga og tengdra þátta. Lágmenningarritið DV hefur að undanförnu ausið úr mykjudreifara sínum yfir Kristján og reynt að sverta hans framlag til tónleikanna. Það er ótrúlegt að sjá að það sé ekkert annað hægt að fjalla um lofsverða framkomu Kristjáns til styrktar góðu og göfugu málefni en tína til smámolana og þá neikvæðustu að mati þessa blaðs. Ekkert er um neitt fjallað nema það. Jákvæðir hlutir á borð við það að einn helsti sviðssöngvari Íslendinga í tónlistarsögunni komi hér og syngi til styrktar málefninu falla í skuggann. Þetta er frekar þunnur þrettándi og ekki annað hægt en að skrifa hér vegna málsins, svo mjög ofbýður mér skítmennskan og aumingjaskapurinn sem lekur af sorpritinu DV þessa dagana.

Kristján Jóhannsson hefur jafnan uppskorið fátt annað en öfund og illmælgi lágmennskuliðs þjóðarinnar, þegar hann kemur hingað til að syngja fyrir Íslendinga, samlanda sína. Endurspeglast þetta best að ég tel núna, en þetta hefur oft gerst áður. Sást vel t.d. þegar Kristján tók þátt í óperusýningu fyrir áratug í Reykjavík og krafðist svipaðra launa fyrir söng sinn þar og úti í löndum. Allt varð vitlaust og Kristján hætti þátttöku í verkefninu vegna deilna svipaðra aðila og blása nú upp moldviðri vegna þessa máls. Staða Kristjáns blasir við öllum, enginn íslenskur óperusöngvari hefur náð eins langt og hann. Hann er einn af virtustu óperusöngvurum heims og hefur sungið í öllum helstu óperuhúsum alheimsins. Mér finnst það skammarlegt að þegar Kristján Jóhannsson kemur hingað og syngur til styrktar göfugu og góðu málefni að þá sé það eina sem fólk virðist geta talað um sé að hann taki pening fyrir útlögðum kostnaði við komu sína og tengda þætti. Það hefur jafnan verið þannig með Kristján að hann hefur unnið vel og komið sjálfum sér vel áfram á þeim þrem áratugum sem liðnir eru síðan hann seldi allt sitt hér á Akureyri og hélt út til náms og því sem tekið hefur við síðan. Menn hafa nagast út í hann vegna velgengni hans og að honum hafi vegnað vel. Jafnan er húsfyllir hér þegar Kristján syngur, hann hefur aðdráttarafl, enda einn virtasti íslenski söngvari seinustu áratuga. Það er reyndar með ólíkindum að Kristján Jóhannsson sé ekki orðinn heiðursborgari Akureyrar og hafi hlotið heiðursess hjá bænum. En eflaust kemur að því síðar. En þessi umræða er afskaplega leiðinleg og skal mig ekki undra þó Kristján performi vart hér meira, nema þá kannski hér fyrir norðan.

Svokölluð 'Þjóðarhreyfing' sem komið var á fót í fjölmiðlamálinu í sumar hefur hlotið nýtt verkefni og hefur komist í fjölmiðla að nýju. Hyggst hin sjálfskipaða hreyfing standa fyrir söfnun á fé meðal Íslendinga til að kaupa auglýsingu í The New York Times og biðjast með henni afsökunar fyrir hönd allra Íslendinga á stuðningi Íslands við innrásina í Írak í mars 2003, fyrir tæpum tveim árum semsagt. Samkvæmt drögum að auglýsingunni sem sjá má á vef hreyfingarinnar stendur orðrétt þetta: "Við, Íslendingar, mótmælum eindregið yfirlýsingu íslenskra stjórnvalda um stuðning við innrás Bandaríkjanna og ,„viljugra? bandamanna þeirra í Írak í mars 2003.? Það er ekki verið að ráðast greinilega á garðinn þar sem hann er lægstur. Það er bara auglýst í nafni allra Íslendinga, eins og þeir leggja sig nú allir, tæplega 300.000 talsins. Spyrja má sig einfaldrar spurningar í kjölfarið: hvaðan fá forsvarsmenn hinnar sjálfskipuðu 'Þjóðarhreyfingar' (sem virðist ekki halda neina félagaskrá en virðist í grunninn samanstanda af fjórum til fimm einstaklingum) valdið sem þeir setja í eigin hendur til að tala fyrir hönd allra Íslendinga á alþjóðavettvangi? Hvernig getur hún auglýst í nafni allra Íslendinga í riti á borð við The New York Times eða þá á hvaða öðrum vettvangi sem valinn er? Hvaða lýðræðislega umboð hafa þessir einstaklingar eiginlega til þess að tala fyrir hönd allrar þjóðarinnar sem slíkrar? Ekki nokkurt einasta.

Þessi 'Þjóðarhreyfing' sakar stjórnvöld um að hafa á ólýðræðislegan hátt lagt nafn Íslendinga við innrásina í Írak. Í upphafi yfirlýsingarinnar segir svo: "Tveir ráðherrar lögðu nafn Íslendinga - okkar allra - við aðgerðir innrásarhersins í Írak - þrátt fyrir eindregna andstöðu þjóðarinnar.? Það er ekkert annað en það já, en hvað gerir hreyfingin svo í kjölfarið? Nú hún ætlar að gera nákvæmlega það sama og þeir saka stjórnvöld um, þ.e. að leggja nöfn allra Íslendinga - okkar allra - við eitthvað sem ljóst er að allir Íslendingar styðja ekki. Reyndar liggur ekkert áþreifanlegt fyrir um það hversu margir Íslendingar styðja þessa auglýsingasöfnun í New York Times. Það sem annars verra er að þá hefur hin sjálfskipaða 'Þjóðarhreyfing' nákvæmlega ekkert lýðræðislegt umboð til þessa, hvað þá meira. Það má með sanni segja að stjórnvöld voru kjörin í lýðræðislegum kosningum, reyndar á eftir fyrrnefndri stuðningsyfirlýsingu, til að veita þjóðinni forystu. En hver hefur kosið Hans Kristján Árnason, Valgerði Bjarnadóttur, Ólaf Hannibalsson, Valgarð Egilsson og aðra forystumenn 'Þjóðarhreyfingarinnar' til að leggja nafn allrar þjóðarinnar við þessa auglýsingu? Þeim er fullfrjálst að nota sitt nafn eða hreyfingarinnar sem slíkrar til að auglýsa í erlendu stórriti. En þeim verður ekki veitt neitt umboð til að tala í nafni allra landsmanna, t.d. fyrir mitt leyti. Og hversvegna er auglýsingin af öllum stöðum birt í The New York Times? Er ekki verið að sannfæra vitlausan hóp? Er ekki réttast þá að auglýsa í íröksku blaði? Þetta er allt eitt rugl, get ekki betur séð.

Húmorinn
Tom Ridge told friends he is resigning so he can go into the public sector to make more money. Finally a Republican acting like a Republican. That is an honest man. None of this crap about spending more time with my family. Forget red and orange, I want to see some green.

NAACP president Kweisi Mfume announced that he is stepping down as head of the NAACP. President Bush issued a statement about it today saying that this shows what a great country this is, when a black man can rise to the head of the NAACP.

A writer in the New York Times, a noted historian, was talking about Bill Clinton's legacy and said that Bill Clinton was at his best when his back was to the wall. Well Monica could have told them that.

You can really tell when the Republicans have taken over. You know who the new head of the NAACP is? Trent Lott.

President Bush was going to go to Canada back in '68, but then his dad got him into the National Guard.
Jay Leno

Áhugavert efni
Svansí byrjuð í Íslandi í dag á Stöð 2
Bush forseti segir að kosningum í Írak verði ekki frestað
Oliver Stone ætlar að gera mynd um Margaret Thatcher
Pétur Blöndal og Mörður Árnason ræða heitustu þjóðmálin

Ástandið í Úkraínu - pistill Einars Björgvins Sigurbergssonar
Undarleg umræða á þingi um Íraksmálið - pistill Vef-Þjóðviljans
Pælingar um fullveldisdaginn - pistill Höskuldar Marselíussonar
Áfengishamstur hindrað - pistill Arnars Þórs Stefánssonar
Algjörlega óborganleg dagbókarbrot forsætisráðherrans

Dagurinn í dag
1914 Sigurður Eggerz ráðherra, sendi Stjórnarráðinu 2000 orða skeyti og sagði frá því fundi ríkisráðs í Kaupmannahöfn, rætt var um stjórnarskrár- og fánamálið. Lengsta skeyti er hafði verið sent hingað
1988 Benazir Bhutto verður forsætisráðherra Pakistans - Bhutto varð fyrsta konan til að taka við forsætisráðherraembætti í íslömsku ríki. Hún sat í embætti til 1990 en tók aftur við 1993 og sat í 3 ár
1993 Kólumbíski eiturlyfjabaróninn Pablo Escobar drepinn - var einn helsti eiturlyfjabarón sögunnar
1995 Nick Leeson fyrrum verðbréfamiðlari hjá Barings banka í Singapore, hlýtur dóm vegna aðildar sinnar í gjaldþroti bankans, en hann setti bankann á hausinn 1995 með áhættufjárfestingum sínum
2000 Björk Guðmundsdóttir hlaut evrópsku kvikmyndaverðlaunin í París sem besta leikkonan fyrir leik sinn í Dancer in the Dark. Ingvar E. Sigurðsson hlaut verðlaun fyrir leik sinn í Englum alheimsins

Snjallyrði dagsins
A banker is a fellow who lends you his umbrella when the sun is shining, but wants it back the minute it begins to rain.
Mark Twain rithöfundur (1835-1910)

Engin fyrirsögn

Heitast í umræðunni
Til harðra orðaskipta kom á Alþingi í gær um Íraksmálið. Þátt í umræðunum tóku ráðherrar stjórnarflokkanna og forystumenn stjórnarandstöðunnar og voru umræðurnar mjög líflegar og hvassar. Var í þeim einkum tekist á um stuðningsyfirlýsingu íslenskra stjórnvalda við innrásina í Írak í mars 2003. Halldór Ásgrímsson forsætisráðherra, sagði í umræðunum að ef Íslendingar féllu frá stuðningi við innrásina þá myndi það þýða að Íslendingar láti af stuðningi við hina pólitísku og efnahagslegu uppbyggingu í Írak. Var mikið rætt í umræðunum um mjög athyglisverð ummæli Hjálmars Árnasonar þingflokksformanns Framsóknarflokksins, í Silfri Egils á sunnudag. Þar sagði hann að til greina kæmi af sinni hálfu að endurskoða stuðning Íslendinga við Íraksstríðið í ljósi þess að upplýsingar sem byggt var á um gereyðingavopnaeign Íraka hafi reynst rangar. Leiddi þessi ummæli til þess að þingmenn Samfylkingarinnar tóku málið upp í umræðum. Sagði forsætisráðherra að íslensk stjórnvöld styddu lýðræðisuppbygginguna í Írak og ynnu á grundvelli samþykktar Sameinuðu þjóðanna um uppbyggingu Íraks. Spurði Halldór hvaða stefnu Samfylkingin hefði varðandi þessi mál og sagði að eitt sinn hefðu lýðræðisflokkarnir á Íslandi stutt það sem vestrænar þjóðir voru að gera. Nú hefði gamla Alþýðubandalagið náð yfirhöndinni í Samfylkingunni í utanríkismálum á sama tíma og helstu samstarfsþjóðir Íslendinga í utanríkismálum hefðu ákveðið að ljúka starfinu í Írak varðandi lýðræðisuppbygginguna.

Davíð Oddsson utanríkisráðherra, sagði að hvergi færi nú fram umræða um að taka lönd af umræddum lista nema hér. Sagði Davíð of mikið gert úr orðum Hjálmars. Nefndi Davíð sem dæmi að hann hefði þurft að fara á Landspítalann í sumar og láta skera úr sér krabbamein og fyrir aðgerðina hefði hann þurft að gefa skriflegt samþykkti. Sagði hann að ef hann nú kæmi og vildi taka til baka þetta samþykki við uppskurðinum yrði litið á hann sem einhverskonar fífl. Þetta dytti engum í hug nema Samfylkingunni sem væri eins og afturhaldskommatittsflokkur. Sagði hann að menn hefðu viljað að krabbameinið Saddam Hussein yrði skorið í burt í Írak og síðan tæki við endurhæfing. Allir styddu þessa endurhæfingu nema Samfylkingin. Í svari sagði Guðmundur Árni Stefánsson
að það væri búið að staðfesta það mörgum sinnum að Samfylkingin styðji uppbyggingu Sameinuðu þjóðanna í Írak og það væri skylda allra að styðja við hana. Er alltaf jafnskondið að fylgjast með Samfylkingunni vissulega. Hvernig getur Samfylkingin bæði verið hlynnt uppbyggingu og andvíg því að við séum á lista yfir þjóðir sem styðja uppbyggingu í Írak? Undarlegt er svo að helsta umræðuefnið í þinginu þessa dagana sé innrás sem átti sér stað fyrir tveimur árum og er hluti af sögunni núna, atburður sem er einfaldlega liðinn og við tókum ekki þátt í t.d. með herafla. Styðji menn samþykkt öryggisráðsins um uppbyggingu Íraks er jafnframt verið að styðja veru erlenda herliðsins í Írak, af hálfu t.d Bandaríkjamanna, Breta og Dana. Ef Íslendingar eru teknir af umræddum lista þýðir það að þeir væru að taka til baka stuðning sinn við uppbygginguna í Írak. En það er rannsóknarefni fyrir sérfræðinga að skilja svosem Samfylkinguna. En Davíð fær hrós fyrir að vera beittur í að tjá skoðanir sínar, varla sárnar vinstrimönnum það að menn hafi skoðanir. Enda hafa þeir sjálfir látið mörg beitt orðin falla t.d. um menn og málefni.

Seinasti starfsdagur Þórólfs Árnasonar í embætti borgarstjóra í Reykjavík var í dag. Hann hefur gegnt embættinu í tæp tvö ár, eða frá 1. febrúar 2003, er Ingibjörg Sólrún Gísladóttir lét af embætti. Aðeins tveir borgarstjórar hafa setið skemur í embætti en hann: Auður Auðuns og Árni Sigfússon. Í þá 22 mánuði sem Þórólfur var borgarstjóri kom alltaf vel fram sá veikleiki hans að vera ekki kjörinn fulltrúi í embættinu og ekki með beint umboð frá kjósendum. Segja má um borgarstjóraembættið að um slíka lykilstöðu sé að ræða að beinlínis mikilvægt sé að sá sem sitji á þeim stóli sé kjörinn borgarfulltrúi og hafi beint umboð til verka. Þórólfur var litríkur í embætti og sýnilegur meðal kjósenda og stefndi lengst af í það að hann yrði frambjóðandi í kosningum eftir tvö ár, annaðhvort fyrir einn flokkanna sem mynda R-listann eða heildina ef hún kæmi sér saman aftur um framboð. OIíusamráðsmálið batt enda á framavonir hans hjá borginni og breytti pólitískri vegferð. Er reyndar með öllu óljóst hvað Þórólfur gerir nú við starfslok sín í Ráðhúsinu.

Segja má vissulega að Þórólfur hafi verið röggsamur stjórnandi og áberandi þó hann hafi skort umboð kjósenda til verka á stuttum borgarstjóraferli sínum. Hann var vissulega bara embættismaður þessa 22 mánuði en ekki sá sem réð leiðinni, eins og sást best við starfslok hans þegar einn R-listaflokkurinn beitti sér fyrir brotthvarfi hans. Sem embættismaður var hann í þeirri aðstöðu að vera stjórnað af pólitískum forystumönnum ólíkt Ingibjörgu Sólrúnu sem allan sinn borgarstjóraferil var afgerandi leiðtogi samstarfsins, bæði pólitískt og embættislega séð. Þórólfur hafði aldrei þennan status þó hann reyndi vissulega að öðlast hann skref fyrir skref. Hann náði aldrei náð þeim takti, sem duga skal eigi að nást farsælt samstarf milli fylkinga og pólitískra andstæðinga. Hann var vanur að vera stjórnandi frá fyrri tíð í stórfyrirtækjum og meðhöndlaði starf sitt svolítið með sama hætti og um stjórnanda í fyrirtæki væri að ræða. Sást þetta best á borgarstjórnarfundum í embættistíð hans. Fræg voru ummæli hans skömmu eftir að hann tók við embætti er Björn Bjarnason ráðherra og borgarfulltrúi, beindi orðum sínum að honum og leitaði eftir svörum. Svaraði þá Þórólfur með þeim undarlega hætti að hann réði hverjum hann byði heim til sín. Var á honum að skilja að honum væri ekki mikið um samstarf milli fylkinga í borgarmálunum gefið, var með siðapredikanir um það hvernig kjörnir fulltrúar tjáðu sig. Fróðlegt verður að sjá hvað gerist nú við brotthvarf Þórólfs og hvernig eftirmanni hans muni höndlast starfið þá 18 mánuði sem eru til næstu sveitarstjórnarkosninga.

Húmorinn
Earlier today the president has called on all Americans to do volunteer work. For example: National Guard service.

Here's a late breaking bulletin from the Bush White House: The White House Christmas tree has submitted its resignation.

President Bush has asked for a 50 percent increase in the number of spies and intelligence at the CIA. Apparently he's not getting enough memos to ignore.
David Letterman

President Bush was told that Dan Rather had resigned. After a moment's thought the President said: "Was that the Interior Secretary?"

New York Governor George Pataki might be the next Director of Homeland Security. He's at home right now memorizing the color chart.

The Ukraine has now declared a winner in their presidential election, but the European Union says it is not legitimate. The give away was when the winner Viktor Yushchenko thanked his brother Jeb Yushchenko.
Jay Leno

Áhugavert efni
Saga Kísilverksmiðjunnar í Mývatnssveit öll
Tom Ridge segir af sér sem ráðherra heimavarnarmála í Bandaríkjunum
George W. Bush forseti Bandaríkjanna, fer í opinbera heimsókn til Kanada

Veit hægri höndin hvað sú vinstri er að gera?
Umfjöllun um málefni Listaháskólans - pistill Vef-Þjóðviljans
Umfjöllun um mannréttindaskrifstofu - pistill Vef-Þjóðviljans
Lækkun tekjuskatts, skref í rétta átt - pistill Daníels Jakobssonar
Ein samfelld gleðistund - pistill Hönnu Birnu Kristjánsdóttur borgarfulltrúa

Dagurinn í dag
1916 Goðafoss, annað af tveimur skipum Eimskipafélags Íslands, strandaði í hríðarveðri og náttmyrkri við Straumnes, norðan Aðalvíkur á Hornströndum. Menn frá Látrum björguðu farþegum og áhöfn, 60 manns. Skipið náðist ekki aftur á flot. Goðafoss hafði komið til landsins hálfu öðru ári áður, árið 1914
1954 Sir Winston Churchill forsætisráðherra Bretlands, varð áttræður. Hann er elsti maðurinn sem hefur gegnt embættinu. Churchill sat á forsætisráðherrastóli þar til í apríl 1955. Hann lést 1965
1965 Íslenskir bankar keyptu Skarðsbók á uppboði í London. Þetta var eina forníslenska handritið sem var í einkaeign. Það var síðar afhent Handritastofnun til varðveislu - fyrstu handritin komu 1971
1982 Bréfasprengja, sem send hafði verið til Margaret Thatcher forsætisráðherra Bretlands, sprakk í Downingstræti 10, embættisbústað forsætisráðherrans í London. Thatcher sakaði ekki, einn slasaðist
1999 Douglas Henderson, 83 ára Skoti, hitti Halldór Gíslason sem var skipstjóri á Gulltoppi þegar hann bjargaði Henderson og 32 öðrum af flutningaskipinu Beaverdale árið 1941. Halldór lést viku síðar

Snjallyrði dagsins
Sólin brennir nóttina, og nóttin slökkvir dag;
þú ert athvarf mitt fyrir og eftir sólarlag.
Þú ert yndi mitt áður og eftir að dagur rís,
svölun í sumarsins eldi og sólbráð á vetrarins ís.

Svali á sumardögum og sólskin um vetrarnótt,
þögn í seiðandi solli og syngur, ef allt er hljótt.
Söngur í þöglum skógum og þögn í borganna dyn,
þú gafst mér jörðina og grasið og guð á himnum að vin.

Þú gafst mér skýin og fjöllin og guð til að styrkja mig.
Ég fann ei, hvað lífið var fagurt, fyrr en ég elskaði þig.
Ég fæddist til ljóssins og lífsins, er lærði ég að unna þér,
og ást mín fær ekki fölnað fyrr en með sjálfum mér.
Sigurður Nordal (1886-1974) (Ást)

Engin fyrirsögn

Heitast í umræðunni
Geir H. Haarde fjármálaráðherra, kynnti skattalækkanatillögur ríkisstjórnarinnar á fjölmennum fundi sjálfstæðismanna á Grand Hótel á laugardagsmorguninn. Að fundinum stóðu Samband eldri sjálfstæðismanna, Samband ungra sjálfstæðismanna, Landssamband sjálfstæðiskvenna, Verkalýðsráð Sjálfstæðisflokksins og sjálfstæðisfélögin í Reykjavík. Í dag fjalla ég um skattalækkunartillögur ríkisstjórnarinnar í ítarlegum pistli á vef SUS og fer yfir það helsta, bæði úr tillögunum og ekki síður umræðu seinustu 10 daga, frá því tillögurnar voru kynntar 19. nóvember sl. Þar segir orðrétt: "Felur frumvarpið í sér 4% lækkun tekjuskatts einstaklinga, afnám eignarskatts á einstaklinga og fyrirtæki og að barnabætur hækki um 2,4 milljarða króna. Heildaráhrif þessara aðgerða á afkomu ríkissjóðs eru metin til rúmlega 22 milljarða króna að teknu tilliti til veltuáhrifa sem einkum falla til á árunum 2006 og 2007. Er miðað við að með hliðsjón af horfum í efnahagsmálum og tímasetningu stóriðjuframkvæmda á Austurlandi að meginþungi tekjuskattslækkunarinnar muni koma til framkvæmda á árinu 2007."

Ennfremur segir svo: "Ástæða er til að fagna því að fyrir liggi ramminn að skattalækkunum ríkisstjórnarinnar með skýrum hætti. Um er að ræða mikið fagnaðarefni fyrir okkur ungt sjálfstæðisfólk sem höfum barist seinustu ár fyrir lækkun skatta. Eru með þessu frumvarpi stigin í senn bæði ánægjuleg og gagnleg skref til hagsbóta fyrir landsmenn, einkum hinn vinnandi mann." Eftir að hafa farið yfir tölur málsins segir svo að lokum: "Eyðimerkurganga vinstrimanna er orðin löng og ströng og hefur tekið á, eins og sífellt sést betur og betur af viðbrögðum þeirra, orðavali og framkomu á pólitískum vettvangi. Augljóst er t.d. að Samfylkingin er í þeirri erfiðu stöðu að þurfa að gagnrýna ríkisstjórn, og flokkana sem mynda hana, sem hefur tekist mjög vel upp í verkum sínum. Það eru því frekar fá sóknarfæri fyrir stjórnarandstöðuna, sem hamrar sífellt á einhverjum undarlegum hliðum til að vekja á sér athygli. Það blasir því við að stærsti stjórnarandstöðuflokkurinn, sem er eins og flestir, Samfylkingin, þarf því að koma sér upp einhverri sérstöðu og finna mál til að nota gegn stjórnarflokkunum. Það er afar fátt af skotfærum til á vinstribæjunum til að sækja að ríkisstjórninni og forystumönnum hennar. Það er óttalegt ströggl greinilega hjá Samfylkingunni að reyna að leita eftir einhverju að tala um. Er það mjög ánægjulegt vissulega að svo aumt sé komið fyrir fólkinu í því koti."

Skattalækkanir - aukin hagsæld: kynning fjármálaráðherra á tillögunum

Að mati okkar hér úti á landi er flugið óneitanlega samgönguleið, lífæð okkar svæðis til höfuðborgarsvæðisins og nauðsynlegur punktur í okkar lífi. Reykjavíkurflugvöllur er mikilvægur okkur sem þurfum að fara um hann mörgum sinnum á ári til að komast suður til Reykjavíkur til fundahalda eða bara til að fara í langferðir. Ég nota mun frekar flugið en bílinn ef ég þarf að fara suður, til lengri eða skemmri tíma, einkum yfir vetrartímann. Er það eflaust vegna þess að þessi kostur er hraðvirkari og betri kostur til samgangna við höfuðborgarsvæðið. Þó Reykjavíkurflugvöllur sé mikilvægur punktur líta íbúar á höfuðborgarsvæðinu jafnan á völlinn sem sitt einkamál og öðrum komi það ekki við hvernig unnið verði í málum hans á komandi árum. Það hefur allavega verið sjónarmið valdabræðings vinstrimanna sem ráðið hefur í borginni seinasta áratuginn. Tæp fjögur ár eru liðin síðan R-listinn hélt misheppnaða kosningu meðal borgarbúa um völlinn. Hún var misheppnuð í þeim skilningi að hún var byggð á undarlegum forsendum og borgarbúar tóku ekki afstöðu að stóru leyti.

Reykjavík er höfuðborg landsins, sem slík er hún vettvangur t.d. stjórnsýslu og stórfyrirtækja. Öllum er okkur á landsbyggðinni nauðsynlegt að nota flug sem samgönguleið til að sækja þjónustu. Enginn vafi er á því að mínu mati að Reykjavíkurflugvöllur er flugvöllur allra Íslendinga, vettvangur okkar allra, ekki bara Reykvíkinga. Rætt hefur verið seinustu daga um möguleika á því að flytja innanlandsflugið til Keflavíkur og leggja flugvöll í borginni niður. Ef flugið færist til Keflavíkur verður allt annað svigrúm í stöðunni. Þá þarf að leggja á sig hálftímaakstur í borgina og tíminn frá brottför til komu í Reykjavík lengist umtalsvert. Það er alveg ljóst af minni hálfu að verði flugæðin flutt frá Reykjavík til Keflavíkur, mætti hugleiða það að færa hluta stjórnsýslunnar þangað eða breyta einhverju um hlutverk borgarinnar sem miðpunkts stjórnsýslu landsins. Ef Reykjavík verður komin úr samgöngupunkti landsbyggðarinnar breytist að mínu mati hlutverk hennar, það er reyndar óhjákvæmilegt að við á landsbyggðinni lítum borgina öðrum augum ef tengsl okkar við hana samgöngulega séð verða verri en nú er. Eftir stendur án vafa að flutningur miðpunktar innanlandsflugsins til Keflavíkur er algjörlega óásættanlegur fyrir okkur á landsbyggðinni.

Kleifarvatn - bækur Arnaldar
Hef lesið seinustu daga Kleifarvatn, nýjustu bók meistara Arnaldar Indriðasonar. Tók ég forskot á sæluna, en jafnan hef ég notað jólin til að lesa verk hans. Nú á seinustu árum hef ég stúderað mikið í skáldsögum Arnaldar, en ég er mikill unnandi spennusagna hans og á þær allar. Sérstaklega er notalegt hvernig Arnaldur yfirfærir spennusagnaformið á íslenskt samfélag og fléttar persónurnar saman við veruleika sem allir ættu að geta kannast við, sem um væri að ræða það sem lesandinn getur staðsett sig í beint. Í gærkvöldi lauk ég við að lesa Kleifarvatn og varð heillaður af henni. Þetta er spennusagnabók á heimsmælikvarða. Sem jafnan fyrr er aðalsöguhetjan Erlendur Sveinsson lögreglumaður, og samstarfsfólk hans, Elínborg og Sigurður Óli, sem áður hafa komið við sögu t.d. í Mýrinni, Grafarþögn og Röddinni.

Segir frá því að þegar vatnsborð Kleifarvatns lækkar í kjölfar jarðskjálfta finnst beinagrind af manni í sandinum sem vatnið hafði áður hulið. Við beinagrindina er bundið fjarskiptatæki sem er með rússneskri áletrun. Við rannsókn málsins fara Erlendur og samstarfsfólk hans að lokum nokkra áratugi aftur í tímann, til þess tíma er hugsjónaeldur brann í brjósti fólks sem var slokknaður í viðjum kalda stríðsins. Meira er ekki ráðlegt að segja um söguna, en söguþráðurinn er eins og jafnan fyrr hjá Arnaldi meistaralega spunninn og æsispennandi. Hefur það verið alveg virkilega gaman að gleyma sér í sagnaheimi Arnaldar í gegnum tíðina og lesa magnaða frásögn hans á mönnum og ekki síður rannsókn á voðaverkum sem spinna upp á sig. Sem spennusagnahöfundur er Arnaldur á heimsmælikvarða. Bókin var allavega mjög góð að mínu mati og leikur enginn vafi á að hún mun verða ein af metsölubókunum í ár og vekja mikla athygli, rétt eins og fyrri meistaraverk höfundarins. Hefur Arnaldur hlotið alþjóðlega frægð fyrir verk sín og hlotið t.d. Glerlykilinn, norrænu glæpasagnaverðlaunin, fyrir Mýrina og Grafarþögn. Ég hvet alla þá sem unna góðum krimma til að lesa Kleifarvatn.

Áhugavert efni
Stjórnarandstaða á villigötum - pistill Vef-Þjóðviljans
Pistill Kristins Más Ársælssonar um skattalækkunarmálin
Fréttablaðið gerir Svanfríði að bæjarstjóra á Dalvík - pistill Vef-Þjóðviljans
Taktlausa gráttríóið - pistill Þorsteins Magnússonar um skattamálin
Ríkisstyrktur Bónus - Arnljótur Bjarki skrifar um ríkisstyrki

Dagurinn í dag
1211 Páll Jónsson biskup í Skálholti, lést, 56 ára að aldri - hann var sonur Jóns Loftssonar og varð biskup í Skálholti árið 1195. Steinkista Páls biskups fannst við fornleifauppgröft við Skálholt árið 1954
1906 Fánasöngur Einars Benediktssonar, Rís þú Íslands unga merki, var fluttur í fyrsta skipti á almennum fundi í Iðnaðarmannahúsinu í Reykjavík. Það var samið við lag Sigfúsar Einarssonar
1963 Lyndon B. Johnson forseti Bandaríkjanna, skipar formlega rannsóknarnefnd til að stjórna rannsókn á morðinu á John F. Kennedy. Formaður nefndarinnar var Earl Warren forseti Hæstaréttar
1986 Leikarinn Cary Grant lést, 82 ára að aldri - Grant lék í mörgum af bestu myndum aldarinnar. Hann hætti leik árið 1966. Leikur hans einkenndist jafnan af fáguðu yfirbragði og fínlegu skopskyni
2001 Söngvarinn George Harrison lést úr krabbameini, 58 ára að aldri. Harrison var í hljómsveitinni The Beatles allt frá stofnun árið 1962 til loka árið 1970. Harrison var almennt nefndur þögulli bítillinn

Snjallyrði dagsins
Nú skil ég stráin, sem fönnin felur
og fann þeirra vetrarkvíða.
Þeir vita það best, sem vin sinn þrá,
hve vorsins er langt að bíða.

Að haustnóttum sá ég þig sigla burtu,
og svo kom hinn langi vetur.
Þótt vald hans sé mikið, veit ég þó,
að vorið, það má sín betur.

Minningin talar máli hins liðna,
og margt hefur hrunið til grunna.
Þeir vita það best, hvað vetur er,
sem vorinu heitast unna.

En svo fór loksins að líða að vori
og leysa mjallir og klaka.
Ég fann, að þú varst að hugsa heim
og hlaust að koma til baka.

Þú hlýtur að vera á heimleið og koma
með heita og rjóða vanga,
því sólin guðar á gluggann minn,
og grasið er farið að anga.
Davíð Stefánsson skáld frá Fagraskógi (1895-1964) (Nú skil ég stráin)

Engin fyrirsögn

Sunnudagspistillinn
Að þessu sinni fjalla ég um tillögur ríkisstjórnarflokkanna um skattalækkanir. Þær voru kynntar fyrir rúmri viku og hafa verið í umræðunni af krafti síðan. Þar er lagt fram plan að því að efna skattalækkunarloforð stjórnarflokkanna. Bendi ég á athyglisverða punkta í málflutningi stjórnarandstöðunnar um málið. Mikið hefur verið rætt um stóriðju á Norðurlandi. Fór ég í viðtal í svæðisútvarpi Norðurlands á mánudag og gerði grein fyrir afstöðu okkar í Verði og fjallaði um þá punkta sem mestu máli skipta í öllu þessu stóriðjumáli að okkar mat. Ánægjulegt var að heyra svo viðbrögð Valgerðar Sverrisdóttur iðnaðarráðherra, sem tjáði sig kvöldið eftir um stóriðjumálin eftir orðaskipti okkar Örlygs Hnefils. Þar hvetur hún Norðlendinga til að ná samhljómi um stóriðjuna og það að berjast sameinuð að því að tryggja það að hún komi. Það er grunnpunktur í málinu, án nokkurs vafa og að því skal vinna. Tek ég undir þetta mat Valgerðar.

Það er hið eina rétta að menn stilli saman strengi en berjist ekki innbyrðis um málið. En það er nauðsynlegt að hafa skoðun á málum og tjá hana af krafti. Þótti mér gott að fá tækifæri til að tjá hana beint til Norðlendinga í svæðisútvarpinu og gera grein fyrir mínum persónulegu skoðunum og þeirri afstöðu sem komið hefur fram af hálfu Varðar í ályktunum. Það er ánægjulegt að afstaða stjórnar Varðar hefur komist vel til skila. Sá punktur málsins er mikilvægastur að efla þarf Norðurland sem heild og stóriðjukosturinn er mikilvægur að ég tel eigi að skapa Eyjafirði t.d. sess sem mótvægi við höfuðborgarsvæðið eða þá að efla fjórðunginn í heild sinni. Allir þeir sem hér búa og hafa fylgst með málum geta fylgst með því, nema þá kannski kreddufullir græningjar sem mega aldrei heyra minnst á það að nota orkuna til að efla atvinnu- og mannlíf á stöðum, eins og sást vel í umræðu um Kárahnjúkavirkjun á Austurlandi og álver við Reyðarfjörð. Mikil umræða er hafin um málefni Reykjavíkurflugvallar, tel ég rétt að fara yfir nokkra punkta í því máli. Sigurður Geirdal bæjarstjóri í Kópavogi, er látinn, 65 ára að aldri. Í lok pistilsins skrifa ég um Sigurð og feril hans í bæjarmálum í Kópavogi, en hann var bæjarstjóri þar í samstarfi við sjálfstæðismenn í tæp 15 ár.

Dagurinn í dag
1700 Nýi stíll, núverandi tímatal (gregoríanískt) tók gildi - dagarnir 7. - 17. nóv. felldir niður það ár
1921 Rússneskur strákur sem Ólafur Friðriksson ritstjóri, hafði haft með sér til landsins mánuði áður, var sendur utan. Drengurinn var haldinn sjaldgæfum augnsjúkdómi og kom til harðra átaka þegar lögregla sótti hann heim til Ólafs. Málið olli miklum deilum og átökum í íslensku þjóðlífi í mörg ár
1975 Héraðið A-Tímor hlýtur sjálfstæði frá Portúgal - heyrði svo undir Indónesíu allt til ársins 1999
1990 Margaret Thatcher lét af embætti sem forsætisráðherra Bretlands og leiðtogaembætti breska Íhaldsflokksins, eftir að setið í embætti forsætisráðherra lengur en nokkur stjórnmálamaður frá því á átjándu öld, í rúm 11 ár. John Major sem kjörinn hafði verið leiðtogi flokksins, daginn áður, tók við
1994 Kjósendur í Noregi hafna naumlega í þjóðaratkvæðagreiðslu aðild Noregs að Evrópusambandinu

Snjallyrði dagsins
Hvað er svo glatt sem góðra vina fundur,
er gleðin skín á vonarhýrri brá?
Eins og á vori laufi skrýðist lundur
lifnar og glæðist hugarkætin þá.
Og meðan þrúgna gullnu tárin glóa
og guðaveigar lífga sálaryl,
þá er það víst, að bestu blómin gróa
í brjóstum, sem að geta fundið til.
Jónas Hallgrímsson (1807-1845) (Vísur Íslendinga)

Engin fyrirsögn

Jólatréð á Ráðhústorgi
Jólaundirbúningurinn hófst formlega hjá flestum Akureyringum síðdegis í dag. Þá voru ljósin á jólatrénu á Ráðhústorgi tendruð en tréð er gjöf frá Randers, vinabæ Akureyrar í Danmörku. Góð stemmning var í miðbænum í dag og mikið fjölmenni þar samankomið. Lúðrasveit Akureyrar lék nokkur lög og kór eldri borgara söng nokkur hátíðleg jólalög, sem heilluðu viðstadda. Helgi Jóhannesson konsúll Dana á Akureyri flutti stutt ávarp. Áður en ljósin voru tendruð flutti Kristján Þór Júlíusson bæjarstjóri, ræðu. Þar sagði Kristján meðal annars:

"Á þessum tíma ársins fáum við næði til að hugsa vel um fjölskyldu okkar og vini. Okkur gefst kostur á að rækta vináttu- og fjölskylduböndin sem skipta, þegar öllu er á botninn hvolft, mestu máli og eru grundvöllurinn að góðu og fjölskylduvænu samfélagi eins og við búum við hér á Akureyri. Á aðventunni er ys og þys á fólki og allt kapp lagt á að undirbúa hátíðarnar sem best. Flest erum við með frið og kærleika í hjarta við þá iðju, en þó eru alltaf til innan um menn eins og Skröggur í jólasögunni góðu eftir Charles Dickens - menn sem argaþrasast út af öllu umstanginu og vilja helst enga tilbreytingu í hið daglega líf. Hér sem annars staðar er hinn gullni meðalvegur vandrataður. En ég held að jólaljósin í bænum okkar hér á Akureyri, og ljósahafið á jólatrénu frá vinunum okkar í Randers, gætu meira að segja brætt hjörtu slíkra manna. Því hvernig væri umhorfs hér í bæ á aðventunni þegar skammdegið er hvað mest, ef þessi hundruð og þessar þúsundir jólaljósa sem loga vítt og breitt, væru slökkt? Það fer sannast sagna um mig hrollur við tilhugsunina og því gleðst ég eins og lítið barn á hverju ári þegar kveikt er á jólatrénu hér á Ráðhústorgi."


Kór eldri borgara syngur jólalög. Amma mín, Hanna Stefánsdóttir, er fyrir miðri mynd í hvítri kápu. Hún er formaður kórsins og hefur sungið í honum allt frá því hann var stofnaður 1988.

Engin fyrirsögn

Heitast í umræðunni
Þáttaskil urðu í gær í málunum tengdum forsetakosningunum í Úkraínu þegar að hæstiréttur landsins bannaði að opinber úrslit kosninganna, sem kynntar voru fyrr í vikunni, yrðu teknar til greina fyrr en að farið hefði verið yfir öll vafaatriði. Einkum er þá vikið að þeim málum sem stjórnarandstaðan í landinu hafði kynnt opinberlega og víkur að kosningasvikum í norðurhéruðum landsins. Þetta var í senn bæði táknrænn og mikilvægur sigur fyrir stjórnarandstöðuna sem hefur nú barist í tæpa viku fyrir því að réttlætið nái fram að ganga varðandi úrslit kosninganna og kjörið um seinustu helgi. Mun hæstiréttur nú hefja formlega málsmeðferð og mun rétturinn ræða málið formlega kl. 11:00 á mánudagsmorgun. Almenningur mótmælir enn af krafti í miðborg Kiev og lætur sig hafa kalsaveður. Viktor Yushchenko forsetaframbjóðandi stjórnarandstöðunnar, hefur hvatt almenning til að leggja sér lið og berjast fyrir réttlætinu með sér. Hefur almenningur mjög hlýtt því kalli frá honum, eins og sést á sífellt vaxandi fjölda á götum úti. Er svo komið að vestrænar þjóðir og samtök tala máli stjórnarandstöðunnar og beita sér af krafti fyrir því að áður kynnt úrslit kosninganna verði ógild. Er ljóst að vestrænar þjóðir telja stjórnarandstöðuna vænlegasta aflið til að ná fram lýðræði og efla tengslin til vesturs. Stjórn landsins hefur verið illa þokkuð víðsvegar um heim og margar þjóðir sem vilja því breytingar á stjórnarfari í Úkraínu.

Mörg þúsund mótmælendur söfnuðust saman fyrir framan stjórnarbygginguna í Kiev í morgun og komu í veg fyrir að hægt væri að komast inn í hana og út úr henni. Fólk streymdi að byggingunni og mannfjöldinn hrópaði nafn Yushchenko af krafti. Lögreglan hefur ekki enn beitt sér gegn fjöldanum, eins og óttast var, sem styrkir grunsemdir margra um að stjórnvöld hafi í raun misst stjórn á lykilsveitum sem nauðsynlegar væru til að beita valdi. Reyndar var haft í fjölmiðlum eftir mörgum laganna vörðum að þeir stæðu flestir með stjórnarandstöðunni og leiðtoga þeirra. Leonid Kuchma fráfarandi forseti Úkraínu, hefur leitað eftir því að Javier Solana utanríkismálastjóri ESB, Alexander Kwasniewski forseti Póllands, og Valdas Adamkus forseti Litháens, komi til landsins til að miðla málum. Segir það margt um stöðuna sem uppi er. Stjórnin virðist með hverju andartaki sem líður vera nær því að missa tökin á málunum. Hefur forsetinn hvatt landsmenn til að hætta mótmælum sínum. Síðdegis hittust svo Yushchenko og Viktor Yanukovych forsætisráðherra, á fundi með evrópsku þjóðarleiðtogunum til að reyna að miðla málum. Ískalt virtist vera á milli keppinautanna um völdin á þessum fundi. Samþykkt var á fundinum að skipa starfshóp sem reyna á að leysa deiluna. Kom fram að þeir hafni valdbeitingu til lausnar deilunni. Er það ánægjulegt að það komi fram og menn reyni eftir diplómatískum leiðum að leita leiða til að sætta ólík sjónarmið. Vandséð er þó hvaða niðurstaða geti komið sem báðum aðilum falli vel. Nefnt hefur verið sem lausn að kosningarnar verði endurteknar þann 12. desember nk.

Bæjarstjórnarmeirihluti Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks í Dalvíkurbyggð, sem féll um seinustu helgi, hefur verið endurmyndaður. Var ljóst orðið að þetta var eina starfhæfa mynstrið í bæjarstjórninni eftir þreifingar seinustu daga, þar sem Sameining vinstrimanna, reyndi fyrir sér með samstarfi við Framsóknarflokkinn. Ljóst var að krafa vinstrimanna um formennsku í lykilnefndum og bæjarstjórastól til handa Svanfríði Jónasdóttur voru óraunhæfar miðað við styrk þeirra í bæjarstjórninni. Kom ekki til greina í flokkunum tveim að samþykkja slíkar kröfur. Niðurstaðan er því að meirihlutinn er endurmyndaður og reynt að ná heildarsamkomulagi í skólamálum í Svarfaðardal. Skipuð hefur verið nefnd til að fara yfir málið sem skila mun tillögum að framtíðarskipulagi mála fyrir lok janúarmánaðar 2005. Valdimar Bragason leiðtogi Framsóknarflokksins, verður áfram bæjarstjóri, og Svanhildur Árnadóttir leiðtogi Sjálfstæðisflokksins, verður forseti bæjarstjórnar, eins og áður. Skipan í nefndir og ráð bæjarins verður óbreytt. Er þessi lausn mála best eins og staðan var. Tillögur vinstrimanna sem miðuðu að auknum útgjöldum bæjarins voru út úr öllu korti og fráleitt að aðrir flokkar gæti samþykkt þær og aðrar hugmyndir af hennar hálfu. Það er langbest að fyrri meirihluti nái lendingu í skólamálin og klári kjörtímabilið og leggi störf sín svo í dóm kjósenda eftir 18 mánuði. Skoðanir mínar á skólamálinu eru einfaldar, ég tel að leggja eigi niður sveitaskólann í Svarfaðardal. Sú skoðun byggist á tölunum í málinu. Það eitt skiptir máli við rekstur sveitarfélaga að tölurnar séu innan marka, það er ómögulegt að láta tilfinningar ráða ákvörðunum í svona stórum málum.

Húmorinn
Dan Rather announced he was leaving. President Bush said: "I didn't even know he was in my cabinet."

President George W. Bush said today he was very sorry to hear that Dan Rather was leaving and then he said: "'By the way Dan, those National Guard documents, they were real!"

Dan Rather said stepping down was the hardest thing he ever had to announce in his career. Actually the second hardest. The hardest thing he had to announce: Bush being re-elected.

Dan Rather said today that his decision to retire has nothing to do with the controversy over those fake National Guard documents. That's kind of like Yasser Arafat saying his decision to step down had nothing to do with him dying.
Jay Leno

Gærdagurinn
1594 Tilskipun um að Grallarinn (Graduale) skyldi notaður sem messusöngbók bæði á Hólum og Skálholti tók gildi - bókin var gefin út hérlendis af Guðbrandi Þorlákssyni biskup á Hólum í Hjaltadal
1943 Kvikmyndin Casablanca sem skartaði Humphrey Bogart og Ingrid Bergman í aðalhlutverkum, var frumsýnd - myndin sló í gegn um allan heim og hlaut óskarinn sem besta kvikmyndin árið 1944
1981 Útgáfa DV hófst - þá sameinuðust Dagblaðið og Vísir í eitt - Vísir hafði komið út frá 1910 en Dagblaðið frá 1975. DV varð gjaldþrota 2003 en hélt áfram að koma út af hálfu nýrra útgefenda
1981 Veitinga- og skemmtistaðurinn Broadway við Álfabakka í Reykjavík var opnaður - lokaði 1990
1992 Tilkynnt á breska þinginu að Elísabet Englandsdrottning, hafi ákveðið að eigin ósk að borga skatta. Fram að þeim tíma hafði aldrei tíðkast að þjóðhöfðingi Englands borgaði skatta til ríkissjóðs

Dagurinn í dag
1896 Grímur Thomsen skáld, lést, 76 ára að aldri. Hann starfaði mjög lengi í utanríkisþjónustu Dana, bjó síðar á Bessastöðum og sat t.d. á Alþingi. Meðal þekktustu kvæða Gríms er t.d. Á Sprengisandi
1956 Vilhjálmur Einarsson, 22 ára háskólanemi, vann til silfurverðlauna í þrístökki á Ólympíuleikunum í Melbourne í Ástralíu. Vilhjálmur stökk 16,25 metra, sem var þá bæði Íslands- og Norðurlandamet
1975 Sjónvarpsmaðurinn og rithöfundurinn Ross McWhirter var myrtur fyrir utan heimili sitt í London - McWhirter var mikill gagnrýnandi IRA og var hann myrtur af leigumorðingjum samtakanna
1981 Halldóra Bjarnadóttir lést á Blönduósi, 108 ára gömul. Halldóra er sá Íslendingur sem hefur náð hæstum aldri. Hún var kennari og skólastjóri til fjölda ára og gaf út ársritið Hlín í marga áratugi
1990 John Major kjörinn leiðtogi breska Íhaldsflokksins í stað Margaret Thatcher sem verið hafði leiðtogi flokksins í 15 ár og forsætisráðherra Bretlands í 11 ár - Major tók við embætti daginn eftir

Snjallyrði dagsins
Þótt ég talaði tungum manna og engla, en hefði ekki kærleika, væri ég hljómandi málmur eða hvellandi bjalla. Og þótt ég hefði spádómsgáfu og vissi alla leyndardóma og ætti alla þekking, og þótt ég hefði svo takmarkalausa trú, að færa mætti fjöll úr stað, en hefði ekki kærleika, væri ég ekki neitt. Og þótt ég deildi út öllum eigum mínum, og þótt ég framseldi líkama minn, til þess að verða brenndur, en hefði ekki kærleika, væri ég engu bættari.

Kærleikurinn er langlyndur, hann er góðviljaður. Kærleikurinn öfundar ekki. Kærleikurinn er ekki raupsamur, hreykir sér ekki upp. Hann hegðar sér ekki ósæmilega, leitar ekki síns eigin, hann reiðist ekki, er ekki langrækinn. Hann gleðst ekki yfir óréttvísinni, en samgleðst sannleikanum. Hann breiðir yfir allt, trúir öllu, vonar allt, umber allt. Kærleikurinn fellur aldrei úr gildi.
Kærleikurinn (Kor.1.1-13)

Engin fyrirsögn

Heitast í umræðunni
Seinustu daga hefur farið fram á Alþingi umræða um fjárlagafrumvarp ársins 2005. Skrautlegt hefur verið að fylgjast með stjórnarandstöðunni í málinu, eins og ég sagði hér fyrr í vikunni er skrautlegast þó að sjá þingmenn Samfylkingarinnar sem lögðu fram 16 milljarða skattalækkunarpakka fyrir landsmenn í seinustu kosningabaráttu segja að ekkert svigrúm sé til að lækka skattana. Það hefur greinilega ekkert samræmi verið á milli loforða þeirra og efnda á þeim. Þessi fögru loforð andstöðunnar hefðu vart verið efnd ef marka má þessi orð sem falla í þingsölum nú. Sami söngurinn hefur nú vaknað og oft áður hjá vinstrisinnuðustu þingmönnum Samfylkingarinnar og öllum græningjunum sem telja það heimsendi ef talað er um skattalækkanir. Hver þingmaðurinn á eftir öðrum kemur í ræðustól af hálfu andstöðuflokkanna og segja hver í takt við annan að ekki megi lækka skatta. Það megi gera þetta segja þeir sumir, en bara ekki á þessum tímapunkti.

Þessi málflutningur er skondinn og allathyglisverður svo ekki sé nú meira sagt, þegar litið er yfir sviðið. Stjórnarflokkarnir eru að efna kosningaloforð sem lögð voru fyrir kjósendur. Hvaða söngur ætli hefði nú heyrst ef ekki hefði verið staðið við skattalækkunarloforðin? Hefði þá ekki sama krummagalið heyrst frá vinstrimönnum, sem reyna að nota allt til að krúnka yfir. Lengi vel reyndi stjórnarandstaðan að segja að þessar breytingar högnuðust aðeins afmörkuðum hópi fólks, talað var um hátekjufólk og hvað eftir öðru. Í gærkvöldi var svo ítarleg fréttaskýring í kvöldfréttatíma Stöðvar 2 og farið yfir málið. Þar kom fram að þriðji hver skattgreiðandi myndi hagnast á því að eignaskattur yrði afnuminn. 60% þeirra sem græða á afnámi skattsins eru með innan við 200.000 krónur í mánaðarlaun og hagnast að meðaltali um rúmar 35.000 krónur á ári. Samkvæmt tölum frá fjármálaráðuneytinu nam eignaskattur einstaklinga rúmum 2,4 milljörðum í fyrra. Tæplega 230 þúsund Íslendingar greiddu skatt í fyrra, þar af greiddi tæpur þriðjungur þeirra, eða rúmlega 67 þúsund manns, eignaskatt. 40 þúsund úr hópi þeirra sem tilheyra lægstu tekjuhópum samfélagsins greiða eignaskatt og nam hann samtals í fyrra rúmlega 1380 milljónum króna, eða vel rúmur helmingur alls þess eignaskatts sem innheimtur var í fyrra. Verði eignaskattur felldur niður á næsta ári, eins og stefnt er að í skattafrumvarpi ríkisstjórnarinnar, hagnast þetta fólk að meðaltali um tæplega 35 þúsund krónur á ári. Hvað er svo í lokin eftir þessa talnarunu, hægt að segja um málflutning stjórnarandstöðunnar? Fá orð fá held ég lýst þeim hráskinnaverknaði sem kemur fram af þeirra hálfu þessa dagana.

Stjórnarandstaðan í Úkraínu mótmælir í dag, fimmta daginn í röð, úrslitum forsetakosninganna í landinu. Mótmælin fara fram í miðborg Kiev, höfuðborgar landsins. Fólk lætur sig hafa það að standa úti í ískulda, en vetrarfrost og snjókoma var t.d. í gærkvöldi í borginni. Viktor Yushchenko forsetaframbjóðandi stjórnarandstöðunnar, kom fram á fundi með almenningi í miðborginni í gærkvöldi og hvatti alheiminn að sýna stuðning sinn í verki við glæpaverkum stjórnarforystunnar sem hafði fyrr um daginn staðfest formlega úrslit forsetakosninganna. Þar er Viktor Yanukovych forsætisráðherra, lýstur sigurvegari kosninganna. Stjórnarandstaðan hefur hvatt almenning til að leggja niður vinnu og lama samfélagið til að sýna mátt fylkingarinnar. Miklar deilur eru uppi og vandséð hvernig sameina megi ólík sjónarhorn og fá einhverja niðurstöðu sem báðum fylkingum líkar við. Evrópusambandið, Bandaríkjastjórn hefur opinberlega tilkynnt að ómögulegt sé að staðfesta úrslit kosninganna sem lagðar hafi verið fram, enda greinilega röngu verið beitt víða í talningu og tölur passi ekki saman.

Lech Walesa handhafi friðarverðlauna Nóbels 1982 og fyrrum forseti Póllands og leiðtogi Samstöðu, er nú kominn til Úkraínu, til að reyna að miðla málum milli fylkinganna. Stjórnarandstaðan hefur áfrýjað úrslitum kosninganna til Hæstaréttar Úkraínu. Verður fróðlegt að sjá hvað gerist í málum þar, en stjórnarforystan hefur tögl og hagldir í öllu stjórnarkerfi landsins. Þó er ekki vitað hvað Hæstiréttur gerir í stöðunni sem upp er komin. Greinilegt er að stjórnarandstaðan reynir þá leið til að fá úr skorið með stöðu sína. En á meðan samningaviðræðum og málaferlum stendur heldur almenningur mótmælum áfram og tjáir andstöðu sína við stöðu mála. Ruslana Lezhychko, sem er ein helsta poppstjarna landsins og sigraði í söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva í maí með lagi sínu Wild Dances, hefur lagt sitt lóð á vogarskálarnar í baráttunni og hefur hafið hungurverkfall til þess að mótmæla kosningasvikunum. Ágreiningur er kominn upp milli Rússa og ESB um þetta mál. Kom það vel fram á fundi þeirra í Haag í dag. Vladimir Putin forseti Rússlands, studdi framboð forsætisráðherrans heilshugar og hefur varið úrslit kosninganna og sagt engan ágreining vera uppi. Putin hefur þó sagt rétt að dómstólar beiti sér í stöðunni ef það megi lægja öldur. Greinilegt er að óánægjuöldurnar krauma undir í Úkraínu og borgarastyrjöld vofir yfir landinu að óbreyttu.

Ríkiskassinn - hvað kostar?
Mikið af gagnlegum og góðum upplýsingum er að finna á vef fjármálaráðuneytisins. Einkum er athyglisvert að skoða þar undirvef sem ber nafnið Ríkiskassinn. Þar koma fram athyglisverðar upplýsingar um ríkiskassann okkar allra, sem við borgum í og eigum þátttöku í að halda vörð um. Athyglisverðar tölur er þar að finna, t.d. það að íslenska ríkið veitir um 280 milljörðum króna á ári í sameiginleg verkefni okkar og að um 20.000 manns starfa hjá ríkinu við að veita þjónustu. Vefnum er ætlað að varpa ljósi á ríkisbúskapinn og hlutverk hans í hagkerfinu, hvers vegna og hvernig einstök verkefni eru valin og með hvaða hætti ríkið sinnir skyldum sínum við landsmenn, hvernig farið er með peningana okkar. Sérstaka athygli mína vakti einn af vefum sem þar er að finna og ber nafnið Hvað kostar?. Þar er að finna athyglisverðar tölur um kostnað við ýmsa hluti, svona meðaltalstölur við kostnað. Gott dæmi er landbúnaðurinn. Hverjum hefur í gegnum tíðina ekki blöskrað báknið í kringum hann á kostnað mín og þín og ekki síður Jóns og Gunnu í næstu götu. Um landbúnaðinn segir á vefnum: "Ríkið tekur þátt í kostnaði við framleiðslu á mjólk, sauðfjárafurðum og grænmeti samkvæmt samningi við samtök framleiðenda. Að auki leggur ríkið Bændasamtökum Íslands til rekstrarframlag og leggur fé í ýmsa sjóði landbúnaðarins. Í fjárlögum 2004 eru greiðslur vegna þessa áætlaðar 7,6 milljarðar króna eða um 26.000 kr. á hvern landsmann." Fróðlegt, ekki satt? Líttu á, sjón er svo sannarlega sögu ríkari.

Húmorinn
Dan Rather announced that he's stepping down as the anchor of the CBS Evening News. I had a feeling something was coming yesterday when he signed off with, 'I'm Dan Rather and you can all bite me.

Dan Rather is actually leaving the anchor desk, I can't believe it! Though Rather said he hasn't been able to verify it yet. So it's not official.

He uses all those Texas expressions. He said: He'd leave when the kettle starts whistling at the frying pan. What does that mean?
Jay Leno

Dagurinn í dag
1963 John F. Kennedy forseti Bandaríkjanna, var jarðsunginn við hátíðlega athöfn í Washington - eftirminnileg er svipmyndin er sonur hans, John Fitzgerald yngri kvaddi föður sinn við dómkirkjuna, en hann varð þriggja ára þennan dag. Kennedy forseti var jarðsettur í þjóðargrafreitnum í Arlington
1973 George Papadopoulos forseta Grikklands, steypt af stóli í valdaráni hersins - herstjórn tók við völdum sem sat aðeins í rúmt ár. 1974 var lýðræði komið á og Constantine Karamanlis kjörinn forseti
1984 36 heimsþekktir söngvarar frá Bretlandi og Írlandi koma saman í hljóðveri í London til að syngja jólalag: Do They Know It's Christmas, til styrktar hungruðum í Eþíópíu - var endurhljóðritað 2004
1992 Þing Tékkóslóvakíu samþykkir að skipta því í tvennt, Tékkland og Slóvakíu, frá 1. janúar 1993
2002 George W. Bush forseti Bandaríkjanna, undirritar ný lög, svokölluð heimavarnarlög, sem sett voru til styrktar vörnum landsins í kjölfar hryðjuverka í New York og Washington, 11. september 2001

Snjallyrði dagsins
Því allt sem var
er með henni farið burt frá þér,
sem fugl að hausti horfinn er.
Eins og sólin heit í sumarhjarta
er sökk í myrkrið svarta.

En ég veit,
að sólin vaknar á ný,
handan vetrarins, þú mátt trúa því.
Og ef þú opnar augu þín
muntu sjá hana þíða sorg úr hjarta þínu.
Karl Mann (Hjartasól)

Engin fyrirsögn

Heitast í umræðunni
Eins og ég sagði frá á mánudag sprakk meirihluti Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks í bæjarstjórn Dalvíkurbyggðar um seinustu helgi, vegna ágreinings milli flokkanna um framtíð skóla að Húsabakka í Svarfaðardal. Sjálfstæðismenn vildu leggja skólann niður en framsóknarmenn vildu fresta ákvörðun og setja málið í nefnd sem skilaði ekki tillögum fyrr en í mars 2005. Á þessar tillögur framsóknarmanna gátu sjálfstæðismenn ekki sætt sig við og meirihlutanum var slitið. Í framhaldinu hófust þreifingar um nýjan meirihluta. Sameining, listi vinstrimanna, sem verið hefur í minnihluta frá seinustu kosningum var komið í oddaaðstöðu og hóf viðræður við Framsóknarflokkinn um samstarf. Upp úr viðræðum þeirra slitnaði í gærkvöldi vegna þess að framsóknarmenn gátu ekki sætt sig við tillögur Sameiningar að málefnasamningi, nefndaskipan og hugmyndir Sameiningar um skiptingu embætta. Framsóknarflokkurinn sættir sig engan veginn við afstöðu Sameiningar til mála og telur tillögur þeirra leiða til aukinna útgjalda, sem ekki sé hægt að sætta sig við.

Ljóst er að stjórnarkreppa er skollin á í bæjarmálum á Dalvík og vandséð hvernig mynda eigi nýjan meirihluta með Sameiningu, annaðhvort með B- eða D-lista meðan vinstrimenn leggja áherslu á að fá meirihluta nefndarmanna í samstarfi eða þá að gera Svanfríði Jónasdóttur fyrrum alþingismann og bæjarfulltrúa vinstrimanna á Dalvík, að bæjarstjóra í sveitarfélaginu. Greinilegt er að framsóknarmenn sætta sig alls ekki við seinastnefnda kröfuna. Þótti mér alltaf blasa við að þeir ættu erfitt með að samþykkja þá kröfu, sérstaklega á þeim forsendum að Valdimar Bragason bæjarstjóri, er pólitískur leiðtogi Framsóknarflokksins og hann ekki tilbúinn né flokkurinn í heild til að afsala sér embættinu komi til samstarfs við aðra flokka. Á þessu byggist eflaust grunnur afstöðu framsóknarmanna til málsins. Skotin ganga nú samkvæmt fréttum á milli Framsóknarflokks og Sameiningar og greinilegt að enginn grundvöllur er fyrir samkomulagi að meirihluta, þeirra á milli. Ljóst er því nú að starfhæfur meirihluti verður ekki myndaður í sveitarfélaginu án Sjálfstæðisflokksins. Það verður Svanhildar Árnadóttur leiðtoga D-listans, að ákveða hvað gerist nú í málefnum Dalvíkurbyggðar. Sjálfstæðisflokkurinn er í oddastöðu í málinu. Tel ég rétt að Svansa vinkona mín, íhugi nú vel næstu skref. Persónulega tel ég rétt að fyrri meirihluti sitji áfram og klári tímabilið.

Miklar deilur hafa staðið seinustu daga í Úkraínu vegna forsetakosninganna sem þar fóru fram á sunnudag. Þar stóð valið á milli þeirra Viktors Yanukovych forsætisráðherra Úkraínu, og Viktor Yushchenko leiðtoga stjórnarandstöðunnar og fyrrum forsætisráðherra. Yushchenko vann sigur í fyrri umferðinni og var spáð sigri í kosningunum. Útgönguspár á sunnudag gáfu til kynna um að hann myndi sigra með 7-8% mun. Raunin varð sú að Yanukovych vann nauman sigur og hlaut 2% meira eftir að talningu lauk. Stjórnarandstaðan sakaði forsætisráðherrann og stuðningsmenn hans um kosningasvik í norðurhéruðum landsins. Efndu stjórnarandstæðingar til fjöldamótmæla í Kiev á sunnudaginn og hafa þau staðið allt síðan, enda bendir allt til þess að stórfelld kosningasvik hafi átt sér stað. Vestræn kosningaeftirlit telja ljóst að kosningarnar hafi ekki farið heiðarlega fram, enda passi kosningatölur engan veginn saman í heildræna mynd.

Í dag var svo Yanukovych formlega yfirlýstur sem sigurvegari kosninganna af yfirkjörstjórn landsins. Mun það aðeins verða eins og olía á þann eld sem magnaður var með kosningunum. Borgarastyrjöld vofir yfir og gefur hvorugur aðilinn eftir. Stjórnarandstaðan heimtar það að kjörið verði endurtekið eða þá að úrslit kosninganna verði leiðrétt. Stjórnin undir forystu Leonid Kuchma fráfarandi forseta, neitar að verða við kröfunum og hættan blasir því við að hernum verði sigað á almenning á götum úti sem mótmæla. Hefur stjórnarandstaðan sagt að vitað sé um 11.000 tilvik þar sem brot hefðu verið framin gegn kosningalöggjöfinni í báðum umferðum kosninganna. Á þeim forsendum sé ómögulegt að taka undir úrslitin, enda fylgismunurinn ekki mikill. Haft hefur verið eftir einum leiðtoga andstöðunnar að nú væru öll lögfræðileg úrræði til að leysa þetta vandamál þrotin og gatan muni nú tala. Við blasir að kosningarnar fóru ekki heiðarlega fram. Vonandi er að niðurstaða náist í málið og ekki komi til blóðugra átaka. Vestræn yfirvöld eru mikilvægustu bandamenn stjórnarandstöðunnar og viðurkenna ekki úrslitin, stjórnvöldum í Úkraínu er því ljóst að með því að beita vopnavaldi brenna þau allar brýr að baki sér. Fróðlegt verður að fylgjast með því sem tekur við í Úkraínu nú.

Jólaundirbúningurinn
Í dag er mánuður til jóla. Jólaundirbúningurinn er því að fara af stað hjá flestum af krafti. Skammdegið er skollið á með sínu tilheyrandi myrkri, snjórinn sem fallið hefur seinustu daga hefur lýst upp myrkrið. Á stöku stöðum er fólk farið að setja upp jólaljós og bærinn er óðum að verða jólalegri. Starfsmenn Akureyrarbæjar eru nú í óða önn að koma bænum í jólabúninginn. Aðventa hefst á sunnudag, á laugardag verður kveikt á jólatrénu á Ráðhústorgi sem er gjöf frá vinabæ Akureyringa, Randers í Danmörku. Þá hefst jólaundirbúningur flestra Akureyringa með almennum hætti.

Flestir telja óhætt að hefja undirbúninginn þann dag. Þessi stund á Ráðhústorginu er jafnan mikil hátíðarstund í bænum og fólk mætir þar og ræðir saman og á notalega stund. Ávörp munu flytja Helgi Jóhannesson konsúll Dana á Akureyri, og Kristján Þór Júlíusson bæjarstjóri. Lúðrasveit Akureyrar mun leika létt lög við þessa hátíðarstund og kór eldri borgara ásamt Aðalsteini Bergdal syngja nokkur jólalög. Amma mín, Hanna Stefánsdóttir, er núverandi formaður kórs eldri borgara og hefur verið í kórnum allt frá stofnun árið 1988. Þessi athöfn á torginu er alltaf jafn hátíðleg og fjölmennt er á hana ár hvert. Aðventan er alltaf jafn heillandi og skemmtilegur tími og ekki síður gefandi.

Húmorinn
There is political talk of amending the constitution so that Arnold Schwarzenegger could be president. The Democrats are against it. First they want the constitution changed so a Democrat can be president again.

The Clinton Library is filled with more than 80 million presidential items, many that vibrate.
Jay Leno

There was another White House resignation today - Laura Bush. That's right. Laura Bush is stepping down. She is going to be replaced by Mary Tyler Moore.

Did you see that melee at the Pacers and Pistons game? There was screaming, shoving, rioting. Well, no big deal, it was just like Arafat's funeral
David Letterman

Dagurinn í dag
1963 Lee Harvey Oswald meintur morðingi Kennedy forseta, myrtur í Dallas - Oswald var skotinn af næturklúbbaeigandanum Jack Ruby í lögreglustöðinni í Dallas í beinni útsendingu sjónvarpsstöðva er flytja átti hann í alríkisfangelsi Texas. Oswald lést síðar um daginn í Parkland sjúkrahúsinu, á sama stað og forsetinn var úrskurðaður látinn tveim dögum áður. Ruby upplýsti aldrei um tildrög morðsins
1963 Lyndon B. Johnson forseti Bandaríkjanna, tilkynnir í ræðu í bandaríska þinginu um helstu áherslur stjórnar sinnar fram að forsetakosningunum 1964. Eitt aðalatriða í stefnunni var að herlið Bandaríkjanna í Víetnam skyldi styrkt til muna - stríðið leiddi til þess að hann varð sífellt óvinsælli. Hann ákvað að hætta sem forseti árið 1968 og gaf ekki kost á sér til endurkjörs í forsetakjöri það ár
1989 Kommúnistastjórnin í Tékkóslóvakíu fellur með mildum hætti - bylting stjórnarandstöðuaflanna hefur jafnan verið kölluð flauelsbyltingin sökum þess hversu mildilega hún gekk fyrir sig að lokum
1991 Freddie Mercury söngvari rokkhljómsveitarinnar Queen, lést úr alnæmi, 45 ára að aldri. Fráfall hans kom mjög óvænt, en aðeins degi áður en hann lést hafði verið tilkynnt formlega að hann væri HIV smitaður. Hann veiktist snögglega af lungnabólgu sem dró hann til dauða. Mercury var einn af risum rokktónlistarinnar á 20. öld og markaði þáttaskil með hljómsveit sinni í sögu tónlistarinnar
1998 Elísabet drottning, tilkynnir formlega í stefnuræðu ríkisstjórnar Verkamannaflokksins undir forsæti Tony Blair, um talsverðar breytingar á starfsemi hinnar sögufrægu bresku lávarðadeildar

Snjallyrði dagsins
Út til annarra landa
fer árlega fjöldi manns,
sem gerði lítið úr gróðri
síns gamla heimalands.

En svo koma fley úr förum
með ferðamennina heim,
og ættjörðin speglast aftur
í augunum á þeim.

Því lengri för sem er farin,
því fegra er heim að sjá,
og blómið við bæjarvegginn
er blómið sem allir þrá.
Davíð Stefánsson skáld frá Fagraskógi (1895-1964) (Blómið)

Engin fyrirsögn

Heitast í umræðunni
Tilkynnt var um skattalækkunartillögur ríkisstjórnarinnar á föstudag, eins og fram kom í skrifum mínum hér þann dag. Í frumvarpi sem var kynnt þann dag er lagður grunnur að því hvernig koma eigi til móts við loforð stjórnarflokkanna í kosningabaráttunni 2003 og tímaplan kynnt. Loforðin verða því efnd kerfisbundið, er gott að plan málsins sé komið fram. Fróðlegt er að heyra formann Samfylkingarinnar segja að skattalækkanir séu ranglátar og að tímasetning þeirra sé slæm. Er það óneitanlega skondið miðað við þá staðreynd að hann og flokkur hans lofaði 16 milljarða skattalækkunum fyrir síðustu þingkosningar. Var mjög skondið að sjá Jóhann Hlíðar Harðarson fréttamann á Stöð 2 minna formanninn á loforð flokks síns og spyrja hvort hann hefði þá ekki staðið við þau loforð. Auðséð var að Össuri var brugðið að loforð flokksins væru enn í minni einhverra og sagðist myndu hafa staðið við loforðin en farið aðrar leiðir. Hann var greinilega vandræðalegur í viðtalinu, lái honum svosem hver sem vill.

Ekki var við því að búast að vinstri grænir myndu lýsa yfir stuðningi við þessar tillögur enda hafði flokkurinn fyrir seinustu kosningar beinlínis talað gegn skattalækkunum. VG hefur alla tíð talið það eins og boðskap skrattans að tala um skattalækkanir og afstaða þeirra er því í fullu samræmi við allt sem þar hefur komið fram í stefnu seinustu ára. En afstaða Samfylkingarinnar er í engum takti við það sem kom fram af þeirra hálfu fyrir kosningar. Það er eins og við vitum með Samfylkinguna að þar talar fólk í svo marga hringi og í svo mörgum frösum að erfitt er að fylgjast með því hvað sagt er í dag og svo á morgun. En fréttamaður Stöðvar 2 á hrós skilið fyrir að minna á málflutning flokksins fyrir seinustu kosningar og svo það sem blasir við núna. Ekkert samræmi er þar á milli eins og allir sjá auðvitað sem fylgjast með, það er himin og haf á milli orða núna og loforða 2003. Fróðlegt er líka að heyra frasa á borð við það að þessi skattalækkun skili sér bara til vel stæðra. Hefur forstöðumaður Hagfræðistofnunar Háskólans vísað tali stjórnarandstöðunnar á bug og komið með gott sjónarhorn á þetta mál. Allsstaðar þar sem ég hef komið og rætt við fólk fagnar það þessari ákvörðun, enda kemur hún sér vel fyrir meðal Íslendinginn sem mun fljótt finna fyrir því þegar þessar skattalækkanir koma til framkvæmda, þær koma sér vel fyrir landsmenn, sérstaklega hinn vinnandi mann. Enginn vafi leikur á því.

Dan Rather fréttastjóri bandarísku sjónvarpsstöðvarinnar CBS, tilkynnti formlega í yfirlýsingu í dag að hann myndi láta af embætti sem fréttastjórnandi og aðalfréttaþulur sjónvarpsstöðvarinnar frá og með 1. mars nk. Þann dag eru 24 ár liðin frá því að Rather tók við embættinu af hinum goðsagnakennda fréttahauk Walter Cronkite sem var andlit frétta CBS í marga áratugi. Staða Rathers veiktist mjög í kjölfar þess að hann birti umdeilda fréttaskýringu í fréttaþætti stöðvarinnar, 60 minutes, þar sem George W. Bush forseti Bandaríkjanna, var gagnrýndur og birt voru skjöl sem áttu að sanna að hann hefði verið rekinn með skömm úr þjóðvarðliði Texas. Kom síðar í ljós að umfjöllun Rathers var byggð á fölsuðum gögnum og skjölum. Telja má líklegt að þessi fréttaskýring hans hafi átt þátt í því að hann víkur fyrr en ella úr fréttaþularstól stöðvarinnar. Miklar deilur hafa staðið um störf hans allt frá því. Var almennt talið að Rather hefði beðið allt of lengi með að biðjast afsökunar á mistökum sínum vegna fréttaskýringarinnar. Hann hefði mun fyrr átt að hafa séð að umfjöllunin væri röng og byggð á fölsuðum skjölum.

Dan Rather er frá Texas og er 73 ára að aldri, hann hefur verið lykilstarfsmaður í fréttamennsku CBS stöðvarinnar í rúm 40 ár. Hann hóf störf árið 1962 í fréttadeild CBS í Texas og varð fyrst landsfrægur þegar hann fjallaði um morðið á John F. Kennedy forseta Bandaríkjanna, í Dallas, 22. nóvember 1963. Hann var í fylgdarliði forsetans sem fréttamaður fyrir stöðina og stjórnaði umfjöllun stöðvarinnar frá Dallas þennan örlagaríka dag er forsetinn var ráðinn af dögum og því sem tók við er lík forsetans var flutt til Washington og Lyndon B. Johnson sór embættiseið í forsetaflugvélinni á Love flugvelli í Dallas. Eftir það var hann hækkaður í tign innan stöðvarinnar og fékk lykilfréttamannsstöðu þar. Hann var áberandi sem fréttamaður í málefnum Hvíta hússins sem senior reporter í forsetatíð Richard Nixon og Gerald Ford, 1969-1977. Eftir það varð hann einn aðalfréttamanna við kvöldfréttir stöðvarinnar og varð aðalfréttaþulur í stað Cronkite árið 1981. Allt frá þeim tíma hefur hann leitt fréttastarf stöðvarinnar og verið andlit kvöldfréttanna. Rather mun eftir að hann hættir sem aðalfréttaþulur vinna áfram við fréttaskýringar hjá CBS. Mun áfram verða með innslög í 60 minutes II. Ekki hefur verið tilkynnt hver muni taka við forystuhlutverkinu af Rather, en ljóst er að staðan er stór í bandarískri fréttamannastétt.

Pistill Björns
Það er jafnan mjög athyglisvert að lesa helgarpistla Björns Bjarnasonar dómsmálaráðherra. Í seinasta pistli sínum fjallar Björn um nýja bók Matthíasar Johannessen fyrrum ritstjóra Morgunblaðsins, sem ber nafnið Málsvörn og minningar. Hvet ég alla til að lesa frásögn Björns um bókina en þar kemur t.d. eftirfarandi fram: "Í bók Matthíasar er þannig að finna enn eina heimildina, sem nauðsynlegt er að hafa í huga, þegar leitast er við að vinda ofan af þeim útleggingum, sem notaðar voru síðastliðið sumar til að réttlæta þá ákvörðun Ólafs Ragnars Grímssonar að synja um staðfestingu á svonefndu fjölmiðlafrumvarpi. Mér finnst langsótt að kenna þær útleggingar við stjórnlagafræði og að því er varðar orð föður míns og skilning hans á þessu ákvæði stjórnarskrárinnar var beinlínis um rangfærslur að ræða hjá Ragnari Aðalsteinssyni hrl., eins og Matthías áréttar í bók sinni. Ég hafði gaman að því að lesa bók Matthíasar, sem er mikil að vöxtum, og skrifuð á þann veg, að hann er að skýra bréfvini frá viðhorfi sínu til lífsins og tilverunnar með skáldskap og trú að leiðarljósi. Málsvarnarþátturinn snýr meðal annars að því að svara Sigurði A. Magnússyni, sem vék ómaklega að Matthíasi í æviminningarbókum sínum. Við, sem þekkjum Matthías, vitum, að hann er ekki einhamur og í raun spannar bókin svo vítt svið, að hana má skoða sem kennslubók í skáldskap, trúmálum, blaðamennsku og stjórnmálum auk þess sem þar er gert upp við menn og málefni á þann hátt, sem Matthíasi er einum lagið, og brugðið ljósi, sem mótast af mikilli reynslu höfundarins, á þjóðkunna og heimsfræga samferðarmenn."

Myndir frá eldsvoðanum í Klettagörðum í Reykjavík
Sungið fyrir mömmu - Kristján Jóhannsson syngur ásamt fleirum fyrir mömmu sína

Húmorinn
Here's the latest update on the Palestinian Authority. No one seems to know who's really in charge, they can't decide on a strategy, half the factions want to move to the center, the other half want to stay as extremists. I'm sorry, that's the Democratic Party.

Al Gore was sitting among the crowd on the opening of the Clinton library. I don't wanna say Al Gore is getting big, but he is sitting there, and when Clinton saw him from behind he said: Monica?
Jay Leno

The opening of the Clinton Presidential Library - did you hear about this? President Bush was actually there. It was a good day for him. He raised six and half million dollars on that occasion.
David Letterman

Dagurinn í dag
1963 Lyndon Baines Johnson tók formlega við embætti forseta Bandaríkjanna, á fyrsta vinnudegi eftir morðið á John F. Kennedy - fyrsta verk hans var að skipa rannsóknarnefnd vegna morðsins
1990 Íslenska alfræðiorðabókin kom út - umfangsmesta bókmenntarit í sögu íslenskra bókmennta
1995 Björk Guðmundsdóttir var valin söngkona ársins 1995 af áhorfendum tónlistarstöðvarinnar MTV
1997 Karl Sigurbjörnsson, 50 ára prestur í Hallgrímskirkju í Reykjavík, var vígður biskup íslensku þjóðkirkjunnar. Karl sem hlotið hafði 58% atkvæða í biskupskjöri, tók við embætti af Ólafi Skúlasyni
2003 Eduard Shevardnadze sagði af sér embætti forseta Georgíu eftir uppreisn andstöðunnar gegn stjórn landsins. Shevardnadze, sem hafði verið utanríkisráðherra Sovétríkjanna 1985-1990, hafði verið leiðtogi Georgíu í 11 ár, frá 1992. Eftirmaður hans á forsetastóli var Mikhail Saakashvili

Snjallyrði dagsins
Eitt orð, eitt ljóð, eitt kvein frá kvaldri sál
er kveðja mín. Ég veit þú fyrirgefur.
En seinna gef ég minningunum mál,
á meðan allt á himni og jörðu sefur.
Þá flýg ég yfir djúpin draumablá,
í dimmum skógum sál mín spor þín rekur,
Þú gafst mér alla gleði sem ég á.
Þú gafst mér sorg, sem enginn frá mér tekur.

Svo kveð ég þig. En er þú minnist mín,
þá mundu, að ég þakka liðna daga.
Við framtíð mína fléttast örlög þín.
Að fótum þínum krýpur öll mín saga.
Og leggðu svo á höfin blá og breið.
Þó blási kalt og dagar verði að árum,
þá veit ég að þú villist rétta leið
og verður mín - í bæn, í söng og tárum
Davíð Stefánsson skáld frá Fagraskógi (1895-1964) (Kveðja)

Engin fyrirsögn

Heitast í umræðunni
Seinustu daga hefur nokkuð verið fjallað um ályktanir stjórnar Varðar í fjölmiðlum hér fyrir norðan og ennfremur hafa ályktanir birst í blöðum og á netfréttamiðlum. Skoðanir stjórnar félagsins ná því vel til annarra og rödd félagsins varðandi helstu málefni svæðisins og kjördæmisins er virk. Frá aðalfundi hefur stjórnin samþykkt 11 ályktanir og farið vel yfir stór mál og tjáð afstöðu sína til þeirra. Nýjustu ályktanir, um kennara í Brekkuskóla og stóriðju á Norðurlandi, hafa verið mest í umræðunni nú seinustu sólarhringa. Í sunnudagspistli í gær fór ég yfir kennaramálið og málefni vegna auglýsingar kennaranna í Brekkuskóla, sem hefur verið hitamál hér seinustu daga. Um hálfsexleytið í kvöld fór ég í viðtal í Útvarp Norðurlands og ræddi við Björn Þorláksson fréttamann, um tvær ályktanir okkar um stóriðjuna, einkum þá seinni þar sem við gagnrýnum mat Örlygs Hnefils Jónssonar varaþingmanns Samfylkingarinnar í Norðausturkjördæmi, á því að stóriðja eigi frekar að rísa í Þingeyjarsýslu. Er mat okkar það að stóriðja eigi frekar að rísa í Eyjafirði, þar sem um yrði að ræða miðpunkt Norðurlands.

Hinsvegar er það jafnljóst að engin stóriðja kemur hingað nema Norðlendingar nái einhverjum samhljómi í stöðunni og sameinist um það í upphafi að fá stóriðju. Þann samhljóm vantar, fólk talar greinilega bara í hreppapólitík eins og staðan er. Leggjum við því lykiláherslu á að málin verði rædd með opnum huga og tryggt fyrir það fyrsta að stóriðja komi á svæðið. Svo má ekki gleyma því að mat fjárfestanna mun ráða úrslitum. Það er ábyrgðarhluti að neita að sætta sig við slíka afstöðu, en greinilegt er á Þingeyingum að það mat muni litlu ráða að þeirra mati og þeir sitji fastir við þann keip sinn að láta það ekki hafa áhrif á afstöðuna. Þingeyingar þurfa því að átta sig á að það eru hvorki þeir né Eyfirðingar sem ákveða hvar næstu stórframkvæmdir verða, heldur mun sú ákvörðun undir fjárfestunum komin, eins og segir í ályktun okkar. Áttum við Björn gott samtal um þessa hluti og náði ég að tjá okkar lykilafstöðu í málunum og það sem komið hefur fram í þeim tveim ályktunum sem við höfum sent frá okkur. Það var gott að fá þetta tækifæri til að tjá sig um málið og koma afstöðu okkar til skila í svæðisútvarpið. Vonandi mun umræðan um stóriðju á Norðurlandi verða heilsteyptari á næstunni og menn ná einhverjum samhljóm í tjáningu sína um málið.

Á laugardag slitnaði uppúr meirihluta Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks í bæjarstjórn Dalvíkurbyggðar. Meirihlutinn hafði setið í tvö og hálft ár, eða frá sveitarstjórnarkosningunum 2002. Ástæða falls meirihlutans var ósamkomulag milli flokkanna um framtíð sveitaskólans að Húsabakka í Svarfaðardal. Dalurinn og Árskógsströnd sameinuðust Dalvík í sveitarfélagið Dalvíkurbyggð árið 1998. Frá þeim tíma hafa skólar verið á öllum þremur stöðunum en seinustu ár hefur skólinn á Dalvík sífellt verið styrktur með hliðsjón af því að hagkvæmara sé að reka skóla þar. Nýleg úttekt á skólunum staðfesti með óyggjandi hætti að óhagkvæmt var að reka skóla í Svarfaðardal, 6 kílómetrum frá Dalvík. Bæjarfulltrúar Sjálfstæðisflokksins lögðu því fram tillögu um að leggja skólann niður en samstaða náðist ekki innan Framsóknarflokksins um framtíðina.

Grunnlína í þessu máli var að fólk þurfti að horfast í augu við staðreyndir um rekstur skólanna í Dalvíkurbyggð, en gat ekki lifað á tilfinningalegum rökum. Það eru engin rök nema tilfinningaleg lengur með skólarekstri í Svarfaðardal, svo einfalt var það. Leitt var að framsóknarmenn létu stranda á þessu máli, en ég tek undir með sjálfstæðismönnum í bænum að það er ábyrgðarhluti að samþykkja óbreyttan skólarekstur áfram í Svarfaðardal. Á þessu allavega steytti og mynda þarf nýjan meirihluta. Eins og staðan er nú eru bæjarfulltrúar Sameiningar vinstrimanna í oddaaðstöðu og ákvað fólk þar á fundi í gær að bjóða framsóknarmönnum til viðræðna um samstarf næstu 18 mánuðina. Ljóst er að þeir gera kröfu um það að Svanfríður Jónasdóttir fyrrum alþingismaður, verði bæjarstjóri, en hún er fyrrum bæjarfulltrúi og forseti bæjarstjórnar af hálfu vinstrimanna á Dalvík. Samþykki framsóknarmenn það verða þeir að kasta leiðtoga sínum, Valdimar Bragasyni, til hliðar en hann er sitjandi bæjarstjóri. Fróðlegt verður að sjá hvort framsóknarmenn taka þeim kosti eða hvort Sameining reyni meirihluta með D-lista. En eftir stendur að mat sjálfstæðismanna á skólunum var rétt og það er erfitt að samþykkja áframhaldandi skólarekstur að Húsabakka að óbreyttu.

John F. Kennedy (1917-1963)
Í dag er liðið 41 ár frá því að John F. Kennedy 35. forseti Bandaríkjanna, féll fyrir morðingjahendi í Dallas í Texas. Hann hafði þá setið á forsetastóli í Bandaríkjunum í rúmlega 1000 daga. Þótt liðinn sé langur tími frá þessum atburðum eru þeir mörgum Bandaríkjamönnum enn í fersku minni og blandast þar saman sorg, söknuður og tilfinningin um að þjóðin hafi verið svipt ungum og kraftmiklum leiðtoga. Þá er að margra mati sem spurningunni um hver myrti forsetann hafi ekki verið svarað með fullnægjandi hætti. Opinber rannsóknarnefnd komst að þeirri niðurstöðu að Lee Harvey Oswald hefði framið morðið og verið einn að verki en margir aðhyllast þá kenningu að árásarmennirnir hafi verið tveir og sumir segja allt að fjórir. Einnig hafa komið fram kenningar um að mafían, bandaríska leyniþjónustan, útsendarar erlendra ríkja eða jafnvel Johnson forseti, hafi skipulagt ódæðið. Ólíklegt er að niðurstaða, sem allir sætta sig við, fáist nokkurn tíma en ekkert lát er á umfjöllun um morðið, bæði í bókum og fjölmiðlum þótt 41 ár sé liðið frá morðinu á forsetanum.

Fyrir ári, þegar fjórir áratugir voru liðnir frá morðinu á Kennedy forseta, birtist á vef Heimdallar, ítarlegur pistill minn um stjórnmálaferil og ævi hans. Kennedy forseti, fæddist í Brookline í Massachusetts, þann 29. maí 1917, næstelstur í hópi 9 barna hjónanna Joseph og Rose Kennedy. Hann nam í Choate menntaskólanum og Harvard, fór að því loknu í herþjónustu í seinni heimsstyrjöldinni. Hann hóf þátttöku í stjórnmálum, 29 ára gamall árið 1946 er hann var kjörinn þingmaður í fulltrúadeild Bandaríkjaþings. 1952 var hann kjörinn til setu í öldungadeild þingsins fyrir Massachusetts. Árið 1955 ritaði Kennedy bókina Profiles in Courage. Í henni ræðir hann um menn sem á örlagastundu sýna hugrekki og siðferðisþrek. Ennfremur frá ákvörðunum manna sem þorðu að standa við skoðanir sínar og gjörðir, hvað svo sem það í raun kostaði. Enginn vafi er á því að í þessari bók er að finna lykilinn að lífsskoðun John F. Kennedy, þ.e. að gera verði það sem samviskan býður hverjum manni. Fyrir bók sína hlaut Kennedy, Pulitzer verðlaunin, virtustu bókmenntaverðlaun Bandaríkjanna. Árið 1960 var hann kjörinn forseti Bandaríkjanna, sigraði Richard Nixon naumlega í spennandi kosningum. Hann sat á forsetastóli eins og fyrr segir í rúmlega 1000 daga, ferlinum lauk með hörmulegum hætti í Dallas í Texas. Hann kvæntist í september 1953, Jacqueline Bouvier. Þau eignuðust tvö börn, Caroline (1957) og John Fitzgerald yngri (1960). John Fitzgerald Kennedy var jarðsunginn í Washington, 25. nóvember 1963. Var hann jarðsettur í þjóðargrafreitnum í Arlington. Á gröf hans lifir hinn eilífi logi, táknmynd þess að vonarneistinn slokknar aldrei, hvað sem á bjátar.

Dagurinn í dag
1907 Giftar konur í Reykjavík fengu kosningarétt og kjörgengi til sveitarstjórna. Alþingi féllst ekki á að allar konur fengju þennan rétt fyrr en tveimur árum seinna. Fullt kjörgengi kvenna tók gildi 1915
1907 Vegalög staðfest - vinstri umferð tók gildi. Ekki var skipt í hægri umferð fyrr en í maí 1968
1963 John F. Kennedy forseti Bandaríkjanna, myrtur í Dallas í Texas í opinberri heimsókn sinni. Hann var 46 ára að aldri. Fráfall hans var gríðarlegt áfall fyrir Bandaríkjamenn. Miklar vonir voru bundnar við forsetann sem tákn nýrra tíma og andlát hans mikið reiðarslag. Lyndon Baines Johnson varaforseti, tók formlega við embætti sem 36. forseti Bandaríkjanna, um borð í forsetaflugvélinni
1990 Margaret Thatcher forsætisráðherra Bretlands, segir af sér embætti. Hún hafði setið í forsæti ríkisstjórnar Bretlands í 11 ár en varð að víkja vegna ágreinings um störf hennar innan eigin flokks
1997 Kristinn Björnsson, frá Ólafsfirði, sem þá var 25 ára, varð í öðru sæti á heimsbikarmóti í svigi í Park City í Utah. Þetta var talinn langbesti árangur Íslendings í skíðaíþróttum fram að þeim tíma

Snjallyrði dagsins
Ástum og eldi skírð
óskalönd birtast mér.
Hvílíka drottins dýrð
dauðlegur maður sér!
Allt ber hér hinn sama svip;
söm er hin gamla jörð.
Hægara skaltu skip,
skríða inn Eyjafjörð.

Allt það, sem augað sér,
æskunnar hörpu knýr,
syngur og segir mér
sögur og ævintýr.
Mild ertu, móðir jörð.
Margt hefur guð þér veitt.
Aldrei ég Eyjafjörð
elskaði nógu heitt.
Davíð Stefánsson skáld frá Fagraskógi (1895-1964) (Sigling inn Eyjafjörð)

Engin fyrirsögn

Sunnudagspistillinn
Að þessu sinni fjalla ég um stöðu varnarmálanna, en Colin Powell og Davíð Oddsson ræddu málin á fundi í Washington í vikunni og samþykktu að formlegar viðræður um framtíð málsins myndu hefjast í janúar, á svipuðum tímapunkti og seinna kjörtímabil Bush Bandaríkjaforseta, hefst. Óvissa var vissulega uppi um stöðu mála í varnarviðræðunum vegna forsetakosninganna í Bandaríkjunum, fyrr í þessum mánuði. Hefði John Kerry verið kjörinn forseti hefði óhjákvæmilega þurft að kynna málið frá byrjun fyrir honum og þeim ráðherrum sem hann hefði valið til setu í lykilráðuneytum. Það er að mínu mati ánægjulegt að málið getur haldið áfram í þeim farvegi sem ríkisstjórn Bandaríkjanna setti málið í með leiðtogafundi Davíðs og Bush í júlí og það ferli haldi áfram nú með fundi Powells og Davíðs. Endurkjör forsetans þýðir að sama fólkið og hefur haldið á málum seinustu mánuði í gegnum bein samskipti landanna heldur á ferlinu og ekki þarf að fara aftur í viðræður um grunnstöðu þess og kynna okkar sjónarmið frá grunni. Það skiptir miklu máli að vel sé haldið á þessu máli og góð samskipti séu milli þjóðarleiðtoga landanna vegna þess og þau rædd ítarlega.

Eflaust er þetta mál smámál í heildarmynd bandarískra utanríkismála, en fyrir okkur er þetta stórmál og skiptir miklu varðandi varnir okkar. Ljóst er að Bush forseti, mun taka endanlega afstöðu til framhalds málsins á komandi árum, hvað gera eigi eftir tvíhliða viðræður. Viðræðurnar um framhald varnarsamningins við Bandaríkjamenn eru komin í gott ferli að mínu mati. Fróðlegt er þó að sjá fulltrúa stjórnarandstöðunnar tjá sig um það. Telja þeir greinilega að það sé í lausu lofti og óráðið hvað gerist. Það er þó ljóst hvað sem segja má um hálfvelgju stjórnarandstöðunnar í málinu að íslensk stjórnvöld hafa varið með ákveðnum hætti stöðu okkar í málinu og haldið vel á því. Tilkynnt var í vikunni að Condoleezza Rice þjóðaröryggisráðgjafi Bandaríkjastjórnar, yrði næsti utanríkisráðherra Bandaríkjanna. Fer ég yfir feril hennar og þau sögulegu þáttaskil sem verða er hún tekur við embætti, en hún verður valdamesta blökkukonan í stjórnmálasögu Bandaríkjanna og er önnur konan sem verður utanríkisráðherra. Að lokum tjái ég mig um málefni kennara, en samningar náðust milli grunnskólakennara og sveitarfélaga í vikunni og tjái ég mig um samninginn, veikindi kennara í byrjun vikunnar og auglýsingu kennara í Brekkuskóla á Akureyri.

Dagurinn í dag
1974 Sprengja grandar 21 manns í sprengjuárás IRA í Birmingham - 6 einstaklingar voru sakfelldir fyrir að hafa átt aðild að verknaðinum en sakleysi þeirra var staðfest 1991 - málið var aldrei upplýst
1975 Gunnar Gunnarsson skáld, lést, 86 ára að aldri - Gunnar var eitt helsta skáld Íslands á 20. öld. Meðal þekktustu verka hans á löngum ferli voru Saga Borgaraættarinnar, Svartfugl og Fjallkirkjan
1985 Ronald Reagan forseti Bandaríkjanna, og Mikhail Gorbachev leiðtogi Sovétríkjanna, hittust á leiðtogafundi í Genf í Sviss - fundurinn var upphaf að ferlinu sem leiddi til endaloka kalda stríðsins
1995 Leiðtogar Bosníu-Herzegóvínu, Króatíu og Serbíu semja um frið í Bosníu á fundi í Dayton
2002 NATO samþykkir formlega aðild Búlgaríu, Eistlands, Lettlands, Litháen, Rúmeníu, Slóvakíu og Slóveníu að bandalaginu - aðild þessara fyrrum kommúnistaríkja tók formlega gildi 1. apríl 2004

Snjallyrði dagsins
Ég er friðlausi fuglinn,
sem fæddist með villtri þrá,
sem elskar heiðingjans himin
og hamrafjöllin blá.

Ég er friðlausi fuglinn,
sem frelsinu mikla ann,
sem hatrið gerði að hetju
og heimskan söng í bann.

Ég er friðlausi fuglinn,
sem forðast að leita í skjól,
þó kaldan blási um brjóstið,
og bregðist vor og sól.
Davíð Stefánsson skáld frá Fagraskógi (1895-1964) (Friðlausi fuglinn)

Engin fyrirsögn

Heitast í umræðunni
Halldór Ásgrímsson forsætisráðherra, og Geir H. Haarde fjármálaráðherra, kynntu í dag áætlun um lækkun skatta á kjörtímabilinu en ríkisstjórnin samþykkti í morgun frumvarp sem felur í sér 4% lækkun tekjuskatts einstaklinga, afnám eignarskatts á einstaklinga og fyrirtæki og að barnabætur hækki um 2,4 milljarða króna. Heildaráhrif þessara aðgerða á afkomu ríkissjóðs eru metin til rúmlega 22 milljarða króna að teknu tilliti til veltuáhrifa sem einkum falla til á árunum 2006 og 2007. Er miðað við að með hliðsjón af horfum í efnahagsmálum og tímasetningu stóriðjuframkvæmda að meginþungi tekjuskattslækkunarinnar muni koma til framkvæmda á árinu 2007. Á næsta ári kemur fyrsti áfangi lækkunar tekjuskatts einstaklinga til framkvæmda og verður skatthlutfallið þá lækkað um 1%, úr 25,75% í 24,75%.

Ennfremur munu allar viðmiðunarfjárhæðir tekjuskatts, eignarskatts og barnabóta hækka um 3%. Árið 2006 tekur annar áfangi tekjuskattslækkunar gildi og þá lækkar skatthlutfallið aftur um 1%, í 23,75%. Ennfremur kemur til framkvæmda fyrri áfangi hækkunar barnabóta sem felur í sér 25% hækkun tekjuskerðingarmarka og ótekjutengdra barnabóta og 10% hækkun tekjutengdra bóta. Þá er gert ráð fyrir að eignarskattar einstaklinga og fyrirtækja verði felldir niður. Árið 2007 kemur lokaáfangi tekjuskattslækkunar og sá stærsti til framkvæmda þegar skatthlutfallið verður lækkað um 2%, í 21,75%. Þá kemur einnig til framkvæmda síðari áfangi hækkunar barnabóta sem felur í sér 20% hækkun tekjuskerðingarmarka og ótekjutengdra barnabóta og 1% lækkun tekjuskerðingarhlutfalls, úr 3% í 2% með fyrsta barni, úr 7% í 6% með öðru barni og úr 9% í 8% með þriðja barni og umfram það. Fjármálaráðuneytið segir í yfirlýsingu í dag að auk 4% lækkunar tekjuskatts sé gert ráð fyrir að persónuafsláttur hækki um 8% þannig að samanlagt feli breytingarnar í sér 20% hækkun skattleysismarka á tímabilinu, úr 71.270 kr. á þessu ári í 85.836 árið 2007. Ástæða er til að fagna því að fyrir liggi ramminn að skattalækkunum ríkisstjórnarinnar með skýrum hætti og allt komið á hreint.

Bill Clinton 42. forseti Bandaríkjanna, vígði formlega í gær forsetabókasafn sitt í Little Rock í Arkansas, við hátíðlega athöfn. Þar voru viðstaddir fjórir forsetar landsins, auk Clintons þeir George W. Bush núverandi forseti Bandaríkjanna, og fyrrum forsetarnir Jimmy Carter og George H. W. Bush. Fjöldi tiginna gesta var við athöfnina og margir þjóðarleiðtogar, t.d. Davíð Oddsson utanríkisráðherra. Hellirigning var í Little Rock við athöfnina og þurftu viðstaddir að vera með regnhlíf meðan hátíðarathöfn vegna opnunarinnar fór fram. Regnið dundi á prúðbúnum gestum, en ákveðið var engu að síður að breyta ekki dagskrá og hún var haldin utandyra eins og áður hafði verið ákveðið. Clinton var reffilegur þegar hann birtist með öðrum forsetum í sögu landsins við opnun safnsins. Greinilegt er að hann hefur grennst mjög eftir veikindi sín fyrr á árinu. Það var magur og fölur Clinton sem birtist við opnunina en augljóslega mjög hrærður yfir viðtökunum sem hann fékk er hann birtist á hátíðarsviðinu ásamt eiginkonu sinni, Hillary Rodham Clinton öldungadeildarþingmanni, og dóttur þeirra, Chelsea.

Safnið er reist í fyrrum heimabæ Clintons, Little Rock. Hann er fæddur og uppalinn í Arkansas-fylki og var ríkisstjóri þar 1979-1981 og aftur 1983-1992. Hann var kjörinn forseti Bandaríkjanna í nóvember 1992 og endurkjörinn í forsetakosningunum 1996. Hann lét af embætti í janúar 2001 og er eini demókratinn sem hefur setið 8 ár, tvö kjörtímabil, á forsetastóli frá stríðslokum. Í safninu er farið ítarlega yfir ævi Clintons og henni gerð skil. Þar eru til sýnis hlutir úr eigu Clinton-hjónanna, ræður hans og myndir af stjórnmálaferli hans. Á litríkum forsetaferli tók hann þátt í því að leiða til lykta friðarviðræður Palestínu og Ísraels 1993 og er þætti hans í friðarmálefnum í M-Austurlöndum og N-Írlandi gerð góð skil. Ennfremur hneykslismálinu sem næstum kostaði hann embættið árið 1998. Það er enginn vafi á því að Clinton forseti, er sigursæll stjórnmálamaður sem hefur kunnað þá list að ná til almennings og heilla hann með sér. Það er óneitanlega alveg magnað að hlusta á hann flytja ræður, hann hefur það sem þarf til að koma vel fyrir sig orði á leiftrandi og kraftmikinn hátt. Er sá eiginleiki hans án nokkurs vafa lykillinn að því að hann varð jafnsigursæll á stjórnmálasviðinu sem raun ber vitni.

Forsetabókasafn Bill Clinton vígt í Little Rock í Arkansas
Myndasafn af opnun forsetabókasafns Clintons forseta á fimmtudag

Ályktanir stjórnar Varðar
Stjórn Varðar, félags ungra sjálfstæðismanna á Akureyri, kom saman til fundar í gær undir minni stjórn. Eftirfarandi ályktanir voru samþykktar á fundinum:

Vörður, félag ungra sjálfstæðismanna á Akureyri, fordæmir það hvernig kennarar hafa notað börn sem vopn í baráttu sinni að undanförnu. Félagið fordæmir einnig yfirlýsingu kennara við Brekkuskóla á Akureyri, sem birtist í formi andlátsfregnar á skólastefnu hans "Ánægðir kennarar - góður skóli". Vörður styður mótmæli foreldra í garð kennara skólans. Að mati félagsins skulda kennarar við Brekkuskóla foreldrum og ekki síst börnunum og öðrum bæjarbúum afsökun.

Vörður, félag ungra sjálfstæðismanna á Akureyri, vill árétta það sem komið hefur fram í nýlegri ályktun frá félaginu að Norðlendingar þurfi að vinna saman í stóriðjumálinu. Félagið mótmælir orðum Örlygs Hnefils Jónssonar, varaþingmanns Samfylkingarinnar í Norðausturkjördæmi, um að stóriðja skuli rísa á Húsavík, eingöngu á þeim forsendum að orkan sé í Þingeyjarsýslu. Vörður bendir á virkjunarsvæði Landsvirkjunar á Þjórsár- og Tungnaársvæðinu, en orka er flutt þaðan í Hvalfjörð og til Straumsvíkur. Þingeyingar þurfa að átta sig á að það eru hvorki þeir né Eyfirðingar sem ákveða hvar næstu stórframkvæmdir verða, heldur mun sú ákvörðun undir fjárfestunum komin.

Ferð utanríkismálanefndar SUS til Washington DC
Utanríkismálanefnd SUS hélt til Washington DC 6. - 10. okt. sl. í þeim tilgangi að fylgjast með kosningaslagnum í Bandaríkjunum og heimsækja marga áhugaverða staði sem tengjast stjórnmálum á einn eða annan hátt. Það er draumur hvers áhugamanns um stjórnmál og mannkynssöguna að fara til Washington DC, höfuðborgar Bandaríkjanna. Borgin er táknmynd fyrir stjórnmálasögu Bandaríkjanna og sögu heimsins. Þar hafa örlög heimsins jafnan ráðist, þar situr valdamesti maður heims á valdastóli og stjórnar öflugasta ríki samtímans. Það jafnast fátt á við að fara til Bandaríkjanna, og fyrir stjórnmálaáhugamann var auðvitað einstakt tækifæri að fara þangað innan við fjórum vikum fyrir forsetakosningar í landinu. Ég hafði lengi viljað fara til Washington, segja má að ég sem þyki vera frekar mikill áhugamaður um stjórnmál og söguna hafi lengi beðið færis á að heimsækja þessa borg borganna. Að mínu mati var Washington áður en ég lagði af stað táknmynd alls þess sem ég stend fyrir í stjórnmálum: frelsisins í allri sinni mögulegu mynd í heiminum. Óhætt er að segja að borgin hafi staðið undir væntingum mínum og gott betur. Það var sannkölluð upplifun að fara þangað og þetta skynja allir þeir sem hafa farið til borgarinnar og munu skynja þegar þeir fara þangað fyrsta sinni. Bandaríkin hafa alltaf heillað mig og ég hafði farið þangað áður og kynnst öllum kostum þess, en Washington er perla landsins, þangað verða allir að fara að minnsta kosti einu sinni á ævigöngu sinni.

Pistill minn um ferðina til Washington DC
Umfjöllun á sus.is um ferðina til Washington DC
Myndir á heimasíðu SUS frá ferðinni til Washington DC

Dagurinn í dag
1875 Thorvaldsensfélagið, elsta kvenfélag í Reykjavík, var stofnað til að sinna mannúðarmálum
1946 Ísland fékk aðild að Sameinuðu þjóðunum er gengið var að sáttmála þeirra í kosningu á þingi
1959 Auður Auðuns tók við embætti borgarstjóra í Reykjavík, fyrst kvenna - varð ráðherra fyrst kvenna árið 1970. Auður sat í borgarstjórn Reykjavíkur 1946-1970 og var forseti borgarstjórnar 1954-1959 og 1960- 1970. Auður var alþingismaður fyrir Reykjavík árin 1959-1974. Hún lést í október 1999
1974 Geirfinnur Einarsson hvarf í Keflavík - þar með hófst rannsókn eins umfangsmesta sakamáls 20. aldarinnar. 1977 lágu fyrir játningar þriggja manna um að hafa ráðið honum bana. Dómur yfir þeim var kveðinn upp í Hæstarétti 1980. Sakborningar í málinu hafa síðan neitað því að hafa ráðið Geirfinni bana. Hæstiréttur hafnaði 1998 beiðni þeirra um endurupptöku málsins. Lík Geirfinns fannst aldrei
1977 Anwar Sadat forseti Egyptalands, verður fyrstur leiðtoga Araba til að fara í opinbera heimsókn til Ísraels. Hann fór þangað eftir að Menachem Begin forsætisráðherra Ísraels, bauð honum formlega. Í ferð sinni til Ísraels ávarpaði Sadat ísraelska þingið, Knesset. Þessi ferð forsetans varð upphafið að friðarferli milli Ísraels og Egyptalands og sömdu leiðtogar landanna um frið formlega í Camp David 1978 - friðarviðleitanir Sadats kostuðu hann lífið, öfgamenn myrtu hann á hersýningu í október 1981

Snjallyrði dagsins
Nú finn ég angan löngu bleikra blóma,
borgina hrundu sé við himin ljóma,
og heyri aftur fagra, forna hljóma,
finn um mig yl úr brjósti þínu streyma.

Ég man þig enn og mun þér aldrei gleyma.
Minning þín opnar gamla töfraheima.
Blessað sé nafn þitt bæði á himni og á jörðu.

Brosin þín mig að betri manni gjörðu
Brjóst þitt mér ennþá hvíld og gleði veldur.
Þú varst mitt blóm, mín borg, mín harpa og eldur.
Davíð Stefánsson skáld frá Fagraskógi (1895-1964) (Nú finn ég angan)

Engin fyrirsögn

Heitast í umræðunni
Eins og fram kom í skrifum mínum hér í gær hafa samninganefndir grunnskólakennara og sveitarfélaganna náð saman og samið til maímánuðar 2008. Óvissunni er lokið í kjaramálum kennara, að því gefnu að kennarar samþykki kjarasamninginn, eins og forysta þeirra leggur til við þá. Um klukkutíma eftir að samningsaðilar höfðu undirritað nýjan samning, settust alþingismennirnir Einar Oddur Kristjánsson og Ögmundur Jónasson við borðið hjá Jóhönnu Vilhjálmsdóttur og Þórhalli Gunnarssyni í Íslandi í dag á Stöð 2. Einar Oddur sem þekkir vel til samningamála, enda fyrrum formaður vinnuveitenda og einn af arkitektum Þjóðarsáttarinnar sem náðist á vinnumarkaðnum árið 1990, sagði að þessi samningur væri óráð fyrir sveitarfélögin. Við blasir að kostnaðarauki fyrir sveitarfélögin verði um 30%, svona í fljótu bragði séð. Sagði Einar Oddur að þau gætu ekki staðið undir honum, sagði hann að með þessu væri hinsvegar fordæmi gefið. Aðrar stéttir sem eftir væru að semja, t.d. BSRB sem Ögmundur er formaður fyrir, kæmu næst og myndu krefjast svipaðrar kjarahækkunar og samið var um í kennarasamningnum.

Fyrst neitaði Ögmundur þessu. Þá gekk Einar Oddur á hann og bað um skýr svör. Í fljótræði missti Ögmundur út úr sér að BSRB myndi auðvitað leita eftir því sama. Í einu vetfangi staðfesti hann semsagt allt það sem Einar Oddur hafði sagt um það að ef hinir fylgdu á eftir yrði stöðugleikinn sem tryggður var í Þjóðarsáttinni, sú farsæld sem þar var tryggð, hent fyrir borð og allt færi í verðbólguástand. Þetta var ótrúlegt á að horfa og mjög óábyrgt að fylgjast með Ögmundi og hans málflutningi. Reyndi hann að neita því sem hann hafði sagt en orð hans sjást vel í upptöku af viðtalinu og þau sjá allir sem horfa á. Annars er greinilegt að Einar Oddur veit hvað hann syngur, enda reyndur samningamaður og forystumaður í því ferli sem leiddi til Þjóðarsáttarinnar landsfrægu sem tryggði stöðugleikann sem við höfum þekkt síðan hérlendis. Nú strax hafa leikskólakennarar boðað sömu kröfugerð og byggist á kennarasamningunum. Eflaust kemur svo öll hersingin á eftir, eins og Einar Oddur sagði. Það er ótrúlegt ef menn ætla að vinna þannig að sprengja upp launastefnuna og leggja allt það sem náðist með Þjóðarsáttinni í rúst í einu vetfangi, á skömmum tíma. Það er mikilvægt, mjög mikilvægt, að staðinn verði vörður um efnahagslíf landsins og komið í veg fyrir það að óðaverðbólga skelli hér á.

Viðtal Jóhönnu og Þórhalls við Einar Odd Kristjánsson og Ögmund Jónasson

Kristján Þór Júlíusson bæjarstjóri, kynnti á bæjarstjórnarfundi á þriðjudag, frumvarp að fjárhagsáætlun Akureyrarbæjar fyrir árið 2005. Fór fram fyrri umræða um frumvarpið og var farið yfir frumvarpið í fróðlegum umræðum sem bæjarbúar fylgdust með á bæjarsjónvarpsstöðinni Aksjón. Það var athyglisvert að horfa á umræðurnar og gott fyrir hinn almenna bæjarbúa að geta fylgst með bæjarmálunum með þessum hætti með útsendingum á fundum. Fólki gefst kostur á að horfa á og sjá umræður um helstu málin. Greinilegt er að nýleg skoðanakönnun hefur eflt marga fulltrúa í bæjarstjórninni til að vera sýnilegri og beittari. Þetta sást greinilega í umræðunum á þriðjudag. Sérstaklega var athyglisvert að sjá til Odds Helga Halldórssonar leiðtoga Lista fólksins. Fram kom í könnuninni um daginn að Listi fólksins hafði misst forystuhlutverk sitt innan minnihlutans til VG og jafnframt annan fulltrúa sinn til þeirra. Nú hefur L-listinn 2 fulltrúa en Samfylkingin og VG 1 hvor. Oddur var greinilega beittari og hvassari en oft áður.

Svo í gærkvöldi var Oddur Helgi mættur í fréttatíma Sjónvarps í strætó með Birni Þorlákssyni fréttamanni. Var hann þar að kynna hugmynd sína um að hætta gjaldtöku í strætisvagna í bænum. Þetta er nú augljóslega sett fram til að minna á sig og framboðið. Enda var í þessari frétt ekki rætt við t.d. forystufólk SVA, né aðra bæjarfulltrúa. Eðlilegt hefði verið að leita viðbragða annarra flokka eða framboða í bæjarstjórninni við þessum tillögum Odds. Þetta er augljóslega bara þannig að Oddur hefur leitað eftir viðtali og er því einn beðinn um álit. Þetta blasir við. Það er erfitt að vera með sérframboð þrjár eða fjórar kosningar í röð. Þetta skynjar eflaust Oddur Helgi og reynir að blása nú vörn í sókn. Í seinustu kosningum náði L-listinn fylgislegu hámarki og mun eiga erfitt með að ná að toppa það eða halda því. Þetta er allt hluti af því. Enda höfum við sem fylgjumst jafnan með fundunum á Aksjón þótt Oddur og Marsibil Fjóla Snæbjarnardóttir (hinn bæjarfulltrúi L-listans) frekar litlaus eða ætti maður ekki að segja frekar lítið í því að taka afstöðu til mála. Það er greinilega ekki að gera sig lengur. Enda sækir Oddur nú fram af meiri krafti og er að kynna sig með nýjum tillögum í fjölmiðlum. Annars er það mitt mat að fólk vilji til forystu einstaklinga sem hefur allt í senn: kjark, þor og ábyrgð í störfum sínum. L-listann vantar ábyrgðarhlutverkið, enda hefur fólk þar sjaldan tekið afstöðu til málanna.

Álver og virkjun á Austurlandi
Fyrsta skóflustungan var tekin að álveri Alcoa í Reyðarfirði, 8. júlí sl. Með því var merkum áfanga náð í baráttunni fyrir álveri á Austurlandi og uppbyggingu í Norðausturkjördæmi: takmarkinu var loks náð eftir langa baráttu og mikil átök fyrir því að tryggja blómlegt mannlíf í landsfjórðungnum. Það voru Valgerður Sverrisdóttir iðnaðar- og viðskiptaráðherra, Guðmundur Bjarnason bæjarstjóri í Fjarðabyggð, Bent Reitan forstjóri frumvinnslu Alcoa og Andy Graig yfirmaður námu- og málmasviðs Bechtels, aðalverktaka álversbyggingarinnar, sem tóku fyrstu skóflustunguna. Jarðvegsvinnu við álverksmiðjuna mun verða lokið á næsta ári, í apríl 2005 mun verða byrjað á að steypa kerskála álversins. Höfnin mun verða tilbúin til notkunar í janúarmánuði 2007 og álverið mun opna í apríl 2007 formlega. Um var því að ræða stóran dag hjá Austfirðingum, þessi framkvæmd auk virkjunarframkvæmda við Kárahnjúka hafa jákvæð áhrif á stöðu kjördæmisins í heild.

Ég fjalla um þetta mál allt í ítarlegum pistli á vef mínum í gær. Mér þótti við hæfi að fara yfir allt málið og líta á það í heildarmynd. Enginn vafi er að Kárahnjúkavirkjun og væntanlegt álver við Reyðarfjörð, voru eitt heitasta málefni íslenskra stjórnmála til fjölda ára. Mikil barátta hafði átt sér stað hjá Austfirðingum að fá stóriðju austur og sú barátta bar loks árangur með undirskrift samninga við Alcoa. Ég fer í pistlinum yfir sögu málsins og nokkra hápunkta þess og tjái mig um það sem helst stendur eftir, bæði pólitískt og byggðalega fyrir okkur hér í Norðausturkjördæmi, þegar virkjunin og álverið eru orðin staðreynd og málið komið endanlega í gegn. Ég vil þakka þeim sem hafa sent komment vegna pistilsins og tjáð sig um hann, það er greinilegt að þetta mál, þó í höfn sé komið, snertir fólk og margir hafa skoðun á því og styðja málstað Austfirðinga og okkar í kjördæminu heilshugar. Vissi ég það reyndar vel fyrir.

Listamannalaun - grein Gísla um borgarmálin
Nýstofnaður leikhópur SUS hefur sótt um listamannalaun fyrir árið 2005 í tengslum við uppsetningu á gjörningi sem felst í því að skila listamannalaununum aftur til skattgreiðenda. Með þessu vilja ungir sjálfstæðismenn minna á að menning verður ekki til hjá hinu opinbera heldur hjá einstaklingunum. Það er því mikilvægt að ríkisvaldið sleppi klónum af menningarstarfsemi og leyfi henni að blómstra í friði. Á vettvangi menningarmála er því hægt að spara umtalsverða fjármuni og skila þeim til skattgreiðenda sem geta þá valið sjálfir hvort og hvaða menningarstarfsemi þeir styðja, meðal annars með því að afnema listamannalaun.

Mikið hefur seinustu daga verið fjallað um stöðuna í borgarmálunum. Nú hefur R-listinn loks viðurkennt hver staða borgarsjóðs er, með seinustu ákvörðunum sínum. Vinur minn, Gísli Marteinn Baldursson varaborgarfulltrúi, hefur skrifað frábæra grein um þessi mál og stöðu kosningaloforða R-listans og fjallar um það meistaralega þar. Hvet alla til að lesa skrif hans.

Forsetabókasafn William Jefferson Clinton vígt í Little Rock í Arkansas

Dagurinn í dag
1709 Biskupsstofan á Hólum í Hjaltadal, brann til kaldra kola - tapaðist mikið af fornum dýrgripum
1920 Sr. Matthías Jochumsson prestur, skáld og heiðursborgari á Akureyri, lést - viku áður á 85 ára afmæli sínu var hann gerður að heiðursborgara Akureyrar og heiðursdoktor í guðfræði við Háskóla Íslands. Matthías orti þjóðsöng Íslands, Lofsöng, og fjölda ljóða og samdi ennfremur mörg leikrit
1959 Kvikmyndin Ben-Hur í leikstjórn William Wyler frumsýnd - hún hlaut 11 óskarsverðlaun 1960
1984 Jón Baldvin Hannibalsson kjörinn formaður Alþýðuflokksins - hann sigraði Kjartan Jóhannsson sitjandi formann flokksins, en hann hafði setið á formannsstóli allt frá árinu 1980. Jón Baldvin var fjármálaráðherra 1987-1988 og utanríkisráðherra 1988-1995. Jón Baldvin varð sendiherra árið 1998
1991 Terry Waite sleppt úr gíslingu hryðjuverkaafla í Beirút í Líbanon - honum hafði verið haldið frá árinu 1987, en hann hafði verið valinn til að vera samningamaður af hálfu breskra stjórnvalda til að reyna að leysa aðra gíslinga úr haldi en var sjálfur hnepptur í varðhald, og sleppt seinast úr haldi

Snjallyrði dagsins
Við brjóst mitt hún hljóð og helsjúk lá,
sem hafði sungið um ástir og þrá.
Nú féllu henni tár um bleika brá;
nú blæddi henni, ástinni minni.
- Þá grét ég í síðasta sinni.

Þá söng ég guði mitt síðasta lag;
þá særði hann og bað hvert mitt hjartaslag
að lofa henni ennþá að lifa einn dag
og leika sér, ástinni minni.
- Þá bað ég í síðasta sinni.

Svo hætti það sjúka hjartað að slá,
sem hafði sungið um ástir og þrá.
Svo lagði ég hana líkfjalir á
og laut nið'r að ástinni minni.
- Þá kyssti ég í síðasta sinni.
Davíð Stefánsson skáld frá Fagraskógi (1895-1964) (Í síðasta sinni)