Dorrit og Baugsmiðlarnir takast á af mikilli hörku

Sú var tíðin að sterkar taugar lágu á milli DV og húsbóndans á Bessastöðum, svo sterkar reyndar að blaðið lék lykilhlutverk í frásögn af dramatískri heimkomu forsetans frá Mexíkó á örlagastundu í fjölmiðlamálinu árið 2004. Nú andar köldu á milli aðila, svo eftir er tekið víða. DV birti frétt í dag þar sem segir að forsetafrúin, Dorrit Moussaieff, hafi borgað verðlaun sem eiginmaðurinn, forsetinn sjálfur, hafi fengið fyrir framlag sitt til umhverfismála.

Þetta vakti nokkra athygli mína í dag, enda hefur DV löngum verið blað sem hefur horft með virðingu og aðdáun til alls þess sem frá Ólafi Ragnari Grímssyni hefur komið, fyrir og eftir fjölmiðlamálið margfræga. Dorrit (eða forsetaembættið sem slíkt með sérfræðinginn og eða forsetaritarann Örnólf Thorsson í broddi fylkingar) beið ekki lengi boðanna og svaraði fyrir sig í beittri yfirlýsingu þar sem segir í nafni Dorritar að fréttin hafi verið röng og særandi fyrir hjónin á Bessastöðum, svona sérstaklega á miðju ferðalagi um heimsins höf. Sú yfirlýsing er mjög hvöss og greinilegt að andar köldu milli aðila eftir þessa frétt.

Flestir muna væntanlega eftir fjölmiðlamálinu, sem fyrr er nefnt. Á örlagastundu fyrir þrem árum í því harki öllu birtust í DV ítarlegar fréttir af því að forsetinn, sem staddur var í Mexíkó og átti að lokinni heimsókn sinni þangað að fara í brúðkaup Friðriks, krónprins Danmerkur, ætti að halda þegar í stað heim og minna á stöðu sína og taka afstöðu með því að sýna nærveru sína meðan á þingumræðunni stæði. Það tók afstöðu með forsetanum og því að hann kæmi heim og sýndi hver réði nú eiginlega, hvort þetta væri bara valdalaus fígúra eður ei. Ólafur beið ekki boðanna og hélt heim á leið undir hvatningarorðum DV.

Flaug hann í 14 tíma frá Mexíkó til Parísar og loks til Keflavíkur. Enginn vafi lék á því að hann vildi með þessu minna á bæði sig og sína nærveru meðan þingið væri að vinna að málinu. Kom forseti heim í kastljósi fjölmiðla og varð heimkoma hans aðalfréttaefni fjölmiðla. Greinilegt var að fréttamönnum hafði verið tilkynnt beint um heimkomu forsetans, þegar fréttamenn fengu upplýsingar um að forsetinn væri farinn úr Leifsstöð, eltu þeir forsetabílinn til Bessastaða í von um að fá viðtal þar. Þegar nálgaðist Bessastaði vék forsetabíllinn út í kant, í þeim tilgangi einum að fréttamennirnir kæmust á undan til Bessastaða.

En þetta er önnur saga. Það eru aðrir andar sem eru sýnilegir nú. Nú lætur DV í sér heyra og þorir að hjóla í forsetann. Það eru breyttir tímar. Er þetta ástæðan fyrir því að forsetinn var svona fúll í kvöldfréttunum? Hann var rauður af reiði og sendi skot í allar áttir. Það er kannski varla furða að karlgreyið verði argur þegar að þeir fjölmiðlar sem þó hafa varið hann út í eitt snúa við blaðinu og láta í sér heyra. Það er greinilegt að menn eru ekkert hræddir lengur við að vaða í Ólaf, ekki einu sinni þeir sem helst hafa horft til hans af virðingu.

Dorrit segir frétt DV móðgandi og særandi

Munu sárin á milli borgarfulltrúanna gróa?

Stóra spurningin í borgarmálunum nú er hvort og þá hversu hratt sárin á milli borgarfulltrúa Sjálfstæðisflokksins muni gróa eftir átök síðustu daga í REI-málinu. Sættirnar lægja öldur en greinilegt er að átökin voru mjög djúpstæð miðað við þann orðróm að vilji hafi verið fyrir myndun nýs meirihluta, t.d. með VG. Niðurstaðan er samt sem áður augljóst merki um að borgarfulltrúarnir ætli að vinna sig frá átökunum.

Það er greinilegt að Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson, borgarstjóri, hefur orðið undir í málinu og hann virkaði eins og barinn hundur á milli Hönnu Birnu Kristjánsdóttur og Gísla Marteins Baldurssonar á blaðamannafundi í dag. Það verður erfitt fyrir hann að halda áfram fyrstu skrefin eftir þessi sýnilegu átök. Stærstu átökin innan Sjálfstæðisflokksins voru um hugmyndafræðina á bakvið útrásina í orkugeiranum og upplýsingaskort til almennra borgarfulltrúa. Virðist hafa verið gengið að þeim kröfum borgarfulltrúanna að taka á því með sölu á hlut borgarinnar í REI og því að borgarfulltrúi verði stjórnarformaður.

Hart var sótt að Vilhjálmi Þ. Vilhjálmssyni vissulega. Hann á að baki langan feril í stjórnmálum en var rúinn trausti meðal hópsins. Hann hefur veikst umtalsvert í REI-málinu og vandséð hvernig að hann verði aftur sterkur leiðtogi alls hópsins eftir þær sögusagnir og fréttir sem borist hafa um átök milli Vilhjálms við alla hina borgarfulltrúana. Hann var orðinn eyland í málinu og beygir sig undir vilja hinna. Það verður erfitt fyrir hópinn að halda áfram eins og ekkert hafi gerst. Þetta mál hefur viss áhrif og áhugavert að sjá hvernig að þeim gangi að halda samstarfi sínu áfram og ekki síður hvort borgarstjóri hafi styrk til að halda áfram.

Eitt atriði dagsins sem vakti mesta athygli mína voru ummæli Gísla Marteins Baldurssonar þess efnis að málefni REI hefðu aldrei verið rædd í borgarstjórnarflokknum áður en þau voru samþykkt innan stjórnar Orkuveitu Reykjavíkur. Þau hafi fyrst heyrt af stofnun fyrirtækisins í fjölmiðlum. Þetta er mikil frétt ein og sér. Eins og flestir vita sátu þá af hálfu Sjálfstæðisflokksins í stjórn Orkuveitu Reykjavíkur þeir Guðlaugur Þór Þórðarson, heilbrigðisráðherra, og Haukur Leósson. Hvorugur var borgarfulltrúi. Gremja sitjandi borgarfulltrúa yfir þessu máli verður sífellt skiljanlegri. Þau voru utan allrar beinnar ákvarðanatöku.

Þó að þessu máli virðist lokið og öldur hafi lægt milli aðila verður fylgst með stöðu Vilhjálms Þ. Vilhjálmssonar áfram, enda hefur hann veikst það mjög að vandséð verður hvort hann leiði flokkinn í næstu sveitarstjórnarkosningum og hafi áfram þann kjarnastuðning sem þarf til að leiða hópinn til verka. Hann hefur misst mikið traust en nú reynir á styrk hans eftir þetta mál. Þó að allt hafi virst slétt og fellt á yfirborðinu á þessum blaðamannafundi skilur þetta mál eftir mikil sár og áhugavert að sjá hvernig gangi að láta þau gróa.

Sátt meðal sjálfstæðismanna þrátt fyrir trúnaðarbrest

Borgarfulltrúar sættast - farsæl niðurstaða

Það er ánægjulegt að borgarfulltrúar Sjálfstæðisflokksins hafi náð sáttum í REI-málinu. Er ekki hægt að sjá annað en að Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson, borgarstjóri, hafi gengið að meginkröfum annarra borgarfulltrúa Sjálfstæðisflokksins. Hann hefur fórnað Hauki Leóssyni sem stjórnarformanni Orkuveitunnar. Eins og komið er málum var varla annað við hæfi en að borgarfulltrúi leiði þessa valdamiklu stjórn og haldið verði betur á málum en gert var áður.

Það er auðvitað sérstaklega gott mál að borgin muni selja hlut sinn í REI. Þetta er sterk vísbending í þá átt að svona verklag eins og stefndi í með REI sé ekki liðið innan Sjálfstæðisflokksins og greinilegt að borgarfulltrúarnir hafi náð sínu fram um að svona verði ekki staðið að verkum. Það var nógu ömurlegt að fylgjast með verklaginu í stjórn Orkuveitu Reykjavíkur í valdatíð Alfreðs Þorsteinssonar þó að sjálfstæðismenn fari ekki að apa þá vitleysu eftir alveg hráa. Þetta var mikilvægasti þáttur málsins. Í gær kallaði ég eftir sölu og ég fann ekki betur en að fjölmargir sjálfstæðismenn um allt land væru sama sinnis.

Það voru efasemdir um það í dag hvort að borgarstjórinn myndi fórna Hauki Leóssyni sem stjórnarformanni. Hann stóð varla frammi fyrir öðrum kosti betri en að gera það tel ég. Þetta er farsæl lending og það er auðvitað eðlilegt að snúið verði af leið þess sem gert hefur verið í Orkuveitunni og vonandi verður þetta fyrsta skrefið á þeirri leið. Mikil ólga var á bakvið tjöldin innan Sjálfstæðisflokksins í upphafi kjörtímabilsins við val á stjórnarmönnum í OR. Þorbjörg Helga Vigfúsdóttir var sett úr stjórnarsæti eins og flestir muna og í staðinn settir tveir menn til formennsku sem voru utan borgarstjórnar. Það er gott að tekið verði á því.

Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson, borgarstjóri, hefur brugðist við þeim vanda sem uppi var. Vonandi hefur hann lært eitthvað á þessu klúðri sínu síðustu dagana og vonandi geta sjálfstæðismenn í Reykjavík horft framhjá þessum átökum og leiðindum og haldið áfram sínum verkum. Það má þó búast við að sá orðrómur verði lífseigur úr þessu að borgarstjórinn sé orðinn einangraður. Þetta mál hefur verið vont fyrir Sjálfstæðisflokkinn. Mestu skiptir þó að því sé lokið með farsælum hætti. Framhald mála verður svo að ráðast í kjölfarið.

Stefnt að því að selja hlut Orkuveitunnar í REI

Vilhjálmur Þ. bregst trausti samherja sinna

Það er með ólíkindum að lesa frásagnir af því hvernig Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson, borgarstjóri, hefur komið fram gagnvart samherjum sínum í REI-málinu. Hann hefur brugðist trausti þeirra og er stórlega skaddaður á eftir. Allar lýsingar þessa máls og sú staðreynd að borgarfulltrúarnir þurftu að leita til forystu flokksins til að kvarta yfir verklagi og störfum borgarstjórans eru sorglegar staðreyndir fyrir hinn reynda stjórnmálamann sem situr á borgarstjórastóli.

Það verður freistandi fyrir stjórnmálaskýrendur að átta sig á því hvað fór úrskeiðis hjá Vilhjálmi Þ. Eftir áralanga setu í borgarstjórn, reynslu af bæði meiri- og minnihlutasetu og sextán ára starf sem formaður Sambands íslenskra sveitarfélaga átti maður varla von á því að hann myndi vinna með þeim hætti sem raunin hefur orðið. Það er stóralvarlegt mál að hann hafi unnið á bakvið samherja sína í Sjálfstæðisflokknum að því sem gert var í REI og þessi uppljóstrun um að fyrst hafi borgarfulltrúarnir heyrt af þessu með kynningu á glærushowi segir ansi margt um það hvernig unnið var.

Það er alveg ljóst að staða Vilhjálms Þ. Vilhjálmssonar sem borgarstjóra hefur veikst umtalsvert. Hann er stórlega skaddað flak á eftir að mínu mati. Vandséð er að hann leiði flokkinn í gegnum aðrar kosningar og hann ætti sjálfs síns vegna að hugleiða sín skref vel. Hann er sem eyland í hópnum eftir afspyrnuslaka frammistöðu sína. En líklegra er að einhverra sátta verði leitað til að vinna sig úr þessum ágreiningi og átökum. Ég tel þó að blasi við að Vilhjálmur hefur á mjög skömmum tíma misst styrkleika sinn og hann er mjög veikur á valdastóli á eftir.

Þetta mál er skólabókardæmi um það hvernig leiðtogar eigi ekki að vinna. Kannski er stærsta vandamálið í þessu máli að Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson hagaði sér eins og þeir sem hann steypti af stóli og tók upp verklag sem sjálfstæðismenn sjálfir höfðu gagnrýnt svo mjög. Það er afleitt. Mér finnst Vilhjálmur Þ. hafa farið illa með tækifæri sín, enda náði hann stórum prófkjörssigri og var um margt með pálmann í höndunum. Hann hefur klúðrað sínu stórt og á að gjalda þess með einum hætti eða öðrum.

Átti að vaða yfir okkur

Er Þorsteinn Pálsson að fara í forsetaframboð?

Á meðan að ég horfði á drottningarviðtal við Þorstein Pálsson, ritstjóra Fréttablaðsins og fyrrum forsætisráðherra, í Silfri Egils hugsaði ég mig um hvort að hann væri að fara í forsetaframboð. Þorsteinn kom fram með þeim stíl að allt beinlínis öskraði á mann um að þar færi maður sem stefndi á Bessastaði. Fílingurinn við að horfa á viðtalið var einfaldlega með þessum brag. Hvað svo sem Þorsteinn hyggst fyrir finnst mér karakter hans minna mig ótrúlega mikið á Ólaf Ragnar fyrir rúmum áratug er hann setti stefnuna á Álftanesið.

Hverjum hefði annars órað fyrir því fyrir tveim áratugum þegar að Steingrímur Hermannsson og Jón Baldvin Hannibalsson hentu Þorsteini út úr forsætisráðuneytinu með kostulegum hætti (í beinni sjónvarpsútsendingu) og hann tapaði formannsembættinu í Sjálfstæðisflokknum til Davíðs Oddssonar með eftirminnilegum hætti að hann yrði einskonar grand old man í stjórnmálapælingum. Mér fannst hann líta þannig út að eitthvað væri í spilunum. Þorsteinn talar um málin með úthugsuðum og fræðilegum hætti og einhvernveginn er maður sem ég held að flestir gætu náð að treysta þrátt fyrir allt.

Það voru margir undrandi þegar að Þorsteinn varð ritstjóri Fréttablaðsins, flaggskips Baugsmiðlanna hjá 365-prentmiðlum. Þorsteinn hafði þá fyrir stuttu lokið störfum í utanríkisþjónustunni en hann var á sex árum sínum sem sendiherra starfandi sem slíkur í London og Kaupmannahöfn. Í þau verkefni fór hann að stjórnmálaferlinum loknum en hann var leiðtogi Sjálfstæðisflokksins í Suðurlandskjördæmi 1983-1999, forsætisráðherra 1987-1988 og formaður Sjálfstæðisflokksins 1983-1991. Hann gegndi á þeim ferli sínum fjölda ráðherraembætta auk forsætisráðherraembættis, en hann var fjármálaráðherra 1985-1987, iðnaðarráðherra 1987 og sjávarútvegs- dóms- og kirkjumálaráðherra 1991-1999.

Þorsteinn var ekki nema 52 ára gamall er hann vék af hinu pólitíska sviði og hélt út til sendiherrastarfa. Hann var aðeins 58 ára er hann hætti þeim störfum og margir veltu þá vöngum yfir því hvað tæki þá við, enda bjuggust fáir við að hann myndi setjast með hendur í skaut með mörg herrans ár enn eftir af virkum starfsárum. Lengi var spáð í það hvort að hann yrði ritstjóri Morgunblaðsins og væri ætlað að taka við blaðinu er Styrmir Gunnarsson myndi fara á eftirlaun. Svo fór þó ekki og niðurstaðan sú að hann settist að við Skaftahlíð og tók við Fréttablaðinu. Það var útspil sem fáir hefðu séð fyrir.

Mér hefur vissulega fundist fróðlegt að lesa leiðaraskrif Þorsteins Pálssonar eftir að hann kom sér fyrir á ritstjóraskrifstofum við Skaftahlíð. Þar skrifar enda lífsreyndur maður með mikla og fjölþætta reynslu af lífinu og tilverunni. Þar talar reyndur maður á sviði stjórnmála og fjölmiðla og er ennfremur vel kunnugur lífinu utan landsteinana. Þorsteinn er enda víðsýnn maður og getur skrifað með jafnöflugum hætti um alþjóðastjórnmál sem hina hversdagslegu rimmu íslenskra stjórnmála.

Enn er ekki vitað hvað gerist með Ólaf Ragnar en Þorsteinn sýndi á sér allan brag þess í viðtalinu við Egil að hann hefði áhuga á Bessastöðum. Hann einfaldlega lúkkaði þannig hreint út sagt.