Easy Rider

Ég horfði í kvöld á mynd sem alltof langt er síðan ég hef séð. Fyrir valinu varð nefnilega Easy Rider. Þetta er auðvitað eðalmynd. Henni er sennilega best lýst sem sígildri og næstum sagnfræðilegri gullaldarheimild um hippaheimspeki sjöunda áratugarins. Þar segir af blómabörnunum Billy og Wyatt sem leggja uppí ferð til að skoða gervalla Ameríku. Sú verður þeirra síðasta.

Þeir verða að lokum fórnarlömb þess hugsunarháttar sem þeir börðust á móti. Á leiðinni kynnast þeir fjölmörgum skrýtnum landanum, þeirra á meðal er George Hanson, en hann er lögfróður drykkjurútur sem ákveður að slást í för með þeim félögum. Það verður mikill ævintýrarúntur, í senn örlagaríkur og líflegur.

Easy Rider er auðvitað hiklaust ein af mest stefnumótandi myndum sjöunda áratugarins og jafnvel kvikmyndasögunnar, enda eru eftirlíkingarnar af henni orðnar giska óteljandi. Hún kostaði smáaura en halaði inn milljónum dollara og varð ein af vinsælustu kvikmyndum sjöunda áratugarins og hefur unnið sér merkan sess í kvikmyndasögunni.

Dennis Hopper og Peter Fonda fara þar á kostum í hlutverkum ferðafélaganna Billy og Wyatt. Þeir voru eiginlega aldrei betri á ferli sínum en þar, þó að mér hafi alltaf fundist Hopper bestur í Speed í mögnuðu hlutverki Howard Payne og svo sem Frank í Blue Velvet. Fonda hefur átt gloppóttan feril en brilleraði í hlutverki Ulee í Ulee´s Gold.

Óskarsverðlaunaleikarinn Jack Nicholson fékk sitt fyrsta stórtækifæri á ferlinum í hlutverki George Hanson og átti stórleik, hreint út sagt. Leið hans varð bein og greið, en hann hefur þrisvar hlotið óskarinn en fyrir Easy Rider fékk hann sína fyrstu tilnefningu. Það er hrein unun að fylgjast með Nicholson í þessari mynd.

Lagið Ballad of Easy Rider setur sterkan svip á myndina, sérstaklega í hinu sviplega lokaatriði, sem enn í dag kemur sem rosalegt sjokk við sorgleg leiðarlok blómabarnanna. Ballad of Easy Rider með The Byrds er í tónlistarspilaranum hér á síðunni. Endilega hlustið á það - frábært lag.

En mikið innilega var gaman að sjá þessa mynd aftur. Hressandi og gott!

Ingibjörg Sólrún heimsækir konu í Sderot

Í kvöldfréttum Ríkissjónvarpsins var sýnt frá heimsókn Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur, utanríkisráðherra, til bæjarins Sderot, þar sem 24.000 manns búa, en á hverjum sólarhring skjóta Palestínumenn jafnan tveim flugskeytum á bæinn. Sýnt var frá því er Ingibjörg Sólrún heimsótti heimili konu sem hafði orðið fyrir flugskeyti nýlega.

Konan hágrét á meðan að ráðherrann dvaldi á heimili hennar og var sýnt frá því er hún reyndi að hugga konuna í þrengingum hennar, en börn hennar vilja ekki koma aftur á heimilið. Veruleikinn verður varla raunsannari en með þessum myndum og þessari frétt. Eins og Ingibjörg Sólrún sagði er auðvitað allt annað að fara á vettvang en að lesa um svona fregnir.

Ástandið á þessu svæði er mjög eldfimt. Það sést vel af stöðunni svosem í Palestínu, en í raun eru tvær stjórnir í landinu og tekist á um stöðuna þar. En það var athyglisvert að sjá þetta ástand sem sást í fréttinni, sem sagði meira en mörg orð.

Atvinnumótmælendurnir mættir á Grundartanga

Það er alveg kostulegt að fylgjast með þessum mótmælendum sem kenna sig við Saving Iceland. Þau hafa vakið athygli fyrir að fjölmenna í Kringluna og blokkerað Snorrabraut á laugardegi um hásumar. Nú eru þeir mættir við álverið á Grundartanga og eru sennilega að mótmæla því. Þeir eru þó seint mættir til mótmæla, enda hefur álverið starfað þar árum saman og er ekki á leið eitt né neitt.

Það er sennilega tímasóun að velta því fyrir sér hvernig þetta fólk nenni þessum mótmælum, en það er samt ekki fjarri því að hugurinn leiti í þær áttir. Þetta er að upplagi að því er virðist vera atvinnumótmælendur um víðar grundir sem hafa mikla þörf á að minna á sig víða um lendur. Það er greinilegt að ekki aðeins ætla menn að mótmæla í borginni, kannski er verið að fara um landið. Það verður fróðlegt að sjá hvort að mótmælendurnir fara austur til að mótmæla álveri sem er orðin staðreynd.

Það er sjálfsagt að hver og einn hafi rétt til að tjá skoðanir sínar og mótmæla. Það er samt erfitt að sjá hverju þetta fólk ætlar í raun og veru að áorka með þessum mótmælum ef verið er að mótmæla við álver sem eru löngu orðin staðreynd og verða ekki færð til. Margir velta því fyrir sér hvernig fólk nenni að fara landa á milli til að stunda þessa iðju, fólk sem þekkir ekki mikið til íslenskra aðstæðna og stöðu mála. Mér finnst það kostulegt að heyra fréttir af því að fólk klifri upp í byggingakrana með þessum hætti á Grundartanga, rétt eins og gert hefur verið fyrir austan síðustu árin með ansi misheppnuðum árangri fyrir þetta fólk.

Það verður fróðlegt að sjá hvar og hvernig verður mótmælt næst á hringferð þessara atvinnumótmælenda. Sérstaklega fróðlegt að sjá hvort liðið fer austur.

Mótmælendur hlekkja sig við tæki

Mikilvæg ályktun frá bæjarstjórn Akureyrar

Ég fagna því mjög að bæjarstjórn Akureyrar hafi, á fundi sínum í gær, sent frá sér ályktun vegna skerðingar á aflaheimildum. Við hér á þessu svæði förum illa út úr því öllu, enda glatast hér 8.000 tonna þorskkvóti með þessum ákvörðunum. Það er mikið högg og það er mikilvægt að láta í sér heyra með áberandi hætti og ræða málin hreint út.

Það kom mér reyndar talsvert á óvart hversu lítil umræða var um þessa ályktun í bæjarstjórn. Aðeins Sigrún Björk Jakobsdóttir, bæjarstjóri, tók til máls um ályktunina af hálfu meirihluta Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar, en allir minnihlutafulltrúar nema Oddur Helgi Halldórsson, bæjarfulltrúi L-listans, tóku til máls. Það vakti mikla athygli mína sérstaklega að enginn fulltrúi Samfylkingarinnar sá sér fært að taka til máls.

Stór þáttur þessa er auðvitað mótvægisaðgerðir ríkisstjórnarinnar. Það er mjög áberandi að þar er ekki gert ráð fyrir að flýta lengingu Akureyrarflugvallar eða Vaðlaheiðargöngum, þrátt fyrir fögur fyrirheit Kristjáns L. Möllers, samgönguráðherra, fyrir alþingiskosningar. Þrátt fyrir að Ásgeir Magnússon, stjórnarmaður í Greiðri leið, hafi setið bæjarstjórnarfundinn tók hann ekki til máls. Það gerði ekki heldur Kristján Þór Júlíusson, fyrsti þingmaður kjördæmisins, sem stýrði fundi.

Reyndar hefur Kristján Þór tjáð sig afgerandi áður um hversu afleitt það er að þessi mál hafi ekki komist á dagskrá fyrr en ella, vegna þess hversu mikil skerðing verður hér á þorskkvóta. Það er auðvitað mjög undarlegt ef bæjarfulltrúar meirihlutans taka ekki til máls með harkalegri hætti á fundum bæjarstjórnar um þessi mál en þarna sást. Sérstaklega er þögn fulltrúa Samfylkingarinnar kostuleg.

Bæjarstjórn Akureyrar ályktar vegna skerðingar á aflaheimildum

Ingibjörg Sólrún gengur á vit sögunnar

Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, utanríkisráðherra, sagðist í gær hafa gengið á vit sögunnar þegar að hún hitti loks Shimon Peres, forseta Ísraels. Það er ekki óeðlilegt. Þó að Ingibjörg Sólrún hafi ekki viljað sitja kvöldverðarboð til heiðurs Peres, ásamt flestum fulltrúum þáverandi stjórnarandstöðu, á Íslandi árið 1993, getur hún ekki neitað því að Shimon Peres er einn af reyndustu stjórnmálamönnum samtímans. Annað væri enda hrein sögufölsun.

Það vill enginn kannast lengur við andstöðuna við Shimon Peres í Íslandsheimsókninni fyrir fjórtán árum, í ágústmánuði 1993. Þá höfðu leiðtogar stjórnarandstöðuflokkanna uppi mjög stór orð og vildu ekkert við Peres kannast - gátu ekki einu sinni þegið boð í kvöldverðarhóf til heiðurs honum. Mánuði síðar var eitt sögufrægasta friðarsamkomulag í Mið-Austurlöndum, hið sögufrægasta reyndar ef Camp David-samningurinn á áttunda áratugnum er undanskilinn, undirritaður í Washington. Þá vildi reyndar Ólafur Ragnar Grímsson, forseti Íslands, ekki kannast við Peres. Ætli það muni enda svo að Ólafur Ragnar fari til Ísraels í heimsókn til starfsbróður síns eða þá að Peres komi hingað?

Friðarsamningar í Mið-Austurlöndum hafa verið sögufrægir, enda hefur friðartónn ekki alltaf vofað þar yfir. Lykilleiðtogar svæðanna hafa oft þurft að greiða fyrir með lífi sínu með friðartali. Anwar Sadat, forseti Egyptalands, var hataður fyrir að fara til Ísraels árið 1977, sem var sögufræg heimsókn og sögulegt skref sem lengi verður í minnum haft. Þá talaði Sadat meira að segja í Knesset, ísraelska þinginu. Vinabönd hans og Menachem Begin, forsætisráðherra Ísraels, voru styrkt með Camp David-samningnum. Hann kostaði Sadat lífið. Hann var ráðinn af dögum af eigin hermönnum á hersýningu í október 1981 eins og frægt er orðið.

Yitzhak Rabin hafði verið lykilmaður í ísraelska hernum, átti sér þar langa sögu að baki áratugum saman, rétt eins og Ariel Sharon. Hann hélt undir lok ævi sinnar til Osló og samdi við Palestínumenn, skrifaði svo undir þann samning í Washington með mjög sögulegum hætti í september 1993, mánuði eftir að íslenskir stjórnarandstöðuleiðtogar, á borð við Ingibjörgu Sólrúnu og Ólaf Ragnar vildu ekki hitta Shimon Peres, sem var utanríkisráðherra í stjórn Rabins. Handaband Rabins og Yasser Arafat á þeirri stund varð sögulegt. Samningurinn kostaði Rabin lífið. Hann var drepinn, sakaður um að hafa gefið of mikið eftir.  Hann tók áhættuna.

Ariel Sharon var mikill haukur alla tíð og var hershöfðingi, átti þar langa sögu rétt eins og Yitzhak Rabin. Síðar klauf hann Likud-bandalagið, flokkinn sem hann átti lykilþátt í að stofna árið 1973, til þess að snúa af braut stefnu harðlínumanna. Sharon lauk stjórnmálaferli sínum með því að brjóta upp Likud og gera út af við stöðu hans sem ráðandi afls í ísraelskum stjórnmálum. Sharon var alla tíð maður kraftsins. Að loknum ferlinum í hernum var hann ráðgjafi Menachem Begin og varð varnarmálaráðherra í stjórn hans. Undir lok ferilsins var hann sá maður á sviðinu sem talaði mest fyrir friðarumleitunum, rétt eins og Rabin áður.

Ég tek undir með Ingibjörgu Sólrúnu að Shimon Peres er sögulega séð mikilvægur stjórnmálamaður, sakna þess samt að hún segi það fyrst núna. En batnandi fólki er allra best að lifa. Shimon Peres er síðasti risinn sem enn er eftir í ísraelskum stjórnmálum. Hann hefur verið á sviðinu alla sögu Ísraelsríkis og lykilforystumaður allan þann tíma. Hann er að verða 84 ára gamall og hefur nýlega tekið við forsetaembættinu til sjö ára. Hann verður því á tíræðisaldri þegar að hann lætur af embætti árið 2014, lifi hann svo lengi. Það er mjög sjaldgæft að menn ríki á valdastóli svo lengi. En yfirsýn Peres yfir stöðu mála er auðvitað gríðarleg.

Shimon Peres var lykilmaður í ísraelska Verkamannaflokknum áratugum saman. Hann fylkti þó liði í síðustu þingkosningum undir merkjum Ariel Sharon í Kadima. Sharon og Peres fundu sameiginlegan grunn í málefnum Mið-Austurlanda undir lok stjórnmálaferils síns og fylktu liði, sem var söguleg stund. Peres hefur verið forsætisráðherra Ísraels þrisvar, en vann aldrei þingkosningar merkilegt nokk. Hann sat á valdastóli 1977, 1984-1986 og að lokum 1995-1996. Hann tók í síðasta skiptið við embættinu eftir morðið á Rabin, sem felldi hann af leiðtogastóli Verkamannaflokksins á sínum tíma. Þeir fylktu þó liði saman í þingkosningunum 1992.

Shimon Peres er á alþjóðavettvangi maður friðarins í ísraelskum stjórnmálum. Hann hlaut friðarverðlaun Nóbels með Yasser Arafat og Rabin árið 1994, í kjölfar sögulegs friðarsamkomulags sem fyrr er nefnt. Á grundvelli þessa alls er skiljanlegt að Ingibjörg Sólrún geti með sóma farið út til Ísraels og hitt loksins Shimon Peres, manninn sem hún vildi ekki sitja til kvöldverðarborðs með fyrir fjórtán árum. Það er nefnilega sem á við að ganga á vit sögunnar að hitta hann. Peres ber söguna með sér í verkum sínum. Svo mikið er víst.