Heyrir kvótakerfið sögunni til?

Úrskurður mannréttindanefndar Sameinuðu þjóðanna um kvótakerfið er stórmerkilegur, vægast sagt. Það er ekki hægt annað en velta þeirri spurningu fyrir sér hvort að kvótakerfið í óbreyttri mynd sé ekki komið að fótum fram og þurfi mikillar endurskoðunar við. Það verður sérstaklega áhugavert að sjá hvernig að ríkisstjórnin svarar þessum úrskurði. Í stóli sjávarútvegsráðherra situr maður sem var til fjölda ára á móti kvótakerfinu og Samfylkingin hefur ekki alltaf verið sátt við það.

Það er víst óhætt að segja að nú reyni á hvernig að ríkisstjórnin lítur á kvótakerfið og það sem talað er um í þessum úrskurði. Verð að viðurkenna að ég er ekki sérfræðingur í að túlka þennan úrskurð en skynja að hér séu stórfregnir um að ræða, sem hafa áhrif á stöðu kerfisins. Uppi eru álitaefni sem þarf altént að skýra sem fyrst og fara yfir af alvöru.

Þessi úrskurður ætti að hrista upp í pólitískri umræðu, sem hefur satt best að segja verið frekar lítilfjörleg, þar sem helst er tekist á um eldgamla hjalla á Laugaveginum. Fátt hefur gerst sem reynir á þessa ríkisstjórn en eitthvað segir mér að þessi úrskurður muni hrista upp í henni og ládeyðu stjórnmálanna svo um munar.

Útfærsla kvótakerfis gagnrýnd

Kerry styður Obama og gengur frá Edwards

John Kerry, öldungadeildarþingmaður í Massachusetts og frambjóðandi demókrata í forsetakosningunum 2004, mun síðar í dag lýsa opinberlega yfir stuðningi við Barack Obama sem forsetaefni Demókrataflokksins. Hlýtur það að teljast mikið áfall fyrir John Edwards, varaforsetaefni hans í kosningunum 2004, en hann má varla við miklum áföllum þessa dagana, en það er að verða nokkuð augljóst að forkosningaferli demókrata er að verða að einvígi Barack Obama og Hillary Rodham Clinton.

Eftir lélega útkomu í New Hampshire og tap í Iowa má heita svo að Edwards eigi ekki lengur séns á útnefningu flokksins og eiginlega bara tímaspursmál hvenær að hann dragi sig í hlé. Hann mun haldast í slagnum fram að forkosningum í Suður Karólínu, en tap þar myndi ganga endanlega frá framboði hans. Ofan á stöðuna er stuðningsyfirlýsing Kerrys við Obama á þessum tímapunkti sligandi fyrir John Edwards. Þeir þóttu ná góðum takti saman í þeim kosningum og ákvað Edwards að fórna öldungadeildarsæti sínu fyrir varaforsetaframboðið með Kerry, eins og flestum er kunnugt. Frægar voru myndirnar af nánu sambandi þeirra, sérstaklega fyrstu dagana, en þeir þóttu einum of kammó saman.

Þó að John Kerry og Hillary Rodham Clinton hafi verið starfsfélagar í öldungadeildinni í um áratug, og hann unnið mun skemur með Obama, þarf ekki að koma að óvörum að hann velji frekar að styðja hann. Það fór ekki framhjá neinum að Kerry mislíkaði mjög að þurfa að deila sviðsljósinu með Clinton-hjónunum á flokksþinginu í Boston sumarið 2004 og vildi framan af ekki að þau kæmu fram þar. Þau skyggðu mjög á hann og þrátt fyrir að passað væri upp á að Clinton-hjónin kæmu aðeins fram saman fyrsta þingdaginn að þá var stjörnuljómi þeirra yfir þinginu allt frá upphafi til enda. Það hefur ekki farið framhjá neinum að miklir núansar hafa verið milli Clinton-hjónanna og Kerrys.

Þó að John Kerry hafi verið forsetaefni demókrata fyrir aðeins fjórum árum hefur ljómi hans minnkað umtalsvert og hann ákvað að leggja ekki í slaginn nú, en velti þeim valkosti mjög lengi fyrir sér. Kerry átti reyndar rfitt með að leyna löngun sinni í að reyna á framboð nú, en hann hafði ekki baklandið í það. Það er ekki víst hvaða áhrif þessi stuðningsyfirlýsing hafi, önnur en þau þá að ganga nærri endanlega frá forsetaframboði Johns Edwards.

Kerry styður Obama

Er Litla Hraun ekkert annað en dópbæli?

Miklar sögusagnir hafa gengið um dópneyslu á fangelsinu að Litla Hrauni. Nafnlaus frásögn fanga sem er á leið til vistar í fangelsið hlýtur þó að opna nýja sýn á veruleikann þar, en segja má að viðtalið sé neyðarkall frá honum um að hann sé í raun að fara í dópbæli með fangavistinni. Það er því ekki beint hægt að segja að um sé að ræða betrunarvist fyrir dæmda fanga. Þetta hlýtur að kalla á alvöru umræðu um stöðuna.

Mér finnst staða fangelsismála í og með sorgleg að vissu marki. Húsakostur íslenskra fangelsa er almennt fyrir neðan allt. Það er t.d. með ólíkindum að enn hafi ekki risið almennilegt fangelsi á höfuðborgarsvæðinu. Þrátt fyrir áralangt tal um að bæta húsakost fangelsa hefur lítið í því gerst, nema ef frá er skilin viðbygging á Litla Hrauni í dómsmálaráðherratíð Þorsteins Pálssonar, ritstjóra Fréttablaðsins. Eftir margra ára baráttu fyrir því að bæta húsakost fangelsismála (sem var fyrir löngu orðinn óviðunandi) hér á Akureyri er nú loks unnið að því að byggja þar upp almennilega aðstöðu.

Þegar að hugsað er um fangelsismál finnst mér æði oft vera hugsað til þess að fangar eigi ekki að fá aðstoð til að feta skrefin aftur inn í lífið. Í fangelsi hlýtur lífið sem slíkt að fara á pásu og uppbygging er það sem tekur við að lokum, enda eru fangar að mörgu leyti á byrjunarreit. Staða einstaklinganna sem þar safnast saman er líka æði oft ólík og svo er sálræn staða fanganna mjög misjöfn og erfitt að setja þá alla undir sama þak í orðsins fyllstu merkingu. Hver einstaklingur hefur sínar þarfir og það þarf að vinna með hvert tilfelli áfram. Þetta er vandmeðfarið ferli og hugleiða má hvað best sé að gera í þeim efnum.

Að mörgu leyti finnst mér sá þingmaður sem best hefur talað í þessum málum á undanförnum árum vera Margrét Frímannsdóttir, fyrrum alþingismaður Samfylkingarinnar. Hún bjó um langt skeið í nágrenni fangelsisins á Litla Hrauni og það var því í kjördæmi hennar allan starfstímann á þingi. Hún talaði bæði af þekkingu og viti um þessi mál og það er því eðlilegt að hún hafi verið valin til starfa þar, fyrst sem formaður nefndar um framtíðaruppbyggingu og skipulag á Litla-Hrauni, nú sem yfirmaður þar.

Auk þessa má velta fyrir sér hvort fleira sé að en húsakostur fangelsa, einkum það sem inní húsunum tilheyrir; einkum sálfræðiaðstoð og læknisþjónustu af ýmsu tagi. Öllum er ljóst að sá hluti er mikilvægur og getur skipt sköpum. Þó að sagt sé í fréttum að ekkert bendi til sjálfsvígs í tilfellum sem þessum geta margir samverkandi þættir leitt til þess að fólk missir heilsuna í varðhaldi og getur fengið áfall af ýmsu tagi.

Mál sem þetta leiðir vonandi til þess að hugsað verði enn betur um fangelsismál - helst með öðrum hætti en þeim að þarna eigi fólk helst að vera lokað af með öllu og án þeirrar aðstoðar sem það þarf í sínum erfiðleikum. Hver og einn hefur sína sögu að segja og það verður að taka á hverju og einu máli með fagmennsku og mannlegum hætti.

Sagan af dópneyslu á Litla Hrauni eru alvarlegar fregnir og hljóta að leiða til þess að reynt verði að taka á málum, þetta er einfaldlega ekki boðleg staða.

Erfitt að vera edrú á Hrauninu

Myndbirtingar af umferðarslysum

Það er að mínu mati fátt sorglegra en að sjá myndir í fjölmiðlum af bílflökum eftir umferðarslys, jafnan bara örstuttu eftir að slysið hefur átt sér stað. Hef oft skrifað gegn því þegar að mér hefur eiginlega blöskrað það. Það er því jákvætt að sjá að engar myndir hafa birst hér á fréttavef Morgunblaðsins eða í öðrum fjölmiðlum af slysinu í Vestur Húnavatnssýslu. Ætla að vona að eina ástæða þess sé ekki fjarlægðin í slysstað frá fjölmiðlum í Reykjavík, heldur að fjölmiðlar séu farnir að hugleiða þessi mál upp á nýtt.

Það veitir ekki af því að tala um þetta, enda finnst mér að fjölmiðlar eigi að taka mark á því. Oftast nær þjónar þessi myndbirting engum tilgangi. Skil ekki fréttagildið í mynd af bílflaki. Myndbirting af þessu tagi skilur aðeins eftir sig sár hjá aðstandendum þeirra sem slasast eða láta lífið í bílslysum og mörg dæmi eru reyndar um að aðstandendur hafi þekkt bíla ættingja sinna í fréttamyndum á netinu áður en það fékk tilkynningu um slysið eða jafnvel lát viðkomandi ættingja síns. Finnst þetta mjög dapurlegt.

Það er því vonandi að fjölmiðlar taki sig á og hugsi þessi mál vel og innilega. Enda eigum við að hugsa um tilfinningar í þessum efnum ekki forsíðuppslátt á persónulegum harmleik.

Ók í veg fyrir vörubíl

Stormasamt ár Sigrúnar á bæjarstjóravakt

Ár er liðið frá því að Sigrún Björk Jakobsdóttir tók við embætti bæjarstjóra á Akureyri og leiðtogastöðu í Sjálfstæðisflokknum, fyrst kvenna. Þetta hefur verið stormasamt ár fyrir Sigrúnu Björk. Það hefur einkennst umfram allt af klúðri bæjaryfirvalda í skipulagsmálum, óskiljanlegum aldurstakmörkum á tjaldsvæði bæjarins, langvinnum samningaviðræðum um frjálsíþróttaaðstöðu á Þórssvæðinu og langri bið eftir því að tekið verði af skarið með miðbæjarsvæðið og íþróttavöllinn.

Fyrir ári þegar að Sigrún Björk tók við bæjarstjóraembættinu tók hún við með velvild margra og stuðningi. Eftir níu ára bæjarstjóraferil Kristjáns Þórs Júlíussonar vildu margir breytingar og flestir bjuggust við að hún yrði ferskur vindblær mikilla breytinga. Persónulega varð ég fyrir nokkrum vonbrigðum enda átti ég von á að hún yrði sterkari leiðtogi og myndi ekki lenda í svo mörgum leiðindamálum sem raun bar vitni og sem hafa sligað hana í gegnum fyrstu mánuðina. Það fer ekki framhjá neinum að hún er umdeild víða, ekki síður innan eigin flokks en á öðrum vettvangi.

Ég fer ekki leynt með það að ég varð fyrir vonbrigðum með forystu bæjarstjórans og okkar sjálfstæðismanna í tjaldsvæðamálinu. Þá skrifaði ég gegn ákvörðun bæjarstjórans, enda gat ég ekki varið hana. Það vann gegn pólitískum hugsjónum mínum að banna sjálfráðu fólki aðgang að tjaldsvæðum hér í bænum. Enda gat ég ekki betur séð en að ákvörðunin væri tekin í andstöðu við meirihluta bæjarstjórnar á Akureyri. Það var mál sem ég gat ekki varið og ég verð að viðurkenna að ég íhugaði í kjölfarið hverjar pólitískar hugsjónir bæjarstjórans og bæjarfulltrúanna voru.

Skipulagsmálin voru vont klúður auk þess og fleira mætti nefna. Þetta var heitt ár og margar vitlausar ákvarðanir voru teknar. Það er freistandi að halda að bæjarfulltrúar Sjálfstæðisflokksins á Akureyri hafi lært sína lexíu á þeim ákvörðunum og muni geta rétt kúrsinn og leitt mál betur á næsta ári, en var á árinu sem var að líða. Ég hef lengi unnið í stjórnmálum fyrir Sjálfstæðisflokkinn hér á Akureyri, en ég mun aldrei verja það sem ég tel rangt og að mínu mati var tjaldsvæðamálið mesta klúður síðasta árs í bæjarmálunum og vonandi verður horft í aðrar áttir með mál næst.

Ég hef ekki farið leynt með þá skoðun mína að þessi meirihluti hafi verið bragðdaufur og hægvirkur. Þar skiptir sköpum að aðeins tveir bæjarfulltrúar meirihlutans höfðu reynslu af því að vera aðalmenn í bæjarstjórn áður; bæjarstjórarnir Kristján Þór og Sigrún. Hin hafa slípast misvel til og hafa verið að læra að synda úti í straumþungum sjónum. Það tekur oft á, jafnvel fyrir duglegt fólk. Það getur tekið mismikinn tíma. Sumir í þessum hópi eru misvel syntir eftir árið, sumir enn að læra tökin og enn efasemdir um hvernig að þeim takist upp. Það reynir á þá á þessu ári er tímabilið er hálfnað.

Persónulega varð ég fyrir mestum vonbrigðum með bæjarstjórann síðla árs er hún skrifaði Morgunblaðsgrein gegn Verði, félagi ungra sjálfstæðismanna á Akureyri. Það voru mikil pólitísk mistök og ég vona að bæjarstjórinn hafi lært eitthvað á því. Með þeim skrifum var hún að senda þau skilaboð til ungra sjálfstæðismanna í bænum að hún þurfi ekki á okkur að halda og geti farið fram í kosningum eða prófkjöri án okkar hjálpar. Eftir stuðning minn og fleiri ungra sjálfstæðismanna við Sigrúnu Björk í gegnum árin var greinin okkur áfall, sem hún verður að bæta fyrir.

Staða Sjálfstæðisflokksins á Akureyri er athyglisverð nú á þessari stundu. Bæjarstjórinn Sigrún Björk Jakobsdóttir og kjördæmaleiðtoginn Kristján Þór Júlíusson hafa sterka stöðu hér í bænum að því er virðist. Þrátt fyrir það er bæjarstjórinn að klára þriggja ára bæjarstjóraferil sem fyrst var eyrnamerktur Kristjáni Þór og kjördæmaleiðtoginn varð hvorki ráðherra né nefndaformaður í kapal flokksins í maímánuði. Það er því ljóst að í júní 2009 hefur flokkurinn hér hvorki lykilembætti sem fylgja setu í ríkisstjórn eða því að stjórna bænum úr Ráðhúsinu, að óbreyttu.

Það eru eflaust margir hugsi yfir því, sérstaklega þeir sjálfstæðismenn sem lengst hafa unnið hér á Akureyri í flokksstarfinu og þekkja innviðina þar mest og best. Fyrir Sigrúnu Björk var þetta erfitt ár, það blasir við öllum, hún þarf að reka af sér sliðruorðið og sýna sjálfstæðismönnum að hún sé leiðtogi sem geti farið í kosningar og leitt liðsheild af visku og krafti. Í þeim efnum þarf hún að sýna betri diplómatahæfileika og stjórnvisku, en ekki einhliða keyrslu á bensínlausum bíl. Um þetta er spurt umfram allt.

Sigrún Björk Jakobsdóttir er hin vænsta kona, en er á hólminn kemur þarf hún að sýna leiðtogahæfileika til að verða sá leiðtogi sem getur verið sigursæll fyrir Sjálfstæðisflokkinn á Akureyri. Það vantar enn upp á það hjá henni að hún hafi náð að byggja sig upp sem sterkan leiðtoga og það hefur ekki reynt á það á þessu ári af neinu viti að hún geti það. Það verður áhugavert að fylgjast með verkum bæjarstjórans og forystu hennar á árinu.