Jóhanna tekur við - alheimstákn samkynhneigðra

Vissulega er það sögulegt augnablik þegar Jóhanna Sigurðardóttir tekur við lyklavöldum í forsætisráðuneytinu fyrst kvenna. Eftir stormasaman stjórnmálaferil er þetta mikill persónulegur sigur fyrir hana og markar mikil tímamót. Um allan heim er Jóhanna orðin alheimstákn samkynhneigðra sem fyrsti gay forsætisráðherrann í heiminum og stærsta frétt dagsins á alþjóðavettvangi snýst um þá staðreynd að hún er samkynhneigð, mun frekar en að hún sé kona að taka við. Það fellur einfaldlega í skuggann.

Ég vil óska Jóhönnu innilega til hamingju með forsætisráðherraembættið. Þó ég hafi oft verið ósammála henni og sumu því sem hún hefur sagt og gert hef ég alla tíð borið mjög mikla virðingu fyrir henni og pólitískri baráttu hennar. Hún hefur mætt miklum mótbyr og leið hennar í Stjórnarráðið hefur verið mörkuð mörgum vegartálmum og flestir hafa þeir verið hjá samherjum hennar í pólitík. Hún hefur verið niðurlægð í kjöri innan þeirra flokka sem hún hefur verið í og ekki bar fólki gæfu til að velja hana yfir Samfylkinguna þegar í upphafi.

Að mörgu leyti er augnablikið þegar hún tekur við álíka merkilegt og þegar dr. Gunnar Thoroddsen tók við forsætisráðherraembættinu um sjötugt árið 1980, þá sem starfsaldursforseti Alþingis og bjargvættur þingræðisins. Hann hafði verið umdeildur innan síns flokks og tapað kosningum og verið niðurlægður í forsetakjöri og leiðtogakosningum innan Sjálfstæðisflokksins. Hann komst samt til valda og naut þeirra sem hægrimaður í vinstristjórn. Jóhanna fer ekki alveg sömu leið og Gunnar en ekki síður merkilega engu að síður.

Jóhanna minnir mjög mikið á ömmu sína, Jóhönnu Egilsdóttur. Amma mín var mikil verkalýðskona og vinstrikona alla tíð og þótti vænt um Jóhönnu eldri, hún var hetja í hennar augum og sönn sínum málstað. Ömmu þótti Jóhanna Sigurðardóttir mikil kempa og spáði því fyrir rúmum áratug í samtali okkar á milli að hún ætti eftir að verða forsætisráðherra. Ég var ekki mjög trúaður á þetta og sagði við hana, þá á miðjum Davíðstímanum, að hún fengi varla séns á því. Mundu þetta, sagði hún þá. Ég man það enn.

Jóhanna tekur við embætti á erfiðum tímum. Verkefnið er tröllvaxið og það er unnið í kappi við tímann. Kosningar hafa verið tímasettar eftir 80 daga og mikið verk framundan. Væntanlega er þetta pólitískur svanasöngur Jóhönnu, rétt eins og þegar Gunnar tók við völdum á sínum tíma án þess að vera leiðtogi stjórnmálaflokks en var valinn sem fulltrúi þingræðisins.

Stjórn hans er umdeild í sögunni og hefur ekki hlotið góð eftirmæli, þó flestum þyki vænt um Gunnar og meti hann mikils í stjórnmálasögunni. Jóhönnu bíða jafnerfið verk og Gunnars fyrir þrem áratugum.

Lyklaskipti í kvöld

Fögur en innantóm fyrirheit - Evrópumálin í salt

Ný ríkisstjórn tekur við völdum með fögur fyrirheit til bjargar heimilum landsins og efnahagsmálunum en mjög innantóm samt sem áður. Lítið er um útlistanir á því hvernig gera eigi hlutina og fara í verkin. Þetta er mjög almennt orðað og yfirgripslítið. Hinsvegar ætlar stjórnin sér að breyta stjórnarskránni mjög á innan við 80 dögum og leggja fram miklar breytingar í þeim efnum, sum mjög mikilvæg og löngu tímabær. Greinilegt er að Evrópumálin eru alveg lögð í salt í þessu samstarfi, eins og við var að búast. VG stöðvar greinilega Evrópuumræðuna.

Skipun ríkisstjórnarinnar vekur vissulega athygli, vegna þess að í öllum flokksstólunum átta eru gamalreyndir stjórnmálamenn og í raun aðeins eitt svokallað ferskt andlit, Katrín Jakobsdóttir, verðandi menntamálaráðherra. Hinir hafa setið á þingi í yfir áratug og aldursforsetarnir, Steingrímur J. Sigfússon, verðandi landbúnaðar- sjávarútvegs- og fjármálaráðherra, og Jóhanna Sigurðardóttir, verðandi forsætisráðherra, hafa setið á þingi í 26 ár og 31 ár - þetta eru starfsaldursforsetar þingsins og ekki beinlínis pólitísk fersk.

Ég er ekki hissa á að Ingibjörg Sólrún sitji ekki í stjórninni. Hún ætlar að stíga til hliðar og láta aðra um óvinsælu verkin og halda opnu að koma síðar. Greinilegt er þó að veikindin hafa gengið mjög nærri henni og í raun alls óvíst hvort hún verði aftur ráðherra. Stóra spurningin nú er hvort hún sækist áfram eftir flokksformennsku og fer á fullt í kosningabaráttuna næstu 80 dagana. Mikla athygli vekur að Ásta Ragnheiður sé valin inn umfram Þórunni í félagsmálin, en Þórunn er látin fara með Björgvini.

Vinstri grænu ráðherrarnir eru ekki ferskir, að Katrínu undanskilinni, og í raun óvíst hvort þeir geti verið táknmynd breytinga og ferskleika þegar þjóðin kallar eftir slíkum þáttaskilum. Utanþingsráðherrarnir eru ekki flokkspólitískt skipaðir. Ragna Árnadóttir, skrifstofustjóri og ráðuneytisstjóri í dómsmálaráðherratíð Björns Bjarnasonar, tekur við af honum og er sett til verka á erfiðum tímum en hún ætti að hafa sterkan trúverðugleika í verkum sínum, enda margreynd eftir störf í ráðuneytinu.

Gylfi Magnússon, formaður stjórnar Samkeppniseftirlitsins, fyrrverandi stjórnarformaður Kauphallar Íslands og lærifaðir hagfræðimenntaðra undanfarin ár, er valinn sem viðskiptaráðherra. Hann fær ekki marga hveitibrauðsdaga í sínum verkum og mun frekar fljótlega reyna á hann. Samt sem áður vekur athygli að maður með hans aðkomu einkum í Samkeppniseftirlitinu sé settur til verka sem ferskt andlit.

Ný ríkisstjórn á mjög erfitt verkefni framundan og miðað við almennt orðað veganestið er óþarfi að búast við kraftaverkum. Þessi pólitíski svanasöngur Jóhönnu verður væntanlega ekki langur, enda verkefnið bundið í 80 daga, en það mun reyna á alla sem fara í verkin með henni. Hveitibrauðsdagarnir verða ekki margir og mun fljótt reyna á hvort hún sé ekta eða feik.

Svo reynir fljótt á hvað Framsókn muni styðja og hvað ekki á næstu dögum. Þeir heita stjórninni vörn fyrir vantrausti en hafa að öðru leyti frítt spil og geta stoppað öll mál hennar í þinginu og valdið henni miklum skaða með því að fylgja ekki vinstriöflunum. Völdin verða í raun hjá Framsókn, sem er eins og korktappi og nær alltaf að rétta sig við.

Slá skjaldborg um heimilin

Leitin langa að dómsmálaráðherra - Ragna valin

Ljóst er nú að Ragna Árnadóttir, starfandi ráðuneytisstjóri í dómsmálaráðuneytinu, tekur við lyklavöldunum í dómsmálaráðuneytinu nú síðdegis. Leitin hefur verið löng hjá vinstriflokkunum að dómsmálaráðherra. Ekki geta þeir valið neinn úr sínum röðum og hafa leitað meðal sérfræðinga og fyrrum þingmanna til að taka embættið en leitin hefur nú borið þá alla leið í ráðuneytið sjálft og valið ráðuneytisstjórann sjálfan til verka. Ég hef oft heyrt sögur um að ráðuneytisstjórar séu valdamiklir en er þetta ekki eina dæmið um ráðuneytisstjóra sem verður ráðherra á einni nóttu?

Velti fyrir mér hvað fór út af sporinu með Björgu Thorarensen, sem hafði verið orðuð við embættið. Á hvaða forsendum afþakkaði hún embættið? Sögusagnir herma að Ragnar Aðalsteinsson hafi verið í umræðunni og vel er þekkt sú staðreynd að Bryndís Hlöðversdóttir gat orðið ráðherra en það þótti ekki henta að velja utanþingsráðherra sem var nýbúin að hætta í pólitík, væntanlega til að losna við pólitískar skyldur og verkefni. Þessi leit hefur því farið út fyrir þingflokkana og endað í ráðuneytinu sjálfu. Fyndin flétta.

Fróðlegt verður að sjá hvernig Ragna muni standa sig, en ég held að engum hefði órað fyrir því að nefna hana sem valkost fyrirfram.

Ragna Árnadóttir dómsmálaráðherra

Glæsilegur árangur hjá Heru Björk

Ég vil óska Heru Björk innilega til hamingju með glæsilegan árangur í dönsku Eurovision. Annað sætið er mjög fínt, þó vissulega hefði verið skemmtilegra ef hún hefði unnið keppnina og við átt tvö íslensk lið í keppninni þetta árið. Hera Björk söng lagið mjög vel og átti flotta sviðsframmistöðu og getur verið stolt af sínu.

Ekki er það á hverjum degi sem íslenskur söngvari kemst næstum því í Eurovision fyrir aðra þjóð en Ísland. Ætli Eiríkur Hauksson sé ekki sá eini sem hefur náð þeim árangri að syngja fyrir Ísland og aðra þjóð til í aðalkeppninni.

Þetta er útrás sem við getum sannarlega verið stolt af.

Hera Björk í 2. sæti í Danmörku