Pólitísk klókindi bragðarefsins Pútíns

Það er svolítið sérstakt að fylgjast með stöðu mála í Rússlandi. Vladimír Pútín, fráfarandi forseti Rússlands, stýrir lykilákvörðunum lýðræðis í rússneskum stjórnmálum eins og taflborðinu heima hjá sér. Hann hefur handvalið væntanlegan forseta og útnefnt sjálfan sig, með góðvild handvalda forsetaefnisins að sjálfsögðu, sem forsætisráðherra frá og með marsmánuði er seinna kjörtímabilinu lýkur. Þessi kapall sýnir umfram allt pólitísk klókindi bragðarefsins Pútíns. Hann vill velja forsetaefni til að fylla upp í forsetaferil sinn og ætlar sér að fara fram í kosningunum árið 2012.

Þetta blasir við öllum sem horfir á atburðarásina eftir allt sem á undan er gengið. Pútín hefur á áratug gert rússneska pólitík algjörlega að sinni pólitík og tryggt sér bæði mikil völd og áhrif á forsetastóli. Fyrir áratug, síðsumars 1999, vissu fáir utan Rússlands hver Vladimir Pútín var þegar að Borís Jeltsín ákvað að skipa hann forsætisráðherra. Hann var vissulega gegnheill leyniþjónustukall frá KGB-tímanum og fáum óraði fyrir að þar færi næsti risi rússneskra stjórnmála, lykilspilari á alþjóðavettvangi.

Margir töldu þá að þar væri kominn enn einn forsætisráðherrann sem færi fyrir lok forsetaferils Jeltsíns, sem hafði haft tögl og hagldir allt frá því að hann hafði tekið völdin afgerandi eftir valdaránið misheppnaða árið 1991 og hafði risið upp úr öskustó kommaveldisins. Hann var skapmikill drykkjumaður sem markaði áhrif - og var líka þekktur fyrir að sparka forsætisráðherrum.  Jeltsín var einn eftirminnilegasti stjórnmálamaður tíunda áratugar 20. aldarinnar þrátt fyrir persónuleikabrestina.

Mörgum að óvörum ákvað Jeltsín að segja af sér forsetaembættinu í áramótaávarpi á gamlársdag 1999. Allt í einu var leyniþjónustudulan Pútín orðinn einn valdamesti maður heims sem starfandi forseti landsins fram að kosningum; sigraði forsetakosningarnar í mars 2000 og var endurkjörinn strax í fyrri umferð árið 2004 - einn vinsælasti stjórnmálamaður í sögu Rússlands, með allt að 80% stuðning. Auk þess með alla fjölmiðla á bakvið sig og ríkir með járnkrafti eins og fyrrum lykilstjórnmálamenn Sovétríkjanna.

Pútín hefur semsagt markað sig sem hinn stóra afgerandi drottnara veldis síns. Staðan í Rússlandi er mikið áhyggjuefni. Mér finnst þar horfa ansi margt til fortíðar og vert að hugsa um framtíðina sem blasir við. Stjórnarskráin meinar Pútín að gefa kost á sér í kosningunum næsta vor og rúmlega átta ára forsetaferli er því að ljúka. Atburðarás vikunnar er þó ekki beinlínis með þeim hætti að Pútín ætli sér að hverfa út í sólarlagið eins og George W. Bush, sem brátt lætur ennfremur af embætti.

Hann ætlar sér að stjórna atburðarásinni eins og kvikmyndaleikstjóri úr fjarska, halda um alla spotta og ráða örlögum landsins, jafnt sem stuðningsmannahjörðar sinnar. Hann ætlar sér að vera meginspilari áfram á sviðinu. Það kemur mér samt sem áður að óvörum að Pútín velji svo ungan eftirmann. Það eru óvæntustu tíðindin. En taflið breytist ekkert við það.

Ekkert meinar Pútín að fara fram eftir fimm ár í kosningunum þá og væntanlega er plottið að þá komi hann með sinn steinrunna svip eins og riddarinn á hestinum hvíta inn á pólitíska sviðið í Rússlandi. Á meðan horfum við öll út í gráðið og hugsum okkur um það hvort að Rússland sé að verða sama sjúka einræðisríkið og það var áður en múrinn féll og kommagrýlan var sigruð. Flashbackið til fortíðar í Rússlandi er verulegt áhyggjuefni, segi ég og skrifa.

Steve Bell hjá Guardian sér stemmninguna í Rússlandi réttum augum og myndin hans hér efst í færslunni segir meira en þúsund orð.

Rice: Medvedev hluti af nýrri kynslóð