Lady Bird Johnson látin

Lady Bird Johnson, fyrrum forsetafrú Bandaríkjanna, lést í Texas í dag, 94 ára að aldri. Hún fæddist 22. desember 1912. Við eigum því sama afmælisdag, ég og Lady Bird. Hún lifði næstlengst allra eiginkvenna forseta Bandaríkjanna. Aðeins Bess Truman hefur lifað lengur, en hún varð 97 ára gömul. Lady Bird var það sem kalla mátti fyrirmynd maka stjórnmálamanna á 20. öld, hún var við hlið eiginmanns síns alla tíð og sinnti sínum verkum við hlið hans alla tíð með glæsibrag.

Lady Bird giftist Lyndon Baines Johnson í nóvember 1934. Þau eignuðust tvær dætur; Lyndu Baines, og Luci Baines. Lyndon Baines Johnson er einn litríkustu stjórnmálamanna í sögu Texas-fylkis. Hann gegndi trúnaðarstörfum fyrir Demókrataflokkinn áratugum saman og var um árabil þingmaður og var sérstaklega gamalgróinn Texas-maður. Hann þótti óheflaður og sérlundaður. Konan við hlið hans hélt vörð utan um störf hans og þau voru sterkt stjórnmálapar frá upphafi til enda.

Lady Bird var þó ekki litlaus eiginkona stjórnmálamanns. Hún átti sér sín áhugamál og lét skoðanir sínar óhikað í ljósi. Hún var ekta Texas-kona sem stóð með manni sínum í einu og öllu en talaði af krafti hafði hún skoðanir og var ekki fjarlæg í framkomu. Barátta Lady Bird fyrir umhverfismálum setti alla tíð svip á persónu hennar. Hún var eindreginn talsmaður þess að standa vörð um náttúruna og var áberandi í skógrækt og tengdum málum. Hún gróðursetti jafnan tré í opinberum heimsóknum á forsetaferli eiginmanns síns um Bandaríkin.

Lyndon B. Johnson varð atvinnustjórnmálamaður í Washington skömmu eftir giftingu hans og Lady Bird. Hann var kjörinn í fulltrúadeildina árið 1937 og átti þar sæti í tólf ár. Johnson var kjörinn í öldungadeildina árið 1949 og átti þar sæti ennfremur í tólf ár. Hann var leiðtogi demókrata í öldungadeildinni í átta ár, 1953-1961, allan tímann í meirihluta. Lyndon B. Johnson sóttist eftir forsetaembættinu fyrst árið 1956. Hann náði ekki útnefningunni í fyrstu atrennu og ekki heldur í þeirri annarri, en hann tapaði fyrir John F. Kennedy árið 1960. Það vakti mikla athygli þegar að hinn ungi Kennedy valdi suðurríkjamanninn Johnson í kjölfarið sem varaforsetaefni sitt.



John F. Kennedy og Lyndon Baines Johnson voru mjög ólíkir stjórnmálamenn en voru saman sterk pólitísk blanda sem tókst loksins að færa Demókrataflokknum tækifæri til sigurs eftir að hafa verið utan valda í Hvíta húsinu í átta ár. Kennedy var sterkur fulltrúi norðurs og Johnson var með lykilstöðu í suðrinu. Þeir unnu forsetakosningarnar 1960, en naumlega þó. Johnson tók við varaforsetaembættinu í janúar 1961. Fáum óraði fyrir því á þeim tímapunkti að hann ætti eftir að taka við forsetaembættinu. Allir töldu hinn unga Kennedy táknmynd hreystis og glæsileika - ekki myndi reyna á pólitíska klækjarefinn frá Texas sem húsbónda í Hvíta húsinu.

En allt breyttist það á föstudeginum 22. nóvember 1963. John F. Kennedy var myrtur í opinberri heimsókn í Dallas í Texas, fylki varaforsetans. Morðið á hinum unga forseta er enn í dag sama ráðgátan og blasti við á þessum sviptingasama degi sem breytti stjórnmálalitrófinu í Bandaríkjunum með nöprum hætti. Johnson varð því forseti Bandaríkjanna í einni svipan í eigin fylki. Hann sór embættiseið sinn sem 36. forseti Bandaríkjanna í forsetaflugvélinni á flugvellinum í Texas síðar sama dag, rétt áður en flugvélin hélt af stað til Washington með kistu hins fallna forseta. Starfsmenn Kennedys og fjölskylda hans höfðu þá varla áttað sig á endalokunum.

Sögufræg er ljósmyndin af Johnson að sverja embættiseiðinn í Air Force One. Við hlið hans voru Lady Bird og Jacqueline Kennedy, sem var skyndilega búin að missa hlutverk sitt, var ekki lengur forsetafrú Bandaríkjanna. Jackie var enn í blóðugu dragtinni sem hún var í er forsetinn var skotinn í miðborg Dallas og var í henni þar til seint um kvöldið er hún kom loks í Hvíta húsið. Lady Bird tók við skyldum forsetafrúar en var í skugga Jackie dagana sem framundan voru er Kennedy forseti var kvaddur. Johnson-hjónin fluttu ekki inn í Hvíta húsið formlega fyrr en í desember 1963, þegar að Jackie hafði jafnað sig á vistaskiptunum sem fylgdu dauða eiginmanns hennar.

Jackie Kennedy og Lady Bird Johnson voru ólíkar sem dagur og nótt. Jackie var tískudrottning, kona sviðsljóssins og glamúrsins. Lady Bird var annarrar kynslóðar og um leið hin sanna eiginkona stjórnmálamannsins á fyrri hluta 20. aldarinnar, konan við hlið mannsins á valdastóli. Hún var hin sterka og áberandi týpa, sem ekki barst mikið á og sinnti sínum helstu verkum með glæsileika. Margar kjaftasögur hafa gengið um samskipti Johnson-hjónanna við Jackie þann tíma sem í hönd fór eftir hin sögulegu valdaskipti um borð í forsetaflugvélinni. Ásýnd forsetaembættisins breyttist mjög er hin miðaldra suðurríkjahjón, sem voru úr allt öðru umhverfi en Kennedy-hjónin, tóku við.

Johnson var forseti Bandaríkjanna í rúm fimm ár, var endurkjörinn í nóvember 1964 með miklum meirihluta. Hann stóð fyrir fjölda mikilvægra mála og lauk t.d. lykilstefnumálum Kennedys, t.d. mannréttindamálum blökkumanna. Það voru mikil tímamót sem fylgdu því að rótgróinn suðurríkjastjórnmálamaður skyldi klára þau mál. Óvinsældir Johnsons jukust mjög á skömmum tíma vegna Víetnam-málsins og hann ákvað að sækjast ekki eftir endurkjöri vegna þess árið 1968. Johnson varð bráðkvaddur á heimili sínu í Texas í janúar 1973, nákvæmlega fjórum árum eftir að hann lét af embætti.

Lady Bird Johnson lifði langa og merkilega ævi. Hún var áberandi á stjórnmálaferli manns síns og markaði skref í stjórnmálasögu Bandaríkjanna og Texas-fylkis með hlutverki sínu við hlið Johnsons forseta. Hún var sönn suðurríkjakona og þótti sterk í sínu. Þrátt fyrir heilsuleysi kom hún reglulega fram þar til nærri undir hið síðasta. Fyrst og fremst mun svipmynd hennar við hlið Johnsons á örlagastundinni í Air Force One á föstudeginum sviptingasama sem breytti ævihlutverki hennar og manns hennar verða lengst greypt í minni þeirra sem fylgst hafa með stjórnmálum fyrr og síðar.

Lady Bird Johnson látin

Athugasemdir

[Haraldur Haraldsson, 12.7.2007 kl. 14:00]

Þakka þer fyrir þessa góðu grein um Persónur sem hafa haft mikil áhrif á allan heimin/Halli gamli

[Stefán Friðrik Stefánsson, 14.7.2007 kl. 13:57]

Takk kærlega fyrir góð orð Halli.

mbk.