Gullið kvikmyndakvöld - fróðleikur um óskarinn

Óskarsverðlaunin verða afhent í nótt. Þetta er gullið kvikmyndakvöld fyrir alla þá sem meta kvikmyndir mikils og margir sem munu vaka í nótt; yfir poppi og kóki eða öðrum viðeigandi veigum.

Í tilefni óskarsnæturinnar tók ég saman fróðleiksmola um hátíðina, en þeir voru að mestu settir saman af mér fyrir kvikmyndavef sem ég skrifaði á fyrir nokkrum árum um óskarinn, en breytt með tilliti til breytinga síðan þá.


Óskarsmolar

# Walt Disney hefur hlotið flesta óskara, alls 26. Ennfremur flestar tilnefningar. Á ferli sínum var hann tilnefndur 64 sinnum til Óskarverðlauna.

# Kvikmyndatónskáldið John Williams er sá núlifandi einstaklingur sem flestar tilnefningar hefur hlotið, alls vel á fimmta tuginn. Hefur unnið verðlaunin 5 sinnum.

# Þær kvikmyndir sem hlotið hafa flest Óskarsverðlaun eru Ben-Hur (1959), Titanic (1997) og The Lord of the Rings: The Return of the King (2003). Allar hlutu 11 verðlaun.

# Þær kvikmyndir sem hafa hlotið flestar tilnefningar til verðlaunanna eru All About Eve (1950) og Titanic (1997). Báðar hlutu 14 tilnefningar.

# The Lord of the Rings: The Return of the King var tilnefnd til 11 óskarsverðlauna árið 2003 og vann verðlaunin í öllum flokkum. Engin mynd hefur fyrr náð svo glæsilegum árangri. Fyrra metið átti Gigi sem var tilnefnd til 9 óskarsverðlauna 1958, og vann í öllum flokkum.

# Katharine Hepburn hefur oftast hlotið Óskarsverðlaun fyrir leik, alls fjórum sinnum. Vann fyrir Morning Glory (1933), Guess Who´s Coming to Dinner (1967), The Lion in Winter (1968) og On Golden Pond (1981).

# Aðeins þrír leikarar hafa unnið óskarinn í aðalhlutverki tvö ár í röð; Luise Rainer, Spencer Tracy og Tom Hanks. Rainer, sem er enn lifandi og elst óskarsverðlaunahafa 98 ára gömul, hlaut verðlaunin fyrir The Great Ziegfeld (1936) og The Good Earth (1937) Tracy hlaut verðlaunin fyrir Captains Courageous (1937) og Boys Town (1938). Hanks hlaut verðlaunin fyrir Philadelphiu (1993) og Forrest Gump (1994). Tracy var tilnefndur margoft til verðlaunanna, í síðasta skiptið var það eftir andlát sitt fyrir Guess Who´s Coming To Dinner, árið 1967, sem var síðasta myndin, og hann kláraði við örfáum dögum fyrir lát sitt.

# Walter Brennan og Jack Nicholson hafa hlotið flest óskarsverðlaun í karlaflokki. Brennan hlaut verðlaunin þrisvar í aukaleikaraflokki á innan við fimm árum; í Come and Get It árið 1936, Kentucky árið 1938 og The Westerner árið 1940. Nicholson hlaut verðlaunin fyrir One Flew Over the Cuckoo´s Nest árið 1975, Terms of Endearment árið 1983 og As Good as it Gets árið 1997.

# Meryl Streep hefur oftast verið tilnefnd til Óskarsverðlauna fyrir leik, alls 14 sinnum. Hefur þó aðeins unnið verðlaunin tvisvar; fyrir Kramer vs. Kramer og Sophie´s Choice. Katharine Hepburn og Jack Nicholson hlutu bæði 12 tilnefningar.

# Jessica Tandy hlaut óskarinn fyrir leik sinn í Driving Miss Daisy árið 1990. Þá var hún 81 árs gömul, elsti einstaklingur sem hlotið hefur Óskar fyrir leik.

# Henry Fonda hlaut óskarinn fyrir leik sinn í On Golden Pond, síðustu kvikmynd sinni á löngum og litríkum ferli, árið 1981. Þá var hann 77 ára gamall og elsti karlmaðurinn sem hlotið hefur verðlaunin.

# Tatum O´Neal hlaut óskar fyrir leik sinn í Paper Moon árið 1974. Þá var hún 10 ára gömul og yngsti einstaklingurinn sem hlotið hefur verðlaunin fyrir leik. Örlitlu eldri var hin ellefu ára gamla Anna Paquin sem hlaut aukaleikkonuóskarinn árið 1993 fyrir Piano.

# Keisha Castle-Hughes er yngsti einstaklingurinn sem tilnefnd hefur verið fyrir leik í aðalhlutverki. Hún var 13 ára þegar hún var tilnefnd 2003 fyrir Whale Rider.

# Hal Halbrook og Ruby Dee eru elstu einstaklingarnir sem tilnefnd hafa verið fyrir leik. Bæði eru 83 ára gömul og eru tilnefnd á hátíðinni í kvöld; hann fyrir Into the Wild og hún fyrir American Gangster. Dee er nokkrum mánuðum eldri og því sú elsta er tilnefnd hefur verið nokkru sinni fyrir leik.

# Richard Farnsworth var áttræður er hann var tilnefndur fyrir leik sinn í The Straigt Story árið 1999, elstur leikara sem hafa verið tilnefndir fyrir leik í aðalhlutverki.

# Peter Finch er eini leikarinn í sögu akademíunnar sem hefur hlotið verðlaunin eftir andlát sitt. Hann hlaut óskarinn sem leikari í aðalhlutverki árið 1976 fyrir leik sinn í kvikmyndinni Network. Finch varð bráðkvaddur 14. janúar 1977, ekkja hans Eletha, tók við verðlaununum við afhendingu þeirra í mars sama ár og var hyllt er hún flutti þakkarræðuna.

# John Ford hlaut oftast óskar fyrir leikstjórn. Hann vann verðlaunin fjórum sinnum; fyrir The Informer (1935), The Grapes of Wrath (1940), How Green Was My Valley (1941) og The Quiet Man (1952).

# Engin kona hefur hlotið óskar fyrir leikstjórn. Aðeins þrjár konur hafa verið tilnefndar í sögu verðlaunanna: Lina Wertmuller árið 1976 fyrir The Seven Beauties, Jane Campion árið 1993 fyrir Piano og Sofia Coppola árið 2003 fyrir Lost in Translation. Sofia er fyrsta bandaríska konan sem tilnefnd er fyrir leikstjórn. Lina er ítölsk en Jane nýsjálensk.

# Ítalskar kvikmyndir hafa oftast unnið í flokki erlendra kvikmynda, rúmlega tíu sinnum. Franskar myndir hafa oftast verið tilnefndar, vel á fjórða tug tilnefninga þar.

# Óskarnum hefur verið frestað þrisvar; árið 1938 vegna flóða í Los Angeles, árið 1968 vegna morðsins á dr. Martin Luther King og árið 1981 vegna morðtilræðis við Ronald Reagan þáverandi forseta Bandaríkjanna og áður leikara, forseta SAG-kvikmyndaverðlaunanna og ríkisstjóra í Kaliforníu.

# Aðeins þrjár myndir hafa hlotið öll fimm lykilverðlaunin á hátíðinni. Það er fyrir þau fimm eftirsóttustu: besta myndin, fyrir leikstjórn, handrit og leik í aðalhlutverki í kvenna- og karlaflokki. Þær eru It Happened One Night (1934), One Flew Over Cuckoo´s Nest (1975) og The Silence of the Lambs (1991).

# Aðeins fjórir blökkuleikarar hafa hlotið óskar fyrir leik í aðalhlutverki. Sidney Poitier braut blað er hann hlaut óskarinn 1964 fyrir Lilies of the Field. Tæpum fjórum áratugum síðar hlaut Denzel Washington aðalleikaraóskarinn árið 2002 fyrir leik sinn í Training Day. Jamie Foxx hlaut óskarinn tveim árum síðar, árið 2004, fyrir túlkun sína á konungi soul-tónlistarinnar, Ray Charles, í myndinni Ray. Forest Whitaker hlaut óskarinn fyrir túlkun sína á Idi Amin í The Last King of Scotland árið 2006.

# Halle Berry (sjá mynd) er eina þeldökka konan sem hefur hlotið aðalleikkonuóskarinn í áttatíu ára sögu óskarsverðlaunanna. Hún hlaut verðlaunin árið 2002, á sömu hátíð og Denzel Washington varð annar karlleikarinn til að taka aðalleikarastyttu, fyrir túlkun sína í Monster´s Ball. Hún hágrét alla þakkarræðuna, var mjög hrærð. Enda hafði hún markað skref í óskarssöguna.

# Aðeins sex þeldökkir leikarar hafa hlotið óskar fyrir leik í aukahlutverki. Hattie McDaniel hlaut óskarinn 1939 fyrir leik sinn í Gone with the Wind. Það var svo ekki fyrr en árið 1982 sem Lou Gossett Jr. hlaut óskar fyrir An Officer and a Gentleman. Whoopi Goldberg hlaut verðlaunin 1990 fyrir Ghost, Cuba Gooding Jr. árið 1996 fyrir Jerry Maguire, Morgan Freeman árið 2004 fyrir Million Dollar Baby og Jennifer Hudson árið 2006 fyrir Dreamgirls.

# The Color of Purple var tilnefnd til 11 óskarsverðlauna árið 1985 en hlaut engin verðlaun, sem er ein versta útreið sem ein mynd hefur fengið. Gangs of New York, mynd Martin Scorsese, hlaut t.d. að auki tíu tilnefningar árið 2002 en vann engin.

# Bob Hope var 18 sinnum kynnir á Óskarsverðlaunahátíðum og hlaut heiðursóskar oftar en einu sinni. Billy Crystal hefur verið kynnir á hátíðinni átta sinnum.

Athugasemdir

[Fannar frá Rifi, 24.2.2008 kl. 22:50]

Skemmtileg staðreynd:

Það dúó sem oftast hefur unnið Óskarinn er: Tommi og Jenni (Tom and Jerry). 

[Sigurður Þórðarson, 24.2.2008 kl. 23:27]

Vahá!!  Rosalega ertu fróður.  Mér finnst að þú Stefán, ættir að vera innbundinn í skinnband á hverju sómasamlegu velmektarheimili.

[Stefán Friðrik Stefánsson, 26.2.2008 kl. 00:24]

Takk kærlega fyrir kommentin.

Einar: Gott að heyra, fínt að hafa þetta vel nóterað niður á blað og hafa með. Fín söguyfirferð. :)

Fannar: Góður punktur - fínt að hafa þetta með. :)

Siggi: hehe Takk fyrir góðu orðin :)

mbk.