Ákvörðunin eina - rýr boðskapur hjá Jóhönnu

Fyrir utan fréttirnar af endurskoðun á yfirstjórn Seðlabankans kom fátt nýtt fram í því sem Jóhanna Sigurðardóttir, forsætisráðherra, sagði í Kastljósi kvöldsins. Greinilega virðist hið eina sem er naglfast og minnihlutastjórnarflokkarnir koma fram með sú endurskoðun og hitt er í einhverri móðu orðagjálfurs og hugleiðinga. Mér finnst það eiginlega áhyggjuefni hversu mikið er í óvissu og hefur einfaldlega ekki verið planað nógu vel.

Veigamiklum spurningum er ósvarað, nema þá því að stjórnin ætlar að taka sér tvo mánuði hið minnsta til að velta fyrir sér hvernig eigi að bjarga heimilum landsins. Ég held að það sé ekkert úrslitaatriði varðandi mörg lykilmál hverjir sitji í Seðlabankanum, þó margir vinstrimenn hafi aðeins áhyggjur af því. Stefnumótun nýrrar ríkisstjórnar virðist vera mörkuð fögrum fyrirheitum en þau hafi ekki verið mótuð mjög ítarlega.

Væntanlega mun verða mjög dýrt og erfitt að skipta út yfirstjórn Seðlabankans. Vinnubrögðin í dag gefa til kynna að þeir muni allir fara í mál, enda með langa ráðningarsamninga og kjör þeirra mjög trygg í gegnum þá. Slík barátta reynir á ríkið að mörgu leyti og hljóta lög um réttindi opinberra starfsmanna sérstaklega að skipta máli í því sambandi.

Utan við Seðlabankaákvörðunina er margt mjög óljóst. Mér finnst lítil reisn yfir því að Jóhanna ætli að kenna Sjálfstæðisflokknum einum um allt sem aflaga hafi farið í síðasta stjórnarsamstarfi. Samfylkingin ber fulla ábyrgð á verklaginu þar með Sjálfstæðisflokknum og hefði getað gengið út fyrir löngu ef hún hefði verið ósáttari en reyndin varð.

Orð Jóhönnu í þeim efnum eru henni því til lítils sóma. Hitt er svo annað mál að fátt ef nokkuð er ljóst um veganesti nýrrar stjórnar nema að það er rýrt og umboð hennar er mjög veikt, svo veikt að stjórnarandstaðan hefur fleiri þingmenn en minnihlutastjórnarflokkarnir. Stjórnin stendur því og fellur með því sem Framsókn vill. Þeirra er valdið.

Seðlabankastjórar víki

Góðar fréttir af Geir

Ég var ánægður að heyra að aðgerðin á Geir H. Haarde, formanni Sjálfstæðisflokksins, hefði tekist vel og horfur séu mjög góðar með sjúkdóminn. Ég vil færa honum og fjölskyldu hans innilegar baráttukveðjur og vona að hann sigrist á þessu meini.

Aðgerð á Geir heppnaðist vel

Hvernig ætlar Ögmundur skera niður?

Innst inni hljóta allir að fagna því að innlagnargjöld á sjúkrahús séu lögð niður af nýjum heilbrigðisráðherra. Stóra spurningin er þó hvernig hann ætlar að vinna verkin, óvinsælu verkin framundan án þess að það komi einhversstaðar niður. Guðlaugur Þór Þórðarson varð að skera niður tæpa sjö milljarða króna í krepputíð undir lok ráðherraferils síns og tók á sig auknar óvinsældir fyrir erfið en væntanlega nauðsynlegar aðgerðir.

Ögmundur Jónasson hefur fram til þessa komist upp með að gagnrýna aðeins stjórnmálamenn fyrir verk sín en koma með lítið af beinum aðgerðum og ákvörðunum að verkinu. Nú þarf hann sem heilbrigðisráðherra að gera fleira en gott þykir og væntanlega vera með niðurskurðarhnífinn á lofti, enda er staðan ekki glæsileg. Sá sem setið hefur á stóli heilbrigðisráðherra á niðurskurðartímum hafa lítið grætt á því verki nema botnlausar óvinsældir.

Sú var tíðin að það jafngilti pólitískri feigð eða botnlausri ógæfu fyrir stjórnmálamann að taka við embætti heilbrigðisráðherra - vonlaust að höndla verkefnið, enda sparnaður sjaldan óvinsælli en í velferðarkerfinu. Hver man ekki eftir Sighvati Björgvinssyni sem var blóðugur upp fyrir axlir í niðurskurði í Viðeyjarstjórninni í upphafi tíunda áratugarins og barðist þar gegn nunnunum í Landakoti og fleirum þekktum postulum í velferðarkerfinu.

Hann varð óvinsælasti maður landsins á einni nóttu í hlutverki sínu. Guðmundur Árni Stefánsson kom eins og kratariddarinn á hvíta hestinum inn í heilbrigðisráðuneytið úr bæjarstjórastólnum í Hafnarfirði og tók til við að sveifla niðurskurðarhnífnum. Hann endaði á kafi í drullupolli á mettíma. Og hver man ekki eftir Ingibjörgu Pálmadóttur, sem þrátt fyrir að takast að höndla erfiða tíma í ráðuneytinu, bugaðist í önnum sínum og hneig niður í beinni sjónvarpsútsendingu. Hún var örvinda og búin á því og hætti í pólitík skömmu síðar.

Ekki megum við heldur gleyma að sumir hafa höndlað verkefnið, en flestir þeirra hafa verið í ráðuneytinu á góðum tímum og komist hjá því að skera niður. Varla verður Ögmundur einn þessara ráðherra, nema þá eigi að fresta vandanum og gera hann meiri síðar.

Innlagnargjöld afnumin

Ásdísi Höllu í þingframboð

Ég vil skora á Ásdísi Höllu Bragadóttur að gefa kost á sér á framboðslista af hálfu Sjálfstæðisflokksins í alþingiskosningunum eftir tæpa þrjá mánuði. Full þörf er á því að ungt og öflugt fólk gefi nú kost á sér og Ásdís Halla er ein þeirra sem ég hef lengi viljað sjá á þingi og í forystusveit Sjálfstæðisflokksins. Brotthvarf hennar úr stjórnmálum fyrir fjórum árum vakti mikla athygli, enda höfðu margir flokksmenn séð hana fyrir sér í forystusveitinni og viljað að hún héldi áfram virkri pólitískri þátttöku.

Á þeim fimm árum sem Ásdís Halla Bragadóttir var bæjarstjóri í Garðabæ styrktist sveitarfélagið og náði forystu á mörgum sviðum. Sérstaklega vakti þar athygli stefnan í skóla- og menntamálum. Með verkum sínum í Garðabænum horfði Ásdís Halla til framtíðar fór nýjar og markvissar leiðir og starfaði sérstaklega eftir skoðunum og áherslum sem hafa verið í fararbroddi í starfi SUS.

Ég hef dáðst af Ásdísi Höllu frá því að hún varð formaður SUS, fyrst kvenna, og viljað veg hennar sem mestan í pólitík. Því fagna ég því mjög ef hún fer aftur í pólitísk störf og sækist eftir því að taka taka virkan þátt aftur. Hvet hana eindregið til þess.

Ásdís Halla metur stöðuna

Lifað í draumaheimi á Bessastöðum

Ekki finnst mér yfirlýsingar Dorrit Moussaieff, forsetafrúar, gefa til kynna að hún sé vel jarðtengd og í samskiptum við þjóðina. Talið um að Ísland geti verið svala útgáfan af Dubai eftir hrunið finnst mér hálf veruleikafirrt og undarleg. Ég ætla að vona að lifandi stjórnarskráin á Bessastöðum hafi ekki blaðrað þessa frasa ofan í konuna sína. Þetta hljómar ekki beint það sem við þurfum á að halda núna. Mér finnst því miður forsetahjónin lifa í einhverjum draumaheimi á Bessastöðum. Nær væri að tala til þjóðarinnar af visku og kærleika en ekki yfirlæti í gegnum erlenda fjölmiðla.

Ólafur Ragnar og Dorrit eru vissulega að reyna að fóta sig aftur í breyttum aðstæðum. Þau voru mest áberandi sendiherrahjón útrásarinnar, allt að því sameiningartákn hennar, og eru komin í aðrar aðstæður og reyna að ná til þjóðarinnar aftur. Eins virðingarvert og þetta telst er hróplega áberandi hvað aðstæður hafa breyst á Bessastöðum. Vel sést á öllum aðstæðum að þetta er síðasta kjörtímabil Ólafs Ragnars Grímssonar á Bessastöðum. Hann er að reyna að reyna að verja arfleifð sína með misjöfnum árangri. 

Ef hann missir tiltrú þjóðarinnar eftir að hafa veðjað á ranga hesta í útrásinni verður hann ávallt tengdur henni og talinn einn misheppnaðasti boðberi hennar, hvað svo sem annað gott hann hefur mögulega gert. Fjölmiðlamenn hafa tekið viðtöl við forsetann og allir spyrja um útrásina, enda var forsetinn svo framarlega við að tala fyrir henni.

Ekki er bæði sleppt og haldið - ekki er bæði hægt að upphefja eitthvað og tala það svo niður. Þetts sést á forsetanum sem gleymdi rótum sínum og karakter í útrásinni og blindaðist af tímabundinni velgengni, varð einn af þotuliðinu. Væntanlega ræðst það á næstunni hvort forsetans verði frekar minnst sem sameiningartákns útrásarinnar og auðmannanna eða almennings í þessu landi.

Dorrit: Ísland verði svalari útgáfa af Dubai

Erlendur áhugi á pólitísku tómarúmi á Íslandi

Ég hef aldrei fundið fyrir eins miklum áhuga á íslenskum stjórnmálum og nú meðal erlendra vina minna á msn, facebook og myspace. Margir þeirra spyrja um stöðuna og hver framtíðin sé í vinstravorinu undir leiðsögn pólitísku aldursforsetanna Jóhönnu Sigurðardóttur og Steingríms J. Sigfússonar. Margir þeirra hafa áttað sig á því að Jóhanna verður fyrsti samkynhneigði forsætisráðherrann í heiminum og sumir vilja vita hvað forseti Íslands meini með útspilum sínum.

Þetta fólk veit meira um íslensk stjórnmál fyrir vikið og greinilega mikið fjallað um okkur í erlendu pressunni. Kannski ekki skrýtið eftir öll okkar vandamál og krísur en smásjá heimsins sé á hinu mikla hruni hér og botnlausum vandræðum. Miklu skiptir að passa upp á næstu skref og því er mikilvægt að vel takist til og réttar ákvarðanir verði teknar og reynt að passa sérstaklega upp á þau úrræði sem höfðu verið tryggð af fráfarandi ríkisstjórn.

Merkilegast af öllu er að aðalfréttin í öllum erlendu fréttamiðlunum er sú að samkynhneigður forsætisráðherra hefur tekið við völdum á Íslandi. Sama hvert ég fór í gær var þetta fyrirsögnin, í rúma tólf tíma var þetta ein aðalfréttin t.d. á BBC og CNN. Þetta er helsta stórfréttin við að hún taki við, að hún sé fyrsti samkynhneigði forsætisráðherrann í heiminum, svo vitað sé. Þetta er í öllum fjölmiðlum og stóra fyrirsögnin um hana.

En það er skrýtið að finna þennan erlenda áhuga og allt í einu sé spurt að utan sérstaklega um vendingar í íslenskri pólitík. Tilefnið mætti þó vera gleðilegra og aðstæðurnar talsvert betri en það sem við horfumst í augu við, svo mikið er víst.

Stjórnarskiptin vekja athygli

Léleg byrjun hjá Jóhönnu - eftirmannspælingar

Ekki fannst mér það góð byrjun hjá Jóhönnu Sigurðardóttur, forsætisráðherra, að ætla að kenna Birni Bjarnasyni um að frumvarp um skuldaaðlögun liggur ófrágengið í þingflokki Samfylkingarinnar. Slíkt vinnuferli skrifast aðeins á hana og aðra forystumenn Samfylkingarinnar og er henni til minnkunar, svo ekki sé nú fastar að orði kveðið. Ég held að saka megi Björn um margt annað en hann sé ekki vinnusamur og komi hlutum ekki í framkvæmd. Mér finnst Björn skila mjög góðu búi sem dómsmálaráðherra og vera einn af okkar bestu dómsmálaráðherrum fyrr og síðar.

Reyndar finnst mér Samfylkingin staðfesta það mjög vel með því að velja skrifstofustjóra og ráðuneytisstjóra í dómsmálaráðherratíð Björns Bjarnasonar sem eftirmann hans í ráðuneytinu. Varla er hægt að segja að ráðuneytið hafi staðið sig illa þegar ný ríkisstjórn byrjar á því að velja einn nánasta samstarfsmann Björns í verkunum í ráðuneytinu til að taka við af honum.

Birni þótti lítið leggjast fyrir Jóhönnu

Jóhanna tekur við - alheimstákn samkynhneigðra

Vissulega er það sögulegt augnablik þegar Jóhanna Sigurðardóttir tekur við lyklavöldum í forsætisráðuneytinu fyrst kvenna. Eftir stormasaman stjórnmálaferil er þetta mikill persónulegur sigur fyrir hana og markar mikil tímamót. Um allan heim er Jóhanna orðin alheimstákn samkynhneigðra sem fyrsti gay forsætisráðherrann í heiminum og stærsta frétt dagsins á alþjóðavettvangi snýst um þá staðreynd að hún er samkynhneigð, mun frekar en að hún sé kona að taka við. Það fellur einfaldlega í skuggann.

Ég vil óska Jóhönnu innilega til hamingju með forsætisráðherraembættið. Þó ég hafi oft verið ósammála henni og sumu því sem hún hefur sagt og gert hef ég alla tíð borið mjög mikla virðingu fyrir henni og pólitískri baráttu hennar. Hún hefur mætt miklum mótbyr og leið hennar í Stjórnarráðið hefur verið mörkuð mörgum vegartálmum og flestir hafa þeir verið hjá samherjum hennar í pólitík. Hún hefur verið niðurlægð í kjöri innan þeirra flokka sem hún hefur verið í og ekki bar fólki gæfu til að velja hana yfir Samfylkinguna þegar í upphafi.

Að mörgu leyti er augnablikið þegar hún tekur við álíka merkilegt og þegar dr. Gunnar Thoroddsen tók við forsætisráðherraembættinu um sjötugt árið 1980, þá sem starfsaldursforseti Alþingis og bjargvættur þingræðisins. Hann hafði verið umdeildur innan síns flokks og tapað kosningum og verið niðurlægður í forsetakjöri og leiðtogakosningum innan Sjálfstæðisflokksins. Hann komst samt til valda og naut þeirra sem hægrimaður í vinstristjórn. Jóhanna fer ekki alveg sömu leið og Gunnar en ekki síður merkilega engu að síður.

Jóhanna minnir mjög mikið á ömmu sína, Jóhönnu Egilsdóttur. Amma mín var mikil verkalýðskona og vinstrikona alla tíð og þótti vænt um Jóhönnu eldri, hún var hetja í hennar augum og sönn sínum málstað. Ömmu þótti Jóhanna Sigurðardóttir mikil kempa og spáði því fyrir rúmum áratug í samtali okkar á milli að hún ætti eftir að verða forsætisráðherra. Ég var ekki mjög trúaður á þetta og sagði við hana, þá á miðjum Davíðstímanum, að hún fengi varla séns á því. Mundu þetta, sagði hún þá. Ég man það enn.

Jóhanna tekur við embætti á erfiðum tímum. Verkefnið er tröllvaxið og það er unnið í kappi við tímann. Kosningar hafa verið tímasettar eftir 80 daga og mikið verk framundan. Væntanlega er þetta pólitískur svanasöngur Jóhönnu, rétt eins og þegar Gunnar tók við völdum á sínum tíma án þess að vera leiðtogi stjórnmálaflokks en var valinn sem fulltrúi þingræðisins.

Stjórn hans er umdeild í sögunni og hefur ekki hlotið góð eftirmæli, þó flestum þyki vænt um Gunnar og meti hann mikils í stjórnmálasögunni. Jóhönnu bíða jafnerfið verk og Gunnars fyrir þrem áratugum.

Lyklaskipti í kvöld

Fögur en innantóm fyrirheit - Evrópumálin í salt

Ný ríkisstjórn tekur við völdum með fögur fyrirheit til bjargar heimilum landsins og efnahagsmálunum en mjög innantóm samt sem áður. Lítið er um útlistanir á því hvernig gera eigi hlutina og fara í verkin. Þetta er mjög almennt orðað og yfirgripslítið. Hinsvegar ætlar stjórnin sér að breyta stjórnarskránni mjög á innan við 80 dögum og leggja fram miklar breytingar í þeim efnum, sum mjög mikilvæg og löngu tímabær. Greinilegt er að Evrópumálin eru alveg lögð í salt í þessu samstarfi, eins og við var að búast. VG stöðvar greinilega Evrópuumræðuna.

Skipun ríkisstjórnarinnar vekur vissulega athygli, vegna þess að í öllum flokksstólunum átta eru gamalreyndir stjórnmálamenn og í raun aðeins eitt svokallað ferskt andlit, Katrín Jakobsdóttir, verðandi menntamálaráðherra. Hinir hafa setið á þingi í yfir áratug og aldursforsetarnir, Steingrímur J. Sigfússon, verðandi landbúnaðar- sjávarútvegs- og fjármálaráðherra, og Jóhanna Sigurðardóttir, verðandi forsætisráðherra, hafa setið á þingi í 26 ár og 31 ár - þetta eru starfsaldursforsetar þingsins og ekki beinlínis pólitísk fersk.

Ég er ekki hissa á að Ingibjörg Sólrún sitji ekki í stjórninni. Hún ætlar að stíga til hliðar og láta aðra um óvinsælu verkin og halda opnu að koma síðar. Greinilegt er þó að veikindin hafa gengið mjög nærri henni og í raun alls óvíst hvort hún verði aftur ráðherra. Stóra spurningin nú er hvort hún sækist áfram eftir flokksformennsku og fer á fullt í kosningabaráttuna næstu 80 dagana. Mikla athygli vekur að Ásta Ragnheiður sé valin inn umfram Þórunni í félagsmálin, en Þórunn er látin fara með Björgvini.

Vinstri grænu ráðherrarnir eru ekki ferskir, að Katrínu undanskilinni, og í raun óvíst hvort þeir geti verið táknmynd breytinga og ferskleika þegar þjóðin kallar eftir slíkum þáttaskilum. Utanþingsráðherrarnir eru ekki flokkspólitískt skipaðir. Ragna Árnadóttir, skrifstofustjóri og ráðuneytisstjóri í dómsmálaráðherratíð Björns Bjarnasonar, tekur við af honum og er sett til verka á erfiðum tímum en hún ætti að hafa sterkan trúverðugleika í verkum sínum, enda margreynd eftir störf í ráðuneytinu.

Gylfi Magnússon, formaður stjórnar Samkeppniseftirlitsins, fyrrverandi stjórnarformaður Kauphallar Íslands og lærifaðir hagfræðimenntaðra undanfarin ár, er valinn sem viðskiptaráðherra. Hann fær ekki marga hveitibrauðsdaga í sínum verkum og mun frekar fljótlega reyna á hann. Samt sem áður vekur athygli að maður með hans aðkomu einkum í Samkeppniseftirlitinu sé settur til verka sem ferskt andlit.

Ný ríkisstjórn á mjög erfitt verkefni framundan og miðað við almennt orðað veganestið er óþarfi að búast við kraftaverkum. Þessi pólitíski svanasöngur Jóhönnu verður væntanlega ekki langur, enda verkefnið bundið í 80 daga, en það mun reyna á alla sem fara í verkin með henni. Hveitibrauðsdagarnir verða ekki margir og mun fljótt reyna á hvort hún sé ekta eða feik.

Svo reynir fljótt á hvað Framsókn muni styðja og hvað ekki á næstu dögum. Þeir heita stjórninni vörn fyrir vantrausti en hafa að öðru leyti frítt spil og geta stoppað öll mál hennar í þinginu og valdið henni miklum skaða með því að fylgja ekki vinstriöflunum. Völdin verða í raun hjá Framsókn, sem er eins og korktappi og nær alltaf að rétta sig við.

Slá skjaldborg um heimilin

Leitin langa að dómsmálaráðherra - Ragna valin

Ljóst er nú að Ragna Árnadóttir, starfandi ráðuneytisstjóri í dómsmálaráðuneytinu, tekur við lyklavöldunum í dómsmálaráðuneytinu nú síðdegis. Leitin hefur verið löng hjá vinstriflokkunum að dómsmálaráðherra. Ekki geta þeir valið neinn úr sínum röðum og hafa leitað meðal sérfræðinga og fyrrum þingmanna til að taka embættið en leitin hefur nú borið þá alla leið í ráðuneytið sjálft og valið ráðuneytisstjórann sjálfan til verka. Ég hef oft heyrt sögur um að ráðuneytisstjórar séu valdamiklir en er þetta ekki eina dæmið um ráðuneytisstjóra sem verður ráðherra á einni nóttu?

Velti fyrir mér hvað fór út af sporinu með Björgu Thorarensen, sem hafði verið orðuð við embættið. Á hvaða forsendum afþakkaði hún embættið? Sögusagnir herma að Ragnar Aðalsteinsson hafi verið í umræðunni og vel er þekkt sú staðreynd að Bryndís Hlöðversdóttir gat orðið ráðherra en það þótti ekki henta að velja utanþingsráðherra sem var nýbúin að hætta í pólitík, væntanlega til að losna við pólitískar skyldur og verkefni. Þessi leit hefur því farið út fyrir þingflokkana og endað í ráðuneytinu sjálfu. Fyndin flétta.

Fróðlegt verður að sjá hvernig Ragna muni standa sig, en ég held að engum hefði órað fyrir því að nefna hana sem valkost fyrirfram.

Ragna Árnadóttir dómsmálaráðherra

Glæsilegur árangur hjá Heru Björk

Ég vil óska Heru Björk innilega til hamingju með glæsilegan árangur í dönsku Eurovision. Annað sætið er mjög fínt, þó vissulega hefði verið skemmtilegra ef hún hefði unnið keppnina og við átt tvö íslensk lið í keppninni þetta árið. Hera Björk söng lagið mjög vel og átti flotta sviðsframmistöðu og getur verið stolt af sínu.

Ekki er það á hverjum degi sem íslenskur söngvari kemst næstum því í Eurovision fyrir aðra þjóð en Ísland. Ætli Eiríkur Hauksson sé ekki sá eini sem hefur náð þeim árangri að syngja fyrir Ísland og aðra þjóð til í aðalkeppninni.

Þetta er útrás sem við getum sannarlega verið stolt af.

Hera Björk í 2. sæti í Danmörku