Klókindi Sigmundar Davíðs - vænleg oddastaða

Sigmundur Davíð Gunnlaugsson, formaður Framsóknarflokksins, hefur spilað snilldarvel úr oddastöðu sinni í íslenskum stjórnmálum og minnir nú á stöðu sína og flokksins í nýju pólitísku landslagi. Hann er með mjög mörg tromp á hendi og hefur með klókindum tekið vinstriflokkana og lokað þá inni saman í ríkisstjórnarsamstarfi og mun passa vel upp á sérstöðu sína og þau mál sem Framsókn getur hugsað sér að styðja eður ei. Minnihlutastjórnin situr upp á náð og miskunn framsóknarmanna svo þeir hafa náð mjög vænlegri stöðu.

Í Kastljósi kvöldsins kom Sigmundur Davíð sem aðalspilarinn í íslenskri pólitík núna; sá sem hefur líf einnar ríkisstjórnar í hendi sér og getur spilað hlutina að sinni vild. Hann talaði gegn skattahækkunum, gegn því að hætta við hvalveiðarnar og því að frysta eigur auðmanna nema fyrir lægi rökstuddur grunur um eitthvað ólöglegt. Augljóst er að gamla Framsókn hefur náð vopnum sínum og mun passa vel upp á landsmálin og hafa vinstriflokkana undir kontról.

Þetta kallar maður kænsku par excellance. Framsóknarmaddaman gamla er lifnuð við og orðinn örlagavaldur í íslenskum stjórnmálum að nýju. Þeirra skilyrði verða vel áberandi á næstunni, enda kemur minnihlutastjórnin engu í gegn nema Framsókn leggi henni lið.

Samþykkja stjórnlagaþing

Á að velja pólitíska utanþingsráðherra?

Mér líst mjög vel á það að tveir ráðherrar utan þings taki sæti í ríkisstjórn en finnst það mjög óheppilegt að þeir hafi einhver pólitísk tengsl eða séu fyrrum stjórnmálamenn. Nóg er af stjórnmálamönnum á þingi og alveg óþarfi að velja utanþingsráðherra við þessar aðstæður sem eru nýlega búnir að taka ákvörðun um að hætta afskiptum af stjórnmálum og hafa ekki séð ástæðu til að sinna verkum á þeim vettvangi.

Valið á Bryndísi Hlöðversdóttur sem dómsmálaráðherra mun því verða mjög umdeilt, tel ég, ef af verður. Hún var þingmaður í áratug og hluta þess tíma þingflokksformaður Samfylkingarinnar og uppfyllir því varla skilyrðin sem teljast eðlileg við þessar aðstæður, hvað svo sem segja má annað um hana.

Annað gildir um Gylfa Magnússon sem viðskiptaráðherra, en ég tel mjög mikilvægt að sama hvaða stjórn hefði setið fram að kosningum hefði verið valinn einstaklingur utan stjórnmála til verka þar og sama hefði í raun átt að gilda um fjármálaráðuneytið.

Þeir sem töluðu t.d. um það að dýralæknir gæti ekki verið fjármálaráðherra hljóta að vera sérstaklega ósáttir við að jarðfræðingur verði fjármálaráðherra, ef þeir eru sjálfum sér samkvæmir.

Tveir ráðherrar utan þings

Gaukur sýknaður - merkilegur bloggdómur

Mér finnst merkilegt að Ómar R. Valdimarsson hafi tapað málinu sem hann höfðaði gegn Gauki Úlfarssyni vegna ummæla hans í sinn garð. Þarna er snúið við fyrri úrskurði þar sem ummælin voru dæmd dauð og ómerk og Gaukur þurfti að borga skaðabætur. Ég hef alltaf verið þeirrar skoðunar að fólk verði að gá að sér þegar að það skrifar á blogg. Eitt er að hafa skoðanir, annað er að ráðast ómerkilega að fólki og með ósmekkleg ummæli.

Mér fannst Gaukur ekki ganga mjög harkalega fram í þessu máli og skil því niðurstöðuna. Of langt hefði verið gengið í að dæma hann harkalega fyrir þetta. Eflaust verða málin fleiri síðar meir en þetta er sögulegur dómur og mjög merkilegur, enda hlýtur hann að setja svolítið fordæmi og hækka standardinn um hversu langt megi ganga í bloggskrifum.

Eflaust er metið hvert mál fyrir sig, en bloggskrif verða sífellt algengari og sumir ganga misjafnlega langt í orðavali. Á næstu árum mun sífellt meira reyna á hversu mikið er að marka bloggskrifin og hversu langt sé hægt að ganga.

Sýknaður af ummælum í bloggi

Jóhanna verður heimsfræg vegna einkalífsins

Jóhanna Sigurðardóttir, verðandi forsætisráðherra, er orðin heimsfræg á einni nóttu, þó ekki vegna stjórnmálastarfa eða ummæla um stjórnarmyndun á Íslandi heldur einkalífsins síns. Sú staðreynd að hún verður fyrsti samkynhneigði forsætisráðherrann í heiminum vekur mun meiri athygli erlendis en hvað vinstristjórnin undir forystu hennar ætlar að gera eða að hún sé fyrsta konan sem verður forsætisráðherra á Íslandi.

Ég skrifaði færslu um þetta á þriðjudag en sumir sem kommentuðu þá voru undrandi á skrifunum og voru sumir frekar orðljótir. Síðan hefur þetta orðið heimsfrétt og á öllum fréttamiðlum sem ég hef litið á og sett inn nafn Jóhönnu til að leita eða séð fréttir af einhverju tagi er þetta nær einvörðungu fyrirsögnin. Kannski vekur þetta enn meiri athygli en ella því Jóhanna hefur ekki lifað opinberlegu einkalífi og passað vel upp á það.

Meira að segja Perez Hilton hefur bloggað um Jóhönnu og segir það meira en mörg orð hver verður helsta fyrirsögnin í erlendum fréttamiðlum þegar hún tekur við forsætisráðherraembættinu á laugardaginn.

Jóhanna vekur heimsathygli

Davíð vildi lækka vextina - stoppað af IMF

Ljóst er nú að IMF stýrir í raun stýrivaxtastigi Seðlabankans og fer með full völd í ljósi samkomulags við þá. Eðlilegt er að yfirstjórn Seðlabankans tilkynni þetta og geri ljóst hver ræður í raun för. Merkilegast af öllu finnst mér að Alþjóða gjaldeyrissjóðurinn telur rétt að halda stýrivaxtastigi háu, t.d. í ljósi stöðunnar í íslenskum stjórnmálum og því sem hefur verið að gerast síðustu dagana. Slíkt gefur til kynna að þeir eru ekki ánægðir með stöðuna, eða vilja sjá til.

Aðstoð IMF er vissulega umdeild. Ljóst er að aðstoðin að utan er dýru verði keypt. Við verðum að sætta okkur við vald þeirra. Fróðlegt verður að sjá hvernig gangi fyrir vinstristjórnina að vinna með þeim, t.d. að hinum mikla niðurskurði á öllum sviðum.

Vildu lækka vexti en ekki IMF

Mótmælabylgjan heldur áfram - vinstrið og NATÓ

Ég verð að viðurkenna að ég átti von á að einhver læti myndu verða vegna NATÓ-málfundarins, enda margir orðnir mjög æfðir í mótmælum og sumir fylgja þeim straumi vegna hitans í mótmælabylgjunni. Atlantshafsbandalagið hefur alltaf verið umdeilt hjá sumum vinstrimönnum. Samt sem áður hafa vinstrimenn aldrei bundið enda á aðild Íslands að því, þó þeir hafi komist í lykilstöðu.

Ekki náðist samstaða um það í vinstristjórninni 1978 þegar Framsókn tókst að spila með vinstriflokkana. Nú virðist reyndar Framsókn hafa tekist að spila með vinstriflokkana aftur og varla búið með það. Eflaust er eðlilegt að skiptar skoðanir séu á NATÓ eins og mörgu öðru, samt sem áður hefur það aldrei haft áhrif á aðildina sem slíka.

Róast hefur yfir mótmælabylgjunni. Eitthvað segir mér að það sé fjarri því búið og enn verði haldið áfram, þegar sigurvíma sumra með vinstristjórnina tekur að dvína.

Sex voru handteknir

Davíð í góðu skjóli af verkum Ögmundar

Skemmtilegasta frétt dagsins hlýtur að vera að Ögmundur Jónasson, formaður BSRB og alþingismaður að auki, hafi tryggt svo mjög réttindi opinberra starfsmanna að erfitt verði fyrir hundraðdaga vinstristjórnina að láta Davíð Oddsson, Eirík Guðnason og Ingimund Friðriksson fara. Eflaust verður það mjög dýrt og mikið verk fyrir vinstrimenn að leggja í. Um Davíð hljóta að gilda reglur um opinbera starfsmenn, þó mörgum sé mjög illa við hann.

En hvernig er það með hann Ögmund, þarf hann ekki að segja af sér sem formaður BSRB þegar hann verður heilbrigðis og félagsmálaráðherra (skv. almannarómi) í vinstrabixinu? Svona svo hann sé ekki bullandi vanhæfur.

Davíð undir væng Ögmundar

Guðmundur fetar í fótspor feðranna

Ég er ekki hissa á því að Guðmundur Steingrímsson ætli sér að feta í fótspor feðranna Hermanns og Steingríms og sækjast eftir leiðtogastól Framsóknar í Norðvestri, þar sem afinn vann sögulega sigra í Strandasýslu og faðirinn náði metorðum út á forna frægð hans. Stóra spurningin er þó hvort samstaða náist meðal framsóknarmanna á svæðinu um að skipta út Magnúsi Stefánssyni sem vann fullnaðarsigur á Sleggjunni fyrir síðustu kosningar og velja Guðmund sem lítið hefur afrekað pólitískt nema að vera afkomandi föður síns og afa.

Guðmundur kemur væntanlega sterkur inn sem fulltrúi nýju tímanna í flokknum og gæti passað vel við hlið Sigmundar Davíðs og þeirra Birkis Jóns og Höskuldar hér í Norðaustrinu. Þar sem Valgerður mun sennilega hætta er stóra spurningin hvor þeirra taki við hér.

En kannski fara ættartengslin langt með það að redda honum pólitískum metorðum. Greinilegt er að sumarbústaðatengingin skiptir eðlilega lykilmáli.

Guðmundur: Stefnir á fyrsta sætið í NV-kjördæmi

Jón Baldvin hundfúll með valið á Jóhönnu

Augljóst er að Jón Baldvin Hannibalsson er hundfúll með valið á Jóhönnu Sigurðardóttur sem væntanlegum forsætisráðherra. Hann hefur í viðtali við Mogga og Stöð 2 í gærkvöldi gert mun meira úr göllum Jóhönnu en kostum og talað hana niður sem sterkan valkost á þessum örlagatímum. Enn eimir eftir af harðvítugum persónulegum átökum þeirra sem enduðu með því að þau gátu ekki rúmast í einum flokki undir forystu beggja. Vandamál þeirra urðu meiri en svo að einn smáflokkur gæti rúmað það. Hatur þeirra á hvoru öðru var ekki aðeins persónulegt heldur pólitískt og eyðilagði Alþýðuflokkinn sem stjórntækan stjórnmálaflokk.

Í raun má segja að fáir pólitískir samherjar hafi rifist meira og unnið meira gegn hvoru öðru en Jón Baldvin og Jóhanna. Eflaust mætti skrifa heila bók um samskipti þeirra eða öllu heldur samskiptaleysi á vinstristjórnarárunum 1988-1991 og í Viðeyjarstjórninni meðan þau gátu unnið saman og komist fyrir í forystu eins flokks. Hámarki náði þessi ólga með heiftarlegum átökum á flokksþingi Alþýðuflokksins 1990 og 1994, þar sem Jóhanna fékk endanlega nóg og gaf kost á sér gegn Jóni Baldvini í formannskjöri en tapaði og yfirgaf flokkinn við svo búið.

Átök þeirra á milli náðu það miklum dramatískum hæðum á flokksþinginu í Hafnarfirði árið 1990 að þau rifust heiftarlega á ræðum á fundinum og hnakkrifust þegar þau stóðu saman á sviðinu í þingsal eftir að hafa verið endurkjörin formaður og varaformaður. Frægar eru myndirnar af því þegar tókust saman í hendur og fögnuðu en rifust eins og hundur og köttur og Jóhanna var rauð af reiði í framan. Eftir þetta færðust þau sífellt í sundur og endaði með því að Jóhanna sagði af sér varaformennsku árið 1993 en hélt áfram sem félagsmálaráðherra.

Þá var leitað til Rannveigar Guðmundsdóttur sem bráðabirgðavalkosts í varaformennsku en valdaátökum frestað fram að flokksþingi 1994. Þar fór Jóhanna fram en beið meiri ósigur en mörgum hafði órað fyrir. Ræða hennar á því augnabliki er söguleg pólitískt og fleyg hafa orðið lokaorðin: Minn tími mun koma. Nú fimmtán árum síðar verður hún forsætisráðherra og nær því embætti sem Jón Baldvin vildi alltaf en hafnaði þegar vinstriflokkarnir buðu honum það reyndar árið 1991 - þá valdi hann frekar að gera Davíð Oddsson að forsætisráðherra.

Pólitíska sagan mun meta Jón og Jóhönnu sem eitt eldfimasta pólitíska par íslenskrar stjórnmálasögu. Samskipti þeirra og hitinn þeirra á milli er með því dramatískara í seinni tíð og nægar sögur að segja af því. Enn eimir eftir því þegar Jón Baldvin gerir upp við Jóhönnu og horfir greinilega ekki brosmildur fram á veginn með hinn endanlega pólitíska sigur hennar.

„Jóhanna vinnusöm en þröngsýn"

Aumar eftiráskýringar í Samfylkingunni

Eftir því sem meira heyrist af vinnubrögðum Samfylkingarinnar á lokaspretti ríkisstjórnarsamstarfsins því ómerkilegri verða þau og augljóst að leitað var að öllum útgönguleiðum og tylliástæðum til að slíta því. Nú er ljóst að enginn tíu atriða listi var lagður fram og því um að ræða auma eftiráskýringu Samfylkingarinnar til að láta hlut sinn í endalokunum líta betur út en ella. Öllum er ljóst að örlög samstarfsins voru ljós nokkru áður en Ingibjörg Sólrún kom heim frá Stokkhólmi og í raun að reynt var að búa til endalokin með óraunhæfri kröfu um forsætisráðherrastólinn.

Nú er t.d. ljóst að Jóhanna Sigurðardóttir var ekki rædd sem forsætisráðherraefni fyrr en að loknum þingflokksfundi Samfylkingarinnar í hádeginu á mánudag og þá sem útspil þegar sjálfstæðismenn voru að slíta - rætt var um fjögur til sex nöfn áður en hún kom fram, þó hún væri presenteruð sem einhver bjargvættur þingræðisins til að skapa þrýsting á sjálfstæðismenn. Önnur nöfn sem voru nefnd áður voru öll utan þings; t.d. Helga Jónsdóttir, besta vinkona ISG, Þórólfur Árnason, Dagur B. Eggertsson og að sumir segja Jón Sigurðsson.

Heilindin í þessu samstarfi voru löngu farin og segja má að þau einu sem eftir voru síðustu vikur var náið persónulegt samstarf Geirs Haarde og Ingibjargar Sólrúnar. Það samstarf hélt miklu lengur en stjórnarsamstarfið sjálft.

„Ótrúlega ómerkilegt“ af Samfylkingu

Umboðsmaður Íslands afþakkar aðstoðarmannslaun

Ég verð að segja það alveg eins og er að ég vonaði að aðstoðarmenn þingmanna myndu lenda í niðruskurðartillögum ríkisstjórnarinnar í fjárlagavinnunni, enda er margt mikilvægara en standa í slíku dútli á þessum örlagatímum þjóðarinnar. Mér finnst þó heiðarlegt og gott þegar einn þeirra, umboðsmaður Íslands sjálfur, Einar Bárðarson, afþakkar launin í yfirvofandi prófkjörsbaráttu og kosningabaráttunni.

Merkilegt annars að Kjartan Ólafsson hafi umboðsmann popparanna sem aðstoðarmann sinn. Á hann aðeins að redda ímyndarmálunum hans? Grunar það, enda margir sem vita ekki hver þingmaðurinn er.

Einar af launaskrá

Kompás með skúbb í Kastljósi - skuggaverk viðskipta

Mér fannst mjög merkilegt að sjá skúbb Kompás-fréttamannsins Kristins Hrafnssonar í Kastljósi í kvöld. Þetta voru vægast sagt skuggalegar upplýsingar og væntanlega toppurinn á glæfraverkum í bönkunum. Sé það rétt að á þriðja hundrað milljarða hafi verið lánaðar til góðvina Kaupþingsmannanna, fyrrum viðskiptafélaga Jóns Ásgeirs, viðskiptaveldis í molum er það skelfilegt í alla staði. Er þetta kannski ástæðan fyrir því að lokað var á Kompás og þeir látnir fara sem ekki pössuðu inn í glansmynd Stöðvar 2 í kreppunni?

Merkilegt er að lesa boðskap Sigurðar Einarssonar, fyrrum stjórnarformanns Kaupþings. Þetta er maðurinn sem var á bakvið öll skuggaverkin í Kaupþingi ásamt fleirum mönnum, skuggaverk viðskipta sem þarf að gera upp og klára með viðeigandi hætti.

Eðlilega er spurt hve lengi vont geti versnað; subban og svínaríi viðskiptalífsins geti haldið áfram að sjokkera og ergja fólkið í landinu. Botnlaus spilling virðist vera eftirmæli þeirra sem fóru um heiminn með forsetanum og þóttust vera alvitrir.

Atlaga felldi íslenska kerfið

Hvað fær Framsókn fyrir oddastöðu sína?

Enn og aftur er Framsóknarflokkurinn kominn í oddastöðu í íslenskum stjórnmálum. Þá stöðu sótti hann sér með loforði um að verja vinstriflokkanna frá falli í minnihlutastjórn. Þeir tóku boðinu. Nú hefur Framsókn öll spil á hendi og getur varið vinstristjórn falli en líka minnihlutastjórn Sjálfstæðisflokksins, þó það muni auðvitað ekki gerast við þessar aðstæður en það er samt sem áður möguleiki í stöðunni.

Nú reynir á hvað Framsóknarflokkurinn fái fyrir sinn snúð. Kosningar í vor er auðvitað draumavalkostur fyrir Sigmund Davíð Gunnlaugsson, formann Framsóknarflokksins. Hann vill ná að stimpla sig inn og endurreisa Framsókn og kannanir gefa til kynna að honum hafi tekist að rífa flokkinn upp úr lægðinni. Þeir settu dagsetninguna 25. apríl fram sem kjördag í boði sínu. Þeir munu sækja það fast.

VG og Framsókn ættu að geta sameinast um 25. apríl sem kjördag og Sjálfstæðisflokkurinn getur örugglega gert það líka, þá mánuði eftir landsfund. Spurningin er um Samfylkinguna. Þar er allt í einu talað um 30. maí, miklu síðar en Sjálfstæðisflokkurinn lagði til. En augljóst er að kosið verður mjög fljótlega og sennilega fyrir 9. maí, þó ekki sé það útilokað. Sú er krafa þeirra sem vinna með Samfylkingu nú.

En Framsókn er ekki þekkt fyrir hógværð þó þeir hafi gengið í gegnum vonda og dimma daga. Þeir fá þingforsetann, fyrir annaðhvort Valgerði eða Siv, en munu örugglega sækja sér meiri völd en bara hjásetu og að vera ódýr. Þeir munu sækja sér sín völd með einum eða öðrum hætti og hafa raunhæf völd með oddastöðu sinni.

Enn og aftur eru þeir miðpunktur íslenskra stjórnmála. Hverjum hefði órað fyrir því að það gerðist svo fljótlega eftir að Halldór rann út úr íslenskri pólitík og Jóni Sigurðssyni mistókst að komast á þing og endurreisa flokkinn.

Sigmundur Davíð kemur á fund

Ballið byrjað - VG vill endurskoða IMF-samninginn

Ekki leið á löngu þar til ljóst varð að VG mun leita eftir því að stokka upp samninginn við IMF og reyna að breyta mörgum atriðum hans. Held að það verði spennandi að fylgjast með því hvernig þær samningaviðræður munu ganga. Tel ólíklegt að IMF vilji breyta í þeim efnum og spurning hvað verði um aðstoðina frá IMF og þann pakka sem samið var um. Þegar hafa komið skilaboð frá IMF um að pakkanum verði varla hróflað, enda vandséð hvort það sé raunhæft. Vinstri grænir eru svosem samkvæmir sjálfum sér miðað við fyrra tal og ætla að reyna að breyta dílnum.

Held að þetta verði spennandi ríkisstjórn fyrir pólitísku áhættufíklana, þá sem hafa gaman af núningu og spennu - sama fólkið og naut þess að sjá endalok Þingvallastjórnarinnar í hægspilun. Ef vinstri grænir gera alvöru úr öllum sínum málum mun ekki vanta fréttir og spennu í íslensk stjórnmál, þegar við bætist niðurskurðurinn á öllum sviðum sem þeir þurfa að leiða má búast við að allt geti gerst.

En uppstokkun samnings við IMF er greinilega lykilmál vinstri grænna og væntanlega mun fjármálaráðherra vinstri grænna fara með veganesti til verka um að breyta honum. En það getur gengið erfiðlega, samningaviðræður við IMF verða eflaust snúnar. Erfitt verður að fara af þessari vegferð nema fórna samningnum algjörlega.

Munu leita eftir endurskoðun á IMF-samningi

Ágúst Ólafur hættir í pólitík - grafið undan honum

Ég er ekki hissa á því að Ágúst Ólafur Ágústsson hafi ákveðið að hætta í stjórnmálum, enda hefur svo markvisst verið grafið undan pólitískri stöðu hans æ ofan í æ innan Samfylkingarinnar. Maður sem er varaformaður stjórnarflokks en hefur ekki stuðning til að verða ráðherra innan ríkisstjórnar og er svo lofað þingflokksformennsku sem sárabót en líka svikinn um það er augljóslega í pólitísku tómarúmi og hefur ekkert traust til verka. Hann er auðvitað núlleraður í pólitík.

Merkilegast í yfirlýsingu Ágústs Ólafs í dag, um að hætta sem varaformaður og fara af þingi, er að hann hafi ákveðið um helgina að hætta sem þingmaður og sækjast ekki eftir ráðherrastól. Miðað við þetta er augljóst, sem blasir við öllum, að viðræður Samfylkingar og Sjálfstæðisflokksins á heimili Geirs H. Haarde voru pólitískt sjónarspil eftir að völdin höfðu verið tekin af Ingibjörgu Sólrúnu og hún stóð frammi fyrir stjórnarslitum þegar hún kom frá Svíþjóð.

Ágústi hlýtur að vera létt. Nú verður ekki hægt að grafa meira undan honum, sennilega ómögulegt  sjálfu sér.

Ágúst Ólafur hættir

Fyrsti samkynhneigði forsætisráðherrann

Mér finnst merkilega lítið hafa verið gert með þá staðreynd að Jóhanna Sigurðardóttir verður fyrsti samkynhneigði forsætisráðherrann, sennilega í heiminum, ef hún tekur við forystuhlutverkinu í ríkisstjórn. Kannski er það vegna þess að lítið hefur verið fjallað um einkalíf Jóhönnu opinberlega og hún hefur sjálf markvisst gert lítið úr því á opinberum vettvangi. Jóhanna býr með Jónínu Leósdóttur, blaðamanni, eins og fram kemur á vef Alþingis.

Hverjum hefði órað fyrir því þegar Jón Baldvin niðurlægði Jóhönnu á flokksþingi Alþýðuflokksins árið 1994 að hún ætti eftir að verða forsætisráðherra, þó án þess að verða flokksformaður fyrst. Hún sagði þá að sinn tími myndi koma og það gerist nú heldur. Hvernig ætli Jóni Baldvini lítist á væntanlegan forsætisráðherra Samfylkingarinnar?

Væri ekki verðugt fyrir einhvern sagnfræðinginn að skrifa bók um endalaust hatur þeirra hvort á öðru og markvissar tilraunir beggja til að grafa undan hvoru öðru í vægðarlausu valdastríði á tíunda áratugnum?

Minn tími mun koma, sagði Jóhanna 1994

Gamaldags hrossakaup með baktjaldamakki

Eftir margra ára stjórnarandstöðuvist reynir nú í fyrsta skipti fyrir alvöru á bardagamanninn Steingrím Jóhann Sigfússon og vinstri græna í ríkisstjórn. Einn helsti andstæðingur lánsins frá IMF verður nú fjármálaráðherra og þarf að fara í það merkilega verkefni að skera niður og dekstra við samninginn við IMF, ekkert annað blasir við á næstunni. Enn hefur mesta höggið ekki riðið yfir í þeim efnum. Vinstri grænir þurfa nú að hætta týpísku tali sínu á móti öllu og fara í verkin. Þar reynir á hvernig flokkurinn standi sig í alvöru verkum.

Mér finnst fall ríkisstjórnarinnar og myndun nýrrar stjórnar vera týpískt fyrir gamaldags pólitík og vinnubrögð sem einhverjir vonuðust eftir að væru hluti af fortíðinni. Þetta eru týpísk gamaldags hrossakaup með baktjaldamakki og stólaskiptum. Enn kemur það í ljós að allir eru tilbúnir að gera allt fyrir stólana sína. Nema kannski Sjálfstæðisflokkurinn. Hann hefði getað haldið völdum með því að sætta sig við forsætisráðherra úr Samfylkingunni en afþakkaði það og heldur þess í stað í stjórnarandstöðu.

Ekki verður vart við neinn fögnuð með fall ríkisstjórnarinnar nema hjá mjög fámennum hóp. Engin umskipti verða í pólitíkinni. Vinstri grænir setjast bara að kjötkötlunum og fara í stólamakk til að maka eigin krók. Nema hvað. Þetta er pólitískur hráskinnaleikur eins og hann bestur, eða kannski verstur frekar, sennilega betra orðað þannig. Þetta er gamaldags pólitík eins og við þekkjum svo vel. Hugsað er um stólana fram yfir málefnin. Hvaða málefni munu nýjir stjórnarflokkar ná samstöðu? Þetta verður einhver stuttur stikkorðalisti og svo samningar um stólana, eins og við sjáum þegar glitta í.

Erfiðir tímar eru framundan. Við blasir að skera þarf niður á öllum sviðum í takt við samninginn við IMF. Vinstri grænir blótuðu þeim samningi í sand og ösku en fara nú í það merkilega verkefni að hlúa að honum. Verður eflaust gaman fyrir þá að vera blóðugir upp fyrir axlir í niðurskurði. Hlakka til að sjá Ögmund Jónasson, nýjan heilbrigðisráðherra, koma með töfralausnirnar sínar þar sem áður þurft að spara sjö milljarða bara á þessu fjárlagaári.

Og enn á ástandið eftir að versna og vondar ákvarðanir framundan. Held að enginn sé öfundsverður að þessu nema vinstri grænir sem loksins geta sýnt hvað í þeim býr. Þeir eru þegar gengnir valdinu á hönd - byrjaðir að gefa eftir og makka með.

VG leggur línurnar

Feluleikur vinstriflokkanna um stjórnarmyndun

Enginn vafi leikur á því að vinstristjórn verður mynduð, sennilega strax á morgun eða í síðasta lagi miðvikudaginn. Mér finnst feluleikur sumra stjórnmálamannanna með þessa staðreynd og margra daga samningaviðræður hálf hlægilegar. Ögmundur talaði enn fyrir þjóðstjórn á Stöð 2 þótt öllum sé ljóst að það sé bara blaður út í bláinn. Rætt hefur verið um þennan valkost mun lengur en allir vilja viðurkenna og þær viðræður bæði komnar mun lengra og orðnar víðtækari en nokkur vill viðurkenna.

Ég heyri að skipting ráðuneyta sé komin vel á veg og í raun ekkert eftir nema fá samþykki á ráðahagnum frá Bessastöðum. Miðað við boðskap forsetans verður það ekki erfitt. Stóra spurningin er hvort stjórnlagakreppa fylgi orðum forsetans en hann gengur mun lengra en forverar hans í hlutverki þjóðhöfðingjans og oftúlkar hlutverk sitt.

Ný ríkisstjórn í kortunum?

Forsetinn nýtur sviðsljóssins í pólitísku tómarúmi

Ég reyndist sannspár síðdegis þegar ég spáði því að Ólafur Ragnar Grímsson myndi sækja sér meiri völd í pólitísku tómarúmi landsins en áður hefði þekkst. Á sögulegum blaðamannafundi gekk hann lengra en nokkur forseti í lýðveldissögunni og setti forystumönnum flokkanna fjórar áherslur og vinnureglur að hans vali í stjórnarmyndunarviðræðunum. Með framgöngu sinni er Ólafur Ragnar að móta nýjar slóðir og rita nýjan kafla um hlutverk forseta íslenska lýðveldisins. Hann nýtur sviðsljóssins í botn.

Merkilegasta hugtakið og pólitíska nýyrðið sem forsetinn kynnti var mikilvægi þess að koma á samfélagslegum frið. Eðlilega spurði Helgi Seljan, frændi minn, að því hvort samfélagslegur friður ríkti um störf hans sjálfs. Ólafur Ragnar hefur jú skálað í kampavíni við auðmennina og flogið í boði þeirra á heimsenda og verið sameiningartákn hinnar gjaldþrota útrásar, enda verið á öllum myndunum með útrásarvíkingunum á erlendri grundu og verið sérstakur sendiherra hennar og táknmynd öðrum fremur. Hans staða getur varla talist góð til að leika einhvern siðapostula - hann er innantómur í besta falli í því.

Ólafur Ragnar átti vissulega stjörnuleik á Bessastöðum síðdegis. Þetta er stóra tækifærið hans til að stimpla sig í pólitískar sögubækur með framgöngu sinni. Hann var allt í senn gamli háskólaprófessorinn, stjórnmálamaðurinn og fjölmiðlafulltrúinn með framgöngu sinni. Minnti mun frekar á leikara en sameiningartákn þjóðar. Samfélagslegi friðurinn um hann og verkin hans er ekki til staðar og eiginlega hlýtur að vera spurt um hvort hann ætti ekki að líta sér nær.

Hann er einn af örfáum sem græðir á tómarúmi þjóðarinnar - hann spilar það óspart sér í hag. En gallinn er bara sá að hann er ekki sameiningartákn þjóðarinnar heldur mun frekar sameiningartákn hinnar hamfaralegu útrásar sem setti þjóðina á hausinn og kom okkur á kaldan klaka í orðsins fyllstu merkingu.

Skapa þarf samfélagslegan frið

Geir segir af sér - Ólafur Ragnar í lykilstöðu

Í fyrsta skipti á þrettán ára forsetaferli sínum leikur Ólafur Ragnar Grímsson lykilhlutverk við myndun ríkisstjórnar nú þegar Geir H. Haarde hefur beðist lausnar fyrir ríkisstjórn sína. Hann getur rofið þing að tillögu forsætisráðherra, rætt við formenn flokkanna og reynt að finna nýtt stjórnarmynstur og skipað utanþingsstjórn, en hún hefur aðeins setið einu sinni á lýðveldistímanum en var tvisvar í burðarliðnum í forsetatíð Kristjáns Eldjárns á áttunda áratugnum.

Allan sinn forsetaferil hefur Ólafur Ragnar eflaust beðið mjög óþreyjufullur eftir því að veita formlegt umboð til stjórnarmyndunar. Komið er að þeim tímapunkti. Allt frá því að Ólafur Ragnar tók við forsetaembættinu 1. ágúst 1996 sat ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks við völd og var algjört formsatriði að halda því samstarfi áfram þar sem hún hélt þingmeirihluta í kosningunum 1999 og 2003. Stjórn Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar myndaðist án atbeina hans að mestu.

Nú kemur í fyrsta skipti til hans kasta að veita almennt stjórnarmyndunarumboð þar sem fráfarandi starfsstjórn er til staðar og hefur fallið og staðan við myndun stjórnar er galopin, þó flest bendi til að flokkar hafi talað sig saman að einhverju leyti. Við slit samstarfs Sjálfstæðisflokks og Framsóknar árið 2007 kallaði Ólafur Ragnar formenn flokkanna ekki til sín heldur veitti Geir Haarde strax umboðið.

Fróðlegt verður að sjá hvort að þetta er upphaf ferlis þar sem Ólafur Ragnar getur leikið þann örlagavald sem hann hefur eflaust alltaf viljað vera í íslenskum stjórnmálum. Gestakoma formannanna á Bessastaði er örugglega tækifærið fyrir Ólaf Ragnar til að vera mikilvægur hlekkur á milli stjórnmálamanna við myndun ríkisstjórnar.

Forsetinn, sem er gamall pólitískur refur og margreyndur stjórnmálamaður fyrir forsetaferilinn, nýtur örugglega sviðsljóssins.

Forsætisráðherra á fund forseta