Óskar biður um að samningi verði rift

Það kemur ekki að óvörum að Óskar Bergsson, varaborgarfulltrúi, óski eftir því að verktakasamningi hans við Faxaflóahafnir verði rift. Það var nokkuð ljóst eftir umræðu síðustu daga, sérstaklega eftir hvassa rimmu Björns Inga Hrafnssonar og Dags B. Eggertssonar í Kastljósi að það taldist á gráu svæði að stjórnmálamenn sem taka sæti á framboðslista væru á sama tíma líka verkefnaráðnir til sama stjórnvalds.

Það er auðvitað á mjög gráu svæði og vekur umræðu um óeðlileg tengsl að Óskar Bergsson sé samtímis varaborgarfulltrúi og formaður í framkvæmdaráði og svo verkefnaráðinn til Faxaflóahafna. Það gat ekki verið með öðrum hætti þetta mál en að Óskar ákveddi hvoru megin við borðið setið væri. Þegar að menn komast í þessa stöðu, finnst mér enda að val verði að vera um hvort sinna eigi verkefnatengdum verkefnum fyrir sveitarfélagið eða beinni stjórnmálaþátttöku. Einfaldara getur það vart verið.

Þetta var greinilega orðið vandræðamál fyrir meirihlutann í borgarstjórn Reykjavíkur. Það gat vart endað öðruvísi en með þessum hætti.

Óskar biður um að samningi hans við Faxaflóahafnir verði rift

Meirihluti Norðlendinga vill álver við Húsavík

Það er ánægjulegt að heyra af könnun Gallup þar sem fram kemur að rúm 58% íbúa á Norðurlandi sé hlynnt byggingu álvers á Bakka við Húsavík. Tæp 28% eru andvíg því. Það hefur lengi verið tilfinning mín að nokkur meirihluti íbúa hér styðji þetta verkefni. Vissulega er einhver andstaða en mér finnst hún lítil miðað við alla þá umræðu sem verið hefur almennt gegn stóriðju, en í þeim efnum hefur verið nokkur tískubylgja.

Hvað varðar álver í Reyðarfirði sem senn fer á fullt er 51% aðspurðra hlynnt því en 29% andvíg. Þetta eru merkilegar tölur í báðu tilfelli að mínu mati og mikilvægt að benda vel á þetta. Það kemur ekki að óvörum að stóriðjuandstæðingar hafi lítið rætt þessa könnun, enda þjónar hún ekki málstað þeirra og er í raun skýr skilaboð eftir alla umræðu sem verið hefur gegn stóriðju á landsbyggðinni, bæði á Norður- og Austurlandi, sérstaklega síðustu mánuðina.

Fróðlegt verður að sjá hvernig VG muni ganga í Norðausturkjördæmi í komandi kosningum. Ætlar Steingrímur J. Sigfússon að heimsækja Þingeyinga með þeim skilaboðum sínum að hann berjist gegn álveri í heimabyggð þeirra? Hann vann leynt og ljóst gegn álveri og virkjun á Austurlandi á sínum tíma og hlaut varla mikið fylgi á þeim slóðum í kosningunum 2003. 

Það verður fróðlegt að sjá mælingu VG hér í kjördæminu útfrá afstöðu þeirra, sérstaklega hvað varðar stóriðju við Húsavík. Ekki á þessi afstaða við um Samfylkinguna, en mikill stuðningur er innan þess flokks í kjördæminu við þetta álver.

Meirihluti íbúa á Norðurlandi hlynntur álveri á Bakka við Húsavík

Robert Gates tekur við völdum í Pentagon

Robert Gates hefur svarið embættiseið sem varnarmálaráðherra Bandaríkjanna. Það gerði hann við hátíðlega athöfn í Hvíta húsinu fyrir stundu. Gates, sem verður 22. varnarmálaráðherrann í sögu Bandaríkjnna, tekur við embætti af Donald Rumsfeld, einum umdeildasta ráðherra í sögu Bandaríkjanna síðustu áratugina. Skipan Gates sem nýs yfirmanns í Pentagon var formlega staðfest af öldungadeildinni þann 6. desember sl. Rumsfeld var tíu dögum frá því að slá met Robert McNamara, sem þaulsetnasta ráðherrans í sögu landsins.

Gates vann stuðning ólíkra afla við tilnefningu sína og hlaut aðdáun landsmanna með afdráttarlausri framkomu og hiklausum svörum í fimm tíma yfirheyrslu fyrir hermálanefndinni öldungadeildarinnar. Þar sagði Gates að árás á Íran eða Sýrland kæmi ekki til greina, nema sem algjört neyðarúrræði. Þá sagðist hann ekki telja að Bandaríkin séu á sigurbraut í Írak og þar sé mikið verk óunnið eigi sigur að vinnast í bráð. Sagðist hann vera opinn fyrir nýjum hugmyndum varðandi málefni Íraks. Athygli vakti að hann tók undir staðhæfingar demókrata í nefndinni um að ástandið í Írak væri óásættanlegt og lagði áherslu á uppstokkun á stöðu mála.

Val Bush forseta á Robert Gates í stað Donalds Rumsfelds var til marks um uppstokkun mála og upphaf nýrra tíma, enda er Gates allt annarrar tegundar en Rumsfeld. Brotthvarf Rumsfelds veikir t.d. Dick Cheney í sessi innan ríkisstjórnarinnar, en Cheney, sem varnarmálaráðherra í forsetatíð Bush eldri 1989-1993, og Rumsfeld voru menn sömu áherslna og beittari en t.d. forsetinn sjálfur í raun. Gates hefur mikla reynslu að baki og annan bakgrunn en Rumsfeld. Hann vann innan CIA í þrjá áratugi undir stjórn sex forseta úr báðum flokkum (hann var forstjóri CIA í forsetatíð George H. W. Bush, föður núverandi forseta) og verður nú ráðherra í ríkisstjórn þess sjöunda.

Það eru svo sannarlega tímamót sem verða nú í valdakerfinu í Washington við brotthvarf Donalds Rumsfelds úr ríkisstjórn Bandaríkjanna. Hann hefur verið varnarmálaráðherra Bandaríkjanna alla forsetatíð George W. Bush og verið við völd í Pentagon því frá 20. janúar 2001. Rumsfeld er elsti maðurinn sem hefur ráðið ríkjum í Pentagon, en jafnframt sá yngsti en hann var varnarmálaráðherra í forsetatíð Gerald Ford 1975-1977. Hann er því með þaulsetnustu varnarmálaráðherrum í sögu Bandaríkjanna.

Herská stefna hans hefur verið gríðarlega umdeild og hann er án nokkurs vafa umdeildasti ráðherrann í forsetatíð Bush og í raun síðustu áratugina í stjórnmálasögu Bandaríkjanna. Hefur staða hans sífellt veikst síðustu tvö árin, í aðdraganda forsetakosninganna 2004 og eftir þær, vegna Abu-Ghraib málsins og stöðunnar í Írak. Honum var ekki sætt lengur eftir þingkosningarnar í nóvember og hefði í raun átt að fara frá eftir kosningarnar 2004.

Brotthvarf hans úr ráðherraembætti og húsbóndaskipti í Pentagon breyta hiklaust mjög svipmóti ríkisstjórnar Bush forseta og tryggir að líklegra sé að repúblikanar og demókratar getið unnið saman með heilsteyptum hætti þann tíma sem þeir verða að deila völdum hið minnsta, eða fram að forsetakosningunum eftir tæp tvö ár, þar sem eftirmaður George W. Bush verður kjörinn.

Ennio Morricone fær heiðursóskarinn

Bandaríska kvikmyndaakademían hefur ákveðið að ítalska kvikmyndatónskáldið Ennio Morricone muni fá heiðursóskarinn við afhendingu Óskarsverðlaunanna í febrúar. Það er svo sannarlega verðskuldaður heiður og löngu kominn tími til að hann fái þessi virtustu verðlaun kvikmyndabransans. Ennio Morricone er eitt virtasta tónskáld í sögu kvikmynda seinustu áratuga.

Morricone á að baki mikinn fjölda ógleymanlegra tónverka sem sett hafa svip sinn á kvikmyndasöguna. Nýlega keypti ég heildarsafn (það allra besta af glæsilegum ferli) bestu verka hans sem er á geislaplötunni: Very Best of Ennio Morricone. Hann hóf feril sinn með því að semja hina ódauðlegu tónlist í Spagettívestrum Sergio Leone.

Allir þeir sem horft hafa á The Untouchables, A Fistful of Dollars, The Good, The Bad & The Ugly, The Mission, Cinema Paradiso, Love Affair, My Names is Nobody, Unforgiven, The Bridges of Madison County, Malena, Il Postino, Bugsy, In the Line of Fire og Frantic (svo aðeins örfá dæmi eru nefnd) muna eftir ógleymanlegri tónlist þessa mikla meistara, sem setti órjúfanlegan svip sinn á þær.

Í huga mínum standa þrenn verk eftir sem það besta sem hann hefur gert: það eru Gabriel´s Oboe úr The Mission, The Death Theme úr The Untouchables, og síðast en ekki síst Love Theme úr Cinema Paradiso (sem er að mínu mati fallegasta kvikmyndastef seinustu aldar). Öll síðastnefndu stefin snerta hjartað, svo falleg eru þau.

Morricone er sannkallaður meistari kvikmyndatónlistarinnar. Hann er maður tilfinninga í tónlist kvikmyndanna. Þessi geisladiskur er fyrir þá sem elska kvikmyndirnar og stefin í þeim. Það er gleðilegt að loksins fái hann óskarinn. Hann á hann fyrir lifandis löngu skilið fyrir að setja ódauðlegt mark á kvikmyndasöguna.

Um Framsókn og pólitíkusa á gráu svæði

Enn er mikil umræða um rimmu Björns Inga og Dags í Kastljósinu í vikunni. Ég tek undir skoðun Illuga Gunnarssonar, verðandi alþingismanns, sem kom fram í Silfri Egils í dag. Mér finnst hiklaust að það sé á mjög gráu svæði að stjórnmálamenn sem taka sæti á framboðslista, sérstaklega ofarlega á lista, séu á sama tíma líka verkefnaráðnir til sama stjórnvalds. Það á ekki að viðgangast að mínu mati, sama hver í hlut á.

Mér finnst því það vera mjög á gráu svæði að Óskar Bergsson sé samtímis varaborgarfulltrúi og formaður í framkvæmdaráði og svo verkefnaráðinn til Faxaflóahafna. Þetta er eitthvað sem lítur mjög illa út og enda eru þeir fáir sem leggja í að verja það skiljanlega. Þegar að menn komast í þessa stöðu, finnst mér val verða að vera um hvort sinna á verkefnatengdum verkefnum eða stjórnmálum. Einfalt mál.

Það getur aldrei gengið, svo eðlilegt sé, að menn séu báðum megin við borðið. Það leiðir bara til vondra aðstæðna og vandræðalegheita. Það hefur svo sannarlega gerst í þessu máli. Þetta er greinilega vandræðamál fyrir meirihlutann í borgarstjórn Reykjavíkur. Það batnar ekki fyrr en viðkomandi einstaklingur segir sig frá öðru hvoru verkefninu.

Það er ekki hægt í svona stöðu annað en velja hvorum megin við borðið skal setið. Annað leiðir bara til orðróms um spillingu og rýrð kastast á viðkomandi einstakling, sama hversu vandaður hann annars telst. Þess vegna getur varla öðruvísi farið en skil verði á stöðu mála.

Mér finnst þetta mál kristallast mjög vel hvað sé eðlilegt og hvað fjarri því eðlilegt fyrir þá einstaklinga sem taka sæti á framboðslistum og gegna trúnaðarstörfum fyrir flokka sína innan sveitarstjórna. Þetta er viðkvæmt mál og eðlileg krafa fjölda fólks um að tekið sé á því.

Þó að Björn Ingi sé ágætismaður og hafi að mörgu leyti staðið sig vel á vettvangi stjórnmála er óverjandi að reyna að verja svona verklag og það er svo sannarlega ekki til fyrirmyndar.

Dramatískt afmælisár Framsóknarflokksins

Framsóknarflokkurinn varð níræður um helgina. Það verður seint sagt að þetta afmælisár hafi verið markað sælu fyrir þennan elsta starfandi stjórnmálaflokk landsins. Halldór Ásgrímsson hætti þátttöku í stjórnmálum á árinu, eftir rúmlega þriggja áratuga stjórnmálaferil og tólf ára flokksformennsku. Hann hætti eftir slæma útkomu flokksins víða í sveitarstjórnarkosningum, en mun þó hafa kortlagt starfslokin vel áður. Halldór kvaddi forsætisráðherraembættið á eftirminnilegum blaðamannafundi á Þingvöllum annan dag hvítasunnu.

Formennsku Framsóknarflokksins og flokkskjarnann kvaddi Halldór formlega á flokksþingi í ágúst með hjartnæmri ræðu - ræðu þar sem hann fór yfir feril sinn og lykilverkefni. Það var í senn ræða tilfinninga og styrkleika, en ekki uppgjörs, merkilegt nokk. Það blasti við öllum sem upplifðu forsætisráðherraferil Halldórs að honum tókst aldrei sem skyldi að festa sig í sessi. Hver vandræðin komu fram ein af öðrum og svo fór sem fór. Að því kom að þáttaskil voru óumflýjanleg. Halldór fór greinilega sorgmæddur af velli, enda varð leki af ákvörðun hans til að leggja planað skipulag hans við framtíðarforystu flokksins í rúst. Hann lenti í þeirri stöðu að hafa ekki stjórn á endalokunum. Spinnið fór í rúst.

Halldór hafði í hyggju að tryggja samstöðu um Finn Ingólfsson, fyrrum viðskiptaráðherra og forvera Guðna Ágústssonar á varaformannsstóli, sem nýjan formann, eftirmann sinn. Vandinn í stöðunni varð fyrrnefndur Guðni. Samkomulag um Finn dagaði uppi er Guðni sneri við blaðinu og hætti við að hætta með Halldóri, eins og var um tíma talað um. Á blaðamannafundinum á Þingvöllum talaði Halldór fallega um Finn, allir skildu meiningu þeirra orða. Guðni varð æfur og strunsaði fúll í bragði frá Þingvöllum. Frægt varð þegar að fjölmiðlamenn eltu hann að bíl sínum á staðnum. Guðni leit á vinnulag Halldórs sem svik við sig og hið sama gilti um Halldórsarm flokksins sem kenndi Guðna um að samstaða um Finn væri af borðinu.

Snemma morguninn eftir blaðamannafundinn réðist Valgerður Sverrisdóttir, einn nánasti pólitíski samstarfsmaður Halldórs, af krafti að Guðna á Morgunvakt Rásar 1. Valgerður sagði að Guðni væri orðinn of gamall til að verða formaður flokksins. Valgerður vildi ekki neita því hvort hún sæktist eftir formennsku sjálf. Á ríkisstjórnarfundi síðar sama morgun sagði Guðni aðspurður vegna viðtalsins orðrétt við fjölmiðla: "Ég er árinu eldri en Valgerður". Kalt stríð var skollið á innan flokksins og hörð orð féllu í allar áttir. Síðar sama dag lýsti Finnur því formlega yfir að hann sæktist ekki eftir formennsku. Halldórsarminum vantaði skyndilega formannsefni. Í Kastljósi sama kvöld útilokaði Guðni í stjörnuframmistöðu ekki formannsframboð.

Væringar héldu áfram og deilt var um tímasetningu flokksþings, þar sem formannskjör færi fram. Samstaða var ekki heldur enn orðin ljós á þessu stigi hvenær Halldór hætti og ráðherrakapall Framsóknarflokksins virtist upp í loft án aðkomu Halldórs sem ráðherra. Sjálfstæðisflokkurinn tók að ókyrrast og vildi að Framsóknarflokkurinn tæki af skarið ef hann ætti að vera metinn samstarfshæfur stundinni lengur. Útlit var orðið jafnvel fyrir haustkosningar og upplausn stjórnarsamstarfsins. Framsókn gat ekki horfst í augu við kosningar á þessum tímapunkti. Á síðustu stundu fyrir miðstjórnarfund náðu Halldór og Guðni samkomulagi með öðrum ráðherrum um tímasetningu flokksþings og lykildeilum frestað um tíma, settlað yfir hásumarið.

Samstaða náðist daginn eftir miðstjórnarfundinn, 10. júní, um skipan ráðherraembætta. Skipan embætta varð að nýju með sama hætti og varð áður en Halldór Ásgrímsson varð forsætisráðherra. Sjálfstæðisflokkurinn hlaut forsætið en missti utanríkis- og umhverfisráðuneytið í hrókeringunni. Jón Kristjánsson ákvað að hætta í ríkisstjórn með Halldóri, en sitja hinsvegar áfram á þingi fram til kosninga. Geir Haarde varð forsætisráðherra, Valgerður Sverrisdóttir varð utanríkisráðherra fyrst kvenna, Magnús Stefánsson varð félagsmálaráðherra og Jónína Bjartmarz varð umhverfisráðherra í stað Sigríðar Önnu Þórðardóttur sem missti ráðherrastól og ákvað skömmu síðar að hætta í stjórnmálum.

Merkilegustu tíðindi hrókeringanna var að Jón Sigurðsson, seðlabankastjóri, varð viðskiptaráðherra í stað Valgerðar. Hann fórnaði bankastjórastól fyrir ótrygga tilveru stjórnmálanna. Innkoma Jóns kom sem þruma úr heiðskíru lofti fyrir stjórnmálaspekúlanta. Með ákvörðun um að hann yrði ráðherra þótti mörgum opinberast flétta Halldórsarmsins. Jóni væri ætlað að taka við forystu flokksins og fara í formannsframboð. Greinilegt var að innkoma hans sló Guðna út af laginu. Það var ennfremur gríðarlegt áfall fyrir Guðna sem varaformann flokksins að missa lykilráðuneyti að hálfu flokksins til Valgerðar Sverrisdóttur. Halldór og hans menn undirbjuggu greinilega vel fléttu mála og hún var listilega sniðin.

Reyndar var hún svo listilega sniðin að ljóst varð að Guðni átti við ramman reip að draga, enda Jón gamalreyndur innan flokksins og þar með marga bandamenn. Undir lok júnímánaðar lýsti Jón formlega yfir formannsframboði sínu í Morgunblaðinu. Hann varð á undan Guðna, sem byrjaði að hopa stig af stigi. Svo fór að hann ákvað að gefa áfram kost á sér til varaformennskunnar. Þá þegar hafði Jónína Bjartmarz tilkynnt um varaformannsframboð sitt. Lengi vel þótti stefna í að Jón yrði einn í kjöri til formennsku. Frægt viðtal við hann á NFS í júlí þótti klúðurslegt og Helgi Seljan sótti af krafti gegn Jóni, sem þótti orða hlutina klúðurslega. Hann missti heilagahjúp og svo fór að Siv Friðleifsdóttir ákvað formannsframboð sitt og tilkynnti það 10. ágúst.

Framan af formannsslagsins þótti Jón vera með örugga stöðu. Siv sótti að krafti og enginn vissi hvert stefndi er á hólminn kom í formannskjörinu sem fram fór á seinni flokksþingsdeginum þann 19. ágúst. Svo fór að Jón var kjörinn formaður, sá þrettándi í röðinni. Jón hlaut 412 atkvæði eða tæp 55%. Siv Friðleifsdóttir hlaut 336 atkvæði eða rúm 44%. Þótti Siv koma vel frá kosningunni og geta vel við unað. Guðni Ágústsson var endurkjörinn varaformaður og hlaut rúm 60% atkvæða og örugga kosningu. Þegar þarna kom sögu drógu Birkir Jón Jónsson og Kristinn H. Gunnarsson ritaraframboð sín til baka, enda krafa um konu í embættið. Svo fór að Sæunn Stefánsdóttir, eftirmaður Halldórs á þingi, var kjörin ritari.

Halldór sagði af sér þingmennsku formlega þann 5. september. Þrátt fyrir uppstokkun mála og miklar breytingar innan flokksins hækkaði fylgi hans ekki í skoðanakönnunum. Er líða tók að kjördæmisþingum til að ákveða aðferðir við val á framboðslistum varð örvænting áberandi þar innan veggja. Í Norðvesturkjördæmi og Suðurkjördæmi var prófkjörsleið ákveðin, í Reykjavíkurkjördæmum var valin uppstilling og í Suðvestur- og Norðausturkjördæmi var ákveðið að velja á listana á tvöföldu kjördæmisþingi. Í Norðvesturkjördæmi féll Kristinn H. Gunnarsson, harður andstæðingur ráðandi afla innan flokksins úr öruggu þingsæti og flest bendir til að hann horfi í aðrar áttir. Óvissa er yfir stöðu mála í því kjördæmi nú.

Í skugga lækkandi fylgis ákvað Jón að snúa af braut Halldórs Ásgrímssonar í Íraksmálinu þann 25. nóvember á miðstjórnarfundi. Sagði hann ákvarðanir stjórnvalda um Írak árið 2003 hafa byggst á röngum upplýsingum og hafi því verið rangar eða mistök. Þótti þetta athyglisvert innlegg. Var klappað lengi fyrir Jóni er hann mælti þessi orð á fundinum og var greinilegt að þetta mál hafði lengi hvílt á flokknum. Verður fróðlegt að sjá hvort ummæli formannsins hafi áhrif í skoðanakönnunum eftir jólin. Fleiri þáttaskil en þessi voru merkileg fyrir flokkinn á árinu en í marsbyrjun hætti Árni Magnússon, ein helsta vonarstjarna flokksins, í stjórnmálum við undrun margra. Hann hélt til starfa hjá Glitni.

Á nýársdag verður Halldór Ásgrímsson framkvæmdastjóri Norrænu ráðherranefndarinnar, staðsettur í Kaupmannahöfn. Á sama tíma og Halldór verður að hefja störf í fjarlægri borg reyna samstarfsmenn hans og lykilráðgjafar að snúa vörn í sókn fyrir flokkinn sem hann leiddi í 12 ár - snúa honum á sigurbraut eftir margra ára erfiðleika, en segja má að allt kjörtímabilið hafi verið ein sorgarsaga fyrir Framsóknarflokkinn. Það verður erfitt verkefni að snúa Framsókn í sigursveit eins og staðan er. Það verður fróðlegt að sjá hvernig það verkefni gengur næstu mánuðina. Lífróður er orðið sem manni dettur helst í hug yfir pólitískt verkefni Jóns Sigurðssonar á næstunni. 

Kristján Þór skrifar um dramadrottningu

Kristján Þór Júlíusson, bæjarstjóri á Akureyri og nýr leiðtogi Sjálfstæðisflokksins í Norðausturkjördæmi, kallar Steinunni Valdísi Óskarsdóttur, borgarfulltrúa, dramadrottningu í nýjum pistli á bloggvef sínum þar sem hann svarar umfjöllun Steinunnar Valdísar á sviptingasömum stjórnarfundi Landsvirkjunar, sem var síðasti stjórnarfundur þeirra beggja innan Landsvirkjunar en ríkið hefur nú keypt hluti bæði Akureyrarbæjar og Reykjavíkurborgar í fyrirtækinu. Auk þessa hættir Kristján Þór sem bæjarstjóri á Akureyri þann 9. janúar nk. og verður þá forseti bæjarstjórnar Akureyrarkaupstaðar.

Orðrétt segir Kristján Þór á bloggvef sínum:

"Steinunni Valdísi Óskarsdóttur er eflaust margt til lista lagt en það liggur ekki sérlega vel fyrir henni að lýsa veruleikanum með raunsönnum hætti og beinir hún þeim tilmælum til fólks að það ,,geti bara bloggað úr sér pirringinn” ef eitthvað er að angra það."

"Það skal fúslega viðurkennt að við Vilhjálmur lögðum ekki undir flatt og hlýddum uppnumdir í anda jólanna á þennan margflutta boðskap. Við leyfðum okkur að vera á öndverðri skoðun. Af einhverjum ástæðum kýs Steinunn Valdís að reyna að spinna úr því mikið drama um karlrembu, horka og diss.  Pirringurinn í kolli hennar virðist hafa verið það mikill eftir stjórnarfundinn að dramadrottningin hefur tekið völdin og drifið sig á bloggið til að fá útrás."

Lífleg og góð bloggsíða hjá kjördæmaleiðtoga okkar sjálfstæðismanna í Norðausturkjördæmi. Fagna því enn og aftur hér á þessum vettvangi að Kristján Þór heldur áfram að blogga eftir þingprófkjörið í síðasta mánuði. Það er greinilegt að þetta verður lifandi vettvangur Kristjáns Þórs áfram í pólitík, á nýjum vettvangi í kosningabaráttunni sem hefst formlega eftir jólin.

Steinunn Valdís vildi bíða þess að ríkið yfirtæki Landsvirkjun

90 ára afmæli Framsóknarflokksins

Framsóknarflokkurinn fagnar 90 ára afmæli sínu í dag. Hann er elsti starfandi stjórnmálaflokkur landsins (stofnaður sama ár og Alþýðuflokkurinn) og hefur í áratugi verið ráðandi um stjórn landsmála og sveitarstjórna. Sex formenn Framsóknarflokksins hafa orðið forsætisráðherrar Íslands. Jón Sigurðsson, viðskiptaráðherra og formaður Framsóknarflokksins, sem tók við formennsku flokksins í ágúst af Halldóri Ásgrímssyni, fyrrum forsætisráðherra, skrifar langa og athyglisverða grein um sögu flokksins og markmið hans á afmælinu í Fréttablaðinu í dag.

Staða Framsóknarflokksins hefur oftast í lýðveldissögunni verið með þeim hætti að hann hefur verið í oddastöðu við stjórnarmyndanir. Hann hefur oft getað myndað stjórnir eða verið í lykilhlutverki við að byggja upp ríkisstjórn. Þetta sást mjög vel er viðreisnarstjórnin féll árið 1971 og árið 1978 er vinstriflokkarnir, sigurvegarar þeirra kosninga með 28 þingsæti af 60, gerði Ólaf Jóhannesson að forsætisráðherra, en í þeim kosningum hafði Framsókn tapað stórt, misst fimm þingsæti í erfiðri stöðu. Framsókn var svo í oddastöðu við myndun ríkisstjórnar dr. Gunnars Thoroddsens og er þriggja flokka stjórn Þorsteins Pálssonar féll árið 1988.

Framsóknarflokkurinn hefur nær samfellt verið í ríkisstjórn frá árinu 1971, er viðreisnarstjórnin féll. Hann var utan stjórnar meðan minnihlutastjórn Benedikts Gröndals sat 1979-1980 og svo meðan að Viðeyjarstjórn Sjálfstæðisflokks og Alþýðuflokks sat 1991-1995. Frá alþingiskosningunum 1995 hefur Framsóknarflokkurinn verið í ríkisstjórnarsamstarfi við Sjálfstæðisflokkinn. Davíð Oddsson, formaður Sjálfstæðisflokksins, var forsætisráðherra samstarfsins 1995-2004, en Halldór Ásgrímsson, fyrrum formaður Framsóknarflokksins, var forsætisráðherra 2004-2006.

Í kjölfar ákvörðunar Halldórs um að hætta í stjórnmálum í sumar varð Geir H. Haarde, formaður Sjálfstæðisflokksins, forsætisráðherra, og Framsóknarflokkurinn gaf eftir stjórnarforsætið með athyglisverðum hætti. Á afmælisárinu mælist þessi tímamótaflokkur með innan við 10% fylgi í skoðanakönnunum og hefur dalað verulega í sveitarstjórnum þar sem flokkurinn hafði gríðarleg áhrif í; t.d. varð Framsóknarflokkurinn fyrir gríðarlegu áfalli í sveitarstjórnarkosningunum 2006 bæði á Akureyri og í Kópavogi.

Á afmælisárinu stendur því þessi elsti starfandi stjórnmálaflokkur landsins á krossgötum og á fyrir höndum erfiða kosningabaráttu, þar sem flest stefnir í að fylgi hans minnki umtalsvert.


Formannatal Framsóknarflokksins

Ólafur Briem 1916-1920
Sveinn Ólafsson 1920-1922
Þorleifur Jónsson 1922-1928
Tryggvi Þórhallsson 1928-1932
(forsætisráðherra 1927-1932)
Ásgeir Ásgeirsson 1932-1933
(forsætisráðherra 1932-1934)
Sigurður Kristinsson 1933-1934
Jónas Jónsson 1934-1944
Hermann Jónasson 1944-1962
(forsætisráðherra 1934-1942; 1956-1958)
Eysteinn Jónsson 1962-1968
Ólafur Jóhannesson 1968-1979
(forsætisráðherra 1971-1974; 1978-1979)
Steingrímur Hermannsson 1979-1994
(forsætisráðherra 1983-1987; 1988-1991)
Halldór Ásgrímsson 1994-2006
(forsætisráðherra 2004-2006)
Jón Sigurðsson frá 2006

Framsóknarflokkurinn 90 ára í dag; fylgið sjaldan minna

Hjálmar gefur kost á sér gegn Guðna

Hjálmar Árnason, þingflokksformaður Framsóknarflokksins, hefur ákveðið að gefa kost á sér í fyrsta sætið á lista flokksins í prófkjöri þann 20. janúar nk. Þar með gefur hann kost á sér gegn Guðna Ágústssyni, landbúnaðarráðherra og varaformanni Framsóknarflokksins, sem er sitjandi leiðtogi flokksins í kjördæminu og hefur leitt framboðslista á Suðurlandi frá árinu 1995 en setið á þingi frá árinu 1987. Þetta hljóta að teljast mikil tíðindi og fróðlegt verður að sjá hvernig prófkjörið fari.

Hjálmar hefur verið alþingismaður Framsóknarflokksins frá árinu 1995, 1995-2003 fyrir Reykjaneskjördæmi og síðan fyrir Suðurkjördæmi. Hann skipaði annað sætið á lista flokksins síðast. Guðni hefur verið sem óskoraður héraðshöfðingi Framsóknarflokksins á Suðurlandi síðan að Jón Helgason, fyrrum dómsmála- og landbúnaðarráðherra, hætti í stjórnmálum árið 1995. Það hlýtur að vera ekki beint sunnlenskum bændahöfðingjum að skapi að Guðni fái mótframboð og sunnlendingar hljóta að passa upp á "sinn mann" enda er Guðni vinsæll til sveita fyrir verk sín.

Það má eiga von á spennandi leiðtogarimmu milli þeirra Guðna og Hjálmars. Nú stefnir reyndar í spennandi prófkjör heilt yfir. Ísólfur Gylfi Pálmason, bróðir Ingibjargar Pálmadóttur, fyrrum heilbrigðisráðherra og ritara Framsóknarflokksins, sem sat á þingi fyrir Framsóknarflokkinn 1995-2003 en féll af þingi í kosningunum árið 2003 hefur ákveðið að gefa ekki kost á sér að þessu sinni og helga sig sveitarstjórnarmálum, en hann er sveitarstjóri í Hrunamannahreppi. Það losnar því um varaþingsæti sem nú er og verður spennandi rimma um næstu sæti, en meðal þeirra sem gefið hafa kost á sér eru þjóðfélagsrýnirinn Bjarni Harðarson og Eygló Harðardóttir í Eyjum.

En menn munu fyrst og fremst fylgjast með leiðtogaslagnum sem verður líflegur. Allir sjá að Guðni mun sækja fram af hörku, enda miklu fyrir hann að tapa missi hann leiðtogastólinn. Heldur verður það nú að teljast ólíklegt að Guðni tapi slagnum en Hjálmar tekur mikla áhættu með sínu leiðtogaframboði, enda hætt við að sunnlendingar kjósi annan en hann í annað sætið.

Það var áfall fyrir Hjálmar að verða ekki ráðherra í vor, enda sitjandi þingflokksformaður en vissulega ekki kjördæmaleiðtogi. Hann hafði reyndar fengið alvarlegt hjartaáfall nokkrum mánuðum fyrr og verið utanþings nokkurn tíma vegna þess. Hjálmar virðist hafa náð sér að fullu og reynir nú að marka sér stöðu sem kjördæmaleiðtogi framsóknarmanna. Það er merkileg ákvörðun í stöðunni.

Aðstoðarmaður Guðna Ágústssonar er Eysteinn Jónsson, sonarsonur Eysteins Jónssonar, fyrrum formanns Framsóknarflokksins. Eysteinn yngri er nú leiðtogi Framsóknarflokksins innan A-listans sem er sameiginlegt framboð Framsóknar og Samfylkingar í bæjarstjórn Reykjanesbæjar. Hann er því héraðshöfðingi í sveitarfélagi Hjálmars Árnasonar. Fróðlegt er að vita hvorn hann styður. Væntanlega styður hann Guðna, enda aðstoðarmaður en þetta er fróðleg staða sem Eysteinn er í núna fyrir þetta prófkjör.

En þetta verður líflegt prófkjör. Held annars að það sé rétt hjá mér að þetta er í fyrsta skiptið sem Guðni Ágústsson fer í prófkjör á sínum langa stjórnmálaferli.

Hjálmar Árnason gefur kost á sér í efsta sætið í Suðurkjördæmi

Kostuleg rimma Björns Inga og Dags

Það er ekki hægt að segja annað en að rimma þeirra Björns Inga Hrafnssonar, formanns borgarráðs, og Dags B. Eggertssonar, leiðtoga Samfylkingarinnar í borgarstjórn, í Kastljósi í gær hafi verið hvöss. Þar tókust þeir á með harkalegum orðum og sérstaklega kom Björn Ingi fram með hvössum hætti og tók umræðuna og stýrði henni með mjög áberandi hætti. Mér fannst vissulega merkilegt að horfa á þennan debatt. Langt er síðan við höfum séð annað eins hressilegt rifrildi.

Ég verð þó að viðurkenna að mér fannst Björn Ingi skjóta ansi langt framhjá markinu þegar að hann gerði ráðningu frænda míns, Helga Seljans, sem dagskrárgerðarmanns hjá Sjónvarpinu að umræðuefni í þessu spjalli og beindi sérstaklega sjónum að því. Það er eiginlega ekki hægt annað en gera kröfu til þess að umræðan haldist á aðeins hærra plani en svo að reynt sé að vega að þeim sem stjórna umræðunni og eru að vinna sín verk eftir því sem ritstjóri þáttarins hlýtur að leggja línur með. Auk þess finnst mér þetta ekki vera hluti málsins.

Ég hef ekki heyrt mikið um skoðanir borgarfulltrúa Sjálfstæðisflokkins og eða borgarstjórans í Reykjavík um þessi ráðningarmál framsóknarmanna. Er svolítið hissa á fjölmiðlamönnum að heyra ekki úr þeirri áttinni, tja nema að engin séu viðbrögðin. Annars finnst mér margt í þessum ráðningum vekja upp spurningar og skil vel að deilt sé á vinnulagið. Það sem mér fannst merkilegast í gærkvöldi var að heyra leiðtoga Framsóknarflokksins í borgarstjórn tala við Dag um verk hans manna í fyrri meirihluta. Síðast þegar ég vissi var Framsóknarflokkurinn hluti af þeim liðnu tímum, enda hefur hann verið samfellt í meirihluta einn flokka nú frá árinu 1994 til dagsins í dag. R-listinn hefði t.d. aldrei náð völdum í borginni nema vegna þess að Framsókn lagði þar hönd á plóg.

Guðfinna S. Bjarnadóttir, verðandi alþingismaður Sjálfstæðisflokksins og fráfarandi rektor Háskólans í Reykjavík, hefur nú svarað með hvössum hætti ummælum Björns Inga um kennaratign Dags Eggertssonar við Háskólann í Reykjavík. Þar talar hún auðvitað með allt öðrum hætti og félagi hennar í væntanlegri framboðssveit Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík, Björn Bjarnason, dómsmálaráðherra, á vef sínum í gærkvöldi. Skiljanlegt er að hún vilji verja heiður HR í þessari stöðu, en auðvitað vakna þó margar spurningar um aðkomu Dags að HR eins og staðan er.

En heilt yfir er þetta ekta meirihluta- og minnihlutaumræða um ráðningar. Það er svosem ekkert nýtt, en þetta var óvenjuhvasst vissulega í Kastljósi í gær. Það er svosem varla furða að minnihlutinn í borginni reyni að sprikla eitthvað í þeirri stöðu sem við þeim blasir.

Forsvarsmenn HR gagnrýna formann borgarráðs