Fęrsluflokkur: Dęgurmįl

Fjöldamoršinginn ķ Jokela-skólanum deyr

Pekka-Eric AuvinenFjöldamoršinginn Pekka-Eric Auvinen, sem myrti įtta manns ķ Jokela-framhaldsskólanum ķ Tusby ķ Finnlandi, lést ķ kvöld af sįrum sķnum ķ Töölö-sjśkrahśsinu ķ Helsinki. Žetta er mikil sorgarsaga og aš vissu marki leitt aš Auvinen lifši ekki til aš hęgt vęri aš heyra hans hliš žessa mikla harmleiks sem hann var valdur aš. Žetta skelfilegasta fjöldamorš ķ norręnni sögu stendur enda eftir sem órįšin gįta sem žarf aš leysa įn fjöldamoršingjans.

Žar standa nś ašeins eftir spurningar eins og brot ķ stóru pśsli, žau munu vonandi nį aš mynda heilstęša mynd aš lokum - mynd sem sżnir atburšarįsina ķ réttu ljósi og svarar žvķ sem eftir stendur aš lokum. Fyrst og fremst er žetta mįl mikiš įfall fyrir okkur į Noršurlöndum. Viš höfum tališ okkur trś um žaš aš viš lifum ķ verndušu samfélagi, žaš sem gerist af žessu tagi ķ Bandarķkjunum sé fjarlęgur veruleiki og komi okkur ekkert svo mikiš viš. Žetta er veruleiki sem hefur nś nįš til okkar į žessu samnorręna svęši. Žaš er skelfilegt.

Mér finnst ķ grunninn žetta sżna okkur aš viš lifum ekki ķ verndušu samfélagi. Žaš getur veriš klikkaš fólk į ferli hvar sem er, fólk sem getur breytt örlögum žeirra sem viš žekkjum į augabragši. Fyrst svona skelfingaratburšur getur įtt sér staš ķ norręnum framhaldsskóla žurfum viš aš lķta į heildarmyndina öšrum augum. Žaš sem gerist ķ Bandarķkjunum er ekki lengur veruleiki sem er okkur fjarlęgur. Žetta er dapurleg lexķa sem viš sjįum gerast meš žessu. Žaš er ekki lengur hęgt aš lķta į žennan veruleika sem bandarķskan, sem fjarlęgan.

Öll vottum viš Finnum samśš okkar. Žetta er žeim grķšarlegt įfall skiljanlega, žetta er žó ekki bara įfall žeirra heldur okkar allra. Žessi veruleiki er slįandi ķ okkar umhverfi.


mbl.is Forseti Ķslands sendi Finnum samśšarkvešjur
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Žjóšarsorg ķ Finnlandi - nöturlegur harmleikur

Jokela-framhaldsskólinnŽaš er žjóšarsorg ķ Finnlandi. Harmleikurinn ķ Jokela-framhaldsskólanum hefur hreyft viš öllum sem fylgst hafa meš fréttum - žetta er nöturlegur harmleikur sem erfitt er aš lżsa meš oršum ķ sannleika sagt. Sorg hvķlir yfir frišsęlu skólasamfélagi og fręndum okkar Finnum öllum. Žaš er mikilvęgt aš sżna žessu fólki samśš.

Pśslin į bakviš žennan harmleik rašast nś saman hęgt og hljótt. Fjölmišlar og lögreglan fara yfir žaš sem vitaš er. Aš mörgu leyti er persóna fjöldamoršingjans enn hulin žoku, žó pśslin rašist saman eitt og eitt. Žaš bendir nś flest til žess aš įstęša fjöldamoršsins hafi veriš hatur į skólanum, en hann hafši flosnaš žar upp śr nįmi. Myndklippurnar sżna andlega vanheilsu strįksins og hatur hans į samfélaginu.

Žaš hefur veriš lęrdómsrķkt aš fylgjast meš fréttum frį Finnlandi vegna mįlsins. Žetta er skelfilegasta skotįrįs ķ sögu Noršurlanda, allavega ķ seinni tķš. Viti einhver um fjöldamorš af žessum skala hér į Noršurlöndum įšur vęri gott aš vita um žaš allavega. Vettvangurinn er frišsęlt skólahverfi. Žaš vekur margar spurningar og skiljanlegt aš reynt sé aš fį svör viš stórum spurningum. Heiftin sem sést ķ skotmanninum ķ myndbrotunum blasa viš, hann er vopnašur og vill senda skilaboš um mjög margt, afleišinging nišurbęldrar ólgu aš žvķ er viršist, gegn skólanum og eflaust fleiru.

Žaš er greinilegt aš Pavinen horfir til skotįrįsarinnar ķ Columbine-skólanum ķ Colorado ķ aprķl 1999. Ekki ašeins spilar hann lög meš sveitinni sem Klebold og Harris mįtu mest, heldur viršist hann fara eftir bandarķskum fyrirmyndum. Klebold og Harris voru einfarar, menn sem voru ķ skugga félagslķfsins og lifšu sķnu lķfi, voru ķ eigin heimi. Žaš veršur įhugavert aš sjį meiri pśsl opinberast ķ mįlinu.

Žetta er allt mjög lķkt fjöldamoršunum ķ Virginia Tech fyrr į įrinu. Cho Seung-Hui stśderaši Harris og Klebold og talaši reyndar um žį sem pķslarvętti. Harris og Klebold hafa reyndar öšlast sess ķ huga margra og er enginn vafi aš Columbine er ķ senn bęši cult-fyrirbęri margra og fjöldi ungra Bandarķkjamanna lķta t.d. į Harris og Klebold sem uppreisnarmenn sem hafi gert žaš eina sem žeir gįtu gert.

Skelfilegur hugsunarhįttur. Žaš mį spyrja sig aš žvķ hvort aš einelti hafi veriš einn ašalžįttur žess hvernig fór ķ Jokela eša hlišaržįttur. En hugur okkar allra er ķ Finnlandi į žessum sorgardegi.


mbl.is Forseti Finnlands harmi sleginn vegna atburšanna ķ Tuusula
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Įrįsarmašurinn lifandi eftir sjįlfsvķgstilraun

Įrįsarmašurinn Įrįsarmašurinn ķ Jokela-framhaldsskólanum ķ Finnlandi hefur nś veriš nafngreindur - hann heitir Pekka-Eric Auvinen. Hann reyndi aš fyrirfara sér eftir skotįrįsina en tókst žaš ekki. Auvinen liggur nś milli heims og helju į Töölö-sjśkrahśsinu ķ Helsinki. Įtta eru lįtnir eftir įrįsina, žar į mešal skólastjórinn, og tólf eru slasašir, margir žeirra eru ķ lķfshęttu vegna įverka sinna.

Žetta er alveg skelfilegt mįl. Žegar hafa borist fregnir aš įrįsin hafi veriš vel plönuš af įrįsarmanninum og plan hennar komiš fram meira aš segja ķ myndklippu į YouTube. Žegar hefur žessi mynd hér til hlišar veriš opinberuš sem sżnir brot śr henni. Klippan var sett inn į svęšiš fyrr ķ dag. Auvinen setti klippurnar inn įsamt fleirum undir nafninu Sturmgeist89 og ber klippan einfaldlega heitiš Jokela High School Massacre - 11/7/2007.

Athygli vekur aš į klippunni hljómar undir lagiš Stray Bullet meš rokkbandinu KMFDM, en textar žeirra höfšu mikil įhrif į Eric Harris og Dylan Klebold, nemendurna sem stóšu aš fjöldamoršunum ķ Columbine-skólanum ķ Colorado įriš 1999. Žessi bandarķski veruleiki ķ Finnlandi er sannarlega slįandi og eflaust mun enn meira koma fram sem varpar ljósi į žennan harmleik.

Myndklippan

mbl.is Įrįsarmašurinn ķ Finnlandi reyndi aš fyrirfara sér
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Skelfilegt fjöldamorš ķ finnskum skóla

Fjöldamorš ķ Finnlandi Žaš er skelfilegt aš heyra fréttirnar af fjöldamoršunum ķ Jokela-framhaldsskólanum ķ Finnlandi. Svo viršist vera sem um tķu manns hafi žar falliš ķ valinn ķ įrįs įtjįn įra byssumanns, sem var nemandi viš skólann. Žetta er sjokkerandi skotįrįs enda man ég satt best aš segja ķ svipinn ekki eftir svona hér į Noršurlöndum, en oft hafa borist fregnir af žvķ frį Bandarķkjunum, t.d. ķ Columbine og ķ Virginia Tech fyrr į žessu įri.

Žetta eru óneitanlega mjög slįandi tķšindi, žetta er grķšarlegt įfall fyrir finnskt samfélag, svo skömmu eftir ašrar fyrri skotįrįsir er skelfilegt aš upplifa svona mįl hér į Noršurlöndum. Hef veriš aš skoša norręnar vefsķšur til aš fį betri fréttir, žar sem ég er ekki beint góšur ķ finnskunni hef ég skošaš žęr dönsku helst. Žessi mikli harmleikur er skelfilegri en orš fį lżst og žaš er vonandi aš Finnland nįi sér sem fyrst śr žeirri skelfingu sem žessu fylgir.

Žetta er mikill sorgardagur fyrir Finna og žessi vondu tķšindi skekja samfélagiš žar og mun vķšar. Žetta hefur veriš erfišur bandarķskur veruleiki og žvķ mikiš högg aš upplifa svona skólaįrįs byssumanns, nemanda viš skóla, hér į Noršurlöndum, žar sem flestir hafa tališ einmitt allt vera ķ lagi.

Samfélagiš ķ žessum skóla er ķ rśst og žaš mun taka langan tķma aš yfirvinna svona skelfilega örlagastungu į viškvęman blett. Hugur okkar allra er ķ Finnlandi į žessum sorgardegi žeirra.

mbl.is Sjö myrtir ķ skotįrįs ķ framhaldsskóla ķ Finnlandi
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Gyšjubarninu tryggt farsęlt lķf

Öšru hverju birtast fréttir žar sem sagt er af einstökum börnum, sem einhverra hluta vegna hafa komiš öšruvķsi ķ heiminn en öll hin börnin. Žaš er sérstaklega athyglisvert aš fylgjast meš fréttum af indverska gyšjubarninu, sem fęddist meš fjóra handleggi og fótleggi. Žetta hlżtur aš teljast nęr einstakt tilfelli, en ansi oft heyrum viš af samvöxnum tvķburum eša aš fleiri puttar eša tęr séu til stašar. Žessi einstöku börn öšlast jafnan heimsathygli og fylgst er meš uppvaxtarįrum žeirra.

Eflaust veršur žaš sama um žetta blessaša barn. Mestu skiptir aš ašgeršin gekk vel og vonandi hefur barninu veriš tryggt farsęlt lķf, sem hefši ekki getaš oršiš viš óbreyttar ašstęšur. En žetta er enn eitt kraftaverk heimsins og til marks um hvaš lęknavķsindin eru góš, hęgt sé aš gera hrein kraftaverk til aš tryggja aš žeir fęšast öšruvķsi fįi hjįlp viš aš geta lifaš lķfinu sem viš öll teljum svo mikilvęgt, sé hęgt aš veita hana.

Stundum er ekki hęgt aš hjįlpa en vķsindin tryggja aš žaš er hęgt fyrir ę fleiri. Žaš skiptir mįli og žvķ er žessi frétt svo jįkvęš og gott aš allt gekk vel.


mbl.is Ašgerš į „gyšjubarninu" gekk vel
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Sjokkerandi flugreynsla fyrir austan

Fokker 50 Žaš hlżtur aš hafa veriš sjokkerandi flugreynsla sem flugfaržegar Fokker 50 į milli Egilsstaša og Reykjavķkur upplifšu ķ kvöld žegar aš olķužrżstingur féll ķ öšrum hreyflinum. Sumir žeirra hafa sagt aš žeir töldu sķna sķšustu stund upprunna, sem eru ešlileg fyrstu višbrögš žegar aš eitthvaš fer śrskeišis. En allt fór vel og vélin sneri viš til Egilsstaša og lenti žar heilu og höldnu.

Žaš er fyrir mestu aš žetta gekk allt vel og aš ekki fór illa. Sé žó aš einn faržegi kvartar ķ frétt į vķsi.is yfir žvķ aš ekki hafi veriš nógu vel gert viš faržegana, žeim t.d. ekki bošin gisting fyrir austan eša hugsaš um aš redda žį annarri vél austur til aš koma žeim heim. Žessi frétt vakti athygli mķna.

Heilt vona ég aš allt hafi annars fariš vel, fólkinu lišiš vel og allir veriš įnęgšir aš leišarlokum meš hversu vel tókst til aš lokum.

mbl.is Lenti aftur į Egilsstašaflugvelli eftir aš olķužrżstingur ķ öšrum hreyfli féll
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Fįrįnlegar hįmarksupphęšir ķ tollinum

Jólafötin Var mjög athyglisvert aš lesa fréttina um leyfilegt veršmęti hluta sem flutt eru inn ķ landiš įn žess aš greiša toll og skatt. Žetta eru aušvitaš bara fįrįnleg veršmörk sem sett eru aš mķnu mati. Žegar aš prķsinn er settur į 23-46 žśsund žżšir žaš aš hjón sem eru aš fara aš versla föt eša annaš mikilvęgt, sérstaklega fyrir jólin, komast varla ķ gegn meš fötin af sér og žį er enn margt mikilvęgt eftir sem fólk vill taka meš sér.

Finnst žaš gott hjį Neytendasamtökunum aš taka žetta mįl fyrir og fjalla vel um žaš. Į žvķ er sannarlega žörf. Sérstaklega er ešlilegt aš žetta mįl verši ofarlega ķ umręšunni ķ ašdraganda jólahįtķšarinnar sjįlfrar, enda fara Ķslendingar oft erlendis til aš versla hitt og žetta, oftar en ekki sérstaklega föt og žvķ finna flestir vel fyrir žessum fįrįnlegu mörkum sem koma žarna fram.

Held aš žaš ętti aš huga aš žvķ aš stokka žetta upp. Žaš žarf aš fęra žessi mörk ķ ešlilegri hęšir en žessar.

mbl.is Jólafötin tekin ķ tollinum
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Algjört ógeš

Žaš er mikill óhugnašur sem fylgir žvķ aš heyra fréttir um hversu žaš hversu mjög barnaklįm, kynferšislegt ofbeldi ķ garš barna, grasserar nś. Nś hafa tveir ķslenskir karlmenn veriš handteknir ķ alžjóšlegum handtökum Europol ķ kjölfar višskipta 92 manna ķ įtta löndum į barnaklįmsvefsķšu. Žaš eru fį takmörk fyrir žvķ hvaš žetta ógeš leynist vķša. Kynferšislegt ofbeldi į börnum og efni meš žvķ er til of vķša og er sama hversu mikiš er barist gegn žvķ aš žį finnast alltof nżjar hlišar žess.

Ekki er langt sķšan aš žaš kom fram aš um 50 įbendingar um ólöglegt efni į netinu berist aš jafnaši til Barnaheilla į mįnuši - ķ 30-40% tilvika mį telja aš um barnaklįm sé aš ręša, ž.e. efni sem sżnir kynferšislegt ofbeldi ķ garš barna. Sérstaklega slįandi var žį aš mig minnir aš margar žessara tilkynninga var vegna klįmauglżsinga į tölvuleikjasķšum, sem tengdar voru ķslenskum leikjasķšum.

Žetta er óhugnašur sem berjast veršur gegn meš öllum tiltękum rįšum aš mķnu mati. Žaš er gott aš svo vel sé tekiš į mįlum į alžjóšavķsu sem žetta mįl er, en žaš samt slįandi hversu vķštękt žetta ógeš er heilt yfir.


mbl.is Nķutķu og tveir handteknir ķ ašgeršum gegn barnaklįmi
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Sorglegt daušsfall vegna trśarbragša

Mikiš innilega er žaš sorglegt aš lesa um bresku konuna sem valdi frekar aš deyja af barnsförum en fara gegn žeirri trś sem henni er ęšst ķ huga og žiggja blóšgjöf. Žetta er eitt sorglegasta dęmiš sem hęgt er eflaust aš finna um žaš žegar aš trśin veršur yfirsterkari mannlegum hugsunum, skynseminni sjįlfri. En mikiš hlżtur žetta aš hafa veriš grķšarleg fórn, og allt vegna žess aš trśin sé ęšri žvķ sem žurfi aš gera. Lķfiš į aš vera mikilvęgara en trśin, žaš held ég aš viš sem hugsum rökrétt getum metiš ešlilega. Ķ žvķ felast engir fordómar.

Ķ grunninn finnst mér trś vissulega mjög mikilvęg, en ég myndi aldrei velja aš fórna frekar lķfinu en einhverju sem trśin talar gegn; žvķ sem gęti haldiš ķ mér lķfinu į raunastundu. Mannleg skynsemi į aš vera öllu ofar. Žetta er žvķ verulega sorglegt mįl og stingur inn ķ hjartarót vęgast sagt.

mbl.is Žįši ekki blóš og lést af barnsförum
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Enn eitt kynlķfshneyksli nemanda og kennara ķ USA

Žaš er alveg skelfilegt aš lesa um enn eitt kynlķfshneyksliš milli nemanda og kennara ķ Bandarķkjunum. Nś snżst žaš um aš 25 įra stęršfręšikennari ķ Nebraska sem įtti ķ įstarsambandi viš žrettįn įra nemanda sinn stakk af meš honum yfir landamęrin til Mexķkó. Hefur hśn nś veriš kęrš fyrir aš stunda kynlķf meš ólögrįša einstaklingi og hafa ręnt strįknum. Žau fundust ķ Mexķkó og žar hefur konan veriš handtekin. Strįkurinn er fastur nś ķ Mexķkó žar sem hann hefur ekki landvistarleyfi ķ Bandarķkjunum.

Žaš hefur gerst ótrślega oft ķ Bandarķkjunum, og reyndar ķ Bretlandi meira aš segja, aš kvenkyns kennarar, oftast į žrķtugsaldri, hefji įstarsamband meš unglingsstrįkum. Žaš hefur lķka gerst, meš eftirminnilegum hętti, aš kennari hafi tįldregiš nemanda til aš drepa mann sinn meš žeim loforšum aš žį gętu žau veriš saman. Žetta mįl ķ Nebraska er aušvitaš skelfilegt, enda er algjörlega sišlaust og ógešslegt aš kennari leiti eftir kynlķfssambandi viš nemanda sinn.

Žaš aš žrettįn įra nemendur sofi hjį kennaranum sķnum er aušvitaš bara skelfilegt dęmi um hversu lįgt meira aš segja kennarar ganga ķ sišleysinu. Žetta er sorglegt mįl, en žaš er įminning um žaš aš jafnvel ķ skólanum eru börn ekki óhult.

mbl.is Kennari tęldi ólöglegan innflytjanda śr landi
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

« Fyrri sķša | Nęsta sķša »

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband