Gott viðtal - Hannes spilar vel úr sínum spilum

Mér fannst Hannes Hólmsteinn Gissurarson komast mjög vel frá viðtalinu í Kastljósinu í kvöld. Þar fór hann yfir öll þau mál sem tengjast honum og talaði einlæglega og heilsteypt um það allt. Hann segist hafa lært á mistökum sínum við ritun fyrsta bindis ævisögunnar um Halldór Kiljan Laxness og hyggur á endurútgáfu þess bindis.

Með þessu viðtali tel ég að Hannes Hólmsteinn hafi styrkt stöðu sína og talað um málið allt á nýjum forsendum. Tel að þetta sé snjall leikur í stöðunni fyrir Hannes, enda er alveg óþarfi að vera í meiri hnútuköstum vegna þessara mála í kjölfar bréfaskrifa Kristínar Ingólfsdóttur, háskólarektors, og hæstaréttardómsins fyrir nokkrum vikum. Það þarf að fá endalok á þetta mál og ummæli Hannesar eru liður í því ferli að hann fari út úr því með sóma.

Mér finnst Hannes spila þetta endatafl málsins af skynsemi og mikilli stillingu. Bætir stöðu sína mjög. Umfram allt vona ég að allir málsaðilar hafi lært á málinu - það virðist altént ljóst af ummælum Hannesar Hólmsteins og hinni sterku fjölmiðlaframmistöðu hans í Kastljósinu.

„Ég hefði átt að vanda mig betur"

Hitnar yfir samskiptum bílstjóra og lögreglu

Greinilegt er að það er tekið að hitna verulega yfir samskiptum lögreglu og atvinnubílstjóra vegna mótmælanna gegn of háu eldsneytisverði. Eftir að hafa gefið bílstjórum í nefið, svo eftir var tekið, er löggan farin að sekta bílstjóra og sendir um leið út þau skilaboð að brátt verði tekið af mun meiri hörku á þeim.

Heyri mjög að fólk veltir fyrir sér hversu langt þessi mótmæli munu eiginlega ganga áður en yfir lýkur. Farið er að beina mótmælunum af meiri þunga að þeim stofnunum stjórnvalda sem mestu skipta í þessum efnum, til að lækka álögur á eldsneytið. Ráðherrar hafa boðið í kaffi en bílstjórar vilja aðgerðir.

Man ekki eftir mótmælum af þessu tagi í mörg, þ.e.a.s. að almenningur rísi upp gegn stjórnvöldum vegna eins máls af þessu tagi þar sem kallað er eftir að ríkið lækki álögur sínar - einskonar uppreisn almennings gegn skattavaldinu. Hér á Akureyri hefur ekki verið mótmælt af meiri þunga áratugum saman, svo lengi sem ég man allavega.

Einn sem ég þekki líkti þessu reyndar við deilurnar um Laxárvirkjun á sínum tíma, þegar að þau náðu hingað eftir erjur fyrir austan Vaðlaheiði. Má vera, en það er langt um liðið frá þeim.

Greinilegt er þó að þessi mótmæli, sem hafa staðið í slétta viku, eru að verða umfangsmeiri og öflugri en áður, nú beint að stjórnvöldum af meiri þunga.

Mikill hiti í bílstjórum

Bílstjórum meinaður aðgangur að ráðuneyti

Ekki eru það óvænt tíðindi að atvinnubílstjórar séu farnir að beina mótmælum sínum að fjármálaráðuneytinu og tjá sig beint við stjórnvöld. Þeir hafa undanfarna daga verið að undirbúa sig við að fara með þessi mótmæli lengra en að stoppa almenna umferð. Auk þess hafa mótmælin dreifst út um land og er ekki lengur bara barátta bílstjóra á höfuðborgarsvæðinu.

Fannst eiginlega fyndnast í gær að sjá frægan umhverfismótmælanda tala gegn þessum mótmælum á grundvelli þess að þau væru svo asnaleg og ekki vel skipulögð. Það er ekki nema von að spurt sé hvort að mótmælin séu ekki nóg fín að hans mati eða hvort að eina ástæða þess að hann sé ekki hlynntur mótmælunum sé að hann lenti í biðröð vegna þeirra og þurfti að bíða eftir að komast heim til sín. Sennilega.

Kemur mest á óvart að mótmælendum sé bannaður aðgangur að ráðuneytinu. Skil ekki það fyrst að ráðherrann er veikur. En það skiptir litlu hvort að ráðherrann er staddur í ráðuneytinu eður ei. Þetta eru enn ein sterku skilaboðin frá bílstjórum og ljóst af mótmælum þeirra um allt land síðustu dagana að engan bilbug er að finna á þeim. Hér á Akureyri var mótmælt í gær og greinilega fleiri sem mótmæltu þá en á þriðjudag. Veit líka dæmi þess að almenningur hafi mótmælt með þeim.

Mótmælt við fjármálaráðuneytið

Miss Gísladóttir goes to Washington

Það er ánægjulegt að Ingibjörg Sólrún sé á leiðinni til Bandaríkjanna til að hitta dr. Condoleezzu Rice, utanríkisráðherra Bandaríkjanna, gagngert til að bæta samskipti landanna. Einkum eru þetta góð tíðindi í því ljósi að svo margir samflokksmenn ráðherrans hafa verið svo ósáttir við Condi og stefnu hennar og Bush forseta í utanríkismálum - voru hundfúlir yfir því þegar að Davíð Oddsson fór sérstaklega út til að heimsækja Powell og Bush.

Það er ekkert nema gott um það að segja að Ingibjörg Sólrún vilji heimsækja kollega sinn í utanríkisráðuneytið í Washington. Enda þarf hún ekkert að skammast sín fyrir það. Condi er ekki aðeins valdamesta blökkukonan í bandarískri stjórnmálasögu, heldur aðeins önnur konan á stóli utanríkisráðherra í Bandaríkjunum. Hún er sérfræðingur í málefnum A-Evrópu, M-Austurlanda og Rússlands - talar rússnesku, frönsku, kínversku, spænsku og ítölsku reiprennandi. Var ráðgjafi George H. W. Bush í forsetatíð hans, 1989-1993, í málefnum Sovétríkjanna og Rússlands og var áberandi í þeim málaflokki sérstaklega við lok kalda stríðsins í upphafi tíunda áratugarins.

Samstarf hennar og forsetans hófst þó meðan hann var varaforseti 1981-1989 og Rice starfaði fyrir varnarmálaráðuneytið. Allt frá þeim tíma hefur samstarf Rice við Bush-fjölskylduna verið náið. Samvinna hennar og Bush eldri var reyndar svo náin að sá síðarnefndi kynnti Mikhail Gorbatsjov fyrir Rice á leiðtogafundi árið 1989 með orðunum: "This woman tells me everything I have to know about the Soviet Union". Hún varð aðalráðgjafi Bush yngri í utanríkismálum eftir að hann tilkynnti um forsetaframboð sitt árið 1999 og hefur frá sumrinu 1999 unnið sem lykilráðgjafi hans í málaflokknum.

Eftir að George W. Bush var kjörinn forseti í nóvember 2000 tilkynnti hann að Condi yrði þjóðaröryggisráðgjafi, fyrst kvenna. Hún hefur verið í lykilhlutverki alla tíð síðan í forsetatíð Bush og áberandi í fjölmiðlum og hefur síðustu þrjú árin verið forystumaður í utanríkismálapólitík Bandaríkjanna, topp diplómat landsins. Eins og flestir vita hefur Bush útnefnt tvo valdamestu blökkumenn í bandarískri pólitík; Powell og dr. Rice.

Það virðist á skrifum sumra um þessi tíðindi að þeir séu grautfúlir með að Ingibjörg Sólrún ráðfæri sig við bandarísk stjórnvöld um heimsmálin. Það er samt sem áður skynsamt og gott að hún fari til Bandaríkjanna og ræði við þá sem ráða för þar og svo víðar um heiminn. Því ekki?

Ingibjörg Sólrún hittir Rice

Óánægja í Skaftahlíð vegna ráðningar Björns Inga?

Sögusagnir herma að óánægja sé meðal starfsfólks í Skaftahlíðinni vegna ráðningar Björns Inga Hrafnssonar, fyrrverandi borgarfulltrúa, sem viðskiptaritstjóra Fréttablaðsins og yfirmanns viðskiptaumfjöllunar Stöðvar 2, einkum vegna aðkomu hans að einu mesta fjármálahneyksli þjóðarinnar. Þegar að ég skrifaði um þetta í gærkvöldi töldu sumir lesendur vefsins reyndar að þetta væri aprílgabb, enda margir hugsi yfir því hvað væri gabb og hvað ekki. Fréttin var endanlega staðfest með morgni.

Eðlilega er því velt fyrir sér hvers vegna Björn Ingi eigi að verða viðskiptaritstjóri hjá 365. Varla þarf annað en líta á stjórn 365 til að finna skýringuna. Eins og flestir vita er Pálmi Haraldsson þar mjög valdamikill. Einn nánasti samstarfsmaður hans er framsóknarmaðurinn Matthías Imsland, forstjóri Iceland Express, sem er þar varamaður í stjórn. Þessir menn vildu Steingrím Sævarr Ólafsson á sínum tíma sem fréttastjóra Stöðvar 2 og settu hann þar inn í stað Sigmundar Ernis. Nú setja þeir Björn Inga þarna inn. Þess má reyndar geta að Matthías var einn nánasti bandamaður Jakobs Hrafnssonar, bróður Björns Inga, sem formanns SUF.

Það kemur reyndar engum að óvörum að Björn Ingi leiti sér að öðru að gera eftir að stjórnmálaferlinum lauk, um stundarsakir allavega. Öllum er ljóst hvernig tenging Björns Inga er við Steingrím Sævarr Ólafsson, fréttastjóra Stöðvar 2, en báðir störfuðu þeir í forsætisráðuneytinu í forsætisráðherratíð Halldórs Ásgrímssonar og þarf varla að undra að hann verði settur yfir einhver mál á þeim bænum en hlutverk hans verður mun veigameira með vali hans sem viðskiptaritstjóra Fréttablaðsins og fróðlegt að vita hversu fljótt Þorsteinn Pálsson og Jón Kaldal samþykktu það.

Reynsla verður auðvitað að komast á Björn Inga í nýju hlutverki sínu, en hann hefur vissulega starfað við fjölmiðla og þá sem íþróttafréttamaður og þingfréttaritari Morgunblaðsins. Það er mjög merkilegt reyndar að svo skömmu eftir að Björn Ingi var einn valdamesti stjórnmálamaður borgarkerfisins og örlagavaldur í miklu pólitísku fjármálahneyksli eigi hann nú að fara að segja okkur óhlutdrægar fréttir væntanlega af REI og öllum hliðum mála frá Orkuveitunni og viðskiptatækifærum, t.d. í orkugeiranum.

Heyrði reyndar einn speking velta því fyrir sér í dag hvernig stæði á því að maður sem hafi numið sagnfræði við Háskóla Íslands og ekki lokið við það sé orðinn yfirmaður í viðskiptariti stærsta dagblaðs þjóðarinnar. En einhver virðist hafa trú á honum, altént er vel vitað að þetta er maður sem hefur haft mikinn áhuga á viðskiptamálum. Það verður spennandi að sjá hvernig honum gangi í nýju stjórnunarstarfi í Skaftahlíðinni.

Rífleg bensínlækkun - spilað með neytendur?

Vissulega er gott að heyra að olíufélögin hafi lækkað eldsneytisverð ríflega og þar með sent þau skilaboð að það sé vel hægt að lækka verðið án mikilla breytinga, einkum ef stjórnvöld taka skilaboð þeirra sem kaupa eldsneytið til sín. Mótmæli atvinnubílstjóra eru sterk skilaboð til stjórnvalda, einkum um að fólk lætur ekki bjóða sér hvað sem er.

En það má líka velta því fyrir sér hvort að þessi bensínlækkun sé ein leiðin til að spila með neytendur. Olíufélögin eru reyndar með þessu að bjóða upp á eldsneyti nær því verði sem það væri ef eldsneytisskatturinn væri ekki í myndinni. Það eru skilaboð fólgin í því, en þeir eru um leið að senda boltann til stjórnvalda. Vilja greinilega að þyngsli málsins séu ekki hjá þeim.

Það er vissulega umdeilt að bílstjórar grípi til mótmæla í þessari stöðu. En það eru skilaboð sem urðu að vera opinber og í sjálfu sér finnst mér það eðlilegt. Þegar að fólki ofbýður verður að grípa til sinna ráða, þetta er eitt þeirra mála sem snerta neytendur í landinu sem mest. Það þýðir ekki að þegja yfir því. Greinilegt er að olíufélögin finna fyrir hitanum í málinu og bregðast við með þessum hætti. Nú er spurt um hvað stjórnvöld muni gera.

Örtröð á bensínstöðvum

Vinir Hannesar Hólmsteins leggja honum lið

Mér finnst það sterk og góð yfirlýsing hjá vinum Hannesar Hólmsteins að leggja honum lið í þeim málum sem dynja á honum þessar vikurnar og ætla að safna til stuðnings honum. Fyrst og fremst finnst mér þetta þó vera vörn hægrisinnaðra einstaklinga um málfrelsi Hannesar Hólmsteins.

Það má vel vera að einhverjum hafi mislíkað ævisaga Halldórs Kiljans Laxness eftir Hannes en það er ekki glæpur að skrifa illa eða stílisera ekki fyrir alla sem hafa mært skáldið upp til skýjanna. Það geta enda flestir verið sammála um bækur Hannesar voru fróðlegar og bættu við hina þekktu ævisögu skáldsins og voru mun ítarlegri en t.d. bækur Halldórs Guðmundssonar.

Það er mikilvægt að leggja Hannesi lið í þessari baráttu og því er það gott skref hjá góðvinum hans að senda frá þessa táknrænu og traustu vinaryfirlýsingu. Og ég tek heilshugar undir skilaboð þeirra, enda met ég Hannes Hólmstein mikils.

Söfnun fyrir Hannes Hólmstein

Samgöngusagan endalausa um Sundabrautina

Ekki var laust við að ég vorkenndi Reykvíkingum þegar að Vaðlaheiðargöng voru sett á dagskrá og ekkert ákveðið endanlega um leið varðandi Sundabraut. Deilt hefur verið um Sundabrautina og allt sem tengist legu hennar svo lengi sem ég man eftir. Nú er deilt um hvort Sundabrautin verði ofan- eða neðanjarðar. Þetta er orðið meira ruglið.

Samt eru auðvitað allir hlynntir því að hún verði lögð en deilt er um hvernig og hvar. Sagan um Sundabrautina er fyrir löngu orðin samgöngusagan endalausa. Mér finnst álit Ísleifs Jónssonar mjög merkilegt, en þar er í raun gangnapælingin mikla og rándýra slegin út af borðinu og vandséð hvernig hægt sé að draga álit Ísleifs, sem er fyrrum yfirmaður hjá Jarðborunum, í efa. Eflaust er þar komin upp enn ein nýja hliðin sem deilt verður um von úr viti. Sumir vilja svo að auki meina að Vegagerðin vilji ekki göng og þar komi að auki að samgönguráðherrann vilji ekki Sundagöng og sé á móti hugmyndinni.

Þegar að ég fór í rútuferð með borgarstjórnarflokki Sjálfstæðisflokksins um borgina haustið 2003 var rætt mikið um Sundabrautina og fórum við að þeim stað þar sem brautin átti að liggja þá og kynntu Hanna Birna Kristjánsdóttir og Kjartan Magnússon okkur sem þátt tókum í ferðinni þær tillögur sem þá var rifist um. Ekkert gerðist í málinu í borgarstjóratíð Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur sem eftirminnilegt er og man ég eftir að þá töluðu Hanna Birna og Kjartan mjög mikið um hábrú eða lágbrú og innri eða ytri leið Sundabrautar. Þá talaði enginn um göng og óraði sennilega ekki fyrir að koma með þann valkost.

Fimm árum eftir þessa ferð eru mál komin fjarska skammt á veg nema þá að ræða um misjafnlega háleitar og dýrar hugmyndir af þessum samgöngukosti. Það er enn svolítið sérstakt að fylgjast með umræðunni þó að hún sé gegnumslitin og eiginlega hundleiðinleg, einkum fyrir borgarbúa sem greinilega eru að missa þolinmæðina og skal engan undra. Þrátt fyrir allrahanda meirihlutamynstur í borginni hefur þetta mál ekkert þokast fram og ekki var að sjá að Samfylkingin græddi eitt né neitt á því að hafa samgönguráðuneytið samhliða því að þeir réðu Ráðhúsinu í hundrað daga á pólitískum hitavetri í borginni.

Það er ekki laust við að reiði borgarbúa beinist að Kristjáni Möller, samgönguráðherra, rétt eins og að Sturlu Böðvarssyni áður. Báðir eru landsbyggðarmenn og Reykvíkingar tala um að landsbyggðarliðið sé að drepa málinu á dreif. Minna verður þó á að enginn landsbyggðarmaður verður ráðherra eins síns liðs, verða jú að hafa stuðning borgarbúa í þingflokkum stjórnarflokkanna. Tveir fyrrum borgarstjórar í Reykjavík eru á Alþingi og báðir úr Samfylkingunni; Ingibjörg Sólrún og Steinunn Valdís - sú síðarnefnda er reyndar formaður samgöngunefndar Alþingis og virðist súr á svipinn.

Samgöngusagan endalausa um Sundabrautina virðist fjarri því að enda á næstunni, þökk sé deilum um göng eða ekki göng, legu hennar og hvort eigi að tengja þær við eyjar eður ei og Guð má vita hvaða deilur aðrar eru í þessum viðkvæma pólitíska pakka. Á meðan að allir lofsyngja drauminn um Sundabrautina er biðin löng eftir því að efna eigi hina veglegu pólitísku drauma höfuðborgarstjórnmálamanna fyrr og nú.

Varar við Sundagöngum

Er stutt í frönsku aðferðina hjá atvinnubílstjórum?

Mótmæli atvinnubílstjóra eru að skila tilætluðum árangri; það er algjör umferðarkaos á höfuðborgarsvæðinu og mótmælin á nokkrum stöðum í einu og eru augljóslega vel skipulögð - virðist vera forsmekkur þess sem koma skal. Ekki er hægt að sjá annað en að bílstjórarnir séu í það miklum ham að búast megi við frönsku aðferðinni hjá þeim fljótlega.

Það er vel þekkt í Frakklandi að í mótmælum bílstjóra sturti þeir skítahlassi, fiskhrati og allskonar úrgangi fyrir utan opinberar byggingar. Þetta hefur ekki verið algengt hérna heima á Íslandi og virðist takturinn það beittur hjá bílstjórum að farið verði í enn róttækari aðgerðir. Það er sérstaklega táknrænt að bílstjórarnir aki löturhægt eftir Suðurlandsvegi og tempi alla umferð niður. Í þessum efnum eru bílstjórarnir greinilega að taka upp erlendar baráttuaðferðir.

Eins og ég sagði hérna í gær tel ég þetta skiljanleg mótmæli eftir allt sem á undan er gengið. Það er engin furða að atvinnubílstjórar hafi fengið nóg af háu eldsneytisverði og fari nú í skæruhernað. Það er greinilegt að taka á þann slag alla leið.

Vegi lokað við Rauðavatn

Mótmælin halda áfram - daglegur viðburður?

Mótmæli atvinnubílstjóra halda nú áfram annan daginn í röð og virðast vera víðtækari en í gær þar sem nú er lokað umferð á tveim stöðum í borginni. Það er greinilegt að bílstjórar eru að gíra sig upp í dagleg mótmæli á meðan að ekkert gerist af hálfu stjórnvalda í eldsneytismálunum.

Í gær velti ég því fyrir mér hvaða áhrif dagleg mótmæli atvinnubílstjóra muni hafa. Það virðist hafa verið rétt að velta því fyrir sér, enda er greinilegt að bílstjórarnir munu loka umferð þegar að þeim sýnist. Þeir eru í þeim takti núna að vera alveg ófeimnir við að láta til sín taka.

Talsmaður bílstjóranna hótaði því reyndar í fréttaviðtali í gær að ef ekkert myndi bráðlega gerast yrðu mótmælin með þeim brag að bílstjórar myndu leggja bílunum og yfirgefa þá á aðalsamgönguæðum. Það þarf varla að velta því lengi fyrir sér hvaða áhrif það hafi.

Það er greinilegt að bílstjórum er nóg boðið og við getum átt von á mótmælum þá og þegar - jafnvel að farið verði lengra með mótmælin.

Bílstjórar mótmæla